|
2023
|
|
|
Programaren balorazioa jasotzen dugu txanda bakoitzeko parte hartzaileei eta haien gurasoei zuzendutako inkesta formularioan. Beste aldetik, begiraleei ekintzen memoria eta balorazioa egitea
|
eskatzen
diegu.
|
|
|
Begiraleen balorazioei dagokienez, hobekien baloratu dutena materiala prestatuta eskuratzea izan da. Beraiek sortutako jolasak edota moldaketak partekatzea
|
eskatu
genien, eta ideien trukaketa polita izan dugu.
|
|
|
Gurasoren batek
|
eskatu
digu ekintza DBHra zabaltzea. Ideia interesgarria iruditzen zaigu, baina programazioa beste modu batez planteatu litzatekeela pentsatzen dugu.
|
|
|
Hor lehiatzea zaila da, zeren eta afektiboki esanguratsuak diren helduek eduki arren zer esan, zer erakutsi edota zer eredu eskaini, irabazi egiten duelako mundu handiaren hizkuntzak, eta hizkuntza horretan topatzen duten erakargarritasun guztiak. Inguratzen dituen errealitate soziolinguistikoaren arauetara errenditzen dira, erreferenteak ez direlako bakarrik gurasoak, irakasleak; gizartera ateratzen dira, eta gizarteak
|
eskatzen
duen moduan sozializatzen dira. Erdaraz.
|
|
|
Hitz bat, esperientzia akustiko bat. Garai primitiboetan bizi bagina bezala jokatu, idatzizko transmisiorik izango ez bagenu bezala, haurraren ganbarako memoria grabagailu bat balitz bezala, baina kontuan izanda memoriak beharrezkoa duela errepikapena umeak ikasiko baditu, eta umeak ere errepikapena
|
eskatzen
duela," berriro" esanez. Haurra irakurtzen hasi baino lehenagoko garaiaz ari naiz, erritmoz, errimaz, kantuz eta keinuz osatutako mundu estetiko eta ludikoen presentziaz, hizkuntza ororen oinarrian dagoen magiaz eta mitoaz.
|
|
|
gutxirekin asko esatea. Egitura erritmoetatik hasi eta ipuin tradizionaletaraino, tradizioko haur literaturako piezetan —sehaskako kantetan bezala ipuinetan ere— ezer ez dago soberan, dena dago doi doi emana, ez dago testuak
|
eskatzen
duen esentzia baino. Entzulearen arreta ez galtzea da haur literaturako piezen senezko estrategia.
|
|
|
Ahozkoak, irakatsi eta ikasteko objektu gisa, trebetasun ugari
|
eskatzen
ditu (Dumais, 2012: 2014):
|
|
|
" Etengabe komunikatzen ari gara eta, hala ere, ia ez gara gauza komunikazioari buruz komunikatzeko." (Watzlawick eta beste, 1987: 37). egoera mota bakoitzak komunikatzeko erregistro8 ezberdina
|
eskatzen
duela. Beraz, esan daiteke hizkuntza batean gaitasun nahikoa izatea badela hiztunak komunikazio egoera guztietan egoki eta erraz komunikatzeko gaitasuna izatea; hau da, behar dituen erregistro guztiak dituen errepertorioaren jabe izatea (karta guztiak dituen karta sorta edukitzea) eta, behar izanez gero, erregistro eta kode berriak ikasteko eta sortzeko gaitasuna izatea, inguruko hiztunekin adostua9.
|
|
|
22). Gazte hizkerak eraikitzeko zorua ahozkotasuna denez, zaila dirudi gazte erregistro eta kode berriak ikasteko eta sortzeko gaitasuna izatea ahozko gaitasun nahikoa izan gabe; eta ezin dugu inoiz ahaztu, gazteek hizkuntzari
|
eskatzen
dioten bereizketa eta identifikazio funtzio bikoitz hori ez badute euskaraz lortzen, badutela beste karta sorta bat oso osorik erabiltzeko, gaztelaniarena edo frantsesarena, bizitokiaren arabera.
|
|
|
11 Koherentzia beharraren ezaugarrian gehiago sakontzea interesgarria izan daiteke. Dena delako jokabidea autokontzepturako garrantzi handikoa denean, jarreraren kontrako jokabideak zuriketa handiagoa eta autopertsuasio handiagoa
|
eskatuko
ditu (Apodaka, 2004: 111).
|
|
|
• Gazteen erabilerak
|
eskatzen
dituen erregistro informalak sortzeko gaitasuna lagundu behar da. Zaila da sormen gaitasun hori eskuratzea ahozko adierazkortasuna kamutsa bada.
|
|
|
Oraintsu arte, munduan zehar sortutako kultur ekoizpenak eskuratzeko bideak urriagoak ziren, eta, egun, jendarteak esku eskura du mundu osoan entzuterik gehin daukaten kultur adierazpenetarako sarbidea. Euskal kulturak ur handi horietan ere eutsi egin behar dio, kultura eta hizkuntza nagusien artean bere lekua egin behar du, eta horrek euskal kulturarekiko atxikimendua eta kontzientzia bizi bizi izatea
|
eskatzen
du.
|
|
|
Hizkera mota hori, bistan da, aski neutroa eta gatz gabekoa da. Azken batean, zehaztasuna eta logika
|
eskatzen
zaizkio horrelako berbaldiari. Hona hemen hizkera horren beste ezaugarri batzuk:
|
|
|
4.2 Ekintzara Bideratutako Ikuspegia xxi. mendeko pertsonek xxi. mendeko gizartean ikuspegi kritikoz jokatzea eta parte hartzea nahi baldin badugu, eta parte hartze hori euskaraz behar besteko kalitatez egitea nahi baldin badugu, irizpide jakin batzuen arabera elkarlanean eta modu bateratuan arituz jokatu du eskolak ere. Horrek metodologiak bateratzera, edota irizpideak bateratuta lan egitea
|
eskatzen
du.
|
|
|
egoera aztertzetik eta egoera horri aurre egiteko egin beharreko zereginetik hasiko da planifikazio lana. Proposatuko diren egoerak, ahal den heinean, ikaslearen interesekin lotura dutenak izatea komeni da, zeregin konplexu bat barne biltzen dutenak (ezinbesteko izango zaizkion kontzeptuzko, prozedurazko eta jarrerazko edukiak erabiltzea
|
eskatuko
diotenak, hain justu). Testuinguruan ipinitako egoera horiei erantzuteko, ikasleak —gizarte eragileak, arestian esan bezala— zerbait egin du helburu jakin bat erdiesteko, eta hartzaile bat izango du
|
|
|
Tantak, 34 (1): 7 (https://doi.org/10.1387/ tantak.22803). hizkera akademiko horretan jasotako ezagutzak ohiko hizkerara ekartzeko, eta, elkarrekintzan norberaren aurretiko ezagutzekin uztartu eta esanahiak eraiki ondoren, berriz ere eskolako jardunak
|
eskatzen
duen hizkera akademikoan adierazteko gaitasuna lantzeko.
|
|
|
Ikaslearen hezkuntza ibilbidean zenbat eta aurrerago egin, orduan eta konplexuagoak izango dira jorratu beharreko edukiak, eta, ondorioz, baita eduki horiekin erabili beharreko hizkuntza ere. Ezagutza konplexuak hizkuntza sofistikatu eta sotila
|
eskatzen
du, eta horrek zuzen zuzen eragiten die hizpide ditugun eragiketa kognitibo linguistikoei. Curriculumetan, aditz forma jakin batzuen itxurapean ageri ohi dira —helburuen formulazioan, ebaluazio irizpideetan... —, eta, curriculum horietako jakintza arlo guztietan ageri diren heinean, jakintza arlo guztietatik heldu behar zaie banaezinak dituzten hizkuntza eskakizunei.
|
|
|
Ikasleek izan ditzaketen zailtasunak aintzat hartuko ditu irakasleak, dela kontzeptuen konplexutasunak eragin ditzakeenak, dela kontzeptu horiek barneratzeko ezinbestekoa den hizkuntzak eragindakoak. Ildo horretatik, ebaluazio hezigarria oinarri hartuta, irakasleak ikasleari lagundu dio egoerak
|
eskatzen
duen hizkera akademikoaren konplexutasun mailara iristen, horretarako, beharrezko diren aldamioak eraikiz eta bidean aurrera egin ahal izateko feedback esanguratsua emanez. Era berean, berdinen arteko lanketari ere ezarriko dizkiogu hizkuntza helburuak.
|
|
|
Irakasleok gara praktika komunitate horietako ordezkari, eta gure zeregin nagusia da, ezagutza komunitate horietan baliatzen diren egiteko moduetan ikasleak trebatzea, dela testuak interpretatzen eta ekoizten, dela praktika horiekin lotutako beste zenbait jarduera egiten. Hortaz, ahalegin handiagoa
|
eskatzen
dio egoera horrek eskolari: gizarte esparru guztietan euskaraz aritzeko pertsonak hezi behar ditugu, esparru horietan eraginkortasunez aritzeko hizkuntza gaitasuna duten gizarte eragileak, hain justu.
|
|
|
2014): kognitiboak, linguistikoak (ahozko hizkuntzaren baliabideak) eta pragmatikoak (curriculumeko alderdiak, alderdi sozialak eta afektiboak); hitz egitea eta hitz egindakoa ulertzea
|
eskatzen
du eta baliabide ez hitzezkoak (ez berbalak), paraberbalak eta hitzezkoak (berbalak) erabiltzea eskatzen du. Ahozko mota desberdinak daudela ere kontuan izan behar da:
|
|
|
2014): kognitiboak, linguistikoak (ahozko hizkuntzaren baliabideak) eta pragmatikoak (curriculumeko alderdiak, alderdi sozialak eta afektiboak); hitz egitea eta hitz egindakoa ulertzea eskatzen du eta baliabide ez hitzezkoak (ez berbalak), paraberbalak eta hitzezkoak (berbalak) erabiltzea
|
eskatzen
du. Ahozko mota desberdinak daudela ere kontuan izan behar da:
|
|
|
Hori da buruan darabilgun konstruktoa. Kontuan hartuta euskara hizkuntza gutxitua dela eta horrek hizkuntzaren zenbait erabilera funtzional baldintzatzen dituela, konstrukto horrek gurean ñabardura zehatzak eta irteera profil horren eredu batzuk definitzea
|
eskatzen
du. Horretarako ezinbestekoa da ikasleen ekoizpen errealak aztertzea, ikasleak nola moldatzen diren ikustea zenbait testu generotan, eginkizun desberdinetan, bereziki, elkarreraginak eta elkarrizketak zehazteko, eta hortik aurrera nolako maila erdietsi luketen irudikatzeko.
|
|
|
6 Nafarroako eta EAEko ereduei erreferentzia eginez. Altsasuko BHIn, ahozko eta ikasketa kooperatiboa batera lantzen hasi direnean, aldea ikusi dute erabileran gela barruko eta esku hartzearen baitako denboretan, gero zailtasunak datoz aldaketaren iraupenean, hizkuntz ohitura aldaketak errepikapena eta gaitasunaren lanketa ere
|
eskatzen
dutelako.
|
|
|
ereduan ahozkoa lantzen dela inork gutxik ukatuko du, baina azken urteotan lanketa hobetzeko beharra ikusten da, emaitzak hobetu nahi baditugu. Ikasleek hizketarako erraztasun eta ohitura handiagoa izatea da irteera profilak
|
eskatzen
diguna, baina, aipatu dugun moduan, horrek zehaztasun eta xehetasun handiagoa eskatzen du irteera profilaren definizioan. Horregatik ere, beharrezkoa dugu irteera profila xehatzea eta horren adibideak eskaintzea hezkuntzako profesionalei.
|
|
|
ereduan ahozkoa lantzen dela inork gutxik ukatuko du, baina azken urteotan lanketa hobetzeko beharra ikusten da, emaitzak hobetu nahi baditugu. Ikasleek hizketarako erraztasun eta ohitura handiagoa izatea da irteera profilak eskatzen diguna, baina, aipatu dugun moduan, horrek zehaztasun eta xehetasun handiagoa
|
eskatzen
du irteera profilaren definizioan. Horregatik ere, beharrezkoa dugu irteera profila xehatzea eta horren adibideak eskaintzea hezkuntzako profesionalei.
|
|
|
Maila bakoitzeko SD bat diseinatu eta gelaratuko da. Horrek
|
eskatzen
du ikasle guztiak bitan grabatzea, SDaren hasieran (aurreko testua) eta bukaeran (ondoko testua), hau da, ikasle bakoitzak ikasturte batean aurreko testu bat eta ondoko testu bat izatea. Hala ere, beste aukera batzuk ere balia daitezke, esaterako, irakasle batek erabaki dezake bi SD gelaratzea ikasturtean eta ikasleen erdiak lehenengoan grabatzea eta beste erdiak bigarrenean.
|
|
|
ereduko ikasleen ahozko komunikazio gaitasuna bermatze aldera ezinbestekoa da bide hori egiten hastea. Horrek
|
eskatzen
du ebaluazioa ere planifikatzea eta ahozkoaren ebaluazioari neurria hartzea. Bestalde, gorago esan bezala, ikasleen ahozkoa ebaluatzeko irakasleei deskriptore zehatzagoak ematen badizkiegu, errazagoa izanen da ebaluazioa.
|