Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak

Emaitzak: 146

2000
‎Eta handik ere hauteman nezakeen, halaber, noiz izan zitekeen ilargi betea, leihotik zetorkidan argitasunaren arabera...
2001
‎honakoa ere hauteman daiteke, argitara orobat.
2002
‎Injustizia konkretu batzuk gauzatzen ari direla sumatzen dut nik ez hainbeste legearen errebelazio hertsian, baizik politiken aplikazioan, orduan dinamika hauek handituz joango direla ere hautematen dut. Horrek, agian, guk desobedientzia zibila bezala ulertzen dugunaren garapena ekarriko du.
‎Hiru urteren buruan, enpresak onartu egin zuen Lipobayk muskulu ahultze arriskutsua eragiten zuela, muskulu bikiak triglizeridoen maila murrizteko erabiltzen den substantzia baita. Kontrako ondorio larriak ere hauteman dira droga 0,8 miligramoko dosian ematen denean. Joan den urteko abuztuaren 8an, sendagaia munduko merkatutik kendu zuten.
‎Gelatina, lodigarriak eta produktuari trinkotasuna emateko erabiltzen diren landare jatorriko produktuak ere badituzte. Gominola mota batzuetan sorbitola eta beste polialkohole batzuk ere hauteman dira gozagarri horiek, gainera, ezaugarri kontserbadoreak dituzte eta hezetasuna mantentzen laguntzen dute, koipeak eta argizariak beren moldeetatik gominolak ateratzeko erabiltzen dira, baita arrautza zuringoak edo esne proteinak ere, “hodei” motako gozokiak egiteko. Azkenik, azidoak izaten dituzte, bereziki zitrikoak, zaporea indartzeko; koloratzaileak, naturalak zein artifizialak, eta aromak, osaera misteriotsuagoa dutenak baina oso kantitate txikitan erabiltzen direnak.
‎Han, hiru dimentsioko bideo pantaila batean, kapitainek “oztopoak” bistaratzen dituzte, eta norabideetan aldaketak eragin ditzakete, beti ere, talkak saihesteko. Isilik dauden zetazeoak ere hauteman egiten dira, haien presentziak “oztopatu” egiten baitu inguruko zarataren hedapena, hala nola olatuak, euria, motorren soinua edo beste zetazeoen “ahotsak”, eta, hala, aurkitu egiten dira. “Egunean 24 orduz funtzionatzen duen autobide akustikoa sortzea bezalakoa da.
‎Eta hiperaktibitatea da horietako bat, atentzioa baita jaioberri baten garunean kalte daitekeen lehen funtzio kognitiboa”, dio Valdizán doktoreak. Garuneko anomalia biokimikoak eta desberdintasun anatomikoak ere hauteman dira, eta nabariagoak dira New Yorkeko Unibertsitatean berriki egindako azterketa zientifiko batean. Lan horrek erakutsi duenez, sindrome hori duten haurrek bolumen zerebral txikiagoa dute.
‎Baleek arazo nagusi bat dute: bereizi gabe elikatzen badira, nahi gabe irentsi dezakete petrolio gordin guztia azalean, eta lurrazalean flotatzen duen isurketa geruza bat ere hauteman dezakete. Hala ere, Alonsoren esanetan, baleek ez dute zertan eragin epe laburrean; izan ere, Galiziako kostaldean egiten duten migrazio ibilbidea uda amaieran mugatzen da, baina bai epe luzean, kutsadura kate trofikoan sartzen denean.
‎Hala ere, oraindik fuel orban handiak ikus daitezke Carnotoren kala batzuetan, garbiketan lan egiten duten boluntarioek adierazi zutenez. Informazio ofizialaren arabera, irisazio txikiak ere hauteman dira Boiroko udal mugapean, Arousako itsasadarrean; Pontevedran, berriz, “garbiketaren itxura orokorra” jarraitzen du, El Groveko, San Xenxoko eta Bueuko udal mugapeetako puntu batzuk izan ezik, horietan oso sakabanatuta dauden pikorrak eta pikorrak aurkitu baitira.
2003
‎Geure egoera afektiboa ere hautematen jakin behar dugu horrelakoetan (berak gu harrapatu gabe), arrazoitzeko modua eragotz ez diezagun eta geure balioen eta arau sozial eta kulturalen arabera erabakiak har ditzagun
‎karvacrola eta timola, landare horren olio esentzialean gehien erabiltzen diren bi substantzia fenolikoak (%72 inguru), lurrinaren erantzuleak eta, seguruenik, bakterioen aurkako ekintzak. Gainera, beste substantzia batzuk ere hauteman daitezke, hala nola monoterpenoak. Baliteke substantzia horiek guztiek batera jardutea, eta ez banaka.
‎UVBen eraginpean behin eta berriz egoteko aukerari dagokionez, espezialista honek gogoratu behar du izpi horiek eragin nabarmena dutela tumore gaiztoen garapenean, beltzarantzeko prozesu konplexuan parte hartzen duten zelula pigmentarioetatik abiatuta. Kausa efektu erlazioa ere hauteman da UVB izpien eraginpean egotearen eta begi globoan kataratak sortzearen eta konjuntibaren endekapen batzuen artean; horregatik, ohikoagoak dira marinel eta nekazarietan. Eguzki izpiek eragin txarrik izan ez dezaten, beharrezkoa da izpien eta larruazalaren artean hainbat hesi fisiko jartzea, arropa egokienak erabiliz eta “iragazkiak” erabiliz, pertsona bakoitzaren larruazal motarekin bat datozen krema, lozio eta emultsio gisa.
‎UVBen eraginpean behin eta berriz egoteko aukerari dagokionez, espezialista honek gogoratu behar du izpi horiek eragin nabarmena dutela tumore gaiztoen garapenean, beltzarantzeko prozesu konplexuan parte hartzen duten zelula pigmentarioetatik abiatuta. Kausa efektu erlazioa ere hauteman da UVB izpien eraginaren eta begi lausoen eraketaren eta konjuntibak begi globoan dituen endekapen batzuen artean. Eguzki izpiek eragin txarrik izan ez dezaten, hainbat hesi fisiko jarri behar dira, arropa egokienak erabiliz eta “iragazkiak” erabiliz (krema, lozio eta emultsio gisakoak, pertsona bakoitzaren larruazal motarekin bat datozenak).
‎Proteinak gehituta, haragiak ura atxikitzen du eta gehiago pisatzen du, eta, beraz, dagoen baino haragi gehiago aitortzen da. Anomalia horiek, gainera, aurreko laginketetan ere hauteman ziren; beraz, martxoko azken analisiek soilik baieztatzen zuten etiketatzea ez zela hobetu. Osagai guztiak ez adierazteak, FSAk dioenez, arauak hausteaz gain, kontsumitzailea engainatzen du eta bere eskubideen aurka egiten du (adibidez, komunitate musulmanak txerri proteinak jaten ditu jakin gabe).
‎— Benetan, Eriximako —esan omen zuen Aristofanesek—, zuk eta Pausaniasek baino beste moduren batean hitz egiteko asmoa daukat. Niri gizakiek Maitasunaren boterea ez dutela inola ere hauteman iruditzen baitzait, hautemanez gero bere tenplu eta aldare eskergak egingo bailituzkete, eta egundoko eskaintzak, eta ez orain bezala horietako ezer ez zaiola egiten, beste ezer aurretik egin beharrekoak izanda ere. Jainkoen artean gizakien lagun handiena baita, d gizakien laguntzaile izanik eta gaixotasun horien mediku zeinak sendatuz gero gizateriari zorion handiena gertatuko litzaiokeen.
2004
‎Gainera, ziurtatu du beharrezkoa dela mugako ikuskapen postuetan kontrol kopuru handia izatea, bai maiztasunari dagokionez, bai kontrol kopuruari dagokionez, hirugarren herrialdeetatik datozen ezti partidek Europar Batasunean eskatzen diren osasun baldintzak betetzen dituztela bermatzeko. COAGen aburuz, Txinatik, Vietnamdik edo Turkiatik datorren eztia (osasun arazo berak ere hauteman dira) sartzeak lehia desleiala eragiten die kalitateko ekoizpen nazionalei, eta arriskuan jartzen du erlezaintzako milaka familia ustiapenen errentagarritasuna. Gainera, COAGek gero eta produktu gehiago eransten ditu eztiaren ordezko gisa (glukosa, arto xarabea), kontsumitzailea nahastu nahi duten supermerkatuetako linealetan.
‎1s aleloa kaltetuen hilkortasun handiagoarekin lotuta egongo litzateke (gaixotu ziren alelo hori duten pertsonen %60 baino gehiago). Adituen arabera, desberdintasunak genetikoak dira, baina analisi proteomiko baten bidez ere hauteman ziren. Adituek datu horietan lagin berriak sartzeko eta berriki lortutako animalia ereduak aztertzen jarraitzeko lan egiten dute, hain zaila den sindrome baten prozesu patologikoak argitzeko.
‎Akrilamida maila ere jaitsi egin zen indioilarrez egindako jakietan, baita mani gurina eta txokolatezko galletak bezalako produktuetan ere. Substantzia oilasko frijituan ere hauteman zen. Suediaren oharra Txosten berri horrek komunitate zientifikoaren interesa piztu du 2002ko apirilean Suediako agintariek akrilamidaren berri eman ondoren, tenperatura altuetan prestatutako elikagaietan, hala nola ogian edo patata frijituetan, onartutakoak baino milaka aldiz kontzentrazio handiagoetan.
‎Leku pribilegiatuetako bat Sevillako iparraldeko mendilerroa da, Sierra Morena inguruko mendietan. “Kantauriko kostaldean ere hauteman da, baina ez dut ezagutzen zenbat bikote dauden”, dio Delgadok. Hontz erreala sedentarioa da eta oso lurraldekoa urte osoan.
‎Gainera, esan du 82 etxebizitzetako zazpi sustatzailek ez zutela kalitateen memoria ekarri, eta eman zituztenak “oso zehatzak ez zirela”, erabili behar ziren material moten zerrenda generiko batera mugatzen baitziren, eta horrek “atea irekita uzten du edozein aldaketatarako”. OCUko teknikariek irisgarritasun arazoak ere hauteman zituzten: “oztopo arkitektoniko gaindiezinak, hala nola, eskailerak, aldapa handiegiak eta malda handiko arrapalak”, eta gabeziak berokuntza, elektrizitate, aire girotu, iturgintza, saneamendu, gas eta telekomunikazio sistemetan.
‎Lantegiek, aldizka, dastatzaile bati eskatzen diote azter ditzala usainean ateratzen den kafearen ezaugarriak eta sor dezala infusioa. Horrela, kafearen berezko ez diren zaporeak ere hauteman daitezke, hala nola zerealak edo antzekoak gehitzearen ondorioz sortutakoak, eta, aldi berean, kafe hartzitua, degradatua, identifika daiteke. Kafe horren zaporeak, besteak beste, mingarritasunetik urruntasunera edo zaporerik gabera bitarteko zaporea du, eta kafe horren olioen oxidazioaren ondorio da.
‎Prostatako minbizia prostatako antigeno espezifikoa (PSA) izeneko proteina bati lotuta dago. Tumore hori ez da handitzen tumorea garatzen denean, baizik eta handitu egiten du odol isurirako irteera, prostatatik igarotzen diren hodi eta ehun linfatikoen bidez. Haren existentzia ezaguna zen, eta odol proba baten bidez ere hauteman zen. Bostongo Ospitaleko Massachusetts General ospitaleko talde batek New England Journal of Medicine (New England Journal of Medicine) argitaratu duen 1.095 gizoneko ikerketa batean frogatu duenez, odol test horrek berak balio du gaixo batek hiltzeko dituen probabilitateak zehazteko.
‎Baina, gainera, agertzen diren emakumeak “hipersexualizatuak” dira, eta gizonak “hipermaskulinizatuak”, dio txostenak. Gizonezkoen rola Gizonezkoen rola bere gain hartzen duen emakume pertsonaia berri baten sarrera gero eta handiagoa ere hautematen da. Ezaugarri horiek guztiak bideojokoen publizitatean ere islatzen dira, emakumezkoak erakargarri gisa erabiltzen baititu, protagonista izan ez arren.
2005
‎Substantzia toxiko hori laginetako bakar batean ere hauteman ez zenez, sardinak freskotasun egoera egokian ontziratu zirela ondoriozta dezakegu.
‎Gurasoak eta seme alaben arteko harremanetan, esate baterako, bigarrenek aita amak geroz eta gaizkiago tratatzen dituztela ere hauteman da, hezkuntza permisiboaren ondorioz eta, bide batez, helduen munduko konfliktoetan biolentziaren agerpena egunetik egunera ugaltzen ari delako.
‎Une magiko batean, zuzentzen ari den musika horretan ezagutzen du bere burua zuzendariak eta emozio hori musikariengan txertatzen du, azkenean sortze lanaren apartekotasuna entzuleak ere hautematen duelarik.
‎Pote hauek denek sagarra edo laranja daukate eta, laginen arabera, beste fruta batzuk ere hauteman ditugu: abrikota, melokotoia, anana, banana, udarea, etc.; Hipp laginak azenarioa ere dauka.
‎Zortzi aparatuak dira teknikoki antzekoak, batetik bestera alderik ere hauteman bada ere: Braun, Russell Hobbs, Moulinex eta Philips osatuenak dira eta Kenwood, aldiz, funtzio gutxien dituena.
‎Gaur egun, substantzia horien presentzia detektatzeko kontrol sistema nagusia pentsuaren azterketa mikroskopikoan oinarritzen da. Alemanian egindako azterketa batzuen arabera, erremolatxa mamian hezurrak daudela ere hauteman da (%10eraino), eta hori kontrolatutako landaketetan ere hauteman daiteke. Lurrean dauden animalia basatien hezur zatiak dira horien jatorririk probableena.
‎Gaur egun, substantzia horien presentzia detektatzeko kontrol sistema nagusia pentsuaren azterketa mikroskopikoan oinarritzen da. Alemanian egindako azterketa batzuen arabera, erremolatxa mamian hezurrak daudela ere hauteman da (%10eraino), eta hori kontrolatutako landaketetan ere hauteman daiteke. Lurrean dauden animalia basatien hezur zatiak dira horien jatorririk probableena.
2006
‎Sabeleko asetasun, betekada eta hanpadura sentsazioak eragiten dituztenak hesteetako gehiegizko gasak direla makina bat jendek uste duen arren, oraindik orain eginiko ikerketek frogatua dutenez, kasu horietan ere hauteman diren gas kopuruak ohikoak dira baina anomalia azpimarragarriena hesteen mugikortasunean eragina daukan trastornoa da.
‎Joyeuxen (erdi ekialdean) aurkitutako beste ahate basati bat ere infektatuta egon liteke. Egipton hegaztien gripearen kasuak ere hauteman dira herrialdeko zenbait eskualdetan, telebista publikoaren berri eman zuen, H5N1 andui hilgarria identifikatu ote zen zehaztu gabe.
‎Adituen arabera, landare jatorriko gantz monosaturatuetan oinarritutako gehigarri horiek sartzearen ondorio izan daiteke hori. Pisua beherantz Arrisku kardiobaskularra gutxitzeaz gain, paziente bakar batek ere ez zuen pisua handitu, eta beheranzko joera ere hauteman zen. Struch en iritziz, horren arrazoia izan daiteke “animalia jatorriko koipeek ez bezalako eragina duten gantz osasungarriak txertatu zirela pisua sustatzeko”.
‎Elikagaien bidez bentzenoaren eraginpean egotea airearen bidez egotea baino txikiagoa da. Alde horretatik, edateko urak 0,1 ppb bentzeno baino gutxiago du, eta edari alkoholdunak eta botilako ura ere hauteman dira. Lurpeko biltontzietatik edo bentzenoa duten zabortegietatik gasolina ihesen ondorioz gerta daiteke kutsadura hori, eta ura kutsa dezake.
2007
‎Indukziozkoetan ere hauteman zen alderik, ordea: Teka laginak 9ºC altxatu zuen tenperatura eta Bosch sukaldeak 17ºC.
‎Sintoma hauek ere hauteman daitezke:
‎Logroño eta Iruñean, azterketa honetako lorategi eta parke gehien dituzten bi hiriak izateko harrotasunaz gainera, batez bestekoa baino ahalegin ekonomiko handiagoa egin dela ere hautematen da: %4, 5era igotzen da hiri horietako zuzkidura.
‎Hizkuntza bat biziera bat da, bizitzaren misterio eta konplexutasun guztiagaz; hizkuntza bat indibiduo bat da, indibiduoaren nortasunarekin, bera gelditu gabe eraikiz doana. Ezer ez, nahi bada, beste edozein tokitan ere hauteman daitekeena baizik. Baina Humboldt-ek hori dena beste inon baino hagitz nabariago eta osokiago hemen hauteman bide dizu, bere esanean («ungleich vollständiger und deutlicher») 156.
‎Europako Parlamentuak onartzen du likore horren formula tradizionalak, XV. mendean Polonian eta Errusian sortuak, ez datozela bat mahatsetatik edo beste fruta batzuetatik datorren vodka aurki daitekeen merkatuaren benetako egoerarekin, ezta hartzi dezakeen edozein nekazaritza produkturekin ere. Alde horretatik, «sekretu» tradizionalei lotzen ez zaizkienek diote zenbait lehengai vodka egiteko erabiltzeak ez duela inolako eraginik vodka horren azken zaporean, eta kontsumitzaileak ezin duela inola ere hauteman. Ingurumen, Osasun Publiko eta Elikagaien Segurtasuneko Batzordeak proposatu du vodka bat zerealekin, patatekin, azukre kanaberarekin edo erremolatxarekin egin ez denean, etiketan zein produktu erabili den zehaztu behar dela.
‎Gauza bera gertatu zen uztailean, hainbat autonomia erkidegotan 150.000 hodi konfiskatu baitziren dentifriko horretatik, eta, gainera, dietilenglikola izeneko substantzia toxiko batekin kutsatuta egon zitekeen. Gertakari hark alertan jarri zituen Europar Batasuneko gainerako herrialdeak, non legez kanpoko partidak ere hauteman baitziren.
‎Urtebete geroago, Frantziak jarraitzen zion, kasu batekin, eta 1999an Irlandak. 2004tik aurrera, Portugalen (1) eta Espainian (1) ere hauteman ziren.
‎British Olympic Zentro Medikoak, alde horretatik, adierazten du hormona desoreka astean 20 milia egiten dituzten emakumeen% 20k izaten dutela (32 kilometro inguru), eta astean 80 miliako erritmoan entrenatzen duten atleten% 50ek (130 kilometro). Izan ere, eliteko kirolarien ehuneko handi batek amenorrea izaten du bere kirol ibilbidean zehar, nahiz eta kirolari amateurretan eta noizbehinka kirola egiten duten beste batzuetan ere hauteman den. Amenorrearen eta gorputzeko gantzaren murrizketaren artean ere erlazio estua dago.
‎Esnezko erlaino lodiak Côte Nord deitzen duten Quebec iparraldeko itsas hegi hartako oihan beltzak estaltzen zituen. Ez zen deus ikusten, eta luzaz ez zuten argi bat ere hauteman. Beribila ahal bezain zuhurki zihoan, zuzen, ipar sortaldeari buruz.
2008
‎Eltxoak usainaren arabera orientatzen dira. Antenetandituzten errezeptoreek guk usaintzen ez dugun gas bat ere hautematen dute: karbono dioxidoa.
‎NARRATZ: Arrain hilaren usaina ere hautemango luke, Konstantzako aintzirakour guztiarekin diluituta egongo balitz ere.
‎“gosea galtzea eta zorabioa eragiten ditu”. Produktu horretan gartzinia ere hauteman zen, eta haren oleoresinek eragin laxantea izango zuten, eta “urdaileko mina eta oka egitea” ere eragingo zuten, Invimaren arabera. Jatorri estatubatuarreko enpresa Madrilgo Erkidegoak zigortu zuen 1994an Halaber, Kolonbiako erakundeak debekatu egin zuen “Bulk and Muscle” eta “Health and Fitness” edariak elikagai gehigarri gisa baimentzea, “medikamentutzat hartzen diren substantziak dituztelako”.
‎Kutsatzeko leku nagusiei dagokienez, Afrikak bakarrik biltzen ditu kasuen erdiak; Iberoamerikak eta, neurri txikiagoan, Asiak, berriz, gainerako eskualdeak. Eremu libreetako malaria kasu batzuk ere hauteman dira, hala nola Punta Cana, Errepublika Dominikarrean. Turismoak, kasuen %38, 5ean, gaixotasun horien eraginpean egoteko arrazoi nagusia izaten jarraitzen du, nahiz eta bisita humanitario batean kutsatu dituztela dioten gaixoak guztizkoaren herena izan.
‎Elikagaietan aflatoxina eduki handiak saihesteko ezarritako mugez gain, hirugarren herrialdeetatik inportatutako elikagaiak kontrolatzeko eta aztertzeko neurriak areagotu dira. Fruitu lehorren segurtasuna urratzen duen beste agente bat A okratoxina da, mundu osoko landare produktu ugaritan aurki daitekeen mikotoxina, hala nola zerealetan, kafe aleetan, kakaoan eta fruitu lehorretan, nahiz eta beste elikagai batzuetan ere hauteman diren. Kartzinogenoa eta giltzurruneko toxikoa da, teratogenoa izateaz gainera, hau da, enbrioian malformazioak eragiten ditu.
2009
‎Baina Terry ni baino inteligenteagoa da dudarik gabe. Bi urte eta erdi dituenetik ezagutzen dut (garai horretan nahastu nintzen bere aitarekin) eta orduan ere hauteman nuen ume mukizu horrek bazuela zerbait berezia. Bi urte baino ez zituen, eta paseoan eraman genuen halako batean (Joseba eta biok hurbiltze fasean geunden soilik, harreman kastu eta xaloa artean), eta gaizki begiratzen zidan, muturra okertzen zuen, bazekien ni ez nintzela irin garbia, sarkin bat nintzela, bere familia perfektuaren harmonia bukaraziko zuen emagaldu sorgina.
‎Etxetresna elektrikoei dagokienez, domotikak energiaren prezioa txikiagoa den orduetan programatzen du funtzionamendua, eta lehentasuna ez duten zirkuitu elektrikoak deskonekta ditzake, hala nola aire girotuarena, kontratatutako potentzia lortu aurretik. Matxurak ere hautematen ditu, hala nola gas ihesa edo ur ihesa, eta horrek hornidura etetea eragiten du, instalazioen mantentze lanetan eragiten du, ureztaketa kontrolatzen du hezetasun edo euri sentsore baten bidez, eta uraren emaria eta tenperatura erregulatzen ditu. Guztira, Madrilen hegoaldera begira dagoen etxebizitza batean dagoen 20 m2 ko gela baten argiztapena eta tenperatura kudeatzen dituen sistema domotikoak %26ko energia aurrezpena dakar; iturri adimendun batek, berriz, palanka batek baino %25 ur gehiago aurrezten du.
‎Estraktuak lortu ondoren, saiakuntzak egin ziren lagin kutsatuak hautemate amperometrikoa duen elektroforesi kapilarraren bidez identifikatzeko. Teknika horren bidez, Europako araudiak ezarritako balioa (200 mg/ kg) baino mikotoxina gehiago duten irin laginak azkar prozesatu eta identifika daitezke, eta 20 mg/ kg baino eduki txikiagoak ere hauteman daitezke. Ezarritako mugatik hurbil dauden balioak aurkeztu zituzten laginen kasuan, metodo bat garatu zen, ZON eta haren metabolitoak banan banan bereizteko eta baieztatzeko, eta mikotoxinen eduki osoak ezarritako muga gainditzen duen erabakitzeko.
‎Zalantzarik gabe, herrialde garatuetan lortutako aurrerapen sozial eta sanitarioak eragiten du egungo bizi itxaropena izugarri handitzea. Gero eta osasuntsuago gaude, baina, aldi berean, gaixoagoak ere hautematen gara, paradoxa bat gertatzen baita: gizateriaren historiako garai batean gaude, non bizitza “medikalizatuago” dagoela eta, areago, osasun “perfektuaren” ikuspegia garatu dela.
‎Soinuak igortzen, jasotzen eta interpretatzen ikasteko, zientzialariak metodo bat garatzen ari dira zenbait protokolorekin. Ikertzaileak lanean ari dira pertsona gor eta itsu batek etorkizunean metodo hori erabil dezan, oihartzunak entzumenaren bidez ez ezik, hizkuntzara eta hezurretara iristen diren bibrazioen bidez ere hautematen baitira. “Pertsona mota horrentzat, eta, oro har, edonorentzat, mundua hautemateko modu berri bat litzateke”, esan zuen ikertzaileak.
‎Ondorio horiek anari edo bromeliazeoen familiako beste kide batzuei alergia dieten pertsonengan ere gerta daitezke. Albo ondorioak ere hauteman dira: urdaileko ondoeza eta beherakoa, goragalea, oka egitea eta bihotz maiztasuna areagotzea.
‎Sortzioaren endospermo horiaren aldaera batzuek beta karotenoa dute, eta organismoak A bitamina bihurtzen du. Gorotz pikorrean ere hauteman daitezke substantzia liposoluble horiek (D, E eta K), eta, bitaminarik ia ez duen arren, kopuru aipagarri bat sintetizatzen du ernamuintzean, oso ohikoa den kontsumo mota bat, eta hartzitzean kontzentrazioa handitzen du. Polifenolak ditu eta intsektu eta lizunetatik babesten dute.
‎Ikuskapenen emaitzak Ikuskapenaren emaitza positiboa bada, gidariak aldeko txostena eta haizetakoan jartzen den eranskailua jasoko ditu. Azterketa horietan, akats arin bat ere hauteman daiteke. Hori gertatzen denean, azterketa positiboa izanen da, baina titularrari gomendatzen zaio akatsa ahalik eta lasterren konpontzea, baina ez zaio isuna jarriko ez duelako.
‎Gehien kontsumitzen den zatia, bai haragia bai arraina, muskulua da. Ingurune mamitsu, gozo eta elikagarriena da, baina, azterlanaren arabera, hori arrisku faktore bihurtzen da, eremu horretan anisakisa batez ere hautematen baita. Prebalentzia piezaren luzeraren araberakoa da.
‎Anorexia akexiaren sindromea deitzen zaion patologiak eragina du pazientearen bizi kalitatean, eta haren biziraupenerako mehatxu larria izan daiteke. Caquexia adin handiko markatzaile ezaguna da, baina minbizi aurreratua duten gaixo gehienetan, infekzio, traumatismo, immunoeskasia (hiesa) eta gaixotasun kronikoak (biriketako gaixotasun buxatzaile kronikoa) dituzten gizabanakoetan ere hautematen da. Gantz erreserbei nahiz muskulu ehunekoei eragiten dieten hainbat faktore eragiten dituzte.
‎Horretan izugarri lagundu zuen Charlie Hadenen lanak ere, behar zenean erdi ezkutatuta, erritmoan laguntzen, eta komeni zenean, kontrabaxuaren erregistroak maisuki erabiliz. Hadenen eskua errepertorioan ere hauteman zen, halabeharrez hirukote batera egokitua izan zelako. Gaueko pieza gehienak berak lantzen ohi dituen boleroak eta abesti latinoak izan ziren, melodia ederrak estandar bihurtuak, eta estandar horien gainean, irudimenari haizea emanda, piano jotzailearen estilo berezia:
2010
‎lagin txiki bat hartu zuen, 47 emakume bularreko baino ez. Aztertutako haurrentzako formulek mantenugaiaren %25 baino gutxiago zuten giza esnearen aldean, eta, gainera, azido sialikoaren aldea 10 aldiz ere hauteman zen formula mota desberdinen artean. Numico Research Germanytik (Friedrichsdorf, Alemania) zuzendutako eta 2004an “American Society for Nutritional Sciences” aldizkarian argitaratutako azterlan berriago batek ere desberdintasun handiak erakusten ditu konposatu horren kontzentrazioan, giza esnearen eta formula artifizialen artean.
‎Hala ere, behin betiko proba falta zen, zunda espazialak orain eman duena. Ontziko tresna berak ere Titan aldera joan dira, eta han ere hauteman dira ioi negatiboak, kantitate handitan.
‎Esaten dutenez, gainean jartzen den galleta arriskutsua da eta mikrobioak sartzeko kutsagarria izan daiteke, produktua egiteko prozesuaren ondoren zuzenean manipulatzen delako. Baina kanelaz zerbitzatzen ziren jatetxeetan mikroorganismoen kontzentrazio txikiagoa ere hauteman dute, beste azterketa batzuek frogatu dutenez, ongailu horrek mikrobioen aurkako propietateak baititu.
‎Gainera, frogatu da gehiegizko pisua eta gainera sedentarioak diren nerabeek are gehiago handitzen dutela arrisku kardiobaskularra. Sexuen arteko desberdintasunak ere hauteman zituzten. Sedentarismo maila handiko neskek kolesterol tasa kaltegarri handiagoak izan zituzten; mutilek, berriz, presio arteriala eta glukosa kontzentrazio handiagoa.
‎Ezarritako neurria gorabehera, Europako osasun agintariek onartzen dute kontsumo handirik ez duten bi produktu direla, eta, beraz, kutsatzailearen eraginpean egotea ere ez dela handia, nahiz eta ez duen salbuesten gehienezko kontzentrazioak ezarri beharretik, kutsadura kontsumitzailearengana irits ez dadin. Beste iturri batzuk Zerealak eta ardoa dira A okratoxinaren iturri nagusiak, baina lekale, kafe, kakao, fruitu lehor, garagardo eta mahaspasetan ere hauteman dira. Elikagai horietan egoteko, “Aspergillius” eta “Penicilium” generoetako onddoak sortu behar dira.
‎Hiru hilabeteko jarraipenaren ondoren, zientzialariek egiaztatu zuten odol presio txikiagoa zutela, bihotz funtzio hobea zutela, eta bihotzaren hantura adierazleak murriztu zituzten, mahats gehigarri hori jaso ez zuten baina gehiegizko pisua izateko prest zeuden saguen aldean. Triglizerido maila txikiagoak eta glukosarekiko tolerantzia txikiagoa ere hauteman zituzten, eta ez zuten aldaketarik hauteman gorputz pisuan. Ikertzaileek hantura eta oxidazio estresaren zantzuak ere aurkitu zituzten, betiere gutxiago mahatsak kontsumitu zituzten saguetan.
‎Ikerketa berri hori sortu zen frogatu ondoren intxaurrak onuragarriak direla bihotzeko gaixotasunetarako, endotelina mailak murrizten baitituzte. Substantzia horrek odol hodien hantura areagotzen du, eta prostatako minbizia duten gaixoetan ere hautematen da, dosi handitan. Lan hori egiteko, genetikoki programatutako saguak erabili ziren prostatako minbizia izateko, eta gero bi taldetan banatu ziren.
‎Hori da ikerketaren ondorio nagusia; zehazki, dietan jartzeak nabarmen aldatzen du ongizate psikologikoa. Agerian jartzen da kaloria murrizketak handitu egiten duela kortisol jarioa gizakietan; prozesu hori lehendik ere hauteman zen animalia ereduetan. Urteetan dieta hipokalorikoa egin duten pertsona askorentzat, estrategia hori oztopo izan daiteke argaltzeko eta, are, galdutako pisuari eusteko hasierako helburua lortzeko.
‎Artsenikoa planetako elementu kimikoetako bat da. Kokapen nagusia lurra izan arren, uretan edo landareetan ere hautematen da. Osasunerako elementurik arriskutsuenetakotzat jo ondoren, Europako Batzordeak, 2009 urtearen amaieran, Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzari (EFSA) bere mailak eta osasunean dituen ondorioak berriro aztertzeko eskatu zion.
‎Adibidez, kalkuluen arabera, AEBetako emakumeen obulazioaren ernalezintasunaren %25 gehiegizko pisuagatik edo obesitateagatik izaten da. Ugalketa lagunduaren teknikak erabiltzen dituzten emakumeen artean ere hautematen da ernalezintasun hori. Kasu horietan, emakume lodietan, enbrioia ezartzeko tasa okerragoak, esku hartze egoki gutxiago (haurdunaldiak) eta konplikazio gehiago izan ziren haurdun geratzea lortu zutenen artean.
2011
‎Baina benetako bizitzan hiru dimentsiotan ikusten ditugu gauzak: sakonera ere hautematen dugu; hau da, gauza batzuk gugandik hurbilago eta beste batzuk urrutiago daudela nabaritzen dugu.
‎Horregatik, listeria saihesteko oinarrizko parametroetako bat da kalitate bakteriologikoa. Tratamendu termikoa jasaten duten elikagaien kasuan, listeria oso gutxitan egoten da bizirik, baina ondorengo garaietan ere hauteman daiteke, beharrezko higiene neurriak hartzen ez badira. Edozein elikagai, beraz, kutsatu egin daiteke elaborazio etaparen batean.
‎Selenioa ezinbesteko mantenugaia da osasunerako, eta eragin antioxidatzaileak ditu. Hala ere, gizakien toxikotasun karga bat ere hauteman da, selenioa eguneko 850 mg baino gehiago hartuz gero. Horren ondorioz, arazo gastrointestinalak, nekea, azaleko erupzioak edo nerbio sistemaren alterazioak sortzen dira.
‎Histamina batez ere hegaluzean, sardinetan edo antxoetan aurkitzen den amina biogenikoa da. Uretan agente zoonotikoak aurkitu ondoren, jatorri hidrikoko agerraldiak ere hauteman dira; horiek, pertsonak zuzenean kutsatzeaz gain, patogenoak beste elikagai batzuetara transmititzen dituzte, hala nola barazkietara, bai lehen mailako produkzioan, bai prestaketan. Kutsadurarik ohikoena kutsatutako hondakin uretatik dator.
‎Ogitartekoarekin lot daitekeen beste patogeno bat histamina da, batez ere arrainarekin eta elikagaiak giro tenperaturan kontserbatzearekin lotua. Gaztetan edo hestebeteetan ere hautematen da. Hona hemen intoxikazioak saihesteko aholku batzuk:
‎% 55,3, diseinu bidez sartzerik ez duten bankuak. Beste akats batzuk ere hauteman dira: kalea seinaleztatzeko plakarik ez izatea(% 39,6), seinaleztatzeko zoladurarik ez izatea(% 35,7), ontziratzeko seinalerik ez duten eskailerak eta/ edo baranda edo eskubandarik ez dutenak(% 26,5) eta diseinuagatik erabiltzea eragozten duten paperontziak(% 24,7).
‎Autoreek ikusi zuten psoriasiko gaixoek dentsitate txikiko lipoproteina partikula (LDL) gehiago zituztela, kolesterola “txarra”, beste arrisku faktore batzuekin edo obesitatearekin zerikusirik ez zutenak. Ikertzaileek ere hauteman zuten partikula horiek txikiagoak zirela. Bigarren azterketa batean, ikertzaileek ikusi zuten parte hartzaileen HDLak ere ateroesklerosian edo arterien gogortzean sartutako zeluletako kolesterola kentzen zuela.
‎Etxe bat estaltzen zuen olana suak hartu zuen, eta Nafarroako Diputaziotik ere sugarren argia ere hauteman zitekeela erraten zen. Erabat gautu zuen.
‎Egunak etorri, egunak joan, ikasleak gero eta kontentago etortzen dira jakintzaren tenplura (beste aldetik kopetilunago daude, zeren eta ez baitago bermaturik Eneko Sagastibeltzak udako oporretan joko duen ala ez). Gero eta gehiago dira Eneko Sagastibeltzaren kontzertuak aditzera etortzen diren irakasleak ere, eta horiengan ere hauteman da eragin onuragarriren bat.
2012
‎Behaketaren eta asoziazioaren bidez, ikasleak hiztegia handiagotu eta zehaztu egiten du. Decroly Eskolan, elkarrizketa egokia sartzen duen helduaren laguntzaz, txikienek ere hautematen dutena izendatzeko terminologia zientifikoa erabili ohi dute. Aztertzen den objektuaren marrazki zehatzaren laguntzaz, azterketa sendotu egiten da, eta, poliki poliki, esku-lanarekin eta idatzizko hizkuntzarekin bateratzen da.
‎Ikertzaileek deskribatu dituzten gari alergenoen artean daude landarearen erreserba proteinak (prolaminak, albuminak eta globulinak) eta organismo patogenoen aurkako defentsa proteinak (lipidoen transferentzia proteinak, taumatinak, amilasa inhibitzaileak, besteak beste). Proteina horietako asko beste zereal batzuetan ere hautematen dira, esaterako, garagarra eta zekalea. Horregatik dira hain garrantzitsuak haien ezaugarriak zehazteko eta zerealen arteko erreaktibotasun gurutzatua saihesteko.
‎Goitik begiratuta, zakur lodiaren profilak forma biribildua, ahurra hartzen du. Gainera, gantz pisuaren ondorioz erortzen hasten diren larruazal tolesturak ere hauteman daitezke. Goitik begiratuta, gehiegizko pisua duen txakurraren profilak forma biribildua, ahurra izan behar du.
‎Berea dena eta guztiona dena irakastea: kasu batzuetan, edukitza sentimenduaren ondorioz, haurrak berea ez ezik, gauza komunak eta besteenak ere hautematen ditu beretzat. Gurasoek lagundu behar diote jabetzen arteko desberdintasun horiek bereizten.
‎Esate baterako, Endometriosis Zibernauten Eraginpeko Elkartea, ADAEC, egoitza Valentzian duen estatuko elkartea edo Espainiako Endometriosis Elkartea, herritarrak eta langile soziosanitarioak gaixotasunari buruz informatu, sentsibilizatu eta kontzientziatzeko borrokatzen dena. Endometriosia, nork duen Endometriosia ohikoagoa da 25 eta 44 urte bitarteko emakumeetan, baina nerabeetan ere hauteman da. Datuen arabera, antzutasun arazoak dituzten pazienteen %25ek eta %50ek jasaten dute, eta hori da pelbiseko min kronikoaren ondoriozko kontsulten %15 eta %87 arteko arrazoia.
‎Ez da animaliarik onartzen ontzian. Gainera, baimendu gabeko objektu batzuk ere hauteman daitezke: kandelak eta intsentsua, drogak edo legez kanpoko substantziak, berezko edariak, armak eta munizioa, objektu zorroztuak (ganibetak eta guraizeak barne), kafe makinak, plantxak, berogailu elektrikoak, borroka arteetako eta norberaren defentsarako materiala, substantzia kimiko arriskutsuak (pintura, lixiba edo alkohola erabilera pertsonalerako), irratiko likido sukoiak eta batak, Lehorreratu aurreko gauean, bidaiari bakoitzak bere datuak (izena eta helbidea) dituzten etiketak jarri behar ditu ekipajean, eta kabinatik kanpo utzi.
‎Europako Batzordeak, EBko organo nagusiak, hutsune legal hori 2013ko abenduan berrikustea aurreikusten da. Pestizidei buruzko egungo legeria EDCak kosmetika eta higiene pertsonaleko produktuetan, biberoietan edo garbiketa produktuetan ere hautematen dira. Horregatik, ikerketaren helburua pestizidei buruz indarrean dagoen legediari buruzko eztabaida berri bat irekitzea da, datorren urtean beste azterketa bat egitea aurreikusten baita.
‎Azti tecnaliako aditu talde batek gazta bat egin du gatz gutxikoa eta animalia gantzik gabea. Ikerlarien esanean, elikagai berria dastatu duten kontsumitzaileek ez dute ia aldaketarik sumatu, eta, era berean, gazta arruntaren zaporea, usaina eta testura ere hauteman dituzte. Artikulu honetan, gantza nola aldatu duten eta gatz gutxiago nola dagoen zehazten da.
‎Ez zekiena zen nola ulertu behar zuen begirada hura. Samurtasuna adieraz zezakeela ondorioztatzeko, zolitasun biziegia islatzen zuen, eta amorrua isur zezakeela esateko, distiratik ere hautematen zitzaion.
2013
‎Autismoa duen haurraren garunean konexio gutxiago daude eremuen artean, bereziki, mintzamenaz eta trebezia sozialez arduratzen diren eremuetan. Orain frogatu dute diferentzia hori 6 hilabeteko haurretan ere hauteman daitekeela. Arg. UCLA Unibertsitatearen Neuroirudien Laborategia
‎Janaria gozoa, gazia, azidoa edo mingotsa izaten jarraitzen du, eta horrek ez du usainik hautematen. Bestalde, ahoan ere hauteman daitezke zaporearekin zerikusirik ez duten sentsazioak. Minarekin lotura handiagoa duten sentsazio trigeminalak dira, mina adibidez.
‎Dermatitis atopikoa txakurraren larruazalari alergia zaio, eta gurasoengandik txakurkumeak heredatzen dira. Txakurraren asperdura azalean ere hauteman daiteke: estimulurik gabeko animalia batek antsietatea paira dezake.
‎LANek azpimarratu du maiz fenomeno ezkutua dela, eta «zaila» dela, indarrean dauden gizarte eta kultura ereduekiko loturak direla eta. Onartzen du haurren lana «herrialde askotan» onartzen dela, eta modu positiboan ere hautematen dela, beste lan forma batzuk baino nahiago baita. Testuinguru horretan, haur bat etxeko langile bihurtzen da:
‎Substantzia cannabisa bada eta noizean behin kontsumitzen bada, astebetera arte egoten da; eta ohikoa bada, sei astera arte irauten du. Bentzodiazepinak 15 egun geroago ere hauteman daitezke.
2014
‎Kataluniako kasuan ikusi denez, kontuan hartutako aldagaiek beren azalpen gaitasunaren zati handi bat partekatzen dute, eta horrek adieraz dezake dimentsio berari egiten dietela erreferentzia mendeko aldagaia azaltzeko orduan. La Franjari dagokionez, komunalitateek ez dute horrenbesteko garrantzirik, baina testuinguru horretan ere hauteman da komunean azaldutako bariantzak ehuneko altua duela.
‎Lehen aldiz 1985ean deskribatu zuten alterazio kromosomikoak izan ohi dituztela tolestura hori lodiera jakin batetik gorako umekiek. 1990eko hamarkadan berretsi egin zuten lotura hori, eta lehenengo hiruhilekoan ere hauteman daitekeela frogatu zuten, aurrekoek bigarren hiruhilekoko ekografiako parametroetan deskribatu baitzuten korrelazioa.
‎Sinpatikoak katekolaminak (epinefrina eta norepinefrina) jariarazten ditu giltzurrun gaineko guruinen muinetik, eta organismoaren arousala (aktibazioa) gehitzen du. Arousal edo aktibazio horrek organismoaren sentimen atalasea murrizten du, eta, ondorioz, ohiko kinadak baino ahulagoak ere hauteman daitezke. Indar handiagoz eta bizkorrago erantzuteko prestatzen da aktibazio horren ondorioz.
‎Hala ere, orrien pisuaren eta kalitatearen (kolorea eta turbulentzia) artean egon ziren, lehenago ANEren estraktua aplikatu bazen. Beste landare batzuetan ere hauteman dira efektu horiek, sandiak eta nektarinak adibidez. Espezien helburua da fruta eta barazkien aukera handitzea, algek elikagai horien nutrizio osagaietan duten eragina zehazteko.
‎Burbuilatu arte irauten du, eta, ukitzean, bakailaoaren azalak erresistentziarik erakutsi arte. Bakailaoaren haragiaren laskak irekitzen hasten direla ere hauteman behar da. Une horretan, bakailao xerrak beste kazola batera atera eta olioan geratu diren zukuak askatzen dituzten zukuak berreskuratzen dira.
‎Hori, euskarri fisikorik gabe eraiki daitezkeen ordena edo arkitekturetan ere hauteman daiteke.Izan ere, ikusmenak baino eragin handiagoa izan dezakete komunitatearen eraikuntzan. Soinua (ustez) ukigaia ez izatean datza oharkabean pasatzearen arrazoia.
2015
‎Horrez gain, Araban euskararen egoera; diktadura eta Espainian egiten zen hizkuntzen trataera landu da. Jorratu dira baita ere hautemateak, bizitzako gertakariak eta hizkuntza jarrerak, horiexek baitira ikergai honetako aldagai nagusienak.
‎Globalizazio fluxuek eta ziurgabetasunakezaugarritutako XXI.mende hastapenean, nazionalismoek eta futbolak aldibereko loraldia izandute (Sonntag, 2008), eta zentzu horretan, Euskal Herriko eta Espainiako azkeneko urteetakogertaerak bilakaera horren argigarriak dira. Alde batetik, Espainiako futbol nazio selekzioarennazioarteko garaipenek eragindako nazionalismoaren berpizkundea agerpide da, Euskal Herrikokarriketan ere hauteman zena. Bestalde, hurrenez hurren, 2009ko eta 2012ko Espainiako ErregeKopako finaletan Athleticeko eta Bartzelonako euskal eta kataluniar jarraitzaileek espainiarereserki eta erregetzari egindako protesta jendetsuak aipagai dira.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Loading...

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia