|
2000
|
|
|
Vienako Zirkuluaren proiektuak jasotako kritikek —ikusmolde estandarrarenak, 1960ko hamarkadako historizistenak, etab.— hura neurri handi batean zapuztea lortu badute ere, ezin zaio nolanahi
|
ere
filosofiarentzat ekarri duen lorpen garrantzitsu baten meritua kendu, alegia: pentsamendua bide argi, zehatz eta zorrotzaren ildotik sartzea, honek dakartza ondorio egoki guztiekin.
|
|
2001
|
|
|
Baina errealitateaz hitz egitea filosofia egitea da gaur egun, amodio erromantikoa aipatzea edo gizarte hobe bat proposatzea
|
ere
filosofia egitea den bezala.
|
|
|
Eta Kanten bigarrengo galdera (praktikaz) funtsezkoaren aurretik, baita
|
ere
filosofian bertan, beste bat dago. Hau da," zer egin behar dut" galderaren aurretik, beste hau dago:
|
|
|
Ez ditugu erantzun bakarrak diren erantzunak" ondorioztatzen" gizakiaren naturari buruz zientzien bitartez lortutako ezagueretatik. Ezta
|
ere
filosofian adimenez egindako azterketetatik. Filosofiaren eremura atera aurretik jasotzen dugu gogoan bertan, nahitaez, gogo bistan dagoena.
|
|
2002
|
|
|
Platonen filosofia eskuliburu moduko batean azaltzeko saioa da De Platone et eius dogmate (Platon eta bere doktrina), eta zati batzuk baino ez dira iritsi guregana. De deo Socratis (Sokratesen jainkoari buruz) liburu txikian
|
ere
filosofia platonikoa azaltzen da, Platonengandik hartu eta bere demonologiaz nahasi eta egokituriko sistema teleologikoa aurkeztuz. Funtsean filosofia lan horien idaztankera ez da hitzaldietakoaren oso desberdina, retor eta letra gizon gisa agertzen baita idazlea, filosofia ikertzaile gisa baino gehiago.
|
|
2004
|
|
|
deitutako haiekin. Halaber, harremanctan zegoen
|
ere
filosofia ondare bezala gelditutako zenbait pentsaera iturrirekin. Beraz, jarraitasuniknabaritzen da bi horien artean ere.
|
|
|
Eskolan oraindik
|
ere
filosofia ikasten da eta Kantagertzen da filosofo nagusien zerrenda labur horretan. Kantek Ilustrazioari buruz idatzitako testua irakurtzen dute ikasleek.
|
|
|
Eta hori da hain zuzen ere aukera rortyarra. Zeren, filosofoak, edo zientzia egiten du —eta zientzia bihurtzen da ahal den filosofia gehiena (naturalizazioa) — edo kontakizunak idazten ditu —Filosofia Txikia literatura bilakatuz— Beste guztia, batez
|
ere
Filosofia Handia (epistemologia, ontologia), zabor ontzira.
|
|
|
Baina filosofikoa, nekez eskuin filosofiko batentzat. Laster, bestela, telebistako iragarkietan
|
ere
filosofia —ez soilik ideiak, ateraldi originalak eta marketina— aurkituko dugu eta.10
|
|
2006
|
|
|
Greziarren filosofia etnografikoaren inguruan sortu zen barbaroaren kontzeptua, hots,, bestea?, greziarra ez zena, eta bide beretik, zibilizatua ez zena. Erromatarrak
|
ere
filosofia etnografiko horretan oinarritu ziren. Ikuspegi horren arabera, mendialdeko herriak abeltzainak ziren eta gizarte greziar eta erromatarrek estadio atzeratu bezala ikusten zituzten, gizakien garapen prozesuaren testuinguruan.
|
|
|
Eztabaida hau ekarri dugu, gero
|
ere
Filosofia arkaikoaren inguruan errepikatu egingo delako: batzuen ustez, Jonian loratu ziren ideiak ekialdetik hartutakoak izan ziren; beste batzuen ustez, ordea, zerbait berri eta berezia sortu zen, kualitatiboki, Asiako Heladen.
|
|
|
Liburu hau argitaratzeko hainbat motibo dago. Ez ditut aipatuko hiru baino. a) Alde batetik, egia bilatu izan du beti filosofiak, egiaren kontzeptua eta balioa desberdina izan badaiteke
|
ere
filosofia batetik bestera: baten egia besteak ezinezkotzat jo dezake.
|
|
2007
|
|
|
Ezaguna da, Aristoteles-ek berak anekdota gisa aspaldi kontatu zigunez (Politika I, 111259a), Tales-i ere leporatzen ziotela bere ezagutzak ez zuela ezertarako balio (azken finean,
|
gauregun
ere filosofiako irakaslea gehien beldurtzen duen galdera ondokoa da: zertarako filosofia?). Berak behin eguraldiaren baldintzetan oinarrituta hurrengo urteko oliba uzta oparoa izango zelaondorioztaturik, inguruko olio dolare guztiak oso merke alokatu zituen aldez aurretik.
|
|
|
Zenbait autorek salatu dutenez, sarritan identifikatu izan da erretorika tropoak ikastearekin, alegia, hitz egiteko estilo handiustekoarekin, esanez hizkuntzaren erabilpen hutsa baino ez dela. Hori dela eta, urtetan, erretorikak zentzu ezkorra irabazi izan du; batez
|
ere
filosofiatik apartatua izan den heinean, zeren pentsamendua garatzeko ezintasuna egozten baitzitzaion. Baina bere barrenean, bere izatemuinetan, erretorika zerbait baldin bada, filosofiari laguntzeko, pentsamenduari laguntzeko tresna da; kontraesanak kontraesan, aspektu horretatik interesatzen zaigu erretorika guri, kazetarioi, zeren erretorikaz baliatuko baikara argudioak lantzeko.
|
|
|
Iraultzaileok, aldiz, hizkera txukun landuaren axolagabeak ezezik, literatura onaren etsaiak ere badira eta, Rivarol en aburuan, lorrinketan ari dira frantsesa: «Si la révolution s? était fait sous Luis XIV, Cotin eût fait guillotiner Boileau, et Pradon n, eût pas manqué Racine»554 Frantsesaren loriak kantatzeaz eta defendatzeaz gain, eta han ere suposatzen den hizkuntza eta pentsamenduaren555, eta hizkuntza eta adimenaren batasunaren ideiarekin, hizkuntzarena, oro har,
|
ere
filosofia bat garandu du Rivarol ek.
|
|
|
Autoritatearen banaketa arau (nomoj) berri horrek ordena igualitarioa dakar atzetik: bakar batek ezin du bere nagusitasuna (kratoj) ezarri bestearen gainetik622; ez Biltzarrean, epaitegietan edo arte lehiaketetan, baina ezta
|
ere
filosofian: dena bilakatzen da eztabaidagai.
|
|
|
• Lehen filosofoak baino lehenago
|
ere
filosofia atzeman da teogonietan eta beste kosmogonia arkaiko batzuetan.
|
|
|
Baina, lehenago, kosmogonoek, fisikariek, pitagorikoek eta beste pentsalari arkaikoek espekulazio filosofikoaren barrura ekarri zituzten berrikuntza eta lorpenak onartu beharrean gaude: hori
|
ere
filosofia historiarekin uztartzeko modu bat da.
|
|
|
• Filosofia baino lehenagotik
|
ere
filosofia egon zen: Homero, Hesiodo, kosmogonia filosofiko ezberdinak eta lehen filosofia oinarri beretsuetatik altxatzen dira.
|
|
2008
|
|
|
Konturatu ginen freaki koadrila honek [Arrutiri begira] oso garbi izan zituela ildo filosofiko batzuk eta horiek nolabait higatu egin direla, albora utzi ditugula. Berriro
|
ere
filosofiaz, ikuspegiaz hausnarketa egin beharra zegoen eta horretan abiatu dugu hurrengo hamarkada, ea lehenago bukatzen dugun. Beste kontu bat da hori egiten asmatuko dugun ala ez.
|
|
|
Alde onak goraipatu, alde makurrak isiltzeko. Horra oraindik
|
ere
filosofia politiko modernoaren teoriko ofizialek zer egiten duten historiaren interpretazioarekin. Zoritxarrez, abertzale ez gutxiren artean ere egia ofizial hori ez da auzipean jartzen, gezurra badirudi ere.
|
|
2009
|
|
|
Baina, bestalde, ikusita geroz eta sexu gogorragoz bete zaigula literatura estandarra Houellebecq irakurri duzue?, eta aukera sexual diferenteak geroz eta zabalduago daudela, beharbada luke generoak eskaintzen dituen aukerak berriz aztertzea. Apaingelakoa
|
ere
filosofia baita, azken finean.
|
|
|
hutsaren zentzugabea, Borgesen ipuin batek erakuts lezake. Descartesek, eszeptizismo sano haren aurka erreakzionatu eta, froga hori
|
ere
filosofiaren egiteko behinentzat ezarririk (Jainkoaren existentziaren frogarekin batera), bere ondorengoak filosofia modernoan berriro ibilbide metafisiko inposibleetatik sarrarazi baditu (Locke eta), interesgarriena ez da seguruenik, burujope hori azkenean Humek eta Kantek nola zirtzikatu duten, baizik haren jarraitzaile artekogabeek berek hilezkortasunaren arazoari eman dioten tornua, Spinozaga... Hilezkortasun pertsonal kartesiarrak arima tipo jakin bat suposatzen du (zentzu guztietan metafisikoa), nolabait munduari kontrajarria dena, munduko errealitateagaz elkartezina osoki.
|
|
|
–Futbolean nahiago dut nire benetako mailan jokalari garrantzitsua izatea, koska bat gorago inor ez izatea baino?. Eta egunerokoan
|
ere
filosofia horrekin bizi da. –Nire asmoa ez da hiru BMW eta bost etxe edukitzea?.
|
|
|
Erriberrin zortzikote gaztean (1959) abesten genuen guk
|
ere
filosofia ikasketa agorrak lurralde ihar hartan egiten genituen sasoian. Euskaraz, noski, geurean.
|
|
|
Jakintzara doaneko sarrera behar dugula, diote. Bat beste premia batzuetan
|
ere
filosofia bera aplikatuko balitz, oinarrizkoagoak diren premietan, bestalde, hala nola, jana, etxebizitza, etab.
|
|
|
kontzeptuak edo ideiak. Horiek izan dira eta dira orain
|
ere
filosofiaren materiala. Eta horien historia oso laburra, ttipi ttipia, izanen da oraingoan eginen dudana.
|
|
2010
|
|
|
Hori guztia Genevan eta Oslon hitz egin genuen. Gero, Loiolako testura
|
ere
filosofia hori eraman genuen?.
|
|
2011
|
|
|
Ikasketak amaitu ondoren, ardoak prestatzen hasi ginen, eta ingurumena eta iraunkortasuna aintzat hartzea izan da gure filosofia. Upategian
|
ere
filosofia bera erabili dugu. Filosofia bera, bai mahastian bai upategian.
|
|
|
Jakinlariek lehen bost urtetan batez
|
ere
filosofia eta teologia lantzeko nahi zuten kultur hiztegia. Guk, berriz, arlo bakoitzeko lege eta dekretu eta arau garrantzizkoenak oinarri harturik, bikoizketak saihesteko.
|
|
2013
|
|
|
Espainiako Estatuan, aldaketak aldaketa, gaur arte iraun duen graduen egiturak
|
ere
filosofia horretan du oinarria. 1901az geroztik, lau gradutan edo alditan sailkatu zuten presoen ibilbide ideala.
|
|
|
Kritika honek estatu espainiarrean, Ortega Gasset eta antzeko filosofoen eraginez, eta berriro
|
ere
filosofia alemaniarra erreferentziatzat hartuz (Dilthey), bere ekarpenik garrantzitsuentzat, belaunaldien teoria, inportatuko du kritika filologiko erromanikora.
|
|
2014
|
|
|
horri eskerrak deskubritu zuen mundu handi bat badagoela Antzinatetik eta Elizatik kanpora, eta gustu hartu deskubrimendu horri136 1841ean Chardonneteko Kolegio liberaletik Issy les Moulineauxeko Seminario austerora pasa da, Pariseko hego mendebalean, bi urtez filosofia egiteko. Hemen matematika, fisika eta natur zientziak ere ikasi behar dira, baina batez
|
ere
filosofia lantzen da. Renan beti bikaineko ikaslea da,, estudioekin obseditua?; metafisiko frantses klasikoez gainera (Descartes, Malebranche, Pascal), filosofia alemanaren ezagupideren bat egin du, eta oroz gain moralista eskoziarrak sakondu ditu (Th.
|
|
|
Gaineratuko zion, eranskin modura, aski ezezaguna den A dissertation on the origin oflanguages (1767). Azpilkuetaren modura, biek ala biek zilarraren balioari buruzko gogoetak burutu zituzten, baina baita
|
ere
filosofia moral eta indar etikoetatik ekonomiara jauzi egin. Zer pentsa ematen duena, Smithen izenean kapitalismo basatiak buruturiko egungo immoralitate ekonomikoak ikusita.
|
|
2015
|
|
|
1 Aprobetxatu nahi dut Deustu Unibertsitateari eskerrak emateko, Donostian
|
ere
Filosofia eta Letrak jartzeagatik, ni bezalako gutxi izan ginelako lizentziatuak izatera lortu genuena (mirari on bat bezala beti bizi izan dudan gertaera); hau 1960 hamarkadan gertatu zen. Gero, 1970 hamarkadan irakaslea izan nintzen bertan, besteak beste" Soziolinguistika" ikasgaia erakutsiz, lehen aldiz izan zela Unibertsitatean.
|
|
|
Zeren subjektua, hypokeímenon grekoz, euskarria da, azpian dagoena eta gu eusten gaituena. «Benetakoa dena» esan ohi zaio
|
ere
filosofian, mendebaldeko pentsamenduan hainbeste forma eta izen desberdin hartu dituen hori. Descartesek «ni» bihurtu zuen, modernoek «zientzia objektiboaren» forma eman zioten, eta gure zibilizazio neo teknologikoan Heideggerrek gizakion subjektibismoa gune goren arrotz eta eztitu batean kokatuta dagoela esan zuen.95 Tontor horretan subjektuaren bereizgarria uniformetasuna eta otzantasuna da, menderaketa teknikoaren tresna handia Lurraren gainean.
|
|
|
Judu izanik eta/ edo judutasunaren tradizioaren barnean eta bertatik ekinez
|
ere
Filosofia egin duen zenbait aipatu da hemen. Guztion aurretik, izendatuta utzi behar da XX. mendean hainbat filosoforen irakasle izandako E. Husserl().
|
|
|
Jokamolde izugarri haren berri zabaldu zen ordea, eta lanpostua utzarazi zioten. Igaro ziren urteak, hogei gutxienez, oker ez banago, eta Wittgenstein Cambridgen bizi zen, berriro
|
ere
filosofia lantzen, eta gizon ospetsu eta miretsia zen ordurako. Orain ez naiz oroitzen arrazoiez, baina krisi espiritual batean erori zen eta nerbioetatik eritu.
|
|
2017
|
|
|
«Jai giroaren barnean beste txoko bat izan zen, hainbat gaitan sakontzeko». Azkenik, otorduetan
|
ere
filosofia aldaketa antzeman zen. Iribarrenek gogorarazi duenez, haur eskoletan hasiak dira produktu natural eta ekologikoak sartzen, eta egitasmo hori zabaltzeko modu bat izan da.
|
|
|
Zalantzan jartzen da modernitateak indarrean jarritako legezko funtzionamendua. Egoera honek bere eragina izan du Giza eta Gizarte Zientzietan, batez
|
ere
filosofia, literatura eta arteetan. Eredu sozial eta kulturalen globalizazioa bultzatu du eta, bide batez, baita gizakiaren errobotizaziorako joera ere.
|
|
2018
|
|
|
Egia erran, gure greba elkartasuneko greba izan zen ezagutzen ez ginituen gazteekin. Bainan zerbait gertatzen zen Frantzian, zerbait berri altxatzen ari zen, idekidura bezalako zerbait ari zen sortzen, eta nahi ginuen, urrun izanik ere, urrun bai geografiaz bainan
|
ere
filosofiaz eta soziologiaz, gure solidaritatea agertu.
|
|
|
Guretzako gogorrena urtero urtebete gehiago bete beharra zen, gehiago edo gutxiago? horretan
|
ere
filosofia eta ikusmolde ezberdinak baitaude.
|
|
2020
|
|
|
Aipuen eta bizipenen joan etorrian, arrazoiaren eta sentimenduen joan etorrian, usteen eta kontzeptuen joan etorrian dabiltza Kasandra eta Ihardets, betiere" Mendebaldeko gizakiaren erro hauskorrak" erakutsiz ikusaraziz, bide honetatik lagunarteko solasaldietan
|
ere
filosofia mamituz, besterenganatu nahi nituen li teraturaren eta zinemaren arteko harremanak Mendebaldeko pentsamenduaren erroak kolokan jartzeko.
|
|
|
Ildo horretatik ibili izan dira oraingo idazle filosofo gehienak eta, beraien artean, De Crescenzok berak
|
ere
filosofia saltzen digu. Ongi saldu ere... baina ibilera horretan pentsaeraren eta literaturaren kaltetan eta errazkerien mesedetan.
|
|
2021
|
|
|
Zornotzan
|
ere
filosofia berdinetik heldu diote hilabeteari. Jaiak festarako ez ezik, harremanak ehuntzeko aukera direla dio Ane Larrea Zornotzako Txosneroak kolektiboko kideak.
|
|
|
Horregatik, honetan
|
ere
filosofia praktikoari kasu eginez, gure bizimoduaren inguruan lantzean lantzean hausnartzea ona izaten da, horrek laguntzen baitigu erabakiak hartzen. Eta egunero ari gara erabakiak hartzen edo, behintzat, horretan pentsatzen:
|
|
|
Lehen topaketa hura, ordea, ez zen pentsatu bezain ondo atera. Rosika intelektual handia zela jakinda, Edithek, gazteegia eta urduriegia orduan, hunkitu egin nahi izan zuen, bere irakurketez, batez
|
ere
filosofiaz, hitz eginez. Spinozaren, Schopenhauerren eta Nietzscheren aipamenak egiten hasi zen, baina Schwimmer andreak eten egin zuen haren jarduna.
|
|
2022
|
|
|
Poesia, artikuluak eta egunerokoak idatzi zituen bereziki, eta unibertsitatean poesia eta teoria kritikoari buruzko klaseak ematen zituen. Ni
|
ere
filosofiaren eta poesiaren artean mugitu izan naiz, eta berarekin oso identifikatuta sentitzen nintzen. Interes berdinak genituen, liburu berdinak irakurtzen genituen eta asko gustatzen zitzaidan berak idazten eta partekatzen zuena.
|
|
|
Sokratesen Defentsa. Baina hasieratik hori horrela izateak ez du esan nahi eginkizuna bukatuta dagoenik, ezta txikiagoak direnik
|
ere
filosofiara gerturatzen direnen arriskuak. Beti amaitu gabe dagoen eginkizun baten izena da filosofia.
|
|
2023
|
|
|
zertarako ekoizten dugu hainbeste? Egia da dirulaguntzak horretara zuzenduta daudela, baina era berean guk
|
ere
filosofia hori barneratu dugu: ekoitzi, ekoitzi eta ekoitzi.
|