|
2001
|
|
|
Horrela, gaia jorratzen duenean noumenoaz hitz egiten du, hau da, berbaitango gauza ezagutzaren eremuan. Estetikan bertan
|
ere
Kantek ideia honen jatorria begiespenaren eta adimenaren arteko bereizketa transzendentalean dagoela azpimarratzen du. Leibnizen eskolak bereizketa logiko soila defendatzen du eta hortik sortzen da berbaitango gauzaren ideia okerra:
|
|
|
Eta beraz, oinarri esakuneak aztertzen dituen atalak zedarritu ditu judizioen baldintza transzendental orokorrak, kategoriaren erabilpenaren sentsuzko baldintzak. Hala eta guztiz ere, lehenago sentimenaren eta adimenaren arteko bitartekaritza aztertu da (zeren kategoriak ez dira esperientziatik hartzen eta, beraz, kategorien eta sentimenaren datuen arteko zuloa nabarmena baita) eskematismoari buruzko atal zail eta nahiko ilun batean (hemen
|
ere
Kanten baldintzapen psikologikoa nabarmentzen da: eskematismoa giza arimaren sakonean ezkutatzen den antzea omen da).
|
|
|
Argi dago guretzat ere gizakiak ez dakiela nolatan den hautari (ezta
|
ere
Kantek); baina aske dela, ziur ziur dakiela. Nolatan den ezagutari ez dakiela (ezta ere Kantek, nire iritziz, ze neurritan den ezagule aztertzen jardun arren); baina bai ezagule dela, ziur ziur.
|
|
|
Argi dago guretzat ere gizakiak ez dakiela nolatan den hautari (ezta ere Kantek); baina aske dela, ziur ziur dakiela. Nolatan den ezagutari ez dakiela (ezta
|
ere
Kantek, nire iritziz, ze neurritan den ezagule aztertzen jardun arren); baina bai ezagule dela, ziur ziur. Nolatan den maitale ez dakiela (Kantek, filosofo lez, ez du egia funtsezko hau aurkitu).
|
|
|
Nork egina den gizakia ez da gure arazoa, hemen eta orain. Ezta
|
ere
Kantena zergatik gizakia arrazoimen hutsduna den. Hemen gaurko nire —bakoitzaren— izaerari begira gabiltza.
|
|
|
Horrela, bai Tomas Akinotar Santuaren eta baita
|
ere
Kanten iritzietan, gizakiaren eginbeharra legeren baten araberakoa da, ongiaren eta gaizkiaren bereiztailea legea izan ohi denez. Arrazoimenak egiten du gizakia gizaki; nolabait arrazoimenean edo arrazoimenaren azpian datzan legeak gidatzen du gizakiaren eginbeharra, Aristotelesen esanean ‘arrazoimen zuzenak’.
|
|
2004
|
|
|
Eta hala
|
ere
Kantek hilezkortasuna eta Jainkoa berreskuratzen ditu atzeko atetik, postulatu gisa, Arrazoimen praktikoaren kritika n. Heinrich Heineren arabera tragediaren ondoren fartsa dator eta beraz Jainkoarekin akabatu ondoren Kanten zerbitzaria, Lampe, negarrez hasi zen eta Kant errukitu zen:
|
|
2007
|
|
|
Zerek ez dituen diferentziak ukatzen inportanteak. Diferentzia politikoez gain (absolutismo eta zentralismo tradizio erromatar edo katolikoa Frantzian, jakobinismoak jarraitu eta aretua? «federalismoaren» ideia bera bekatu kontrairaultzaile deklaratzeraino?; Alemanian pluralismo eta diferentziaren tradizio germaniar edo protestantea, eskematikoki adierazteko), diferentzia filosofikoa, hemen gehiago interesatzen zaiguna, berriz
|
ere
Kant-en izenarekin seinala daiteke.
|
|
|
bereizi behar dira: batetik, Humboldt-en pentsamenduaren originaltasuna; bestetik, baina, pentsamendu horren tradizionaltasuna edo funtsezko elkartasuna aurreko autoreekin, frantsesekin batik bat (Condillac eta), eta nola tradizio horixe den, batez
|
ere
Kant-en bitartekotzaz, berritasun edo originaltasuna eragin duena eta ulertzeko bidean jartzen gaituena.
|
|
2008
|
|
|
lehenbiziko kapitulua Heideggerren eta Kanten arteko eztabaida da eta bigarrena Hegeli dagokio. Zizekek
|
ere
Kant Hegel ildoa berreskuratu nahi du, Heideggerren aurka.
|
|
|
Hegel Jenan lehenbizi Filosofiako irakasle moduan aritu zen eta bere sistema lantzen hasi zen, garaikideak ziren filosofoekin etengabe eztabaidatuz, batez
|
ere
Kant, Fichte eta bere laguna zen Schellingekin.
|
|
2009
|
|
|
Kantekin hasten den filosofia alemaniarraren kulminazioa da Hegel. Autore honen influentzia
|
ere
Kantena bezain handia izan da, eta gaur egungo autore gehienen pentsamenduei afektatzen die zuzenean. Frantsesen eta ingelesen enpirismo logikoaren kontra altxatu zen Hegelen historizismo metafisikoa.
|
|
|
Munduak bertze mundu perfektuagotik hartzen ditu ideiak eta kopiatu egiten ditu. Hori da metafisika" tradizionala" (dogmatikoa
|
ere
Kanten bokabularioan), eta Nietzschek dioen eran bere zeregina
|