|
2000
|
|
|
—Kontuz gero zer erraiten duzun, Graziana, nik
|
ere
neure ohorea daukat eta...! —ihardetsi zion osabak.
|
|
|
Izan ere, osaba eta bion arteko anarterainoko harremanetan, hura beti izan zen irakasle eta ni ikasle, halako suertez, non arras egon izan bainintzen, urteetan, haren menerat eta erranetarat, guztiz ere gogara, hori bai... Baina ni hazten eta hazten ari nintzen, bertzalde, eta ez nuen jada isildu nahi, zeren, apurka, erran eta adierazi egin nahi bainuen nik
|
ere
neure begiz ikusten nuena, eta osabaren mundua ere neure baitarik juzkatu nahi nuen, neurtu eta erabaki, eta hari jakinarazi: zu orain hortik zoaz, baina ni hemendik; osaba eta bion arteko elkargo sekeretu hark bi pintore zituen, baina ordu arte osabak egin zuen elkargoaren koadro osoa, marraztu eta koloreztatu, eta nik neure ñabardurak erantsi nahi nizkion, eta neure mugak jarri haren munduari, muga batzuk haratago neramatzala, bertzeak honatago.
|
|
|
Izan ere, osaba eta bion arteko anarterainoko harremanetan, hura beti izan zen irakasle eta ni ikasle, halako suertez, non arras egon izan bainintzen, urteetan, haren menerat eta erranetarat, guztiz ere gogara, hori bai... Baina ni hazten eta hazten ari nintzen, bertzalde, eta ez nuen jada isildu nahi, zeren, apurka, erran eta adierazi egin nahi bainuen nik ere neure begiz ikusten nuena, eta osabaren mundua
|
ere
neure baitarik juzkatu nahi nuen, neurtu eta erabaki, eta hari jakinarazi: zu orain hortik zoaz, baina ni hemendik; osaba eta bion arteko elkargo sekeretu hark bi pintore zituen, baina ordu arte osabak egin zuen elkargoaren koadro osoa, marraztu eta koloreztatu, eta nik neure ñabardurak erantsi nahi nizkion, eta neure mugak jarri haren munduari, muga batzuk haratago neramatzala, bertzeak honatago.
|
|
|
Edertasunak guti batzuetan hunkitu izan nau, baina orduan guztiz hunkitu ninduen, eta guztiz kilikatu nintzen... hain guztiz, non amaren istanteko iduri eder hura betiko sartu baitzitzaidan gogoan, eta oraino
|
ere
neurekin daramat, memoriaren kutxan gorderik, altxor preziatu bat balitz bezala, bertze mila iduri ez hain atseginen artean.
|
|
|
Eta ene bizitzako hainbat gertaki oroitu nuen... eta oroitzapen onak amoroski oroitu nituen, eta hain onak ez zirenak
|
ere
neure beso luze haiekin besarkatu nituen...
|
|
|
Eta hala ibili nintzen nihaur
|
ere
neure bortz amorio haiekin, bakoitzaren edertasunarekin edertasun handiago baten bila, nahasten nituelarik, konparazione, honen begiak haren kokotsarekin, edo honen biloa haren masailekin, harik eta ohartu nintzen arte, lehenik, ezen ezin nezakeela erretratu hura nehola ere osa, zeren Nenbo beltza baitzen eta bertze laurak zuriak, eta hautu hartan orin bat baino gehiagorako nahi bainuen nik Nenbo...
|
|
|
Eta, hura aditu bezain fite, osaba Joanikot eta Maddalenen bertze iduri hura etorri zitzaidan oharkabean bururat, noiz eta biak elkarrekin hiltzerat deliberatu baitziren... Eta nola bekaiztu nuen mementu hartan osabaren eta Maddalenen esku lotuen iduri eder hura...!, zeren iduri hura bertze diamante landu bat baitzen, bere baitan eguzki tipi bat gordetzen zuena, eta nik
|
ere
neuretzat nahi nuena, ene gauaren gau luzea argitu ahal izaiteko.
|
|
|
Zeren baitzirudien ezen ordu arte hain kontra izan nuèn Fortuna bera
|
ere
neure alde eta fabore jarri zela behingoz, noiz eta heldu bainintzen jaun Ve nancio Roblesen etxalekurat, zeina baitzegoen Nueva Andalucíako iparraldeko kostatik hurbil, Cumanátik ez oso urrun.
|
|
|
Eta batean baten alde egiten nuen, bertzean bertzearen. Eta, hala, guztia jasotzen zuen belaki bat banintz bezala, bi uretan ibiltzen ikasi nuen, eta bi iturrietarik edaten —osaba Joanikoten hitzetarik eta jaun Marcelene tarik—, bien irakaspenak
|
ere
neure egiten nituela.
|
|
|
Izan ere, nahiz eta erran dizudan ezen Mignon eta biok biluzik geundela, Mignon ez zegoen guztiz, zeren zapatak jantzirik baitzituen. " Puta naizen arren, nik
|
ere
neure ahalkea eta neure dekoroa dut, eta neure oinak neuretzat bakarrik ditut", erran zidan, irri lizun bat egiten zidala; eta hala jarraitu zitzaidan: " Gainerat, misterioa da gauzarik inportantena kontu hauetan, eta ez dago guztia kolpetik erakusterik..." Ordea, orduantxe piztu zitzaidan Mignoni oinetakoen kentzeko gogoa!
|
|
|
Mila aldiz irakurri izan dudan arren, ez naiz Sandovalen gutunerat guztiz ohitu, eta ezin ekidin izaiten dut irakurraldi bakoitzean, oraino ere, halako hotzikara bat, bizkarrezurra goiti beheiti hartzen didana, zeren baitakit ezen haren hitzak egiazkoak direla, nik
|
ere
neure larrutik eta neure baitarik ikasi bainuen zer zen gartzela han Indietan, bertze batzuk izan ziren arren ene gartzelaldiaren kausak eta arrazoinak... eta zeren osaba Joanikot ere antzeko infernutik iragana izan baitzitekeen Inkisizioneak Iruñan zituèn gartzela sekeretuetan, non baitzeuden, ziegak ez ezik, auzitegiko gela eta torturatzekoa ere, bere estirarekin eta bertze mila tresnarekin, ...
|
|
|
Eta, are gehiago, zeren, baldin egia bada, anitz jakintsuk idurikatzen duen bezala, ezen deabruak infernuan abariziosak abariziosekin bereizi eta partzelatzen dituela, ohoinak ohoinekin, arnegariak arnegariekin, eta, finean, kideak kideekin eta suertekoekin, prestik eta gerturik egon bainintekeen ni, iritzi haren arabera, deabruari berari
|
ere
neure arimaren saltzeko, baldin, ordainean, Mignonekin bereizten eta partzelatzen baninduen infernuko gela berean betierekotz! Eta imajinatzen nuen nolakoa izan zitekeen gure infernuko egonaldia, eta ohartzen nintzen ezen Mignonek eta biok, geure egarrien asetzeko, ez genuela Lazaroren behar handirik izanen, halako suertez, non nekez joanen baikintzaizkion hari ur xorta baten galdez, zeren, bertzenaz ere, guhaur ere ongi baino hobeki molda baikintezkeen geure egiteko hartan, geure gorputzeko ur gordeen iturria elkarri irekitzen geniola, bataren mihiak bertzearen mihitik edan zezan, eta bataren ezpainek bertzearen ezpainetarik.
|
|
|
Bizkarra aitzinatuz, bi ukalondoak mahai gainean tinkatu zituen, eta kokotsa, pikorrak aienatuak zitzaizkion kokots hori, bi esku antxumatuen gainean paratu. Ni
|
ere
neure libretara makurtua bainengoen, bereizten gintuen tartea ez zen arrabete baino luzeagoa. Emakumearen hatsean hortz ore fluoreztatuaren kutsua ezagun zen oraino.
|
|
|
—Presatua haiz noski —orain arte bezain adiskidetsu— Eta nik
|
ere
neurea egin diat.
|
|
|
—Motor eder bat erosteko adina bai, behinik behin! —nik
|
ere
neure jakintza alea erantsi nahi nion bakarrizketari.
|
|
|
Lehenengoan oker ibili nintzen hariren batekin, eta ez zitzaidan nik uste nuen marrazkia atera. Bizkor zuzendu nuen, eta baita asmatu
|
ere
neuk nahi nituen marrazkiekiko gerrikoak egiten. Jendeak ikasi zuen poliki poliki nola egiten nituen, eta Carabanchel gerrikoz josi zen.
|
|
|
Astelehena, eta hura ere ez osoa, arratsaldera arte baino ez. Arraina partitzeaz gain, erosi
|
ere
neuk erosi behar izaten nuen batzuetan. Atera kontuak.
|
|
|
– Tira, garai batean Tolosan bizi nintzen eta toki hau oso maitea nuen... –esan nuen nik, artean
|
ere
neure onera guztiz etorri gabe– Gainera, jakinekoa da –atera zitzaidan, solemnitate arrotz batez, eskuak askatu orduko– euskal bide guztiak Lizardirenganaino heltzen direla.
|
|
|
Nik beti esaten nuen Urolako tren zaharrak itxuratxarki traizionatu zuela Aizarnazabal, Zumarragatik Zumaiarainoko bidea arinago egitearren Urola ibaiaren ondotik urrundu eta gure herria baztertuta utzirik. Baina neuk
|
ere
neure herria baztertzea erabaki nuen gau hartan, Aizarnazabaldik ez pasatzea. Ez, trenak bezala, bidea arinago egin nahi nuelako, ezagunen bat ikusi eta hark, aitzitik, ni, ustez agerian izanagatik, ikusiko ez ninduen beldur nintzelako baizik.
|
|
2001
|
|
|
Hizkuntzara bihurtzen garelarik, orduko dolu eta kexakizunak ukitu nahi nituzke gaingiroki, nik
|
ere
neure ahoan, esan dudanez, izan ditudanak. Hitzen kontuari, nagoen lekuan ari naizelarik, lotu na  tzaio zor dudan legez.
|
|
|
Filologia gora eta Filologia behera aritu garenez gero, badirudi, azken lore xorta gisa, filologiazale eta ez hain filologiazale direnen arteko eztabaidaz nik
|
ere
neure iritzia agertzea. Idazle eta euskaltzain ezagun batek aspaldi ez duela esan digu, Euskaltzaindian, beste Akademietan ez bezala, filologoak ageri direla (garela?) nagusi literaturan, hitz lauz nahiz neurtuz, kreatzaile direnen aldean.
|
|
|
Zertan hasiko naiz ni
|
ere
neure aldetik Jose Migel Barandiaran jaunaren laudorioak errepikatzen. Ez da hori noski horrela gertatzen merezi onez merezi ez duelako horrelakorik, baina, eta beti erakutsi digun gogo giroa hartzen dut lekuko, ez lioke inolaz ere eder iritziko besteak elkarren lehian nor goragoka aritzeari.
|
|
2002
|
|
|
Ondo landuaz emankor izan dadin nahi duzun etxaldea erosi duzunez, eta neuk
|
ere
neurea balitz bezala arta dezadan eskatzen didazunez, ahalegintxoa egingo dut; eta ez soilik neu bizi naizen artean, zer egitea komeni den aholkatuz, baizik eta baita hil ondoren ere. Ezin baitut onartu Sibilaren ahotik jalgitakoak bera bizirik den bitartean soilik izatea gizakiarentzat baliagarri, baizik eta baita bera hil eta gero ere, are jende ezezagunarentzat ere; urte askotan itzultzen baikara ofizialki horren liburuetara, mirari baten ondoren zer egin behar dugun jakin nahi dugunean; era berean ezin da onartu nik, bizirik naizen bitartean ere, ezer ez egitea adiskide eta tartekoei laguntzeko.
|
|
|
Nolabaiteko poztasuna sortarazten dit gisa horretako aita ukan nuela jakiteak. Baina... bestetik... ez al dut nik neuk
|
ere
neure azken hatsa horrelako plazaren batean emango. Ez nadin laineztu.
|
|
|
Ero etxeetako gaixoen aurpegi ilun, begi galdu, buru makur, ezpain okertu haiek ikusita, nori ez zaio bihotza hautsiko? Zakurtegietan horrenbeste zakur etsipenak jota, nagusirik gabe, maitasun eta itxaropenik gabe ikusita, orduak behar izaten ditut berriz
|
ere
neure bihotza altxatzen.
|
|
|
Zeren nik
|
ere
neure eskarmentuak bainituen ordurako amodio kontuetan. Hiru andregai izan nituen, eta hiruretan kale.
|
|
|
Eta hargatik utzi baininduen Anek ere, gixon bat nintzelako, finean. Baina nik
|
ere
neure duintasuna nuen, eta neure burua defendatu beharra nuen. Eta, aurreko karta lau zati egiten nuela, beste karta bat idazteari ekin nion:
|
|
|
Pasatu duenak bakarrik baitaki zer den barnetik hautsia egotea, esperantza izpirik gabe... Eta oraindik
|
ere
neure puskak baizik ez naiz. Eta ez dakit inoiz osatuko ote dudan neure buru hausgarria.
|
|
|
Baina gauza bat da teoria eta bestea praktika. Nik
|
ere
neure gorabeherak izaten bainituen –ez harenak bezainbatekoak, bistan da–, eta haiek ere beren eragina izango baitzuten, hainbat zirkunstantziatan.
|
|
|
Eta, ohartu nintzenean hura eta ene arreba komunera zihoazela, noraezean bezala geratu nintzen. Une hartan, baina, nerau
|
ere
neure onetik aterea ikusi ninduelako edo, irri zabala egin zidan aitak, hitz bakarreko iruzkina eginez:
|
|
|
Utzi behar izan genian kontrabandoarena, baina negozioburuaren azkartasunak salbatu ninduen ataka larriagoetatik. Tabako kontrabandoa zuzentzen zuena eta neu agindupeko neukana Mentxu huen, asteotako afera honetan
|
ere
neu libre uztea lortu duen pertsona bera.
|
|
2004
|
|
|
Ez dut minuturik
|
ere
neuretzat.
|
|
|
Planoa
|
ere
neuk egin dut!
|
|
|
–Ez nuke mutil hau
|
ere
neure erruagatik hilda ikusi nahi, eta horretara doala iruditzen zait. Hautsa harrotzen jarraitu nahi duela esan dit oraintxe!
|
|
|
–Nik
|
ere
neure sekretutxoak ditut...
|
|
|
Baina, zorionez, kasu haiek guztiak, nola edo hala nabarmentzea bilatzen zutèn emakumeekin zeuden lotuta, esana baitut nik
|
ere
neure neurriak hartzen nituela.
|
|
|
Bai, ez dut dudan jartzen Adela pasatu egin zela, baina nik ireki nion bidea. Bai, nik
|
ere
neure partea nuen afera hartan, eta noizbait erantzun nuen, behar bezala... Arrazoi zuen, gainera, Adelak, oso ederra baitzen haurra, argazkiaren arabera, eta xamurtu eta hunkitu ninduen horrek ere...
|
|
|
...edo nire nortasunaren txoko ezkuturen batean, aitak noizbait erakutsi zidàn kezka hura egotea, balizko homosexualitate batekin lotua... umetan kolore lilak eta apalak bortitzak baino atseginago nituelako, edo egun batean lehengusinaren panpina orrazten ausartu nintzelako; edo ohea ongi egina eta logela txukun edukitzea gustatzen zitzaidalako, mutil gehienei ez bezala... guztiz bestelako jokabidea
|
ere
neure neurea nuen arren: nola ulertu, gainerakoan, nire erabaki hura, gurasoen logelako koadro handi hura iltzatzera bultzatu ninduena?
|
|
|
harroputz eta basatitzat aipatzen ninduten, La Vacheren pareko eginez eta erakutsiz, hein berean, noraino nengoen aldatua. Eta, atarian istant batzuk zain egon eta gero, egun hartako banketea
|
ere
neure kolorekoentzat zela jakin nuenean, tente jarri eta harro harro sartu nintzen barrura.
|
|
2005
|
|
|
X. Amuriza. Ni epaile egonda nago eta nik ez dut epaile izan nahi, batez
|
ere
neure lagunena. Baina gauza ez da hain sinplea.
|
|
|
Izan ere, badaude zure programa horretan moja matxista tentel bat, bere burua Kristoren legionariotzat duena, eta eskuin muturreko faxista kabroi bat? biak
|
ere
neure onetik ateratzen nautenak eta lehenbailehen kendu zenituzkeenak. Frantziako iraultzan bageunde, gillotinatu egingo nituzke.
|
|
|
–Bai, baina aitortuko didak ni
|
ere
neure lekuan egon nintzela; bestela, auskalo?
|
|
|
Bakarrik gelditu nintzenean, wisteriaren azpian zulo bat egiteari ekin nion. Berari, Kodaki, udan etzatea gustatzen zitzaion tokian, banekien bertan lurra biguna zela, wisteria landatzeko zuloa
|
ere
neuk egina zelako, inguruko zuhaixka gehienenak bezala. Hogei minutuko lana izan zen eta, izerditan blai bukatu nuen arren, ez nuen egarririk sentitu.
|
|
|
Emakumeekin herabekerietan ibiltzea kaltegarria omen delakoan, neronek
|
ere
neure xukadera urdin luzea hartu, eta beraien ondoan esertzen hasi nintzen. Beren artean oso hitz gutxi egiten zuten; baina euskaraz ari ziren.
|
|
|
Hau
|
ere
neuk kontatzea hobe, ezta Damian. Lupe Latasak ez du aparkalekuan autoa lagatzeko lekurik aurkitu eta eskuineko bi gurpilez lorategiko belarra zapaltzen duela utzi du.
|
|
|
Baina zorroan sartu zuen burdina. Ni
|
ere
neure bideari lotu nintzen. Beherago, niregana gurutzatu zuen agureak.
|
|
2006
|
|
|
Baina esan nahi dudana da nik normaltasunez bizi izan ditudala bi kulturak, biak direlako neureak. Umetatik ikastolara joan naiz, ordutik dakit euskaraz; aldi berean nire familiaren kultura erdaldun hori
|
ere
neurea dela sentitu izan dut. Euskal gizartean bizi den banaketa hori ez dut inoiz bizi izan.
|
|
|
Han ditut lagun batzuk, baina bat Bilbora doa berriro udazkenean eta haren lekua libre geratuko da etxean. Neuk
|
ere
neure berri. Hitz gutxitan.
|
|
|
Bai. Gogarte etxean
|
ere
neu nintzen tantum ergoak eta jotzen zituena. Gogo jardunak egitera etortzen zen jendea eta arratsaldean, ilunabar aldera, elizkizunak izaten zituzten.
|
|
|
Musikan ere, bikain, denak baino gehiago nintzen, egia. Organista bat genuen musika irakasle, aita Zubieta, oso jatorra, eta organoan
|
ere
neu nintzen haren ordezko. Zer emango zidan, bada, nire maisuak?
|
|
2007
|
|
|
Oro har nahiko despistatua naiz bai, eta batzutan oso arriskutsua izan daiteke, batez
|
ere
neure buruaren kontra. Athletic?
|
|
|
Baina kataluniar jakintsuaren iritzia neure eginez, nik
|
ere
neure, absoluto respeito con as decisións que corresponden únicamente aos galegos, aldarrikatzen dut.
|
|
|
Humboldt-en irudiko mundua deus ez da ene errepresentazio guztien batura besterik, horien loturekin, neure barne bizitzaren nire errepresentazioak barne: nire munduaren parte neu ere, ni
|
ere
neure hizkuntzan, hizkeran, hizketan iristen naizela ni izatera. Eta berdin hi, ha, bakoitza mundu bat, ez baita bestegatik, ni bezalaxe, nor bat, mundu oso bat (en jabe) delako baino, hots, hiztuna.
|
|
2008
|
|
|
–Zein da zure ametsa, jakin badaiteke, mutila???, Nazariok honela erantzun zionean, galderari ihes egin gabe: . Nik
|
ere
neure fabrika nahi nuke noizbait??.
|
|
|
Ai, ene! Baina bitartean lasai asko bizi izan nauk, behin
|
ere
neure buruari gutizia bat ukatu gabe, ohe gurian lo eginez eta jakirik goxoenak janez eguna joan eta eguna etorri, itsasoan ez nintzenean behintzat. Eta nola hasi nintzen?
|
|
|
Azkazalak minberatzerainoko indarrez atxiki nintzaion mastari, eta begiak itxi nituen arriskua ez ikusteko bezala. Pixkanaka neure senera etortzen hasi nintzen ostera, pultsuak ohizko erritmoa hartu zidan, eta berriro
|
ere
neure buruaren jabe egin nintzen.
|
|
|
Izan ere, hutsa falta izan zitzaion labanari ni batere ez ukitzeko; azal atximur bat besterik ez neukan harrapatua, eta hura dardarizoak urratu zuen. Odola ugaritu egin zitzaidan, jakina; baina berriro
|
ere
neure buruaren jaun eta jabe nintzen, eta txamarrak eta alkandorak bakarrik lotzen ninduten mastari.
|
|
|
Langile bat bajan dago, eta erabat lanpetuta nabil. EBanaketak
|
ere
neuk egin behar ditut, pentsa?
|
|
|
" Zein da zure ametsa, jakin badaiteke, mutila...?", Nazariok honela erantzun zionean, galderari ihes egin gabe: " Nik
|
ere
neure fabrika nahi nuke noizbait...".
|
|
|
Pieza guztiak bere lekuan daude. Ni
|
ere
neure lekuan nago. Jeffek leihotik begiratu gaitu, etxera joan aurretik.
|
|
|
(Eta orduan, gizabanako argituok, zergatik ez hautsi Jainkoa?; beste pausotxo bat emanez, zergatik ez jarri Jainkoaren beraren gainetik?; esazue: gurasoak ez ezik, neu izatea
|
ere
neuk aukeratu nuen; Jainkoak ez zuen aukeratu jainko izatea, baina nik aukeratu nuen neu izatea).
|
|
|
Ni
|
ere
neure zoroak bizi nau... eta neure arrazoiak hiltzen nau.
|
|
2009
|
|
|
Horregatik, beste kontzeptu oinarrizko bat, bekatuarenaz batera, barkazioarena da: hala
|
ere
neure burua, komunitateko lagunak, gizakideak, mundu guztia, barkatuak jakitea, hots, jareginak (ab/ solvere) gure miseria naturalaren kateburdinetatik askatasunera, norbere erantzukizunera. Denok gara txatxu batzuk (besteak ere bai!), baina barkatuak.
|
|
|
–Beno, eta Carverren kontu horrekin pedante jarri haizenez gero, nik
|
ere
neurea bota diat. Hire moduko idazle handien glamourrik gabe, baina tira.
|
|
|
–Zure seme alabak nireak ere badira, badakizu, Regina: esan nahi dizudana da nik
|
ere
neure babesean eta neure magalean nahi nukeela Domingo, arrisku guztietatik libre, baina jakin ezazu amaren magala espetxe ere bihur daitekeela, eta gure hitzak kate, eta nik ez dut inorentzat ez kate ez espetxe izan nahi?.
|
|
|
Hamar bat entziklopediatan idatziko nuen. Horrela, Amerikako Talde Etnikoen Harvard Entziklopedian ageri den «Basque» sarrera
|
ere
neuk egina da.
|
|
|
KANDIDO: Joanak
|
ere
neuk jo nuela uste zian.
|
|
|
KITTO. Ez ahaztu, Kar. Nik
|
ere
neure enpresatxoa zaukanat. Garraio enpresa bat, gogoratzen?
|
|
|
ITXASO. Eta nirea zer? Neuk
|
ere
neurea daramat, akordatzen?
|
|
|
LUKAS. Bale, onartzen dinat, eta barkatu, baina nik
|
ere
neurea pasatu dinat.
|
|
|
Gero esne horrekin gazta egiten dut. Bazkaria eta afaria
|
ere
neuk prestatu behar izaten ditut. Bazkalosteko lo kuluxka asko estimatzen dut, e?
|
|
|
–Zure seme alabak nireak ere badira, badakizu, Regina: esan nahi dizudana da nik
|
ere
neure babesean eta neure magalean nahi nukeela Domingo, arrisku guztietatik libre, baina jakin ezazu amaren magala espetxe ere bihur daitekeela, eta gure hitzak kate... eta nik ez dut inorentzat ez kate ez espetxe izan nahi....
|
|
|
–Hori
|
ere
neuk kontatu dizut?
|
|
|
tortolosak, tangrama, paperezko arropak janzten zitzaizkion maniki antzeko egurrezko panpina... Hil zenean, etxeko partxis eta antzara jokoa
|
ere
neuri eman zizkidaten bere seme alabek. Uste dut nonoiz kontatuko nizula, igande arratsalde askotan, eguraldi ona egiten zuenean lorategian eta txarra zegoenean salan, partxisean eta antzara jokoan aritzen ginen biok biotara, geure gauzez hitz egiten genuen bitartean.
|
|
2010
|
|
|
Nire bizitzako zatirik garrantzitsuena. Nik
|
ere
neure egiten dut rock and rollak bizitza salbatu didala dioen esaldia. Oso gaztetan, anaia zaharragoen eraginez, Victor Jara, Paco Ibañez, Kilapayoun eta enparauak entzuten hasi ginen, baita Pantxoa eta Peioren estiloko euskal musika ere, baina niretzat Deep Purple eta AC/ DC bezalako taldeak deskubritzea mundu berri baterako atea irekitzea izan zen.
|
|
|
Halako eran, non, hazi egin bainintzen. Zer nenbilen ni han, izan ere, neure defentsa Bibiren eskuetan utzita, ni neu
|
ere
neure burua defendatzeko gai nintzenean. Orduantxe erakutsiko nion Teori, inoiz ez bezala?
|
|
|
–Eta zuk zer pentsatzen duzu??. . Nik
|
ere
neure zalantzak ditut, baina pausoa emango nuke, nik uste, baldin eta??. –Baldin eta zer???.
|
|
|
Eta, hala ere, korapilo korapilatsuagoa gertatu zitzaidan Benjamin Mariarena, Teorekiko haustura hura baino? nik
|
ere
neure begitik eta neure burutik hitz egin nahi bainizuke noizbait etxeko gai tabuaz, zuk zeurean hitz egin didazun bezala; behin edo behin mintzatu natzaizula gaiaz dagoeneko, Damaso??; arrazoi duzu; une honetan, baina, zerbait sakonago nahi nuke, eta ea zer kontatzen dizudan?
|
|
|
–Hemen aurrera egin beharra dago, ez baitago dena galduta, ezta gutxiagorik ere, doña Ernestina!?. Baina nik gogoan nuen pasilloan egindako ibilia, haren ondorioak nabaritzen bainituen artean
|
ere
neure gorputzean, nekearen eta ahuleziaren zama nagusi. –Egia nahi dut, don Braulio?
|
|
|
Politikaren ildo horretan barna, nik
|
ere
neure ametsa dut, noski, Euskal Herriari buruzkoa: ea independentziaren aldeko masa mugimendu indartsu bat gauzatzen den?. Mendi bitxidor berdiok, arin or duaz kantari:
|
|
|
Gerhardek bazekien nola nengoen ni, Jainkoaren aurka matxinatua; bazekien, halaber, nola sutzen ninduen bere suak, hasiera hartan bai behintzat? eta hala, berandu gabe eman zizkidan filosofo handien argudioak, nik
|
ere
neure matxinadari nolabaiteko oinarri sendoa ipin niezaion: –Jainkoa hil da, esan zuen Nietzschek.
|
|
|
Urte batzuk igaro dira zuk zeurea idatzi zenidanetik, Damaso, eta ea nik
|
ere
neureari amaiera ematen diodan; zuk zeurean diostazunez, Jainkoaz hitz egin nahi zenidan, zeure ateismoaz, alegia?, nahiz eta azkenean zure lehen asmoa korapilatu eta zeure bizitzaren berri eman didazun; azken aldera, ordea, azken aurreko atalean, zehatz mehatz esanda?, ederki heldu zenion zure karta luze hau idaztera bultzatu zintuèn gaiari, derradan, bide batez, testu hori argia iruditu zaidal... esan ere, esango nizuke, halaber, zure kritika hori katolizismo tradizionalari egindakoa dela, baina ni ez naiz hain karka, Damaso?!?, eta ea nik ere neure defentsari ekiten diodan. Jainkoak itsu metafisiko egin zintuen, eta ea argi izpi batez argitzen dudan zure itsukeria?, sermoi edo teologi lezio batekin gogaitu bazaitut ere?
|
|
|
Urte batzuk igaro dira zuk zeurea idatzi zenidanetik, Damaso, eta ea nik ere neureari amaiera ematen diodan; zuk zeurean diostazunez, Jainkoaz hitz egin nahi zenidan, zeure ateismoaz, alegia?, nahiz eta azkenean zure lehen asmoa korapilatu eta zeure bizitzaren berri eman didazun; azken aldera, ordea, azken aurreko atalean, zehatz mehatz esanda?, ederki heldu zenion zure karta luze hau idaztera bultzatu zintuèn gaiari, derradan, bide batez, testu hori argia iruditu zaidala sarri askotan, baita partziala eta dogmatikoa ere beste batzuetan: esan ere, esango nizuke, halaber, zure kritika hori katolizismo tradizionalari egindakoa dela, baina ni ez naiz hain karka, Damaso?!?, eta ea nik
|
ere
neure defentsari ekiten diodan. Jainkoak itsu metafisiko egin zintuen, eta ea argi izpi batez argitzen dudan zure itsukeria?, sermoi edo teologi lezio batekin gogaitu bazaitut ere?
|
|
|
Izan ere, Domingo kontsekuentea zen, bai, baina bide okerretik zebilen; ulertu ere, ulertzen nion jarrera, jakina, nik
|
ere
neure krisia izan bainuen, Jainkoagandik urrundu ninduena, neure buruaz beste egiteko punturaino ia; baina garai hartako gizona ere banintzen. Domingo baino askoz lotuagoa ere bai, bistan da?, eta aurreiritzi asko nituen, baita betiko inertziak ere, anaia deskalifikatzera eta nik neuk eraiki niòn idulkitik botatzera bultzatzen nindutenak, buruan bainuen, besteak beste, Domingok Jainkoaren laugarren manamendua hautsi zuela:
|
|
|
Aitor dut, halaber, guztia ez dela hain sinplea: neona izan aurretik fluorra edo sodioa izan bainintzen hemezortzi urtetan, sodioa fluorra baino hobeto, gizonezkoa hurbilago baitago, antza, elektroi bat ematen duen metaletik elektroi bat hartzen duen ez metaletik baino?, eta sodioari lotutako bizikizunek, oraindik
|
ere
neure amesgaiztoak ditut aldian behin, gerrara itzularazi eta garrasika iratzartzen nautenak, inkontzientean eta oroimenean behar baitute, nondik iragan estaliak azalera eta desestaltzera egiten duen batek gutxien uste duenean, kontraesan iturri bihurtuz.
|
|
|
izugarri estutu behar izan zuten, Helenak, gero, kartan esan zituenak esateko: ...zituen, begien berdetasuna mortu lehor bihurtua?; nik, ordea, errazena egin nuen, agurtu ninduenean begiratu ere egin ez nion bada?!; non geratzen zen, baina, nire errukia?; non nire adimena, harrotasunaren bideak ireki ziezazkidakeena?; zergatik hartzen nuen Helena errudun ziurtzat, bi emakumeek hari emandako tratuaren berri ez banekien?; zergatik kargatu nuen guztia Helenaren bizkar gainean, nik
|
ere
neure erantzukizuna izan nezakeenean?; zergatik ez nuen elkarrizketa hala moduzko hartan gogor egin bi emakumeen aurka, eta zergatik jo nuen joko hartan guztia galdutzat, borrokarik egin gabe, etsipenik erosoenak hartuta?; Helena eta biok mundu berezi bat genuen, ez haren amak ez gureak ezagutzen ez zutena, eta handik lor nezakeen zerbait: Helenari hitz bat atera niezaiokeen, adibidez, edo hitz gutxi batzuk, bi emakumeek eraiki eta gero Helenari ezarritako gezurra hankaz gora jar zezaketenak; galde niezaiokeen, esate baterako:
|
|
|
Gaur nagoen talaiatik ezin putzantuagoak iruditzen zaizkit orduan bota nituenak, baina hitz haiek atera zitzaizkidan, bai, zein baino zein potoloagoak, serio, zin degizut, eta, hala eta guztiz ere, berez bezala atera zitzaizkidan, behartu gabe, ez nintzen ni hitzak esaten ari nintzena: hitzek esaten ninduten ni?, ni neu
|
ere
neure buruarekin harrituta geratzeko moduan;. Amaren semea zara, ez dago dudarik. Hura zain dago, Ama Birjina noiz agertuko zaion, eta zuri Jainkoa agertu zaizu, zer gutxiago?!
|
|
|
eta azkenean elefantea eta itsuen gaua protagonista dituen ipuin sufian jazotakoa jazotzen baita: elefanteari belarria ukitu zionak alfonbra bat bezala gogoratzen zuen, tronpa ukitu zionak turuta bat bezala eta hanka ukitu zionak zutabe bat bezala; nik
|
ere
neure joerak eta gustuak ditut, globo urdinak azaltzen zitzaizkidan umetan, zoriontasunaren sinbolotzat nituenak, eta neure irakurketak ditut. Lizardi dut nire poeta kuttunetakotzat, kuttunena ez bada?, nire oroimenean ere halako eragin bat izan zezaketenak?
|
|
|
Ni, ordea, ez naiz leninista, ez estalinista, ez maoista? ezer izatekotan, ateoa bainaiz, lehenik eta behin, nik
|
ere
neure izen deiturak baditut ere: San Ateo Orbe.
|
|
|
Zuok kristauok Jainko onbera prefabrikatu bat aldarrikatzen duzue, Gabino, baina non dago Liburu Santuko Jainko onbera? Pasarte hauek irakurrita, nik neuk
|
ere
neure ondorioak ateratzen baititut: zuen Jainkoak ez du boterea ezaugarri, baizik eta boterekeria; ez du errukia bitarteko, baizik eta mendekua; ez du zuzentasuna helburu, baizik eta zuzenkeria.
|
|
|
Geroztik, baina, zu zeu etorri zintzaizkidan bisitan etxera pare bat aldiz, 1969an, egiteko batzuen aitzakian hiriburura etorri behar izan zenuela-eta. Ordurako, baina, nik
|
ere
neure eskarmentua nuen, eta, xakeaz, futbolaz, errealzalea izan zara betidanik, edo eguraldiaz mintzatzen nintzaizula, erlijioari buruzko gaiak saihesten ahalegindu nintzen, bai lehen saioan bai bigarrenean, alferrik?
|
|
|
a) Jainkoak ez du betaurrekorik, zeren zuk ez dituzun; b) baditu betaurrekoak, zeren nik baditudan; ergo, c) Jainkoak baditu eta ez ditu betaurrekoak, baina hori nola ezinezkoa den, Jainkorik ez dago??. Eta Domingok, jakina, begiak nora ezean ipini zituen; baina nik
|
ere
neure burua babestu behar nuen. Domingok Teofilo Mariari egin ziezaiokeèn salaketa balizko batetik, adibidez?, eta orduan, gehitu nuen: –Lasai, Domingo.
|
|
|
Ikastolatik ere deitu dute etxera eta ez dakit zer egin. Lukaxen tutoreak etxeko norbaitekin hitz egin nahi duela, eta hara
|
ere
neuk joan dut. Normala da irakasleek Lukaxen berri eman nahi izatea, baina, laguntza eskatzen badigute, ez dakit nola erantzun ahal izango dugun.
|
|
|
ITXASO. Bueno, ezta horrenbesterako. Neuk
|
ere
neure arazoak ditut eta hemen nago.
|
|
|
OLGA. Ni
|
ere
neure kabuz ikertzen ari naiz, baina ez kazetaria naizelako.
|
|
|
Gero irakasle bilakatu nintzen, berriz, eta 90eko hamarkadan ez nuen ezer atera. Bideogintza digitalean aurkitu dut berriz
|
ere
neure burua dokumentalgile gisa asmatzeko tresna, merkea eta erraza delako.
|
|
|
Urte batzuk pasa eta gero, nobatoaren zerbitzu eta neke aldia gainditua nuelakoan, neure arlora pasatu nintzen azkenean, Euskal Hizkuntza ikasgaia emateko zazpigarren eta zortzigarren mailako ikasleei. Hala ere, ez nituen ahaztu inola
|
ere
neure bereziak. Neure bihurtuak bainituen, Anartz batik bat.
|
|
|
" Ez dizut eskatzen zure emaztea uzteko. Nik
|
ere
neure familia daukat, senarra eta alaba, eta ez dut gure etxeko giroa apurtu nahi" esan nion, bestelako asmoak nituela pentsatu baldin bazuen lasai zedin, eta berarekin, bere ondoan zer bilatu nahi nuen azaldu nion: gozotasun bat, afektua, norbait zutaz akordatzen dela jakitea; lagun bat, laguntzeko eta hitz egiteko prest egongo dena; ilusio bat, begietako txinpartak piztuko zizkidana.
|
|
|
Izan ere, Domingo kontsekuentea zen, bai, baina bide okerretik zebilen; ulertu ere, ulertzen nion jarrera, jakina, nik
|
ere
neure krisia izan bainuen, Jainkoagandik urrundu ninduena, neure buruaz beste egiteko punturaino ia; baina garai hartako gizona ere banintzen —Domingo baino askoz lotuagoa ere bai, bistan da—, eta aurreiritzi asko nituen, baita betiko inertziak ere, anaia deskalifikatzera eta nik neuk eraiki niòn idulkitik botatzera bultzatzen nindutenak... buruan bainuen, besteak beste, Domingok Jaink... izan ere, aita zernahi izan zitekeen, niri ere ez zitzaizkidan sarritan gustatzen haren manerak, baina aita beti aita; buruan nuen anarkistak jainkogabe madarikatu batzuk zirela, eta buruko harrian nituen aspaldi zizelkatutako esaldiak:
|
|
|
Lenin jauna leninista zen ateoa baino lehenago, Stalin estalinista, eta Mao maoista. Ni, ordea, ez naiz leninista, ez estalinista, ez maoista... ezer izatekotan, ateoa bainaiz, lehenik eta behin, nik
|
ere
neure izen deiturak baditut ere: San Ateo Orbe.
|