|
2000
|
|
|
Errealismo handiz narratuta baitaude XIX. mendearen bukaera eta XX. mendearen hasiera bitartean Euskal Herriak jasan zituen arazo nagusiak: Nazionalismoaren sorrera, sozialismoaren indarra, tradizioarekiko haustea, jauntxokeria... baina, batez
|
ere
erdal eta euskal kulturen arteko estraineko enkontru garrantzitsua, industrializazioak eraginda neurri handi batean.
|
|
2002
|
|
|
Guztiz berezia da «Senez» itzulpen aldizkariaren azken zenbaki hauxe; izan
|
ere
erdal hizkuntzetatik geurera itzulitako lanak agertu ohi ditu, baina oraingoan uzta zaharreko aleak bildu dituzte, hamar hamabi urteotan «Senez»en orrialdeetan argitaratutakoak, eta frantsesera edo ingelesera itzulirik eskaini dituzte, euskararik ez dakienari, eta geure kultur esparrua hurbiletik ezagutzen ez duenari, euskal itzulpengintza zertan den aditzera eman nahian. Xabier Mendiguren Bereziartu, Jesus Mari Zabaleta, Gotzon Egia, Anjel Lertxundi, Juan Garzia, Koldo Biguri, Manu Lopez Gaseni, Lurdes Auzmendi Ayerbe, Josu Baranbones Zubiria eta Oscar Gonzalez Atxa dira frantsesera edota ingelesera itzuli dituzten lan horien egileak.
|
|
|
Radio Euskadi delakoarekin batera, Arabako dekanoa zen Radio Vitoria izenekoa
|
ere
erdal programazioa ematen zuen. Eusko Jaurlaritzak12 Gasteizko Aurrezki Kutxari, gaur, Vital Kutxa deritzonari?
|
|
2003
|
|
|
zuen Altabizcarreco Cantua (Karlomagno eta euskaldunen arteko borrokez); Xahok idatzitako Anibalen kantua (1845); Francisque Michel-en Abarkaren Kantua (1859), eta Klaudio Otaegik idatziriko Beotibarko Kantua (1882). 97 Hauek guztiek oso oihartzun urria izan bide zuten herritar euskaldunen artean. Nolanahi ere, (guk aztertu ez dugun) bigarren gerra karlistako bertsoen ikerketa egitea on litzateke, ideia historiko hauek 1876rako herritarren artean zenbat hedatu ziren ikusteko98 Halaber, espainiar eta frantses nazionalizazioek garai horretan aurrera egin baitzuten, interesgarria litzateke
|
ere
erdal historiografia horietako topikoak euskarazko bertsoetan nola islatzen ziren ikustea. Txema Larreak nazionalizazio prozesu horren testigantza zabala bildu du garaiko bertsoak aztertuz.
|
|
2004
|
|
|
Sua, ipuiak, eta elkarrizketak dira haien telebisioa". Transistore bidezko irratiak
|
ere
erdal lokuzioari, aldi hartako joan etorriko euskarakazo eta erdarakazoei, lotuak jartzen ditu: "... saca de la puerta Atzapar.
|
|
|
ohikoena, alemana eta ingelesaren kasuan bezala. Euskaraz
|
ere
erdal kutsua duten esaldiak eta hitzak baztertu eta, euskal harrobitik sortutakoak erabiltzea izanen litzateke irizpide zuzena. Maileguen gainetik garbitasuna lehenesten da:
|
|
|
Berdea bereztea erdaldunengandik hartu dugu; eta hitza ere erderatik etorri zaigu. Nere ustez, berdea izen berezi batez izendatzeko moda berri hori erdalduna izaki, erdal modarekin batera sartu zitzaigun
|
ere
erdal hitza. Ez da besterik.
|
|
2007
|
|
|
Bere burua euskalduntze prozesu eragiletzat duen irakaskuntza sistema batentzat ez dago etorkinik, erdaldunik baizik, baina oraindik
|
ere
erdal gizarte honetan atze, atzeko herritarrak euskaldunak garela ahazteko urrats guztiak eman dira eztabaidan. Euskaldunentzat, hizkuntzaren eta kulturaren ikuspegitik, orain datozen erdaldun saldoak orain hirurogei urte etorritakoen pareko izan daitezke.
|
|
2008
|
|
|
privatum mucho menor que el de sus similares». Izan
|
ere
erdal akademiek «señalan el valor taxativo de las palabras y frases de las leyes y demás documentos públicos», baina aldiz Euskal Akademiak «no encontraría, por desgracia, ley ni documento público redactado en euskera sobre qué fallar.» Beraz «la autoridad de la Academia no ahogaría ni amenguaría las iniciativas de los particulares. Su autoridad sobre el euskera dependería de la autoridad euskérica de los miembros que la constituyesen.» Ostera ere Azkuegandik aldentzen den ikuspegi legalista dario testuari.
|
|
2010
|
|
|
Aspalditxotik ikusia zuten irakasleek, eskolako ordu mugatuekin bakarrik nekez lor zitekeela belaunaldi gazteen, batez
|
ere
erdal giroan bizi ziren neska mutilen, mintzajarduna aldatzea. Eragin betea izango bazuen eskolak euskara indarberritzeko orduan, argi ikusi zen fanerogamoak, arte gotikoa eta Rufini ren teorema euskaraz azaltzearekin ez zela aski.
|
|
2011
|
|
|
Saiakerak nola aterako diren ez daki Elserrek, baina helburuak garbi dauzka: edozein etorkin komunitaterengana jo eta komunikazio hizkuntza euskara izango dela garbi utzi; erabileran oinarria izango duen irakas metodo errazaz baliatu; jendea motibatzeko haien lan eremua kontuan hartu; eta euskarari buruz taburik gabe hitz egin, batez
|
ere
erdal komunitatearekin. Azken horri lotuta, Alemanian jaio den Elserrek azpimarratu du, lubakitik atera eta besteari galdetu behar diogula ea nola ikusten gaituen.
|
|
2015
|
|
|
Herri eta hirien kanpoaldeetan kokatu zituzten gehienak, klase sozial horri zegozkien ghettoetan: Mantxurria, Poblado, Casas baratas, Mundo mejor edo Katanga izenez denok ezagutzen ditugun orduko auzo periferikoetan, gaur egun
|
ere
erdal poltsa itxiak direnak.
|
|
|
Haatik, aurrerago ikusiko dugun moduan, 2000ko hamarraldian ere euskal kazetagintzan urrats oso garrantzitsuak egin diren arren, euskarak diglosia pairatzen du oraindik hedabideetan, erdaren parean bazter hizkuntza izaten jarraitzen baitu. Euskaldun asko eta asko dira oraindik
|
ere
erdal prentsa erreferentzia nagusitzat dutenak; J. M. Velez de Mendizabalen berba hauek ondo laburbiltzen dute afera: 165
|
|
|
Mito hitza grekotik omen dator eta “alegia, ipuin, elezahar, gezur ipuin” esan nahi omen zuen Tsiprasen hizkuntza zaharrean. Historiek edo kondairek gezur ipuinez bete ohi digute burua, ikastoletan hasi eta zahar egoitzetara bitartean, eta guk geuk
|
ere
erdal ikastolan hazita hainbat gezur entzun eta ikasi behar izan dugu Reconquista dela Descubrimiento de América dela edo, antzinara joaiteke, La Modélica Transición dela, irakatsi nahi izan diguten azkena, alegia.
|
|
|
" Hiriart Urrutik esana". Idazkera honek irakurketa erresten du, batez
|
ere
erdal izen bitxiekin. Baina batuan idazteko errestasun gehiago emateko(?) erabaki zen dena hitz batean idatzi behar zela, komarik gabe.
|
|
2016
|
|
|
Batetik, susmoa dugu euskararen alde dagoen diskurtso mota ez dela erabat egokitzen gure gizarteak egun dituen baldintzetara; horren ondorioz, zailtasunak daude euskaltzaletasuna gizarte osora hedatzeko. Bestetik, gero eta euskaldun gehiago dira euskararen komunitatetik at bizi direnak; horiek, batez
|
ere
erdal giroan sozializatuak izanik, ez dute euskararekiko aldekotasun handirik sentitzen eta zaila zaie euskaraz bizitzeko ahaleginik egitea. Kasu horietan, eraginkorra izan liteke euskararen inguruko ikuspegi edo diskurtso berri eta adeitsua garatzea. gAITASUnA versus KoMUnITATEA
|
|
|
361 Batez
|
ere
erdal etorkinak (azken aldikoak eta, zenbaitetan, aspaldikoak) sartzen dira sail honetan.
|
|
|
Nire ustea da bigarren aukera izan litekeela gure desideratuma. Baina demokrazian, berau gauzatzeko erdal komunitateak bere borondatez onartu lukeela euskaraz bizitzea, eta hala finean desagertzea
|
ere
erdal komunitate gisa. Baina erdal komunitate gisa desagertu nahiko ez balu, eta bere artean euskaraz bizi nahiko ez balute, ez zait iruditzen guk zilegitasun handirik genukeenik halakorik ezartzeko beren borondatearen kontra.
|
|
|
2 Lehen gidalerroa: Demokrazia linguistikoa euskaldunon komunitatearentzat
|
ere
Erdal komunitatearen betebeharrak
|
|
2021
|
|
|
" Literaturarekin duten harremana ikastolaren bitartez daukatena da,. Badira berez, irakurleak diren ikasleak, baina horretan
|
ere
erdal literaturak gehiago erakartzen dituela esango nuke. Euskara eta euskal kulturarekiko atxikimendua daukatenek, oro har, literaturarekin ere harreman gehiago daukatela esango nuke, baina ez beti".
|
|
|
" Euskararen aldeko konpromiso aktiboaz gain, euskararen mundura bidelagun berriak ekarriko dituzten parte hartzaileak nahi ditugu. Euskara ez dakitenak euskaltegian izena ematera animatuko dituztenak, edota euskaraz jakinda
|
ere
erdal basamortuan bizi diren pertsonak ALEAkide izatera bultzatuko dituztenak", nabarmendu dute.
|
|
2022
|
|
|
Bukaeran, galderetarako tartean, hala aitortu zuten hitza hartu zuten entzuleek. Antolatzaileak ere pozik agertu dira hitzaldiak izandako harrerarekin eta nabarmendu dute ezohiko argazkia izan zela atzokoa," oraindik
|
ere
erdal hiztunena eta euskal hiztunena bi mundu bereizi direlako gurean askotan". Horren harira azpimarratu dute atzokoa bezalako saioak ezinbestekoak direla estereotipoak eta aurreiritziak hautsi eta elkarrengana hurbiltzeko pausoak emateko.
|
|
2023
|
|
|
Pulunpa (e) ta Xin!, batez
|
ere
erdal jatorria duten haurrak, ikasgelan, atxikimendu emozionaletik abiatuta, modu inklusiboan, euskaratik eta euskaraz murgiltzeko harrera plana da. Hala eta guztiz ere, harrera plana integrala izateko eta integrazio prozesuaren helburuak betetzeko, badira, ikasgelako harrera egin baino lehen eta murgiltze prozesua gauzatzen den bitartean, aintzat hartu eta egin beharreko lanak.
|