|
2001
|
|
|
Tximista urdin batek gurutzatu zuen ibaia aldetik aldera. Martin eder hura
|
ere
lanean ari zen, aski goiz. Edo, izialdurak joa, gorde nahizik ote zebilen?
|
|
2003
|
|
|
Bizi behar hutsaren bizipenaz bizi direnak ez dira benetan bizi. Esan diezaiotela egia hori Katalinari, ondo zahartuta gero
|
ere
lan makurra egiten segituko duenari. Edo nire amari, nire aitari, bizirik irauteak ematen duen lana besterik ezagutzen ez duten guztiei.
|
|
2004
|
|
|
" Hori dun; gauean
|
ere
lana. Orain, beharrari ekiteko amorratzen etorri naun...
|
|
|
" Baduk gaur elurra kentzen hik
|
ere
lana..."
|
|
2005
|
|
|
– Ha-a, baina haientzat
|
ere
lanik ez duk. Gu lanean ezartzen baldin bagaituzte, jende planttako horietarik parrasta bat karrika izkina honetan legokek gure ordez, eske.
|
|
|
– Bihar
|
ere
lana zagok. Aio.
|
|
|
profesional ona da. Beste bi langilek
|
ere
lan bera egiten dutela kontuan hartuta, laurehun mila kaxa urtean, eta bakoitzean seina xanpain botila, borobilduz, bi milioi t' erdi xanpain botila beraz, banaketa enpresak Europako superfizie handietara barreiatzen dituenak.
|
|
|
Sinesteak
|
ere
lan zuen, neska hark baietz esan zidan zenbat urte nituen ironiaz galdetu gabe, nire bila etorria zen nonbait, gerritik ez baina goragotik heltzeko esan zidan eta dantzari ekin bezain neure bularrean pausatu zuen burua. Ahotik behera erori behar zutela gelditu ziren inguruko mutilak, eskuak bularrean jartzen zizkiguten beti neskek.
|
|
|
– Neuk bakarrik egin behar izan dut hemen
|
ere
lan guztia.
|
|
2006
|
|
|
Baina itxoin egin du hala
|
ere
lanak. Ezin dut aurrera egin.
|
|
|
Beharbada lana amaitu ondoren etxean norbait zain dutelako lotzen zaizkio hain estu lanari. Beharbada nik
|
ere
lanean jarraitu ahal izango nuke gero norbait zain izango banu. Ez dakit.
|
|
|
Atzo gauean bar batean ginela nik esan nion ni
|
ere
lanean hasi behar naizela.
|
|
|
Anselmo, hogeita hamar urte, jertse gorrasta, maiztua, galtza mahoizkoak, mutil onkotea, zakar antza, gasolindegi batean, konstrukzioan
|
ere
lan egin izan duena, atsedenaldian tableroan iltzatuta dauden lan eskaintza paperak miatzen jardun duena.
|
|
|
Laster herrietako jaiak hasiko dira eta, egon naiz pentsatzen, nola nik
|
ere
lana utzi nahiko nukeen, ba, hori, zerbait egin genezakeela elkarrekin.
|
|
|
Gero normalitate puskatu bat berregin nahi izatea bezalakoa izan zen, eta horrek
|
ere
lanak, eta esango nuke zauria ez zela inoiz erabat itxiko ulertu genuen egunean bukatu zirela lan horiek, eta handik aurrera arnasa hartu –batez ere amak arnasa sakon hartu– eta jada esan ahal izan genuen, familia bat gara, familia normal bat gara. Egia esan, ordurako ni ez nintzen etxean bizi, eta arrebak ere uste dut handik gutxira utzi zuela gurasoen etxea.
|
|
|
Juezak konturen bat eskatu ziolako. Eta aitak igande arratsalde batzuetan
|
ere
lanean izanarazten ziolako.
|
|
2011
|
|
|
1960an Estatu Batuetara joan zen High Standaren kontratu bati esker. McClenahanek 1964an Charter Arms era eraman baino lehen, Sturm-en
|
ere
lan egin zuen. Dirudienez, Gondrak sortu zuen Off Duty modeloa.
|
|
|
– Gaur
|
ere
lan afaria, laztana? –galdetu zion Fontechak, ironiaz.
|
|
|
– Ez zenuke lana etxera eraman behar. Ohitura txarra da autobusean
|
ere
lanean segitzea... Bizitza eta lana banatzen ikasi behar duzu.
|
|
2012
|
|
|
– Ni
|
ere
lanera noa...
|
|
2013
|
|
|
Pala mekanikoak eta eskukoak ibili behar izan zituzten kamio guziak garbitzeko. Etxeetan
|
ere
lana berretu zen, kanpoko lohia eta zikina barrenera ekartzen zelako.
|
|
|
– Baina atzazalak odolduta
|
ere
lanean jarraitu behar izaten genuen. Badakizu zerk arintzen zidan infernu hura?
|
|
|
Atzo bi ume ikusi nituen zuhaitzean. Sinesteak
|
ere
lan du, baina ez naiz asmatzen ari. Zenbat urte halakorik ikusten ez nuela, bi ume zuhaitz baten adarretan!
|
|
|
Baina kasualitateren batek erakuts ziezaiola desiratzen zuen gogo biziz. Neska hura zerbaitetan bazebilen, jakin zezala berak
|
ere
lanean jarraitzen zuela. Horrela, beharbada, puntuak irabaziko zituen.
|
|
2014
|
|
|
Ama
|
ere
lanean hasi zen, Annie Claude izeneko adineko emakume bat zaintzen, muga inguruan, behinola Txominek Xabiri erakutsitako txiroentzako auzune hartan, eta gutxi ikusten zuten, baina Xabik ez zeukan faltan hartzeko denborarik: hondartzak dena ahazteko balio zion.
|
|
|
Ez Luro. Eztulak gero eta lan gehiago ematen dizkio, hatsa hartzeko
|
ere
lanak baititu eta sukar handi bat jabetzen hasi baitzaio,
|
|
2015
|
|
|
Lehen ez genuen Guggenheimik. Zapatuetan
|
ere
lanera. Domekak aste luzeak balira bezala profitatzen ahalegintzen ziren orduko gazteak.
|
|
2016
|
|
|
Estiloz kendu zion zipotza godelloari, ezezkoa egin nion eskuan neukan ur godaleta erakutsiz, dastatu zuen eta Galiziaren memoria ardo hartantxe zegoela deklaratu ondoan Anton Monteirok kontatu zidan denak guztiak galdera bera sorrarazi zidan, baina ez nion eten, haria eman nion, ez nekien Milanek eta Liverpoolek fitxatu zutenik, eta fitxatu izan balute
|
ere
lanak edukiko zituen sei eta frigorifiko kamioi flota baten jabe egiteko Galiziako arraina Madrilera eramatearren edo, haren hitzetan, Espainiara esportatzeko, abertzalea zen ni bezala, hitzez hitz abertzalea eta ni bezala, Espainiatik berriz ultraizoztuak ekartzen omen zituen, arrainak ez, berdurak eta aitzinez sukaldatuak, saltegietan hedatzen zituen eta proiektu bat zeukan, proiektu hutsa orai...
|
|
|
Baina, bestalde, itxaropen leiho bat zabaldu zen Erresuma Batuan, 1945ean Churchillek galdu egin baitzituen hauteskundeak eta Alderdi Laboristak irabazi. Laboristak beti izan ziren gertukoagoak Errepublikaren Gobernuarekiko eta euskaldunekiko –Bilbotik ateratako umeak jasotzen
|
ere
lan handia egin zuten Gerra Zibilaren garaian–; beraz, Francoren kontra gogorrago egingo zutela uste zuten.
|
|
2017
|
|
|
Lagunak egin ziren, beharbada, Nafarroan ezagutu eta aldi berean etorri zirelako biak
|
ere
lanera; lagunak egin ziren, baina ez ateratzeko, edo elkarri haien bizitza kontatzeko moduko lagunak, baizik eta eremu komunean dabiltzala jakinik etsai bera izan dezaketela uste duten lagunak; zorionez ez zieten etsaigo desberdinei aurre egin behar izan. Axik gainera bere alde egin zuen beti, normal hitz egiten zion, mundu guztiaren aurrean, ez beste batzuk bezala, zeinak, Akerretak susmatzen zuen, bakarrik harrapatzen zutenean aiseago aritzen baitziren berarekin, besteen begiradapean, “enpresari erailaren alabarekin” baino, batzuk batzuk lotsaz, errukiz, harro baten bat, eta beste batzuk zuritasun gisa uler zitekeen gehiegizko elkartasunez.
|
|
|
Normalean, tabernako bezeroak adeitsuak izaten ziren berarekin, baina abstinentziak jotako gazteak baretzea, etengabe diru kutxa zaintzen aritu beharra, okadak garbitzea, komunean kordea galdurikoak suspertzea... Horiek
|
ere
lanaren parte ziren. Komuneko zoruan koloka zegoen lauza bat konpontzera joandakoan ohartu zen haren azpian ezkutatzen zutela auzoko heroinazaleek partekatzen zuten xiringa bakarra.
|
|
|
– Berriz
|
ere
lanetik ari dira ba. Ez horrela jarri, ama.
|
|
2018
|
|
|
Horrek arazoak ekarri dizkiela salatu dute, umorez: “Batzuentzat... somos putas porque vendemos conocimiento; beste batzuek, aldiz, jo, gu
|
ere
lan honetan gabiltza eta zuek kobratu egiten duzue eta guk ez. Orduan zein da feministagoa?
|
|
|
Gauzak horrela zirela esaten zuten, ez zela euren kontu bat, tradizioak esaten zuela, erlijioak. Hor
|
ere
lan egin beharra dago, pentsaerak, sinesmenak eta baloreak aldatu, gero ekintza konkretu bihurtzeko”. Oztopoak oztopo lehen aipatutako babes sareei esker egin dute aurrera denek, baina ziurrenik izan badira halako traben ondorioz bertan behera utzitako makina bat proiektu eta praktika feminista.
|
|
|
Amagoia Gurrutxagak
|
ere
lan prozesuak osasunean nola eragin zion kontatu digu. Erakundeekin bizi izandako gatazkak hainbat tentsio eta urduritasun eragin zizkion, eta beldurra sentitu zuela ere aitortu digu, orduko jazartzaileen hainbat izen abizen publiko egingo baitzituen.
|
|
|
egin behar
|
ere
lana!
|
|
2019
|
|
|
“Nire burua gehiago daukat artisautzat, nik ez daukat tenperamentu artistikorik berak bezala”. Hiru senideko Donostiako langile familia abertzale batetik dator eta ikasketak
|
ere
lanean ari zen bitartean egin zituen: Erizaintza, Historia eta Kazetaritza.
|
|
|
Batzuetan bide luzeagoa egin behar du, bide normalean putzuak daudelako. Zapata garesti batzuk botatzeko moduan utzi zituen behin, hasieran, oraindik
|
ere
laneko arroparekin etortzen zenean.
|
|
2020
|
|
|
Umeak gaixotzen zirenean etxez etxeko mediku bati deitzen genion, Jose Luisi. Ospitalean
|
ere
lan egiten zuen, eskura ordaintzen genion, batek daki legala ote zen; guri izugarrizko zerbitzua egiten zigun. Alabak asma krisiak izaten zituen sarri samar, hiru hilabetean behin espirometria egitera eramaten zuen Andresek ospitalera.
|
|
|
Orain dena erosten da. Edo beste mozorro bat, Minnie rena, urtero ateratzen dena; orain belarriak saldu egiten dira, orduan ez, neuk egiten nituen, gonak baino askoz
|
ere
lan handiagoa zeukaten, erdia kobratzen ziren. Zapatak eta botak ere egiten genituen feltroz.
|
|
|
Umea pixka bat: ama, gaur
|
ere
lan horretan egin behar duzu?, bai. Lana goizean eta beste bat arratsaldean?
|
|
|
Azkenerako bultza egin behar izan nion. Ez zien besteei
|
ere
lana egiten uzten han parean jarrita, bla, bla, bla eta bla, bla, bla... Eta krixtoren errebotea harrapatu zuen eta...
|
|
|
Haserre txarrekoak biak! Burua
|
ere
lanera eraman behar dela leporatu zidan atzo! Eta burua etxean uzten banuen, lana ere etxera ekartzeko!
|
|
2021
|
|
|
Lau, lau ziren… lau egun, lau hilabete, lau urte, eta kalera. Lau ez, zerotik berriz
|
ere
lanean hasi behar… Lau ziren, lau anaia, lau lagun…
|
|
|
(ERRAMUN JOAKIN tailerrera joan da. Berriz
|
ere
lanean hasi da.)
|
|
|
ANA: Igual tabernan
|
ere
lan egiten du berak.
|
|
|
Nik
|
ere
lan egiten dut, baina ez nirean. Ez dut nire arloan ezer aurkitu eta espainolezko eskolak ematen ditut.
|
|
2023
|
|
|
gure egunerokotasunean topatzen ditugun zailtasunei aurre egiteko moduak bilatu, elkarri nola lagundu ikertu eta etengabeko kexan edo inertzian ez gelditzeko helburua du ekimenak. Zortzi eragile gaude momentu honetan eta guztiok krisi ugari gainditu ditugu, eta hala
|
ere
lanean dihardugu: Garaion Sorgingunea, Lazarraga elkartea (Oihaneder i lotuta, Kafe Antzokia sortu nahi dute Gasteizen), Baratza Aretoa, Gaztefilm Jaialdia, Pez Limbo antzerki konpainia, Marijo Lojo Gasteizko artista, Thusia Bernedoko antzerki konpainia eta Bitartean Jolasean elkartea.
|
|
|
Antzerkiaren prekaritateari dagokionez, uste dut baldintza kaskarrekin bizitzen ikasten duzula, baina horretara iristeko
|
ere
lan handia egin behar duzula, ez dela egin behar zenukeenaren doblea… triplea baizik! Nire soldata ez da marabilla bat, baina soldata finko bat badaukat, kulturako nire lagun asko ni baino okerrago daude zentzu horretan, ez delako gure lana balioesten.
|
|
|
gure gizartearen ispilu bat delako, eta jendea behar dugulako airean zer sentitzen den erakusteko. Hori
|
ere
lan bat da. Sentsibilitate honekin lan egiten duen jendea behar dugu, baina sentsibilitatetik ez duzu jaten, orduan, sistema bat atzeman behar da hori laguntzeko.
|
|
|
Gertatutakoaren berri emanez gero, burutik egiten hasita ez nengoela erakustera behartuta ikusiko bainuen neure burua, besteei lehenik eta neure buruari gero. Eta, esan bezala, neuri
|
ere
lanak ematen zizkidan hura benetan gertatua zela sinesteak.
|
|
|
Azegiñe Urigoitiarekin
|
ere
lan asko partekatu genituen. Antzerkiola Imaginarioan jantzien diseinu gehienak berak egin zizkigun.
|
|
|
“You are a fucking usher! ”. Ezertarako ez nuela balio, ezdeusa nintzela, bere emazteak haurdun egonda
|
ere
lan egin zuela, nik ez nekiela zer zen sufritzea, eta beste milaka irain eta astakeria. Gauetan, hanketan nuen minagatik lorik ezin hartu eta orduan hasi nintzen bezeroek ahaztuta utzitako nire lehen zigarroak erretzen.
|
|
|
Antzerkiak bizitzatik edaten du, baina ez da bizitza. Irudi hau
|
ere
lanean sartu nuen.
|
|
|
Iruñeko UEUko topaketetan ezagutu genuen elkar, eta ordutik elkarrenganako laguntasuna mantendu dugu. Elkarrekin proiektu bat egiteko
|
ere
lanean hasi ginen Mikel Ugarte, Harkaitz eta hirurok, ni abeslari gisa, baina azkenean ez zen gauzatu. Ez nuen nire burua horretan ikusten.
|
|
|
Euskaraz mintzatzeko, aritzeko eta adierazteko aukera. Eta oraindik
|
ere
lan handia dago egiteko! Badirudi Eszenika, Arte Eszenikoen Goi Mailako Eskola, laster zabalduko dela.
|
|
|
Emozioa bera gauza oso fisikoa da. Eta emozio horiek konkretuak izateko, gure pentsamendua
|
ere
lanean jarri behar dugu. Lagundu egin behar diogu gure buruari eta ekintza argudioekin sostengatu.
|