|
2002
|
|
|
Animaliekin esperimentatzea ere kezkagarria da. Animaliak Babesteko Plataformaren arabera, oraindik
|
ere
espezieak erabiltzen dira “errepikakorrak, krudelak eta alferrikakoak” diren testetarako, nahiz eta elkarteek ahalegin handiak egin behar dituzten horiek saihesteko. Plataformak dioenez, 250 milioi animalia inguru hiltzen dituzte urtero munduan helburu esperimentalekin.
|
|
2006
|
|
|
Kasurik onenean, aipamenak haran jakin bati buruzkoak ziren, eta gehienetan Sierra Nevada alfer bat besterik ez zuten aipatzen, Gypaetusetik gehitu zituzten. Sierra Nevada, besteak beste, Andaluziako mendilerroetan, oraindik
|
ere
espezie horretako populazioa berrezartzeko beharrezko baldintzak betetzen ari da, duela 20 urtetik desagertutako espezie hori Andaluzian berriro sartzen ari dela uste baitute adituek. Hain zuzen, maiatzean hiru oilarren lehen askatzea egin zen (Tono, Faust eta Libertad), hautatutako beste zerra batean:
|
|
2007
|
|
|
Tximeletak maite dituztenen ustez, bildumazalekeriak min handia egin die tximeletei. Kontuan izan behar da espezie asko arriskuan dagoela, eta bildumetan ez dira tximeleta ohikoenak bakarrik biltzen, espezie arraroetako tximeletak ere erakusten dira; are gehiago, batez
|
ere
espezie arraroetako tximeletak interesatzen zaizkie bildumagileei, edo espezie baten barruan arraroak diren aleak, ginandromorfoak, esate baterako hau da, bi sexuen ezaugarriak dituzten tximeletak: hego batek arraren ezaugarriak izaten ditu, eta besteak emearenak.
|
|
|
Ch. Darwin (1859) etorri da berehala planteamendu arraziala definitiboki mende osorako sendotzera, hizkuntzen jatorri eta historia
|
ere
espezieen eboluzioaren gisan hartuz. Renan engan arraza eta hizkuntza bi izate badira, Darwin-ek biok bat bat egin ditu (biek ere, baina, Humboldt-en nazioaren eta hizkuntzaren kontrara).
|
|
|
Neurrizko ustiapena populazioaren %20ri bakarrik aplika dakioke, eta gutxi ustiatuta daudenak %3ri bakarrik. Itsas zabaleko harrapaketak bereziki larriak dira, batez
|
ere
espezie batzuei dagokienez, hala nola marrazo ozeaniko migratzaileei dagokienez, FAOk bere dokumentuan adierazten duenez. “Migrazio handiko tunido espezieen ustiatze egoera FAOk gainbegiratutako arrain populazio guztien antzekoa da, baina migrazio handiko marrazo ozeanikoena arazotsuagoa da, informazioa duten populazioen erdiak baino gehiago gehiegi ustiatuta edo agortuta daudelako”, azaldu du txostenak.
|
|
2008
|
|
|
Hori dela eta, erroldak lagunduko du arazo horren norainokoa hobeto ezagutzen, gobernu arduradunei erabakirik egokienak hartzen laguntzeko. Bestalde, Coml tik
|
ere
espezieen banaketa eta populazioa edo biomasa zehazteko lan egiten da. Datu horiei esker, hainbat parametroko mapak egin ahal izango dira, eta, adibidez, klima aldaketaren ondorioak ebaluatu.
|
|
|
" Seme alabak badituzu, zurea den zerbait utziko duzu mundu honetan, zure jarraipena izango dira nolabait esatearren", esan dezake urliak. " Animalia guztien antzera, guk
|
ere
espezieak iraun dezan nahi dugu, geneetan daukagun informazioa da", esango du Sandiak. Eta bai, hori ere egia izango da, baina ez nau asebetetzen, azken batean, zer dela eta gure burua iraunarazteko gogo hori?
|
|
2009
|
|
|
Eta hori bai, erabakigarria izan zen Darwinentzat. Izan ere, ikusi zuen ahaiderik hurbilena kontinentean egonda, oso antzeko izanda
|
ere
espezie desberdin ziren beste hiru zeudela, bakoitza bere ingurunean, eta hori ikustea flash moduko bat izan zen.
|
|
|
Asia eta Ozeano Barea dira itsas pepino gehien sortzen duten eskualdeak (20.000 eta 40.000 tona bitarte urtean). Hala ere, Galapago uharteak, Seychelleak eta Teranova (Kanada)
|
ere
espeziea ustiatzeko gune garrantzitsuak dira. Plantxan zerbitzatuak Espainian orain hasi dira izaki bitxi horiek dastatzen.
|
|
|
Espezie hori berreskuratu ahal izan da, neurri batean, landare inbaditzaile batzuei esker, hala nola oliba afrikarrari eta guaiaba gorriari, eta landare horiek elikatu dira. Talde kontserbazionista batek
|
ere
espezie inbaditzaile bat erabili du Indian, lantana (Amerika tropikaleko jatorrizko zuhaixka iraunkorra), bertako populazioek banbua eta arratoia ordezkatzeko erabil zezaten, bertako espezieak berreskuratzen ziren bitartean. Dov Sax, AEBetako Brown Unibertsitateko ekologo bat, eta Steven D. Gaines, Santa Barbarako Kaliforniako Unibertsitateko itsas biologo bat, zientzialari heterodoxo talde horretako kide dira.
|
|
2010
|
|
|
Iruditzen zait fundamentalismoa bezalako fenomenoak
|
ere
espezie horretakoak direla. Zaharra hiltzen ari da, berria ez da jaio oraindik.
|
|
|
Garai haietan, Europan zegoen giza espezie bakarra Homo antecessor zen, eta, beraz, tresna haien egileak
|
ere
espezie horretakoak zirela ondorioztatu dute ikertzaileek. Gainera, beste uste oker bat ere ezeztatu dute:
|
|
|
Nolanahi, Armand David berehalakoan jabetu zen aurkikundearen garrantziaz eta luzaro barik espezie berriaren behin behineko deskribapena bidali zuen Parisera, albait arinen argitara zedin. Horrela, Armand David panda handia naturan aurkitu zuen lehen mendebaldarra izateaz gain, bada
|
ere
espeziearen deskribatzailea, berea izan baitzen lehen aurkezpen zientifikoa, eta hori dela-eta idazlan teknikoetan panda handia izendatzeko erabiltzen den Ailuropoda melanoleuca (David, 1869) denominazioak aita lazaristaren lehen deitura inkluditzen du.
|
|
2011
|
|
|
Ezohiko baldintza haiek 200.000 urtez iraun zuten. Kolonbiako eta Venezuelako oihanetako polen ale fosilduak aztertuta, ikusi dute garai hartan zenbait landare espezie desagertu baziren ere askoz
|
ere
espezie berri gehiago sortu zirela.
|
|
|
Ekosistema honetan ez dago horrelako arrainik, kutsaduragatik. Baina hala
|
ere
espezie asko daude. Gehienek kutsadura moderatua jasaten dute, portuan dagoen moduko kutsadura.
|
|
2013
|
|
|
Ehiza eta merkataritza
|
ere
espezieak desagertzeko eragile zuzenak dira. Animalia basatiak elikagai iturri eta ehizagai garrantzitsuak dira.
|
|
2014
|
|
|
Gehiegitan errepikatzen zen istorioa. Ni
|
ere
espezie berekoa nintzen, noski, eta hura bezalako batek bakarrik ulertuko ninduela uste nuen. Besterik ez nuen, nitaz eta Daniz trufatu arren.
|
|
2016
|
|
|
Espezie bakoitzak duen janari kantitateak markatzen du berez noraino gehi daitekeen gehien
|
ere
espezie hori; baina oso maiz, espezie baten batez besteko kopurua ez du janaria eskuratzeak erabakitzen, beste animalia batzuen harrapakin izateak baizik. Horrela, duda modurik gabe, baserri lur handi batean bizi den eper eta erbi kopurua piztien suntsipenaren mende dago.
|
|
|
Animalien erreinuan gatazkaren legeak batez
|
ere
espezie diferenteen arteko norgehiagokan agintzen du; espeziearen barruan, aldiz, eta espezie bereko talde ezberdinen harremanetan, praktika eta arau nagusia elkarlaguntza da, dio Kropotkinek hamaika adibideren laguntzarekin, batzuk berak oharrikusiak eta beste asko Karl F. Kessler San Petersburgoko profesoreari ikasiak.210 Abereek eraso klimatikoen, uholdeen, ekaitzen, hotz eta beroen, Natura go... Arranoek txolarreak harrapatu eta jan egiten dituzte, otsoek muxarrak atzeman eta irentsi; baina euren artean arranoek eta otsoek elkarri lagunduz egiten dute ehizan; eta arrano eta otsoengandik salburik izateko txolarreek eta muxarrek elkarri laguntzen diote.
|
|
2019
|
|
|
" Seme alabak badituzu, zurea den zerbait utziko duzu mundu honetan, zure jarraipena izango dira nolabait esatearren" esan dezake urliak. " Animalia guztien antzera, guk
|
ere
espezieak iraun dezan nahi dugu, genetan daukagun informazioa da" esango du Sandiak. Eta bai, hori ere egia izango da, baina ez nau asebetetzen, azken batean, zer dela eta gure burua iraunarazteko gogo hori?
|
|
|
Kontserbazioari dagokionez, lncRNAen sekuentzien eboluzio azkarrak zaildu egiten dulncRNAekin lan egitea eredu ez diren espezieetan, izan
|
ere
espezieen arteko ohiko konparaketafilogenetikoak ez dira erabilgarriak (Ulitsky, 2016). Gizakian bilduma zabal eta fidagarri batdagoen bitartean, abereetan balidatutako gene eredu gutxi daude.
|
|
2020
|
|
|
SARSaren garra hegoaldeko Guangdong probintzian piztu zen, non gizakiek kontsumitzeko zibeta basakatuak saltzen baitzituzten. Huanango merkatuan grabatutako zenbait bideotan ikusten da postu horietan
|
ere
espezie exotikoak salerosten zirela —indioilarrak, gameluak, arantzurdeak, azeriak... —, eta askok uste dute haietako batean datzala aurrez inoiz detektatu gabeko birus horren jatorria. Zeinetan, baina, misterioa da oraindik.
|
|
|
UEUko Natur Zientziak saileko kide da 1985etik, eta EHUko Zoologia eta Animali Zelulen Biologia sailean irakaslea 1993tik gaur arte, Ornodunen Zoologia irakatsiz. Jokabidearen Ekologia eta Eboluzioa ditu aztergai nagusi, batez
|
ere
espezieen ekologia espazial eta trofikoa, kontserbazio biologia eta biodibertsitatea jorratuz. Oro har kontserbazio arazoak dituzten espezieak jomuga izanik, ugaztunak aztertzen ditu, eta batez ere saguzarretan espezializatu da, Euskal Herrian eta nazioartean.
|
|
2021
|
|
|
Bizkaiko eta Gipuzkoako ontziek Espainiaren hegaluze kuotaren %57 arrantzatu dute aurten. Portzentaje hori jaisten ari da azken urteetan, Asturiasko eta Kantabriako ontziak
|
ere
espezie horretan sartzen ari direlako. Kontua da legatz harrapaketa gutxiago egin ahal dituztela orain, eta, hegaluzea kostatik gertu harrapatu dezaketenez, beste espezie horren arrantza atsedenaldian uzten dute, eta hegaluze bila irteten dira.
|
|
2022
|
|
|
Espeziea ongi badoa, hirian bioaniztasuna dagoen seinale. Modu batez, hau jendea sentsibilizatzeko modu bat da, ikus dezaten hiri barruan
|
ere
espezieen aniztasuna babestu behar dela, eta hirien eta lorategien diseinuek horrekin bat egin behar dutela».
|