|
2022
|
|
|
Azken denboretan, franko arrenküratürik agertzen hintzan gure lürraldearen egoeraz eta geroari bürüz. Hala dük badügüla oraino lan hanitx egiteko Ipar Euskal Herri hontan, gure gazteriari ütz dezagün lürralde bizi bat
|
eta
prefosta euskaldüna!... Hire oritzapenak lagün gitzala xede horren eraikitzen.
|
|
|
Kazetaria
|
eta
Herriako kolaboratzailea
|
|
|
Herria astekarian lanean hasi nintzelarik, 1994ko urtarrilean, administrazio lanetan
|
eta
kontu egile gisa, bai eta kronikari eta tokian tokiko berriketari boluntario sarearen koordinaketa lanetan –garaian hirurogei bat boluntario bazeuden– hiru izen aurkitu nituen Zuberoako kronikari eta berriemaile bezala ekarriak zirenak: Jean Louis Davant, Panpeia Etxebarne eta Allande Sokarros.
|
|
|
Herria astekarian lanean hasi nintzelarik, 1994ko urtarrilean, administrazio lanetan eta kontu egile gisa, bai
|
eta
kronikari eta tokian tokiko berriketari boluntario sarearen koordinaketa lanetan –garaian hirurogei bat boluntario bazeuden– hiru izen aurkitu nituen Zuberoako kronikari eta berriemaile bezala ekarriak zirenak: Jean Louis Davant, Panpeia Etxebarne eta Allande Sokarros.
|
|
|
Herria astekarian lanean hasi nintzelarik, 1994ko urtarrilean, administrazio lanetan eta kontu egile gisa, bai eta kronikari
|
eta
tokian tokiko berriketari boluntario sarearen koordinaketa lanetan –garaian hirurogei bat boluntario bazeuden– hiru izen aurkitu nituen Zuberoako kronikari eta berriemaile bezala ekarriak zirenak: Jean Louis Davant, Panpeia Etxebarne eta Allande Sokarros.
|
|
|
Herria astekarian lanean hasi nintzelarik, 1994ko urtarrilean, administrazio lanetan eta kontu egile gisa, bai eta kronikari eta tokian tokiko berriketari boluntario sarearen koordinaketa lanetan –garaian hirurogei bat boluntario bazeuden– hiru izen aurkitu nituen Zuberoako kronikari
|
eta
berriemaile bezala ekarriak zirenak: Jean Louis Davant, Panpeia Etxebarne eta Allande Sokarros.
|
|
|
Herria astekarian lanean hasi nintzelarik, 1994ko urtarrilean, administrazio lanetan eta kontu egile gisa, bai eta kronikari eta tokian tokiko berriketari boluntario sarearen koordinaketa lanetan –garaian hirurogei bat boluntario bazeuden– hiru izen aurkitu nituen Zuberoako kronikari eta berriemaile bezala ekarriak zirenak: Jean Louis Davant, Panpeia Etxebarne
|
eta
Allande Sokarros.
|
|
|
Egiari zor, iru ditzen zaidanaz, tokiko berri emailegoa baino, kronikari lana du gehien bat bete, molde jarraikian. Panpeia
|
eta
Allanderi zoakien Zuberoako berrien zabaltzea, baina horien partetik iturria doi bat agortua bezala zegon garaian, Jean Louis ek hartu zuen luma, Igarailea izenpetuz bidaltzen zituen berriak, ahal zuen guziez, ezin zuelarik irakurlea abisatzen zuela: " Xiberoko berririk ez düt bildü ez igorri ahal ükan aste hontan, Eüskal Herria utzi behar ükan baitut egün zonbaitez"().
|
|
|
Aldiz," Jainkoa, Bizia, Gizona" kronika sailean erregularki idazten zuen
|
eta
gaur egun oraino sail horretan aitzina darrai. Emil Larrek zuen kronika sail hori sortu, Jean Hiriart Urruty zenaren" Eliza berri" sailari segida emateko.
|
|
|
Emil Larrek zuen kronika sail hori sortu, Jean Hiriart Urruty zenaren" Eliza berri" sailari segida emateko. " Galdegina zaizuena, zioen Emilek, fededun baten gogoetak, bereak, bihotza mintzo, ebanjelioa plazaratuz, biziratuz, gaurkotuz, bakoitzak berak sentitzen duen gisan, gaia libre, muga horien barnean..." Dozena bat lagunen artean onduriko kronika saila, besteak beste Mixel Itzaina, Maite Iratzoki, Jean Louis Laka, Klaudio Harluxet,
|
eta
bistan da Jean Louis Davant. Nihaur ere sarrarazi ninduen geroxeago Emilek sail horretako kronikari gisa, Klaudio Harluxet zendu zenean.
|
|
|
Hamar bat urtez eraman dudan kolaborazioa.
|
Eta
diozuet eskola ona dela, gogoeta sakonenak molde argian eta sintetikoan idazten ikasteko! Gaur oraino bizi den saila dugu," Jainkoa, Bizia, Jendea" titulupean," gizona" hitza bazterturik," jendea" hitzaren faboretan, zuzen den bezala.
|
|
|
Hamar bat urtez eraman dudan kolaborazioa. Eta diozuet eskola ona dela, gogoeta sakonenak molde argian
|
eta
sintetikoan idazten ikasteko! Gaur oraino bizi den saila dugu," Jainkoa, Bizia, Jendea" titulupean," gizona" hitza bazterturik," jendea" hitzaren faboretan, zuzen den bezala.
|
|
|
Baina Jean Louis Davantek galdegin zigun titulu hori den bezala atxikitzea, Herria euskal aldizkari bakarra delakoz erlijiozko kronika astez aste ontzen duena,
|
eta
hori baitezpada atxiki behar dela zioen.
|
|
|
Herrian idazteaz gain, liburu batzuk ere ondu zituen Panpeiak, hala nola Robert Laxalt estatubatuarraren" Sweet promised land" (Mon père était berger) zubererara itzuli zuen Aita artzain zen titulupean, bai
|
eta
ere Antoine de Saint Exuperyren" Le Petit Prince", Printze ttipia titulupean. Zoritxarrez, aski gazterik zendu zitzaigun Panpeia, 67 urtetan, 2016ko urtarrilean.
|
|
|
Allandek artikulu eder batez omendu zuen Herria astekarian: " Eüskaltzale süharra zen Jean Pierra Etchebarne
|
eta
osagarri arrenkürek ez baleie bidea trabatü, eüskararen eta Eüskal Herriaren alde lan hanitxez haboro bürütüko zütüan, düdarik batere gabe. Ez adiorik, Panpeia!".
|
|
|
Allandek artikulu eder batez omendu zuen Herria astekarian: " Eüskaltzale süharra zen Jean Pierra Etchebarne eta osagarri arrenkürek ez baleie bidea trabatü, eüskararen
|
eta
Eüskal Herriaren alde lan hanitxez haboro bürütüko zütüan, düdarik batere gabe. Ez adiorik, Panpeia!".
|
|
|
Allande Sokarros, gorago idatzi dudan bezala, Saran gurutzatu nuen lehen aldikoz, Idazleen Biltzarrean. Nahiz lehenagotik ere ikustez ezagutzen nuen, politikaren alorrean denek dakigun euskal militante suharra baitzen,
|
eta
garai batean Ekaitza aldizkariaren publikazio zuzendaria ere. Pastoraletan ere urte oroz ikusten nuen bere argazki tresna eskuetan.
|
|
|
Pastoraletan ere urte oroz ikusten nuen bere argazki tresna eskuetan.
|
Eta
nola ez, Bortükariak elkarteak antolatzen zuen Zuberoan gaindiko mendi ibilaldietan, Allande mendizale suharra izaki.
|
|
|
Sarako Biltzarrean erran zidan Allandek, Jean Lahargou zenak zuela Herria astekarira hurbilarazi. " Gizon hori miresten nian, nonahi ikusten nian, kultur elkarretaratze handi guzietan, Herri Urrats, Nafarroaren Eguna, pastoral edo beste, mahai ttipi batean pausatuak zituen Herria astekariaren aleak zabaltzen,
|
eta
ahal bazuen bakoitzaren izen helbideak hartzen, horien harpidetzeko xedez". Horrela zuen Allande Herriaren saretara" bildu".
|
|
|
" Beti kezka berak zabilan: jende langile xehearen griñak
|
eta
ezinak, eta beti berak baino gutiago zakiteneri laguntza sustengu egitea" du idatzia izan Emil Larrek. " Langileriaren aldeko sindikalismoan zuen aurkitu bere bihotz handiaren beteko bidea".
|
|
|
" Beti kezka berak zabilan: jende langile xehearen griñak eta ezinak,
|
eta
beti berak baino gutiago zakiteneri laguntza sustengu egitea" du idatzia izan Emil Larrek. " Langileriaren aldeko sindikalismoan zuen aurkitu bere bihotz handiaren beteko bidea".
|
|
|
Erretiroan, proposatu zuen Herria laguntzea," jakinik kazeta guziak mehetik ari direla diruz".
|
Eta
zenbait urte laburrez artoski jo zuen kazetaren itxura hobetzeari, kazetaren ezagutarazteari. " Nork ez du ikusi gure Lahargou bertsularietan, antzerki, kirol edo kristau bestetan, Herria azaoa besoan?" zioen oraino Emilek.
|
|
|
Zerbitzu horien guzien ordaintzarik sekula onartu gabe. Zoritxarrez, eritasunak hilabete soil batez eraman zuen" gizon arrai
|
eta
bringoa", 1992ko abenduan.
|
|
|
Horrela hasi zen beraz Allande Herriarentzat berriketari lanetan. Baina honek aitortu zidan bazuela bestalde asko lan
|
eta
Herriarekiko kolaborazioan Panpeia Etxebarne batek berak egin lezakeen baino lan askoz hobea egiten zuela. Erran niolarik, orduan, menturaz beste zuberotar berriketari batzuk Panpeia behar luketela lauzkatu, Allandek erran zidan haren ustez zoritxarrez zuberotar guti zela zubereraz behar den bezala idazten zakienik.
|
|
|
Hain zuzen, 1995ean inkesta bat egin genuen, Gilen Irigoin bunuztar kolaboratzaileak eraman zuena. Inkesta horrek helburutzat zaukan jakitea zertan genuen euskara Euskal Herrian –horretarako Siadeco institutuak egin ikerketa batean oinarritu ginen–, Herria astekariaren harpidedunak zein ziren
|
eta
ere zer zioten euskal astekari honetaz. Siadecok 16 urtetarik goitikoen datuak bildu zituen.
|
|
|
" Euskara Euskal Herrian". Hiru ataletan banatua zen ikerketa, euskara baizik mintzatzen ez zutenak, elebidunak,
|
eta
erdara baizik mintzatzen ez zutenak, iparraldean eta hegoaldean. Iparraldeko zenbakiak hauexek ditugu.
|
|
|
" Euskara Euskal Herrian". Hiru ataletan banatua zen ikerketa, euskara baizik mintzatzen ez zutenak, elebidunak, eta erdara baizik mintzatzen ez zutenak, iparraldean
|
eta
hegoaldean. Iparraldeko zenbakiak hauexek ditugu.
|
|
|
Euskara baizik ez zekitenak: 2.900 lagun, horietatik 2.100 Lapurdin, 500 Nafarroa Beherean
|
eta
300 Zuberoan. Elebidunak:
|
|
|
Elebidunak: 80.900 lagun, 55.400 Lapurdin, 15.600 Nafarroa Beherean
|
eta
9.900 Zuberoan. Eta erdaraz soilik ari zirenak:
|
|
|
80.900 lagun, 55.400 Lapurdin, 15.600 Nafarroa Beherean eta 9.900 Zuberoan.
|
Eta
erdaraz soilik ari zirenak: 125.100 lagun, 113.400 Lapurdin, 8.700 Nafarroa Beherean eta 3.000 Zuberoan.
|
|
|
Eta erdaraz soilik ari zirenak: 125.100 lagun, 113.400 Lapurdin, 8.700 Nafarroa Beherean
|
eta
3.000 Zuberoan. Ohartzen gara Zuberoako zenbakiak oso apalak direla:
|
|
|
Ohartzen gara Zuberoako zenbakiak oso apalak direla: 3.000 erdaldun huts, 300 euskaradun huts
|
eta
9.900 elebidun. Zuberoako elebidunen kopuru horri zehatzagoki so eginez, agertu zen 2.100 zuberotar elebidunek euskara zeukatela lehen, 2.400ek erdara lehen, 3.600ek erdizka eta 1.800 pasiboak zirela.
|
|
|
3.000 erdaldun huts, 300 euskaradun huts eta 9.900 elebidun. Zuberoako elebidunen kopuru horri zehatzagoki so eginez, agertu zen 2.100 zuberotar elebidunek euskara zeukatela lehen, 2.400ek erdara lehen, 3.600ek erdizka
|
eta
1.800 pasiboak zirela.
|
|
|
165, Frantzian gaindi 238, Europan 10, Ipar Amerikan 121, Hego Amerikan 11, Afrikan 13
|
eta
Asian 7 Ipar Euskal Herriko zenbakiei hurbilagotik behatuz, banaketa honela egiten da: 2.623 harpidedunetatik 1.340 Lapurdin aurkitzen dira, 1.165 Nafarroa Beherean eta 118 Zuberoan.
|
|
|
165, Frantzian gaindi 238, Europan 10, Ipar Amerikan 121, Hego Amerikan 11, Afrikan 13 eta Asian 7 Ipar Euskal Herriko zenbakiei hurbilagotik behatuz, banaketa honela egiten da: 2.623 harpidedunetatik 1.340 Lapurdin aurkitzen dira, 1.165 Nafarroa Beherean
|
eta
118 Zuberoan. Harpidedunen mugimendua haatik apalduz joanen da.
|
|
|
Herri zenbaitetako zenbakiak bilduak izan ditugu, Zuberoatik adibidez: Altzürükün 1981ean bederatzi harpidedun, 1995ean bost
|
eta
2004an hiru; Domintxainen, 1981ean zortzi, 1995ean bi eta 2004an hiru; Muskildin, 1981ean hamar, 1995ean bi eta 2004an bederatzi... Kasu arraro batzuetan kopuruak gora egin badu, gehienetan behera egin du.
|
|
|
Herri zenbaitetako zenbakiak bilduak izan ditugu, Zuberoatik adibidez: Altzürükün 1981ean bederatzi harpidedun, 1995ean bost eta 2004an hiru; Domintxainen, 1981ean zortzi, 1995ean bi
|
eta
2004an hiru; Muskildin, 1981ean hamar, 1995ean bi eta 2004an bederatzi... Kasu arraro batzuetan kopuruak gora egin badu, gehienetan behera egin du.
|
|
|
Herri zenbaitetako zenbakiak bilduak izan ditugu, Zuberoatik adibidez: Altzürükün 1981ean bederatzi harpidedun, 1995ean bost eta 2004an hiru; Domintxainen, 1981ean zortzi, 1995ean bi eta 2004an hiru; Muskildin, 1981ean hamar, 1995ean bi
|
eta
2004an bederatzi... Kasu arraro batzuetan kopuruak gora egin badu, gehienetan behera egin du.
|
|
|
" Zertako irakurtzen duzu Herria kazeta?" galderari erantzun zehatzak agertzen ditu txosten horrek, argitu gabe haatik zein lurraldetatik datozen.
|
Eta
erantzunen% 50ek hauxe dute aitortzen: euskaraz delakoz, euskara atxiki behar baita eta hedatu, euskararen irakurtzeko, euskararen ikasteko, euskara maite baitut, euskalduna delako.
|
|
|
Eta erantzunen% 50ek hauxe dute aitortzen: euskaraz delakoz, euskara atxiki behar baita
|
eta
hedatu, euskararen irakurtzeko, euskararen ikasteko, euskara maite baitut, euskalduna delako. Kopuru apalagoko beste ihardespenetan:
|
|
|
Zuberoatik nola eskuratu berri gehiago? Antzu gelditu zen Paxkalin Aincyk
|
eta
nihaurk egin genuen entsegua. Lehen urtetan, Paxkalin senpertarra eta nihaur denbora erdiz ari ginen lanean Herriarentzat.
|
|
|
Antzu gelditu zen Paxkalin Aincyk eta nihaurk egin genuen entsegua. Lehen urtetan, Paxkalin senpertarra
|
eta
nihaur denbora erdiz ari ginen lanean Herriarentzat. Eta gure nahia zen har pidedunen sarea, ez bakarrik mantentzea, baina ahalaz emendatzea ere.
|
|
|
Lehen urtetan, Paxkalin senpertarra eta nihaur denbora erdiz ari ginen lanean Herriarentzat.
|
Eta
gure nahia zen har pidedunen sarea, ez bakarrik mantentzea, baina ahalaz emendatzea ere. Hala nola Zuberoan.
|
|
|
Hori zen 1990eko hamarkadako azken urtetan edo 2000.eko lehenetan, ez naiz zuzen oroit. Dena den, zuberotar andana bat telefonoz juntaturik
|
eta
dozena bat lagun bilkura batentzat ados agerturik, hitzordu bat finkatu genuen larunbat goiz batez, Gotainen uste dut (ez dut nehun aurkitu bilkura entsegu horren arrastorik paperetan, ondorioz zalantzak baditut urteaz eta lekuaz). Paxkalin eta biak harat joan ginen, hitzartutako tenoreko, baina nehor ez zizaigun agertu, bat salbu, beranduago, errateko ez zela harritzen gisa horretako urratsa biharamunik gabe egotea.
|
|
|
Hori zen 1990eko hamarkadako azken urtetan edo 2000.eko lehenetan, ez naiz zuzen oroit. Dena den, zuberotar andana bat telefonoz juntaturik eta dozena bat lagun bilkura batentzat ados agerturik, hitzordu bat finkatu genuen larunbat goiz batez, Gotainen uste dut (ez dut nehun aurkitu bilkura entsegu horren arrastorik paperetan, ondorioz zalantzak baditut urteaz
|
eta
lekuaz). Paxkalin eta biak harat joan ginen, hitzartutako tenoreko, baina nehor ez zizaigun agertu, bat salbu, beranduago, errateko ez zela harritzen gisa horretako urratsa biharamunik gabe egotea.
|
|
|
Dena den, zuberotar andana bat telefonoz juntaturik eta dozena bat lagun bilkura batentzat ados agerturik, hitzordu bat finkatu genuen larunbat goiz batez, Gotainen uste dut (ez dut nehun aurkitu bilkura entsegu horren arrastorik paperetan, ondorioz zalantzak baditut urteaz eta lekuaz). Paxkalin
|
eta
biak harat joan ginen, hitzartutako tenoreko, baina nehor ez zizaigun agertu, bat salbu, beranduago, errateko ez zela harritzen gisa horretako urratsa biharamunik gabe egotea. Eta etxera itzuli ginen, besterik gabe, ulerturik iniziatibak han beretik behar zuela etorri eta ez gugandik.
|
|
|
Paxkalin eta biak harat joan ginen, hitzartutako tenoreko, baina nehor ez zizaigun agertu, bat salbu, beranduago, errateko ez zela harritzen gisa horretako urratsa biharamunik gabe egotea.
|
Eta
etxera itzuli ginen, besterik gabe, ulerturik iniziatibak han beretik behar zuela etorri eta ez gugandik.
|
|
|
Paxkalin eta biak harat joan ginen, hitzartutako tenoreko, baina nehor ez zizaigun agertu, bat salbu, beranduago, errateko ez zela harritzen gisa horretako urratsa biharamunik gabe egotea. Eta etxera itzuli ginen, besterik gabe, ulerturik iniziatibak han beretik behar zuela etorri
|
eta
ez gugandik.
|
|
|
Joanago
|
eta
praubeago. 1995ean, 118 harpidedun bazeuzkan Herriak Zuberoan.
|
|
|
Gaur egun, 2022ko urte hastapenean, 23 baizik ez ditu. Muskildin zazpi, Sohütan bat, Ezpeizen bi, Maulen lau, Urrüstoin bi, Bildozen hiru, Garindainen bi, Barkoxen bat
|
eta
Gotainen bat. Hara gaurko errealitate gordina.
|
|
|
Noizean behin herri zenbait agertzen dira: Altzürükü, Barkoxe, Atharratze, Arhane, Eskiula, Iruri, Santa Grazi, Maule, Arüe, Gotaine Irabarne, Urdiñarbe, Larraine, Lanbarre, Garindaine, Mendikota
|
eta
Ligi. Baina her ri horien kontu emanak diren berri gehienak berri orokorrak dira, hala nola pastoral bat halako herrian jokatzen dena, maskaradak halaber, edo dantzari eguna edo beste.
|
|
|
Artikulu horiek, gutiz gehienak bederen, ez dira izenpetuak, salbu zenbait, A. S. hizkiez, hots Allande Sokarros,
|
eta
horiek dira gertakari politikoak (gasbidearen kontrako gatazkak) eta mendiari lotutakoak (Bortükarien ibilaldiak). Allandek bazituzkeen beste artikulu batzuk ere idatziak, izenpetu ez zituenak, adibidez pastoral eta maskaraden ingurukoak.
|
|
|
Artikulu horiek, gutiz gehienak bederen, ez dira izenpetuak, salbu zenbait, A. S. hizkiez, hots Allande Sokarros, eta horiek dira gertakari politikoak (gasbidearen kontrako gatazkak)
|
eta
mendiari lotutakoak (Bortükarien ibilaldiak). Allandek bazituzkeen beste artikulu batzuk ere idatziak, izenpetu ez zituenak, adibidez pastoral eta maskaraden ingurukoak.
|
|
|
Artikulu horiek, gutiz gehienak bederen, ez dira izenpetuak, salbu zenbait, A. S. hizkiez, hots Allande Sokarros, eta horiek dira gertakari politikoak (gasbidearen kontrako gatazkak) eta mendiari lotutakoak (Bortükarien ibilaldiak). Allandek bazituzkeen beste artikulu batzuk ere idatziak, izenpetu ez zituenak, adibidez pastoral
|
eta
maskaraden ingurukoak. Panpeia Etxebarnek, aldiz, ez zituen bereak izenpetzen.
|
|
|
Ez zituen, ez, artikulu guziak barnatik irakurtzen, zutabe batzueri behako lasterra botatzen omen zien. Baina aldi berean gustatzen zitzaion Herriaren herrikoitasuna, jendeekilako hurbiltasuna,
|
eta
noizean behin gustukoak zituen perlak ere aurkitzen omen zituen. Hala nola, erran zidan editorial batean idatzi nituen lerroak oso atsegingarriak izan zitzaizkiola.
|
|
|
1991n auzipetu ninduten, baina zigorrik gabe atera nintzen... Michel Rocard —orduko Frantziako presidentea2—
|
eta
IKren arteko elkarrizketen fruitua izan zen.
|
|
|
Denbora gehiago pasa genuen Poliziaren eskuetan, presondegian baino! Izan ere, esku hutsik harrapatu baikintuzten, dokumentu
|
eta
armarik gabe aldean.
|
|
|
Abiatu aitzin jada, patruilako batek ez zuen bertara upatu nahi, beldurtuta.
|
Eta
hegan gindoazelarik, guk baino beldur handiagoa zuten berek! Izugarriko burrunba egiten baitzuen traste hark!
|
|
|
Horiek segur trenez itzuli zirela!
|
Eta
bai gu ere!
|
|
|
Umorerik gabeko jendarte bat sekta bat da; egitura totalitario bat! Elkarbizitzarako arazoei
|
eta
totalitarismoari buru egiteko oinarrizko baliabidea da. IKren barnean, borroka izugarriaren erdian, sekulako umorea ibili dugu beti, baina bagenekien serioski aritzen ere.
|
|
|
Borroka armatua egiazko borroka da!
|
Eta
guk erantzun egin genion: Apo armatua [dortoka] egiazko apoa!
|
|
|
IK niretzat betidanik erakunde demokratiko
|
eta
umoretsua izan da. Egoera ez normal eta injustiziaren baten ondorioz sortu baitzen borroka armatua.
|
|
|
IK niretzat betidanik erakunde demokratiko eta umoretsua izan da. Egoera ez normal
|
eta
injustiziaren baten ondorioz sortu baitzen borroka armatua. De mokrazia formal horrek ez dituelako desberdintasunak onartzen.
|
|
|
De mokrazia formal horrek ez dituelako desberdintasunak onartzen.
|
Eta
, zori txarrez, beharrezkoa izan da borroka armatu hori, baina ondorio onak utzi di tu: kontzientzia hazi eta zabaltzeko balio izan duelako.
|
|
|
Eta, zori txarrez, beharrezkoa izan da borroka armatu hori, baina ondorio onak utzi di tu: kontzientzia hazi
|
eta
zabaltzeko balio izan duelako. IKrik gabe, Sokarros ez baitzen sekula Zuberoako Herri Elkargoko presidenteorde izanen.
|
|
|
IKrik gabe, Sokarros ez baitzen sekula Zuberoako Herri Elkargoko presidenteorde izanen. Gaur egungo egoera larria da, baina egoera desberdina da, badirelako tresnak — adibidez, lurraren gaineko espekulazioari aurre egiteko, SAFER
|
eta
EPFL, kasurako—, eta hautetsien kontzientzia hazi delako.
|
|
|
IKrik gabe, Sokarros ez baitzen sekula Zuberoako Herri Elkargoko presidenteorde izanen. Gaur egungo egoera larria da, baina egoera desberdina da, badirelako tresnak — adibidez, lurraren gaineko espekulazioari aurre egiteko, SAFER eta EPFL, kasurako—,
|
eta
hautetsien kontzientzia hazi delako.
|
|
|
Zuberoa oso berezia da, abertzale izatea oso erraza delako, nahiz
|
eta
hautes kundeen ehunekoetan eraginik beharbada ez duen. Herri ttipiak dira, eta elkarren ezagunak gara.
|
|
|
Zuberoa oso berezia da, abertzale izatea oso erraza delako, nahiz eta hautes kundeen ehunekoetan eraginik beharbada ez duen. Herri ttipiak dira,
|
eta
elkarren ezagunak gara. Ni abertzale bat naiz, hautetsi.
|
|
|
2008az geroztik bulegoa osatzen duten 11 presidenteordeetarik bat naiz. Euskara, kultura
|
eta
ondarearen batzordeburua naiz. Presidentea bera zen nire bila etorri.
|
|
|
Aurore Martinen afe ran, naturaltasun osoz aipatu genuen horren kontra izenpe zezakeela nahi zuenak.
|
Eta
abertzale ez zirenek ere, arazorik gabe, izenpetu zuten.
|
|
|
Sekulako akatsa egin du Frantziak ezetz erantzutean, bertako gehiengoak eskatzen duelako, abertzale ez direnek ere sentituko dutelako injustizia bat. Nolatan Frantziak Lurralde Elkargoa onartu dio Lyon eskualdeari,
|
eta
guri ez. Ezin du esplikatu, erabakia erabat politikoa izan delako!
|
|
|
Ezin du esplikatu, erabakia erabat politikoa izan delako! Baina injustizia ho rretaz jendea ohartzen ari da,
|
eta
Frantzia bere buruaren kontra doa. Bidegabekeria horretaz abertzaleak baliatu behar dira.
|
|
|
Euskararen sustatze lanetan diharduen Sü Azia elkartekook igorri genien gutunari, oso suminduta erantzun diote atarraztar merkatarien batasunekoek. Haien" harridura
|
eta
amorrazioa jakinarazi" nahi zi guten eta," pentsaezinezkoa" zela euren baimena eman zezaten" euskara ez dakitenentzako kaltegarria litzatekeen ekitaldi diskriminatzaile bati". Hori bera!
|
|
|
Euskararen sustatze lanetan diharduen Sü Azia elkartekook igorri genien gutunari, oso suminduta erantzun diote atarraztar merkatarien batasunekoek. Haien" harridura eta amorrazioa jakinarazi" nahi zi guten
|
eta
," pentsaezinezkoa" zela euren baimena eman zezaten" euskara ez dakitenentzako kaltegarria litzatekeen ekitaldi diskriminatzaile bati". Hori bera!
|
|
|
Hori bera! Hargatik, atarraztar merkatari hauek" euskarari begirune handiena" diotela segurtatzen zuten, nahiz
|
eta
" nahasketa eta bereizketa besterik eragin ez zezakeen egitasmo hori berehala bertan behera uzteko" eskatzen ziguten...
|
|
|
Hori bera! Hargatik, atarraztar merkatari hauek" euskarari begirune handiena" diotela segurtatzen zuten, nahiz eta" nahasketa
|
eta
bereizketa besterik eragin ez zezakeen egitasmo hori berehala bertan behera uzteko" eskatzen ziguten...
|
|
|
Zinez diotsuet ihardokitze horrek ez ninduela ezustean harrapatu. Atarratze tik sei kilometrotan kokatutako Etxebarre herriko seme naiz
|
eta
betidanik su matu dut Atarratzeko merkatarien munduak gutxiespenez hartu duela bere inguruko nekazari mundua. Atarraztarrak beti izan dira guretzat" hühü handiko jankillot frantximantak" eta hau ez da gaur egungo kontua, euskara aspaldidanik baztertua baita Atarratzeko saltegietatik.
|
|
|
Atarratze tik sei kilometrotan kokatutako Etxebarre herriko seme naiz eta betidanik su matu dut Atarratzeko merkatarien munduak gutxiespenez hartu duela bere inguruko nekazari mundua. Atarraztarrak beti izan dira guretzat" hühü handiko jankillot frantximantak"
|
eta
hau ez da gaur egungo kontua, euskara aspaldidanik baztertua baita Atarratzeko saltegietatik. Hala ere, atzoko eta gaurko giroak bai badaukala ezberdintasun nabari bat.
|
|
|
Atarraztarrak beti izan dira guretzat" hühü handiko jankillot frantximantak" eta hau ez da gaur egungo kontua, euskara aspaldidanik baztertua baita Atarratzeko saltegietatik. Hala ere, atzoko
|
eta
gaurko giroak bai badaukala ezberdintasun nabari bat. Atarraztar merkatariak ohartu egin di ra, gutxi edo aski, euskaraz karrikan hitz egitea" lotsagarria" zen garai haiek atzean daudela, euskarak, nola edo hala, bere duintasuna berreskuratu duela.
|
|
|
Jakin 58 baitira.
|
Eta
hain zuzen ere, nire ustea da Atarratzeko" frantximantek" nolabait gaizki bizitzen dutela egoeraren bilakaera hori, hots euskaraz jakitea beraiek ez daukaten zerbait gehiago dela eta ohartze horrek diela min egiten.
|
|
|
Jakin 58 baitira. Eta hain zuzen ere, nire ustea da Atarratzeko" frantximantek" nolabait gaizki bizitzen dutela egoeraren bilakaera hori, hots euskaraz jakitea beraiek ez daukaten zerbait gehiago dela
|
eta
ohartze horrek diela min egiten.
|
|
|
Zuberoako kontuekin jarraitzeko, demagun eus kaldunenik bezala hartua den herri bateko karrikan gabiltzala, esaterako Altzain edo Altzürükun aurkitzen garela. Denbora gutxi behar izango dugu ohartzeko be launaldiak gero
|
eta
gazteagoak izan, orduan eta euskara gutxiago ematen dutela. Egun, 10 urteko gazte bat euskaraz hitz egiten entzutea Zuberoan, ia mirakulutik dago.
|
|
|
Zuberoako kontuekin jarraitzeko, demagun eus kaldunenik bezala hartua den herri bateko karrikan gabiltzala, esaterako Altzain edo Altzürükun aurkitzen garela. Denbora gutxi behar izango dugu ohartzeko be launaldiak gero eta gazteagoak izan, orduan
|
eta
euskara gutxiago ematen dutela. Egun, 10 urteko gazte bat euskaraz hitz egiten entzutea Zuberoan, ia mirakulutik dago.
|
|
|
Egun, 10 urteko gazte bat euskaraz hitz egiten entzutea Zuberoan, ia mirakulutik dago. Are larriagoa, txikitatik erdaldun gisa hezitzen dira haur horiek
|
eta
, gurpil zoroarena ezin geldiarazirik, haur eta gazte erdaldun hauek are erdalduntzenago dute ingurugiroa, euren etxekoetatik hasita. Horiek horre la, Zuberoa mitikoa, euskal kulturaren gotorleku ezin hartutakoa, mito hu tsa dela argi geratzen da.
|
|
|
Egun, 10 urteko gazte bat euskaraz hitz egiten entzutea Zuberoan, ia mirakulutik dago. Are larriagoa, txikitatik erdaldun gisa hezitzen dira haur horiek eta, gurpil zoroarena ezin geldiarazirik, haur
|
eta
gazte erdaldun hauek are erdalduntzenago dute ingurugiroa, euren etxekoetatik hasita. Horiek horre la, Zuberoa mitikoa, euskal kulturaren gotorleku ezin hartutakoa, mito hu tsa dela argi geratzen da.
|
|
|
Euskararen gizarte
|
eta
ekonomia baliagarritasuna bultzatu
|
|
|
Ez dut mirakuluzko errezetarik baina uste dut jokabide egokienetatik bat izan dai tekeela euskararen zokoratzeko baliatua izan den argudio nagusi bat al derantziz erabiltzea lortu behar genukeela. Euskarak ezertarako ez zuela balio sinetsarazi zieten gure aitetamei, frantsesa zela aurrerakuntzarako
|
eta
lorpe nerako hizkuntza, alegia.
|
|
|
Alabaina, nik uste dut gaur badela garaia
|
eta
aukera, alderantzizkoaz gog orarazteko, hau da euskaraz jakitea dela erdaldunek ez daukaten zerbait gehiago. Euskaraz jakiteak aukera eta ahalik ematen duela Euskal Telebistari begiratzeko eta ulertzeko, Hego Euskal Herrikoekin harremanak edukitzeko eta, egia baita ere zenbait kasutan, lanpostu baten lortzeko.
|
|
|
Alabaina, nik uste dut gaur badela garaia eta aukera, alderantzizkoaz gog orarazteko, hau da euskaraz jakitea dela erdaldunek ez daukaten zerbait gehiago. Euskaraz jakiteak aukera
|
eta
ahalik ematen duela Euskal Telebistari begiratzeko eta ulertzeko, Hego Euskal Herrikoekin harremanak edukitzeko eta, egia baita ere zenbait kasutan, lanpostu baten lortzeko. Azken finean, euskarari begira he rabe direnak (etsai amorratu daudenak konbentzitzea alferrikako lana da, ordea) euskararen aldeko jarrerara ekartzera saiatu behar genukeela.
|
|
|
Alabaina, nik uste dut gaur badela garaia eta aukera, alderantzizkoaz gog orarazteko, hau da euskaraz jakitea dela erdaldunek ez daukaten zerbait gehiago. Euskaraz jakiteak aukera eta ahalik ematen duela Euskal Telebistari begiratzeko
|
eta
ulertzeko, Hego Euskal Herrikoekin harremanak edukitzeko eta, egia baita ere zenbait kasutan, lanpostu baten lortzeko. Azken finean, euskarari begira he rabe direnak (etsai amorratu daudenak konbentzitzea alferrikako lana da, ordea) euskararen aldeko jarrerara ekartzera saiatu behar genukeela.
|
|
|
Alabaina, nik uste dut gaur badela garaia eta aukera, alderantzizkoaz gog orarazteko, hau da euskaraz jakitea dela erdaldunek ez daukaten zerbait gehiago. Euskaraz jakiteak aukera eta ahalik ematen duela Euskal Telebistari begiratzeko eta ulertzeko, Hego Euskal Herrikoekin harremanak edukitzeko
|
eta
, egia baita ere zenbait kasutan, lanpostu baten lortzeko. Azken finean, euskarari begira he rabe direnak (etsai amorratu daudenak konbentzitzea alferrikako lana da, ordea) euskararen aldeko jarrerara ekartzera saiatu behar genukeela.
|
|
|
Ororen buru, euskarak gizarte
|
eta
ekonomia baliotasuna badaukala onartarazi behar diogu euskal jendeari. Hemen da, beharbada, berreskalduntzerako xedean, Zuberoan pairatzen dugun okerren bat, hau da, kultura alorreko osagai gi sa ikusia dela bakarrik euskara eta ez gizarte eta ekonomia harremanetarako bitarteko bat bezala.
|
|
|
Ororen buru, euskarak gizarte eta ekonomia baliotasuna badaukala onartarazi behar diogu euskal jendeari. Hemen da, beharbada, berreskalduntzerako xedean, Zuberoan pairatzen dugun okerren bat, hau da, kultura alorreko osagai gi sa ikusia dela bakarrik euskara
|
eta
ez gizarte eta ekonomia harremanetarako bitarteko bat bezala. Oharkuntza hori gizartean nagusiaraztea oso bide luzea izanen da baina, nahitaez, horretarako urratsak behar ditugu eman.
|
|
|
Ororen buru, euskarak gizarte eta ekonomia baliotasuna badaukala onartarazi behar diogu euskal jendeari. Hemen da, beharbada, berreskalduntzerako xedean, Zuberoan pairatzen dugun okerren bat, hau da, kultura alorreko osagai gi sa ikusia dela bakarrik euskara eta ez gizarte
|
eta
ekonomia harremanetarako bitarteko bat bezala. Oharkuntza hori gizartean nagusiaraztea oso bide luzea izanen da baina, nahitaez, horretarako urratsak behar ditugu eman.
|
|
|
Oharkuntza hori gizartean nagusiaraztea oso bide luzea izanen da baina, nahitaez, horretarako urratsak behar ditugu eman. Ho rretarako ere, beste euskal lurraldetatik ez gara bereiztuta egon behar
|
eta
eredu gi sa ere baliatu behar ditugu, euskararen ofizialtasun egoera berri emanda. Badakit eskas ugari eta euskararen kalterako jokaera asko daudela, bai Euskal Aut onomi Erkidegoan zein Nafarroako Foru Erkidegoan, baina, hala ere, euskarak estatutuak badauzka, hobetu beharrak baldin badira ere.
|
|
|
Ho rretarako ere, beste euskal lurraldetatik ez gara bereiztuta egon behar eta eredu gi sa ere baliatu behar ditugu, euskararen ofizialtasun egoera berri emanda. Badakit eskas ugari
|
eta
euskararen kalterako jokaera asko daudela, bai Euskal Aut onomi Erkidegoan zein Nafarroako Foru Erkidegoan, baina, hala ere, euskarak estatutuak badauzka, hobetu beharrak baldin badira ere. Oraingoz, horre tatik oso urruti gaude Ipar Euskal Herrian, kontu hau lotuta baita gure onarpen juridiko instituzionalari.
|
|
|
Joan den urriaren 19ko saio nagusian, Zuberoako 35 udalerri batzen dituen Xiberoa Herri Elkarteak erabaki guztiz garrantzitsu
|
eta
esangurantsu bat hartu zuen. Bileran parte hartzen zuten zinegotziek aho batez onartu zu ten Atharratzeko kantonamenduko ikastolaren egoitza berria eraikiaraztea.
|
|
|
Basabürüko ikastolaren eraikin hau Herri Elkarteak erosi duen Aloze herriko esko la katoliko baten kokalekuan egongo da. Orain dela zenbait urte ateak itxi di tuen eskola horretako bastiza zaharkitu
|
eta
ezegokiak lurrera botako dira eta hauen ordez eraikiko dira alde batetik haurtzaindegi bat eta bestetik, beraz, Basabürüko ikastola.
|
|
|
Basabürüko ikastolaren eraikin hau Herri Elkarteak erosi duen Aloze herriko esko la katoliko baten kokalekuan egongo da. Orain dela zenbait urte ateak itxi di tuen eskola horretako bastiza zaharkitu eta ezegokiak lurrera botako dira
|
eta
hauen ordez eraikiko dira alde batetik haurtzaindegi bat eta bestetik, beraz, Basabürüko ikastola.
|