|
2000
|
|
|
Bizkaiko herri txiki batean kokatzen da narrazioa, haatik, ez du honen deskribapenik eskaintzen, ez aipamen berezirik. Kontakizunean zehar aipatzen diren beste herriak
|
ere
Bizkaian kokatzen dira: Muxika, Basauri...
|
|
|
Hegoaldeko haizea izendatzeko hego haize. Beste hitz batzuk gura izanezgero hor daude herriko haize eta goiko haize (batez
|
ere
Bizkaian ezagutzendirenak).
|
|
2001
|
|
|
Hiri berria, bizkaitar burdin eta gaztelar artileari esker, oso bizkor hazi zen. Horretara lagundu zuten baita
|
ere
Bizkaiko Jauntxoek emandako pribilejioek, Bermeori merkatal plazaren estatutua kentzea, eta, azkenik, Urduñatik Bermeora joateko Bilbotik pasatzeko beharrezkotasuna.
|
|
2002
|
|
|
Laburbilduz, nekazaritzaren sektorearen garrantzia handia zen XIX. mendearen hasieran Euskal Herri osoan, baina beste sektore osagarri batzuk, berezikiGipuzkoan eta batez
|
ere
Bizkaian kontzentratuta zeudenak, asko garatu ziren.Gaur egungo Euskal Autonomia Erkidegoko lurraldeetan, XVIII. mendean, barne produktu gordinak sektoreen arabera erakusten zuen banaketari buruzko zenbaitestimazio errealitate horien adierazgarri egokiak izan daitezke, gutxi gorabeherakoak izanda ere (ikus 1.1 irudia).
|
|
|
Industriari dagokionez, industriak euskal ekonomian duen presentzia erlatiboa Europako Batasunarena baino handiagoa da, produktuei zein enplegu aldagaieibegira (ikus 6.1 eta 6.2 irudiak). Euskal Herrian, eta batez
|
ere
Bizkaian, laurogeiko hamarkadan izandako industria eraispena biziki gogorra izan arren, gaur egunbertako ehun produktiboaren eta enpleguaren ehunekobeste handia (%32 eta %28, hurrenez hurren) industria adarrek osatzen dute. Europako Batasuneko industriarenparte hartzea atzean uzten du euskal industriarenak (zortzi bat puntu gutxiagoproduktuari zein enpleguari erreparatuz), eta horrek agerian uzten du euskal industriaren indarra eta potentzialtasuna fordismoaren osteko garai hauetara ere iristekogauza izan dela, industrializazio zaharreko beste lurralde batzuetan ez bezala.
|
|
|
NFEren kasuan, berandu industrializatzeagatik eta bere industria egiturarenondorioz, krisi garaian ez zuen hain berregituraketa sakonik behar izan, EAErenkasuan gertatu bezala (batez
|
ere
Bizkaian eta Gipuzkoan). Zentzu horretan, urteaskotan politika ez da berrikuntzarekin hain konprometituta egon, EAEn gertatuden bezala.
|
|
|
Abereen okelari dagokionez, EAEn behiak dira nagusi, eta txerriak eta ardiakatzetik daude, behi esnearen produkzioa oso garrantzitsua izanik. Abeltzaintzakoerroldaren arabera, 10.705 ustiategik behi aziendak dituzte, 180.000 buru guztira.Halaber, ardi azienda asko hazi da, batez
|
ere
Bizkaia eta Gipuzkoan; txerri aziendak, aldiz, beheraka egin du. Horrez gain, hegaztien beherakada eta untxi aziendakizandako gorakada izan dira mugimendu nabarmenenak.
|
|
|
Lehenengoan, zerbitzuen hedapen urria industria krisiaren testuinguruan ulertzen da, krisi horrenlehen eztandak enpresak hornitzeko hainbat zerbitzuren gainbehera ere ekarribaitzuen. Hori oso ikusgarria izan zen, batez
|
ere
Bizkaian, bertan enplegu galeranetoa gertatu baitzen (9.1 taula). Azken urtealdian, tartean alegia, industria dinamika gorakorrak zerbitzuetakoa akuilatu du, kapitalismo globalaren aroankalitatea helburu duen eta ezagutzan oinarritatuta dagoen ekonomia lehian zerbitzuaurreratuen horniketa funtsezkoa delakoan.
|
|
|
Ikertzen ari garen lurraldeko hirigintza tradiziotik birpasatxo bat egiten badugu, esan dezakegu ezen, gaur egun Euskal Autonomia Erkidegoa den lurraldean, hiritzat har daitezkeen lehen guneak erromatar garaikoak direla; eta horrez gain, osogutxi direla, batez
|
ere
Bizkaian eta Gipuzkoan. Era berean, oso ezaguna da Antzinate Berantiarreko eta Goi Erdi Aroko, iluntasun historikoa?
|
|
2003
|
|
|
Pantailaren kasuak modernitatea jarri zuen askoren ahoan. Jende gehiago batu ahal izateak eraman zuen baita
|
ere
Bizkaiko Txapelketa Euskaldunara. Askorentzat hura ere modernoegia omen da.
|
|
|
Edozelan dela ere, literatura sorkuntzaren alorrean halako mutualdi baten murgilduko da urte batzuetarako gure idazlea, eta larogeiko hamarkadan ondo sartu arte ez du berriro bururik agertuko. Mutualdi edo gogailtze horrek gerraosteko belaunaldiko beste idazle gehiago ere hartu zituen, batez
|
ere
Bizkaikoak: E. Erkiaga lekeitiarra eta A. Zubikarai ondarrutarra, esaterako.
|
|
|
Libro Becerroren arabera, bost urte baino ez zituen eman herriz herri misioak egiten. 1817 eta 1821 urte bitartean izan zen eta, euskalkiagatik, batez
|
ere
Bizkaiko herrietan aritu zen, baita Arabako batzuetan ere. Urtean bederatzi bat herritan egiten zuen misioa, eta bakoitza 15 egunetakoa.
|
|
|
Hogeita bosten batek ikusten dute argia gainerako herrialdeetan. Gauzak horrela, euskal prentsaren gune traktorea Gipuzkoan dagoela esan daiteke beldurrik gabe, traktore horrek gurdi onak ditu bere inguruan, batez
|
ere
Bizkaian; beste modu apalagoan gainerako herrialdeetan. Euskal prentsa horretan, batez ere, herri edo eskualde zabalkundekoak dira gehienak, baina ez ahaztu euskal esparru honetan bokazio nazionaleko argitalpenak ere badaudela, euretako batzuk oso estrategikoak gainera (informazio orokorreko egunkaria, astekariak, uniber  tsitate prentsa, prentsa zientifiko teknikoa, prentsa kulturala, esparru txikiko aldizkarien federazioa âTopaguneaâ eta abar).
|
|
|
The Tree of Gernika (Gernikako Arbola) liburuaren egilea. 1936 gerra tarteaz eta batez
|
ere
Bizkaian Gerra Zibilaren sorreraz, bilakaeraz, amaieraz eta ondorengo gertaerez idatzi den osoena. Gernikan izan zen, bonbardaketaren gau berean.
|
|
2004
|
|
|
Euskaltzaindia hartu genuen corpus plangintzaren arduradun nagusi. Horrekin batera, UZEI ere garrantzi handiko izan zen, baita Labayru
|
ere
Bizkaian, eta beste eremu batzuetan, baita Elhuyar ere. Corpus alorrean egindako ahaleginari begiratu eta pozik nago.
|
|
|
LocalMediarekin zerikusia duten Telebilbaok edo Televitoriak, berriz, aurrekontu baxuagoak dituzte, nahiz eta alde handia dagoen batetik bestera. Izan ere, Telebilbao izanik Local Media katearen burua, haren aurrekontua milioi bat eurora hurbiltzen da —hala eta guztiz
|
ere
Bizkaiko hiriburuan diharduten beste telebistena baino baxuagoa modu esanguratsuan; handien arteko bigarren mailan dagoen bakarra da—; Televitoria, berriz, oso urrun dago aurrekontu haietatik eta telebista pribatu txikien multzoan kokatzen da.
|
|
2005
|
|
|
Euskal Herrian dagoen hirugarren bainuetxea, apur bat ezezagunagoa egingo zaigu, batez
|
ere
Bizkaiko eskualderik ezezagunenean dagoelako: Karrantzan dagoen El Molinar bainuetxea litzateke.
|
|
|
Andres Mañarikua Bizkaia osoan oso ezaguna da. Zuzenbide fakultatean irakasten zuen eta batez
|
ere
Bizkaiko historia alorrean lan estimagarriak idatzi zituen. Josetxo Urrutia ere abokatuen irakasle zen eta oso abertzale sutsua.
|
|
|
Bizkaiko euskal kultura mugimenduen barruan bizi naiz. Hemen bada, esate baterako, Mendebalde izeneko talde bat, batez
|
ere
Bizkaiko euskararen alde lan handia egiten diharduena. Harreman estua dut eurekin.
|
|
2006
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak kautelaz eten du Urduñako Hotel Balnearioaren jarduera, legionelosiaren lau kasu agertu ondoren. Osasun agintariek lau gaixoen infekzioaren jatorria ikertzen dute, guztiak
|
ere
Bizkaiko bainuetxe horretako bezeroak. Kaltetuak, 36 eta 55 urte bitarteko hiru gizon eta emakume bat, bi ospitaletan daude solairuan, nahiz eta bilakaera ona izan.
|
|
|
Hortik goiti berriz, Gipuzkoaren txanda izanen da Arrasate, Tolosa, Donostia Zarautz eta Azpeitiko herrietatik pasatuz. Martxoaren 25ean, ekimenaren 4 egunean, berriz
|
ere
Bizkaira itzuliko da bertako herri nagusietan ibiltzeko, hala nola, Durango, Ondarroa, Bermeo eta Bilbo. Ondotik, Araba zeharkatuz, Nafarroa aldera joko du, hain zuzen ere, Lekunberri eta Lizarra aldera.
|
|
2007
|
|
|
Denetariko produktuak batuko dituzte egokitutako 20 erakustokiek: Ardaoa, gazta, ogia, sasoiko barazkiak, esnekiak, produktu elaboratuak, kosmetiko naturalak… Denak ere modu ekologikoan produzituak.Azoka 10:30ean zabalduko dute eta14: 30ak arte, batez
|
ere
Bizkai eta Gipuzkoako baserritarrek (Arabako ekoizleren bat ere izango da) produzitutakoak ikusi zein dastatzeko aukera izango dute hurreratuko direnak. Ongarri kimikoak, hormonak, antibiotikoak… erabili gabe ekoiztutakoak, hain zuen.
|
|
|
Azpimarragarria da azken kasu hori batez ere, ezin modu argiagoan ematen duen testigantzagatik. ...zko lege estatusa EAEko hiru lurraldeetan bera izanda ere, Gipuzkoako beste baldintza makrosozialak (hizkuntza diskurtsoa, batez ere), baldintza indibidualak (gaitasun erlatiboa zein motibazio nahikoa) eta baldintza mikrosozialak (euskaldunen arteko elkarrekiko ezagutza eta harreman trinkoagoak, besteak beste) beste inon baino egokiagoak dira euskararen erabilerarako eta, horren ondorioz, lorpenak
|
ere
Bizkaikoak eta Arabakoak baino handiagoak.
|
|
|
Itsas kutsaduraz gain, zientzialariek konpondu nahi duten arazo bati egin behar diote aurre zetazeoek: istripuzko harrapaketak, batez
|
ere
Bizkaiko Golkoan eta Ipar Atlantikoan, zeinaren ebazpenean arrantza sektorea ere interesatuta baitago. Helburu horrekin, Espainiako Zetazeoen Elkartea (SEC), AZTI Tecnalia euskal zentro teknologikoa eta Vigoko Zentro Ozeanografikoa ikerketa bat egiten ari dira, Frantzia, Irlanda eta Erresuma Batuko ikertzaileekin batera, istripuz egindako harrapaketek itsas ugaztunei zer proportziotan eragiten dieten kalkulatzeko, eta, hala, espezie horietakoren batentzat arriskurik ba ote dagoen zehazteko, Erika k azaldu zuen.
|
|
2008
|
|
|
b) Iraungitasunagatik, behin sei hilabeteko epea igaro eta gero ebazpen idatzirik jakinarazi gabe; horiek horrela, Administrazioak prozedura hau berriro has dezake preskripzio epea amaitu ez bada (edo iraungitasun epea
|
ere
Bizkaian).
|
|
|
Bigarren aipamena sobrecarta> da, hau
|
ere
Bizkaiko Foruen bilduma berritik hartua: Sobrecarta.> Se llama tambien la segunda provision, ù despacho, que dá el Consejo acer ca de una misma cosa, quando con algun pretexto no han dado cumplimiento otras Justicias a la primera[...] Fuerz.> de> Vizc. f. 92 No habian sido llamados, ni oídos para dar las dichas cedulas, y cartas, y sobrecartas12.
|
|
|
Azkueren eskari ponposoari garrantziarik bat ere eman gabe, aipatzen zuen iragar zedila ikasturte hartako matrikulazio epea irekita zegoela «de los dos cursos de lengua vascongada para cuya enseñanza servirá la «Gramática» escrita por el Sr. Azcue»12 Beraz Bizkaiko Diputazioak Azkueren Izkindeari soilik katedran erabiltzeko balioa aitortzen zion (eta pasadan hori ere), ez inondik
|
ere
Bizkai osorako testu liburu ofizial izaera. Hor Azkue eta Diputazioaren arteko planteamendu desberdinak ageri dira.
|
|
|
Diputazioek, bereziki Gipuzkoakoak, arlo horretan egindako saioei Espainiatik ezarritako trabak salatu eta ostera ere ahalegintzeko eskatzen zien. Oñatiko jai haietan, izan
|
ere
Bizkaiko eta Gipuzkoako Diputazioetako ordezkariak presente egon ziren.
|
|
|
Garai eta publikazio batzuk osorik, eta beste batzuk kontsulta puntualagoak eginez arakatu nituen. Orotara hogei bat publikazio periodiko18 Hau batez
|
ere
Bizkaiko Foru Aldundiaren Bibliotekan egin zen.
|
|
|
Edozein kasutan, Eleizalde eta beste zenbait idazle jeltzale Akademiaren alde aktiboki aritzeak joera hori indartzen zuen. Hori argi ikusi zen hurrengo urteetan, jeltzale askok, batez
|
ere
Bizkaitik kanpokoek, Bustintzaren iritzien aurka, Euskaltzaindiaren arauak jarraitu zituztenean. Zentzu horretan. Ojarbideren?
|
|
|
Ondorioz auzi bat hasi zen, eta beste batzuekin nahastu, Bergarako etxe batean ustez lapurretan egiteagatik atxilotu zuten Juana Aretxabaletak kartzelatik ihes egin eta Bizkaian babestu baitzen. Ikusten denez, biak foru herrialdeak izan arren, oraingoan
|
ere
Bizkaiak eta Gipuzkoak zorrotz babestu zituzten bakoitzak bere eskuduntzak.
|
|
|
Bizkaian, 187.651 auzi berri sartu ziren iaz epaitegietan; Gipuzkoan, 93.080; eta Araban, 50.027 Iazko urtea amaitzerako ebazpenaren zain auzi gehien zuen herrialdea
|
ere
Bizkaia zen: 58.271 Epaitegiek oraindik erabaki beharreko auziak 26.701 ziren Gipuzkoan, eta 14.529 Araban.
|
|
|
Damudot Jonek, Gribik eta Polutok osatzen dute gaur egun. Taldeak dagoeneko zazpi urteko ibilbidea dauka, eta kontzertu ugari egin dituzte, batez
|
ere
Bizkaian, baina baita beste eskualde batzuetan ere. Hasieran laukotea bazen ere, aspaldian hiru lagun dabiltza taldean.
|
|
|
Ondoren mutilen txanda etorriko da; 10:30ean Gipuzkoa eta Euskadik jokatuko dute. Beste finalerdiak, bai nesketan eta baitan mutiletan
|
ere
Bizkaia eta Nafarroak jokatuko dute –neskek 11:30ean eta mutilek 12: 30ean–.
|
|
2009
|
|
|
80ko hamarkadan sortu zen Labayru Ikastegiaren babespean" Mikel Zarate" Iker Mintegia ere. Inkesta bidez hainbat biltze lan egin ziren aldi horretan batez
|
ere
Bizkaiko herri euskaldunetan: herri ipuinak, baladak, herri kantak, eske koplak, bertsoak, errefrauak eta osterantzeko gaiak biltzen zirela.
|
|
|
Ostegunean, giro benetan hotzarekin jarraituko dugu, eta elurra ere egingo du. Giro goibelarekin jarraituko dugu eta euri arina botako du, noizbehinka ertaina, batez
|
ere
Bizkaia eta Araban. Arratsalde aldera eta gauean atertzen joango da.
|
|
|
Okerrena atzean utzi dugu. Iragarrita zeuden zaparradek euren arrastoa utzi dute, batez
|
ere
Bizkaian; hori izan da euri gehien jaso duen lurraldea EAEn. Euskalmet Euskal Meteorologia Agentziak jakinarazi duenez, Galea lurmuturrean dagoen estazioan, Getxon, metro koadroko 64 litro jaso dituzte 24 orduan.
|
|
|
Nola bertso saioa hala haurren txokoa, arratsaldeko bostak aldean amaitu ziren, hegoaldeko jendeak egun argiz etxera abiatzeko modua izan zezan, urrun samar egiten baita Urepele, batez
|
ere
Bizkaia aldetik eta joaten denarentzat. Hala ere, erromeriak gogotik jarraitu zuen ezker paretan, Gasteizko trikitilari gazteak lagun, astelehenez jai egingo zela ta hegoaldean behintzat.
|
|
|
Euskadiko gobernuko dokumentazioari dagokionez, informaziobuletinak eta armadaren inguruko informazioa aurki ditzakegu. Beste dokumentu batzuek frankistek ezarritako errepresioaren berri ematen digute; hemen aurki ditzakegu besteak beste, heriotza zigorrera kondenatutakopertsonen eskutitzak eta lekukotasunak (batez
|
ere
Bizkaian), Bilbo eroriondoren hildako pertsonen inguruko dokumentazioa, Euskadiko Jaurlaritzak emandako errepresioaren gaineko informazioa eta euskal apaizekkartzelan eramaten zuten bizimoduaren inguruko txostenak.
|
|
|
...u dela dio zenbaitek eta berdeguneak ikusten hasi dira han eta hemengo agintari politikoak; Obama langabezia EEBBetan %0, 1 jaitsi zela-eta pozik zen orain dela aste batzuk; Frantzia eta Alemania atzeralditik irten omen dira eta asteon jakin dugu Japon ere atzeralditik atera dela.Gurera etorrita, baina, krisiak datu gordinak ematen jarraitzen ditu, uztailean langabezia tasak gora egin zuen berriro
|
ere
Bizkaia eta Gipuzkoan. Hori horrela, Hego Euskal Herrian gaur egun dauden 154.000 langabe inguruk pozik hartu zuten Espainiako Gobernuak langabeentzat agindutako 420 euroko diru-laguntza.
|
|
|
–Eguraldiaren arabera jende gehiago edo gutxiago etortzen da aste barruan, baina asteburuetan mendizale asko etortzen dira?, dio Imanol Telletxeak. Gehienak Azpeitia, Azkoitia, Zestoa eta Elgoibartik igotzen badira
|
ere
Bizkaitik mendizale asko joaten dela dio Telletxeak. –Lotara gelditzen da mendizale gutxi, eta horretan egin nahi dugu indar aurrerantzean, asteburuei begira, batez ere.
|
|
|
izan zela defendatu zuen atzo Idoia Mendia bozeramaileak. Aldundiek leial jokatuko dutela nabarmendu zuten, baina kritikak ere izan ziren, batez
|
ere
Bizkaiko Aldundiaren aldetik. Iruarrizagaren aburuz, Jaurlaritzak ekonomia suspertzeko, proposamen zehatzik?
|
|
|
ekarriko dituztela dio. Batez
|
ere
Bizkaian, lorpen handiak ekar ditzakeela: –udal garrantzitsu asko?
|
|
2010
|
|
|
Gernikako azkenengo finalaurrean puntu gehien batuta, zuzenean finalerako txartela lortu zuen, lehenago Miren Amuriza berriztarrak eta Onintza Enbeitak bezala Beñat Ugartetxea mallabiarrak. Hiru bertsolari horiek, eta Bizkaiko Bertsolari Txapelketako finalean jarduteko, puntuazioaren arabera sailkatzea lortu duten Eneko Abasolo \' Abarkas\' iurretarra, Etxahun Lekue, Jone Uria, Arkaitz Estiballes eta Peio Ormazabal
|
ere
Bizkaiko Bertsolari Txapelketako finalean izango dira.
|
|
|
Eskoletan egindako lanak Arabako bertsolaritza ere indartu zuenez, txapelketa propioa eratzeari ekin zioten arabarrek 2000n eta beraz, berriz
|
ere
Bizkaiko txapelketa antolatu zen. Bertsolari kopuruak izandako igoera birplanteatu egin zen eta sailkapen saioen ordez Eskualdeko Txapelketak berreskuratu ziren, gaur egungo txapelketa eredua finkatuz.
|
|
|
Urriaren 16an, 19an, 22an eta 25ean izango da ikusgai, OLBE Opera Lagunen Bilboko Elkarteak programatuta. Carlisle Floyd (1926) egile estatubatuarra
|
ere
Bizkaiko hiriburuan dugu, estreinaldia dela-eta.
|
|
|
Berriro
|
ere
Bizkaia aldera bueltatuta, Esne Beltzak Bermeon emango duen kontzertuarekin egingo dugu topo. Horrez gain, The Zombies taldeak Bilbon joko du eta Galdakaok kontzertuz beteko du larunbateko gaua:
|
|
|
azken honek baliabide teknikoak eta metabolomikan duen esperientzia jartzen ditu. Zentro hori
|
ere
Bizkaiko Parke Teknologikoan dago.
|
|
|
Laburtuz, Hego Euskal Herriak etorkin olde handi bi ezagutu ditu. Bata XIX. mende bukaeran (batez
|
ere
Bizkaian gertatu zena), eta bestea XX. mendeko 60 eta 70eko hamarkadetan bizitakoa (Bizkaian eta Gipuzkoan, nagusiki, baina baita Araban eta, maila apalagoan, Nafarroa Garaian ere nabaritu zena). Giza mugimendu horiek guztiak testuinguru jakin batean gertatu ziren, eta industrializazioaren hedapena zein lurraldearen urbanizazioa ezin dira aipatu gabe utzi.
|
|
2011
|
|
|
" Gaizoa! Nire senarra
|
ere
Bizkaikoa da. Soldadu ez izatearren ihes egin zuen, ez gaztelania ez frantsesera jakin gabe...
|
|
|
anarkistak beraiek izango dira euren zailtasunak eta eragin urria aitortuko dituztenak. Marokoko gerraren aurkako mobilizazioekin agertuko da sindikatu hau batez
|
ere
Bizkaian. Tolosaren kasuan aipaturiko bi grebetan, 1916an eta 1917ko abuztuan, UGTrekiko elkarlanak erakunde anarkista mesedetuko du eta bere presentzia hedatuko da honekin.
|
|
|
A. Irigoienek 1978ko Bergarako biltzarrean azaldu zuenez: «... nik esan behar dut, gerra ondoren
|
ere
Bizkaiko Diputazioak puntu bat edo, ez dakit zenbat, ematen zituela euskaraz zekitenentzat. Eta, orduan, Euskaltzaindira etortzen ziren gerra aurreko ohitura jarraiturik.
|
|
2012
|
|
|
Presiopean ondo jokatzen zutela argudio ona zen joan den astera arte, baina dagoeneko ez, Unicajaren aurkako dema ere irabazi beharrekoa zelako. Bakarren batek esan dezake hori ez dela egia osoa ere, eta ez du arrazoirik falta, Malagan galduta
|
ere
Bizkaiak Kopa jokatzeko aukera eduki badaukalako oraindik. Eguerdikoa bada zirt edo zart egin beharrekoa.
|
|
|
The Curen iragarpenaz gain, Las Tourrek beste hainbat izen ere baieztatu ditu. Corizonas, Inspector Cluzo, Tribes eta Zoe
|
ere
Bizkaiko hiriburuan arituko dira uztailaren 12tik 14ra bitartean.
|
|
|
– Hizkuntzaren aldetik, ordea, hori dugu zalantzarik gabe antzinako euskararen, eta batez
|
ere
Bizkaikoaren, lekukorik harrigarrienetakoa eta guztietan miresgarriena ere bai, beharbada.
|
|
|
baino gehiago EAEn) arteko aldeak ikusita, pentsa liteke Hegoaldeko herri klaseek posizio ekonomiko hobea dutela, bainaez lanbide arteko gutxieneko soldata, ez batez besteko pentsioak (12.180?), ezta gehiengo mileuristaren (gazteak, emakumeak, etorkinak) soldatakere ez dira iristen, inola ere, zifra horretara. Errealitatea da aberastasunarenkontzentrazioan (oso kezkagarria da honezkero EAEn, batez
|
ere
Bizkaian) eta errenta politiken eta babes sozialaren alorrean dagoen diferentzia handia, soldatak eta prestazioak askoz ere handiagoak dira Iparraldean, dela, gauregun, lan eta/ edo bizileku finkoen trukea gehien oztopatzen duen elementua, Iparraldearen eta Hegoaldearen artean.
|
|
2013
|
|
|
Guztiz zabaldurik egon den beste ohitura bat ogi salutadua edo cgi bedeinkatuarena da, batez
|
ere
Bizkaian eta Araban. Gure artean etxe gehienetan familiako buruak Gabon afariko ogiari kuskurra kentzen zion, gainean kurutzea egin, leku batzuetan ardo tanta batzuekin busti, eta hurrengo urtera arte gordeta edukitzen zuten.
|
|
|
Izan ere, tradizio beraren parte dira B. Mogel eta E. M. Azkue. Tradizio hori azaltzen dabertso moldeetan (batez
|
ere
Bizkaiko zortzikoa) eta jostura bereko adierazmolde edo klixeetan. Hala bada, bera baino lehenagoko B. Mogelen Gabon kanten ildo beretik dabil E. M. Azkue, edo B. Mogelen eragina du.
|
|
2014
|
|
|
ESEN Espetxe Sarea Euskadi Nafarroak, presoen eskubideen aldeko hainbat talde biltzen ditu? garrantzi handia eman dio azken neurri horri, batez
|
ere
Bizkaiko gizarteratze zentroa bertan behera uzteari. Gogorarazi du Zaballako espetxean dauden preso gehienak Bizkaikoak direla, baina erregimen irekia ematen dietenean ezin direla haien herrialdera joan, Basauriko espetxeak ez duelako horretarako nahikoa leku.
|
|
|
eta beren lanetan tartekatzea, horrek beren euskalkien jatorrizko birjintasuna zikinduko zuelakoan. Gainera, norbere sorlekuaren jatortasunaren izenean, inoiz, euskalki guztietako forma berdin tsuak eta jatorri zaharrenekoak baztertzeraino ere heltzen ziren, batez
|
ere
Bizkaian, aldameneko euskalkietatik kutsaturik helduak zirelakoan. Horien ordez, analogiaz sorturiko forma erabat be rriak bultzatzen ahalegintzen ziren (ekarri> ditu> edo etorri> gine (a) n> zahar jatorren ordez, ekarri> dauz> eta etorri> gintzazan, adibidez), adizkera aberrante horiek eta inondik ere zaharrak ez zirenak, hain zuzen, Bizkaiko erarik jatorrenak zirela pentsatzen zutelako, oker.
|
|
|
Olatuen arriskua dela eta alerta laranja ezartzeaz gain, abisu horia ezarri du Jaurlaritzak haizeagatik. Euskalmeten iragarpenaren arabera, haize boladak 100 km/ h koak izango dira haizeguneetan eta 80 km/ h koak gainerakoan, batez
|
ere
Bizkaian eta Araban.
|
|
|
Ekintza horiez gain, aurten
|
ere
Bizkaiko Automozio Tailerren Elkarteari esker, 2014ko Mugikortasun Aste Europarrak bilbotarrei euren ibilgailuen CO2 maila zein den egiaztatzea ahalbidetuko zaie doan.
|
|
2015
|
|
|
Batetik Iurretak Orozkoren kontra jokatuko du Bizkaiko txapelketari dagokion jardunaldian. Senior mailako partidu horren ostean kadete mailako beste bat jokatuko dute, hori
|
ere
Bizkaiko txapelketari dagokiona.
|
|
|
Hamarkada batzuk aurretik baino apalagoa izanik ere, burdinolen eta ontziolen industria indartsua zen oraindik
|
ere
Bizkai Gipuzkoetan. Espainiar inperioaren indar ahalguztiduna ahultzen ari bazen ere, gerrak ontzi irensle aseezina izaten jarraitzen zuen, eta horrek lan asko ekartzen zuen ontzioletara.
|
|
|
–Niri
|
ere
Bizkaira ethorri nintzen lenbiziko egunetan zuri bezala gosta zitzaiten emengo euskara aditzea. Orain, berriz, nerea bezala aditzen dut.
|
|
|
euskalkien batasuna kaltegarritzat jo, eta nork bereari eusteko aldarria egin zuen. Berak sortutako alderdiak, batez
|
ere
Bizkaian zuenez indarra, herrialde horretan egin zen besteengandik bereizteko eta aldentzeko ahalegina eta, XIX. mendearen hasieraz gero, euskara bizkaitarraren eta gainerakoen artean irekitzen ari zen aldea, sakonagoa egin zen XX. mendetik aurrera. Hizkuntzako joera garbizaleek, era berean, Bizkaian izan zuten eraginik biziena, eta hori guztiori dela eta, gainerako euskaldunendako arrotza eta Bizkaiko herritar xeheendako ere ulertezina gertatu zen euskara berria14.
|
|
|
XIX. mendearen amaieran hedatu eta indartu zen joera hau, eta garai hartako grina garbizaleekin lotuta dago. Garbizaletasuna bezala, joera hau
|
ere
Bizkaian sustraitu zen. Hona hemen, labur esanda, bien arteko aldea.
|
|
|
goiburua izan zen oraingo honetan hauspoa. Garbizaletasunaren gaitzak
|
ere
Bizkaia jo zuen gehien eta zuzenen, eta Bizkaian hedatu zen, era berean,, jatorrizko euskara, berreraikitzeko izurria.
|
|
|
Bestetik, berriz, industriaren gorakada gertatu zen, eta horrek
|
ere
Bizkaian eta Gipuzkoan izan zuen eraginik biziena. Hazkunde hori dela eta, asko gutxitu zen Ameriketarako emigrazioa, eta asko ugaritu Galiziatik eta Espainiako zenbait herrialdetatik Euskal Herrira zetorrena.
|
|
|
Kontuan eduki dezagun eredu horren sortzailea ez ezik, jarraitzaile asko ere bizkaitarrak zirela. Euren ahalegina alferrekoa zela ikusita, bizkaitar horietako batzuk berriro
|
ere
Bizkaira begira jarri eta Bizkaian itxi ziren. Ahalik eta euskara bizkaitar garbiena eta jatorrena erabiltzeari eta indartzeari ekin zioten bero bero, baina eurek bizkaitar garbitzat eta jatortzat zutena, gainerako euskalkietatik gehien bereizten zena baizik ez zen, azken batean.
|
|
|
ditu. Bestalde, ibili ren adizkietan gabiltzez, zabiltzez, zabiltzeze, dabiltzez esaten dira gaur egun
|
ere
Bizkaiko ipar mendebalean eta itsasbazterreko hizkera batzuetan, aspaldiko tza eta z berria bata bestearen gainean direla.
|
|
|
Betolatzak erro bereko erakusleak erabili zituen singularrean eta pluralean. Horrelakoak erabiltzen dira gaur egun
|
ere
Bizkaian eta Deba ibarrean. Hona hemen zenbait adibide:
|
|
|
Aurtengo laguntzaile
|
ere
Bizkaiko Foru Aldundia, Urepeleko Herriko Etxea, Euskaltzaindia eta Euskal Irrati Telebista izango dira. Eta, batez ere, urtero urtero festa honetan biltzen diren bertso eta euskaltzaleak.
|
|
|
RAE ren eragina argi ikusi da aztertu diren Bizkaiko eta Europako saskibaloi txapelketetan.Ezberdintasun adierazgarriak aurkitu dira bai mutilen Europako U16, U18 eta U20 txapelketetaneta baita
|
ere
Bizkaiko nesken U12 eta U14 taldeetan eta Europako U16 eta U18 txapelketetan.
|
|
|
Polikabonatoz egindako frontoi hori, gaur, bihar eta etzi izango da bertan, esandako modalitate eta kategoriak ikus ahal izateko. Dena
|
ere
Bizkaiko Pilota Federazioaren babesean eta eraitsi berri duten La Esperantza frontoia ordezkatzeko. Ikuskizun bitxia, zinez.
|
|
|
Biba zuek Abenttin, Ainara, Alaia, Julen, Laida, Lorea, Mikele, Sara, Xole, Alaia, Aines, Eztitxu, Laida, Maialen, Mailen, Nahia, Eztitxu eta Oihana! eta andereñoek bidaia egina zuten
|
ere
Bizkaiko hiri nagusirat. Bilbotik sartu gira denak burua oroitzapenez beterik!
|
|
2016
|
|
|
Natura bizian igarotzen dute urtea, hotzak bestelako beharrizanak sortzen dizkien arte. Dena den, orduan
|
ere
Bizkaiko udalerririk zabalenean hazitako belarra dute elikagai. Lehengai eta baldintza horiek ardatz izanik, kalitatezko esnea ematen dute behiok.
|
|
|
Halaxe egin zuen euskal lurraldeetako foruak eta berezko zerga sistema osoa ezabatzen zituen Cadizeko Konstituzioarekin. 1812an Batzar Nagusiek konstituzio berriarekiko euren errezeloak azaldu zituztenean batez
|
ere
Bizkaian izan zen erresistentzia handiena Frantzisko Xabier Castaños buruzagi militarra bidali zuen Cadizeko gobernu liberalak, agindu zehatza zekarrela: " Desordena horiek zapaldu eta konstituzioa zinarazi dezala".
|
|
|
Labur bilduz, zera esan liteke: azken 20 edo 30 urtean oso balio indar ahula izan dute a) eta b) faktoreek, baina ez dira gauza ezezagunak izan orain gutxira arte; c) faktoreaz denaz bezainbatean, euskaldunok jaioterritik kanpora (Espainiara, Frantziara, Ameriketara) joan izana aski fenomeno ezaguna izanik da zenbait mendez, eta kanpotarrak Euskal herrira (batez
|
ere
Bizkai Gipuzkoetara, gero Arabara eta Nafarroara) samaldan etorri izana ere bai, 1880tik aurrera bereziki. Mugimendu bortitz haien aldean txikia da oraingo migrazio balantzea, baina herri giro arruntean euskara nagusi den (edota orain puntura arte hala izan den) hainbat lekutan eragimen bizikoa gertatzen ari da:
|
|
|
Arestik berak nahiz eta antzerkirako interes handia erakutsi, eta bide berriak jorratu izan, ez zuen bizkaieraz idatzi. Kezka horretan ibili izan da Zubikarai, eta berari esker
|
ere
Bizkaian landutako antzerkigintzaren oihartzuna gelditzen zaigu, baina dudarik gabe, arte honek ez du garapenik ezagutu, XX. mendearen lehen partean ez bada, abertzaletasunaren aldeko mugimenduen barnean.
|
|
|
– Hegoaldeko lehen immigrazio uholdea XIX. mendearen azken laurdenean eta XX.aren hasieran, batez
|
ere
Bizkaira, Bilbora eta itsasadarraren ezkerraldera, baina baita ere Gipuzkoara?, Espainiako hurbileneko lurraldeetatik, eta Nafarroa Garaitik?
|
|
|
– Hegoaldeko hirugarren immigrazio uholdea XX. mende amaieran eta XXI.aren lehen hamarkadetan, Espainiaz kanpo jaiotako herritarrak eta hauen ondorengoak, bitartean Nafarroa Garai osora (Iruñea, iparraldea eta hegoaldea?), eta batez ere 2000tik aurrera eta 2015era bitarte Arabara (Gasteiza?) bereziki, baina ugari
|
ere
Bizkaira eta Gipuzkoara, eta 2010 urte ingurutik aurrera oso bereziki hiru herrialde hauetara aurretik jada. Espainiako, beste erkidegoetan egoniko Espainiaz kanpo jaiotako herritarrak eta hauen ondorengoak?
|
|
|
Gaur egun gero eta ageriagoa da lan errealitate hau, eta hori ekiditeko hasi zuten greba joan den urtean Movistarrek zuzenki eta beste enpresa batzuen bitartez kontrataturiko langileek. Greba honek izan zituen erantzuna batez
|
ere
Bizkaia mailan ona izan zela ikusita, ESK sindikatuaren arabera, aurten beste mota bateko greba bat egitea erabaki dute langileek; Bilbotik Bartzelonara 800km ibiliko den errelebu lasterketa. ' Correscales 2016' zehazki. Lasterketak otsailaren 18an hasi eta 22an helmugara heltzeko erronka du.
|
|
2017
|
|
|
Matrikulatzen den auto berri bakoitzeko erabilitako bi saltzen dira; 106.000 inguru, bukatu berri den urtean.Bi zati izan ditu 2016 urteak. Lehen zazpi hilabeteetan, Pive planaren diruak iraun bitartean, auto salmentek gora egin zuten, batez
|
ere
Bizkaian eta Gipuzkoan. Bigarren zatian, berriz, laguntza publikoen gasolina bukatutakoan, igoera izoztu egin zen.
|
|
|
Tokiko aldizkarien protagonismoa handitu da epe horretan, batez
|
ere
Bizkaian eta Gipuzkoan. Aldi berean etengabeko aldaketa prozesu batean murgilduta daude, eta ondorioz fusio, integrazio eta batzeak ugariak izan dira.
|
|
|
Era berean, lasterketan parte hartzen duten lagun guztiei Euskotreneko txartel bat eta dortsal bat emango dizkiete. Umeek
|
ere
Bizkaiko haur parke batera sartzeko txartel bana jasoko dute.
|
|
|
Bidarraiko eskolak ez du, haatik, hori guzia hortan utzi nahi. Nahi luke korsikar ikasle multxo bat hunat ekarrarazi, ahalaz heldu den primaderan berean, korsikar gazteek Nafarroaren Eguna jasta dezaten Baigorrin, Amaiur gaztelua bisita dezaten Nafarroan eta zergatik ez Gernika
|
ere
Bizkaian... Hortarako finantzamendu bideak aurkitu behar!
|
|
2018
|
|
|
Ondotik, animazio guzia segurtatuko da trinket barnean: merkatu, erakusketa (bertzeak bertze Perigordeko gaztainegile bat hor izanen da), pintxo (gaztainarekin eta ere tokiko ihiztarien basurdekiarekin moldatuak), edari (Beñat Itoizen gaztain garagarnoa eta ere Zuraideko Arrobio garagarnoa, eta beste), musika Txanbezpel taldearekin, hor beharrak direla
|
ere
Bizkaiko musikari batzuk. Giro ona segurtatua!
|
|
|
Joan den ostiraletik gastronomian adituak diren guztien begiradak Bizkaian jarrita daude. Kritiko gastronomiko ospetsuenek
|
ere
Bizkaian jateko aprobetxatu dute. Gastronomiaren arloan munduan garrantzitsuena den ekitaldia bihar izango da, Euskalduna Jauregian.
|
|
2019
|
|
|
Gure aburuz, oñarritzat gipuzkera artu bear da, ta giltzarritzat berriz lapurdiera. Ta gero osatu gure itz etxea beste euskalkiez, batez
|
ere
Bizkai aldekoaren giartasunaz. Gañerakoz, batasun lan guziak Euskaltzaindiak zuzendu bear lituzkela derizkiogu, ta" Euskera"," Herria"," Gure Herria"," Euzko Gogoa"," Zeruko Argia"," Egan" eta beste euskal aldizkarien bidez batez ere, saiatu lan orietan.
|
|
|
Historikoki oso emankorra zen euskararen apologia eta autonomia politikoa uztartzen zituen ideologia foruzalea. Akademia diskurtso horren osagarri ere izan zitekeen, batez
|
ere
Bizkaiko eta Gipuzkoako probintzia" euskaldunagoak" Araba Nafarroekiko irainduak agertzen zirelako, kontzertu ekonomikoaren ezabatzearekin.
|
|
|
Euskaltzaindiak ahalegin handiak egin zituen gaztelania euskara hiztegi normatibo handi bat plazaratzeko, baina ikusiko dugunez asmo horrek ere porrot egin zuen. Estandarizazioaren bidetik, Informe de los señores académicos A. Campión y P. Broussain a la Academia de la Lengua Vasca sobre la unificación del euskera (1920) delako dosierra aurkeztu eta eztabaidatu zen, baina, batez
|
ere
Bizkaiko abertzaleek egiten zuten oposizioagatik, Akademia ez zen ausartu bide horretan aurrera egiten. Neologismoen edota onomastikaren auziak arazo berak eragin zituen.
|
|
|
Txabi Etxebarrieta() ETAko kideak eta Jose Pardines guardia zibilak bizia galdu zuten Adunan eta Tolosako Benta Haundin. Erregimenak debekatu egin zituen Etxebarrietaren aldeko hiletak, eta horrek mobilizazio handiak sorrarazi zituen batez
|
ere
Bizkaian, tortura eta atxiloketa ugarirekin.
|
|
|
Ordutik, ia ume denak Bizkaiko eskoletan ari dira, eta, bertan eskolaratzeko eskubideaz gain, garraioa eta jantoki eskubidea ere badituzte. . Guztia Eusko Jaurlaritzak finantzatuta?, nabarmendu du Agirrek.Autobus zerbitzua
|
ere
Bizkaiko Foru Aldundiak ematen die. –Kantabriako Gobernuak bospasei markesina jarri zituen herrian, baina ez dago Kantabriako linearik Villaverden; are gehiago, markesina horiek Bizkaibusek erabiltzen ditu?, azaldu du Agirrek.
|
|
|
Ezagutzen duzu? Pandero jotzaile oso ezaguna izan zen, Arratia bailarakoa, batez
|
ere
Bizkaian aritu izan zen erromeriarik erromeria. Kontzertuetan, maiz, bere buruari. Aupa Maurizia!?
|
|
|
g) Bizkaiko eta Gipuzkoako aldundiek eratutako auzo eskola sareen proiektuan ere lagundu zuen Euskaltzaindiak, 1919tik 1936ko gerra hasi arte, batez
|
ere
Bizkaian, Luis Eleizalde eta Juan Bautista Eguzkitzaren bidez. Auzo txikietan eskolak indartu zituen proiektu horrek eta auzo eskola askotan euskarak presentzia handia izan zuen, eta irakasle euskaltzale asko jarri zituen lanean, emakumeak horietako asko.
|
|
|
Itxura batean gertakari isolatua dirudien arren, atsolorra Euskal Herriko leku askotan egiten zen antzina. Batez
|
ere
Bizkaian, Gipuzkoan, Nafarroan eta Lapurdin ageri da dokumentatua. Ereñotzu inguruko herri gehienetan ageri da:
|
|
|
Barrualde eta lautadan elurretan ohi dena, euritan eta lokatzetan baita kostaldean. Euri ondoko leia, euriaren deia, dio esaera batek; eta kidea beste hau ere, biak
|
ere
Bizkai aldeko Egutegitik jasoak: Loiaren gaineko leia, euria.
|
|
|
Bada atsotitz bat
|
ere
Bizkai aldean jasoa, San Estebantxu, leheneratsu dioena. Gure baserri eta kostaldeko antzerako giroetan, agudo pasatu ohi baitzen Eguberriaren erasana, laburra ohi zen itzala, eta Estebantxu orduko, leheneratsu berriro.
|
|
|
Marcos de Machinandiarena Santurukoa, Juan Bauptista de Aguirre Pitorenekoa, Martin Josef de Marzol Martinonekoa eta Juan de Marzol Urtzailenekoa, jaiotetxearen izenari ohore eginez. Lehen Leitzako bordari kontuetan ere ikusi duzu, hara eta hona lan bila joandakoak ageri direla maizenik, baina, batez
|
ere
Bizkaia aldeko burnioletara, hemen bezalaxe.
|