|
2001
|
|
|
Oso jende gutxi dago horrelako dokumentalak egiten. Gazteek batez
|
ere
fikzioa nahi dute. Hori da dagoen kultura.
|
|
|
Nanoteknologia atomikoak eta molekularrak pentsatu ezinezko bideak jarraituz mende honetan ikaragarrizko eraginakso rtuko dituela itxaroteak arrazoizkoa dirudi. Pentsatu ezinezko mailako errobotak ez dira inondik
|
ere
fikzioa.
|
|
2003
|
|
|
Besteak indarra du eskutik, eta hori aldatu ezean jai dago. Gaiak aktualitate handia du, bistan da, Ibarretxeren plana
|
ere
fikzio horren gainean oinarritzen da; baina nola egin berdintasunezkoen arteko ituna, Espainiako Konstituzioak argi uzten duenean batek soberania duela eta besteak ez?
|
|
2008
|
|
|
Bestetik, alde batera utzirik
|
ere
fikzioaren eta errealitatearen arteko hibridazio edo mestizaje gero eta handiago hori —non errealitatea irudimentsuago ageri baita, ez baita giza buru mugatua bezain errepikakor—, ez da ahaztu behar literatura generoetariko bat saiakera dela, zientziazkoa barne.
|
|
2009
|
|
|
Fikzioa zentzurik zabalenean, baina fikzioa azken batean. Benetako gertaeretan oinarrituriko kontakizunak
|
ere
fikzio bihurtuta irakurtzea gustatzen zait, sarritan balizkotik baino errealitatetik gehiago izan arren. Eginahal horretan, saiakera batzuk ere nolabaiteko fikzio mota bezala irakurtzera ere iritsi izan naiz inoiz.
|
|
2011
|
|
|
Midori ren aurretik, Desio ehiztaria (2006) zuzendu zuen, iturrietara botatzen diren txanponak jasotzeaz arduratzen den pertsona bati buruzko fikzio dokumentala. Behin baino gehiagotan nahastu eta uztartu ditu generoak, batez
|
ere
fikzioaren eta ez fikzioaren inguruan hausnartzeko. Izan ere, dokumentaletik edo kazetaritzatik, ez fikziotik, sarri ez da bat egiara iristen, azpimarratu dit, eta gaizki emandako albisteak baino hobeto kontatu dezake errealitate bera fikziozko istorio batek.
|
|
|
Gainontzeko guztia oso antzekoa zen, hitzez hitzekoa ia. Istorioen datak konparatu zituenean, ohartu zen berriro
|
ere
fikzioa errealitatearen aurretik zihoala; bestela esanda, ezinezkoa zela Habib albiste hartan oinarritu izana bere istorioa idazteko, baizik eta errealitatean gertatu baino lehen idatzia izan zela pasadizoa.
|
|
2012
|
|
|
1731ko apirilaren 24an hil zen. Defoek eragin handia izan zuen eleberrigintza ingelesean, eta, kazetari eta saiolari handia izan bazen ere, batez
|
ere
fikzioan sortu zuen pertsonaiarengatik da ezaguna, Robinson Crusoe sortu zuelako, alegia.
|
|
|
Egungo gizaki sadomasokista faltsua Modernitateko esklaboaren ondorengoa da, azken horrek bezala lehenengoak ere botere nahi erreaktiboa duenez, oraindik
|
ere
fikzioetatik askatu ez delako. Gizaki faltsuak sortutako fikzioak sinestera ere heldu da, Richard Rorty ren gizaki metafisikoak egiten duen bezala.
|
|
2013
|
|
|
Ustekizun hori nik neuk ez dut partekatzen. Esate baterako, ez da ahaztu behar pentsalari askorentzat teoria zientifikoak berak
|
ere
fikzio baliagarriak baino ez direla. Baina hori ez da gure gaia.
|
|
2014
|
|
|
Richard Aldingtonen ustez, Seven Pillars of Wisdom eko kontaera autoglorifikazio ahalegin gordina baizik ez zen, gezur errenkada; gehienera
|
ere
fikzio moduko zerbait, inondik ere ez historia. Hain handia iruditzen zitzaion, bestalde, Lawrenceren egomania, non haren oinarrian nahitaez egon behar zuen trauma pertsonalaren bilaketari ekin zion:
|
|
|
Irenek begiratu ere ez zion egin nahi, pentsatzen zuelako baten bat egon zitekeela autoa zaintzen. Fikzioa iruditzen zitzaion, baina zerrendarena
|
ere
fikzioa iruditzen zitzaion bezala, Luis Alzaola, Sarria... Guztia zen sinesteko zaila, guztiak ematen zuen irreala.
|
|
2015
|
|
|
Produkzioari etekin handiena ateratzea eta edukien kalitatea edozein euskarritan bermatzea dira sinergia eta ekintza konbergente horien helburu nagusia. Horren arabera, errealitate berri honi aurre egiteko komunikazio enpresek dituzten arrazoi estrategikoak
|
ere
fikzio arlokoen oso antzekoak dira: produkzioa errentagarri egitearen beharra, lidergoari edo iraupenari, kasuan kasu, eusteko eta komunikazio negozioan gero eta lehiakorragoa izaten jarraitzeko.
|
|
|
7 Izatez, Armando da narratzailea, esan dugun bezala bera denez pertsonaia primario bakarra. Idazten ari den eta inori erakusten ez dion eskuizkribua Lagun izoztua dela jakingo dugu eleberriaren hondarrean, eta ondorioz, Armando dela istorio guztien asmatzailea, bera bezain errorik gabeak diren pertsonaien eraikitzailea, bikote harremanaren gainbehera ez ezik, denborarekiko eta espazioarekiko duen harreman korapilatsua
|
ere
fikzioaren bidez ulertu eta askatu nahiko lukeena (Rodriguez, 2014a).
|
|
|
Fundamentalismoaren frogak anitzak dira. Oraindik ere Egiaren jabe direlakoan, oraindik
|
ere
fikzioen ilusiopean, integrismo kristaua osatzen dutenek beren oldarkortasun guztia erakusten dute abortuak praktikatzen dituzten kliniken aurka, eutanasiaren praktika aldarrikatzen dutenen aurka, edota homosexualen ezkontza erregulatu nahi duten politikarien aurka. Zerrenda luzeegia da hemen erreproduzitua izateko.
|
|
|
Ni postaria nintzen, eta Postariaren mendekua idatzi nuenean ikusitakotik abiatu nintzen. Baina paperean idatzitakoa ez da sekula errealitatea, sinesgarria bai, izan daiteke; hala
|
ere
fikzioa da.
|
|
2016
|
|
|
agian abentura arriskutsu eta ustekabe harrigarriz beteriko bat, Garona ibai handia gauez zeharkatuz, Gestapoko zakur usnarien eta foko argitsuen beldurrez; bestela ere izan zitekeen, modu burokratiko eta ofizialean, hots, beste aldera igarotzeko baimena eskatu, Pauera bizitzera joateko adibidez, aitzakiaren bat emanda edo batere aitzakiarik gabe, paper eta agiri guztiak xuxen ote zeuden ongi begiratu eta miatu, eta azkenik baimena jaso, atzerapen pixka batekin baina bestelako gorabeherarik gabe. Eleberrigilea beti ibiltzen da zalantzan, gertaera harrigarrien kilika ala egunerokotasunaren erretratu zintzoa eskaini behar duen, jakinik biak ere konbentzio hutsak direla, biak
|
ere
fikzio, batak edo besteak irakurleari efektu bera eragiten ez badiote ere. Orain ez dugu esan nahi erdibidea denik aukera egokiena, urrun bitez epelen moderazioa eta txepelen erdipurdikeria, baina kasu honetan asma genezake beste ihes modu bat ere, ez lehena bezain nobeleskoa, ez bigarrena bezain aspergarria, baina bien aldean umore pixka bat erants dezakeena:
|
|
|
Nire uste apalean, esango nuke bestelako arrazoiak ere egon zirela, edo behintzat kontuan hartu zituela ETBk, Ertzainak serieko kapitulu gehiago ez grabatzeko, ekonomikoaz aparte. Berriro
|
ere
fikzioa eta errealitatea nahastu ziren. Baina kasu honetan ez naiz ari batez ere adineko jendearengan gertatzen zen fenomenoaz.
|
|
2017
|
|
|
Izatetik esatera, gertatu ez dena
|
ere
fikzioa ez bada 115
|
|
|
IZATETIK ESATERA, GERTATU EZ DENA
|
ERE
FIKZIOA EZ BADA
|
|
2018
|
|
|
Wittigek bere teorian eta fikzioan darabiltzan suntsipen, eraiste eta indarkeriazko metaforek estatus ontologiko zaila daukate. Kategoria linguistikoek errealitatea «bortxaz» taxutzen badute
|
ere
fikzio sozialak sortuz errealaren izenaren pean, badirudi badagoela errealitate egiazkoago bat, batasunaren zelai ontologiko bat, zeinarekin kontrajartzen diren fikzio sozialak horiek. Wittigek kontzeptu «abstraktuen» eta errealitate «materialaren» arteko bereizketa ukatzen du, esanez kontzeptuak hizkuntzaren materialtasunean eratu eta zabaltzen direla, eta hizkuntzak modu materialean eraikitzen duela mundu soziala.
|
|
2020
|
|
|
Edozein modutara
|
ere
fikzioak errealitatearen sinesgarritasunarekin apurtu egin behar du bere hastapenetatik.
|
|
|
Bazkaria bukatu eta gero, Keola larrera joan zen, bere burua ezkutatzera. Hurrengo egunean
|
ere
fikzio berdina errepresentatu zuen tribuaren aurrean, eta, horregatik, bere emazteak zera esan zion:
|
|
2021
|
|
|
Eseri egin naiz sofa eroso batean eta orduan agertu da bera, Rege Jean Page. Bai badakit… bat ezin da perfektua izan eta niri
|
ere
fikzioak imajinarioa pozoitu dit. Hortxe zegoen bera pozoi horren enbaxadore:
|
|
|
Azken estertorea iruditu zait, amaieraren hasiera handi bat baino gehiago. Are, nahiko nuke bigarrena
|
ere
fikzioa izatea, baina, tamalez, hango lehen ministroa isolatuta zegoen bitartean, Osasun ministroaren gertuko kontaktua izateagatik, milaka ingeles dantzalekuen jabe egin zen, maskara barik, inolako distantzia barik eta auskalo zenbat txertatu barik. Ze, gainera, gurean jada nahi ez dugun txertoa jarri dute ingelesek.
|
|
2022
|
|
|
Egun haietatik bi urte pasatu dira, eta ohitu egin gara konfinatuta egotera, antigeno probetara, maskaretara eta txertoetara. Mundua guztiz aldatu da bi urte hauetan, eta errealitate hori
|
ere
fikziora iritsi da. Telesailetan COVID sortutako errealitatea oso ondo erakutsi duten telesailak ikusi ditugu azken boladan; pare batzuk aipatu nahi ditut gaurkoan.
|
|
2023
|
|
|
Bai, zalantzarik gabe. Telebista kontsumitzeko beste modu bat sortu da, batez
|
ere
fikzioan; jada ikusleak aukeratzen du noiz eta nola ikusi nahi duen bere telesaila. Baina entretenimenduan telebistak bere indarra erakusten jarraitzen du.
|