|
2002
|
|
|
Gurasoak ordezkaezinak dira. «Komeni da gurasoek ez dezatela lana etxera eraman eta ez dezatela
|
eraman
haien estabioa haurrei», aholkatzen du Bernabé Tiernok, batzuen eta besteen arteko harremanaren kalitateak ahulenen gogo aldarteak eragiten baitio. Baina ez da lana bakarrik.
|
|
2004
|
|
|
Eta bertan erakusten dute globalizazioaren interpretazioa hirugarren munduko pertsona baten ikuspegitik begiratuta: mendebaldekook enteratu ez bagara ere, bost mende
|
daramatzate
haiek guk eragindako globalizazioa jasaten. Kongo herrialde aberatsa da gauzak ulertzeko adibide ona.
|
|
|
Espetxealdi horretan ezagutu nituen han ETAkoak izateagatik zeuden hiru preso. Txalotzeko moduko jokabidea
|
zeramaten
haiek presondegian: beraiek garbitzen zuten beren gela bi sos zeuzkatenek pobreenei pagatzen zieten horretarako, kanpoko janaria hartu eta beren geletan jateko partez besteekin batera egiten zituzten otorduak, asko irakurtzen zuten...
|
|
2009
|
|
|
Ekonomikoki enpresa arrakastatsuak izateaz gain, urtetako esperientzia zuten planetan eta normalkuntza emaitza bikaina zuten. Gainera aholku enpresa ezberdinek
|
zeramaten
haien kudeaketa, eta horrek ere irizpide aniztasunari egoki erantzuten zion.
|
|
|
Ez dut inongo zailtasunik izan; urte asko
|
daramatzat
haiekin lanean, eta oso ongi konpontzen naiz. Lanean baino gehiago, jendaurrean nire lanak aurkezteko orduan izan ditut zailtasunak.
|
|
|
Wardestarrek La Caravellera joateko deitu zioten Dariori, zenbait aste
|
baitzeraman
haiek bisitatzera joan gabe.
|
|
2010
|
|
|
Pegatina pare bat eraman zuen erretoreak eldarnio baten gisa gogoratzen zuen afari haren oroigarri. Sakelan omen
|
zeraman
haietako bat baina ez zen momentu hartan erakusten ausartzen, jendez inguratuta ginelako. Soziedadetik ateratzean erakutsiko zidala agindu zidan.
|
|
2011
|
|
|
Hala al da. IPSetan baino ezagupen sakonagoa dagoela argi dago. Urte gehiago
|
daramagu
haiek aztertzen, eta hobeto ezagutzen ditugu. Batik bat, etikoa da enbrioien zelula amen arazoa, edo politikoa, eta beste alde batetik errefusatzea dago.
|
|
|
Kasketarena. Muturreko trikimailuak erabiltzeko beharrik gabe, aspertu aurpegiarekin egiten zioten so bertze ume anitzek santu beltzaranari, gurasoek erositako loreak
|
eramateko
haien txandaren zain ziren bitartean.Buruhandiei soEguzkiak gogor jotzen zuen Iruñean atzo goizean, eta, ondorioz, Errekoleten plazako zuhaitzen azpian bilatu zuten ume anitzek itzala, lore eskaintzak iraun zuen bitartean. Plazan atseden hartzeko aukera profitatu zuten, gainera, Erraldoien eta Buruhandien Konpartsako kideek, eta unea ona zen haurrak erraldoien gona azpira hurbiltzeko.
|
|
2012
|
|
|
Urte luzez, gizarteko sektore jakin baten aurka «denak balio du» lelopean aritu dira. Eta aspaldi da ez dakiguna nork babestu gaitzakeen poliziaren jazarraldietatik; zigilu legala
|
daramate
haien erasoek, onespen legala aitortu zaie herritarrak jipoitu eta, hala suertatzen bada, erailtzeko. Inpunitatea polizien alde dagoen lege araua da.
|
|
|
Orobat erakusten didate bihotzean nuen izumen lauso bat, hain zuzen ere bihotzaren gelditasun ezohikoagatik. Gauza oro hartzen duen bat bateko higimen falta dator gero; berekin
|
naramaten
haiek (hura bai jarraigo izugarrizkoa!), beren jaitsieran, mugarik ezaren muga gainditu, eta beren egitekoaren unagarriaz atsedetera gelditu balira bezala. Horren ondoren axolagabekeria eta hezetasuna datozkit gogora; eta, gero, eromena da dena:
|
|
|
Bai. Hain zuzen ere, hamazortzi urte
|
daramatzagu
haiekin lanean. Bi urtean behin aldatzen dugu bilduma guztia, eta, aurten berria egin behar zenez, Kukuxumusurekin lan egitera animatu ginen.
|
|
2013
|
|
|
Elkartasunetik konpromisora leloa idatzita. Beraiek ez ezik, niki laranja
|
zeramaten
haiei laguntzera auzitegira joandako senitarteko eta lagunek ere. Atzo hasitako epaiketa Euskal Herriaren historiako beste «kapitulu beltz bat» dela salatu zuen Elkanok, eta epaiketa «erabat» lekuz kanpo dagoela:
|
|
2014
|
|
|
Zazpi dira, longainez eta kolorea ia galdutako txapel gorriez estalita. Behor bat
|
daramate
haiekin, dena hezur eta larru, eta lau ahuntz, nahiko itxura onekoak. Boten apurkinak herrestan, mantso egiten dute aurrera, gainean daramatzaten mosketoiak diren baino luze eta astunagoak balira bezala.
|
|
|
Izan ere, soldaduz beteriko zenbait txalupa bizi bizi jaisten ari ziren Irtyx ibaian behera, eta, minutu batzuk igaro aurretik, gabarraraino iritsiko ziren, zama handiegia
|
baitzeraman
haien ihesi joateko.
|
|
|
“Lagun baten bidez jaso nuen erakunde horren berri. Berak urte asko
|
darama
haiekin lanean eta askotan proposatzen zidan Guatemalara joatea. Garai hartan, artean ez nintzen erizaina.
|
|
|
Marianek aste osoa
|
zeraman
haien etxean, amak bakailaoan lanean hasi behar izan zuelako. Zaila zen bakailaoa arrain bat, lan bat, toki bat edo zer zen asmatzea, ama gauak irentsita joaten ikusten baitzuten, zinez nora ote zihoan jakin gabe.
|
|
2015
|
|
|
Maria Kristorena eta Maria San Jeronimorena, Ávilakoak. Lorentzok
|
daramatza
haien gutuna, gortera bidean baitoa.
|
|
|
Gogora ekar ditzagun gure antzinako Guraso eremutarrak, haien bizitza imitatu nahi baitugu: zer atsekabe ez ote zuten
|
eramango
haiek, eta zein bakarrik: hotzak eta gosea eta eguzkia eta beroa, beren kexak entzuteko Jainkoa baino beste inor ez zutela!
|
|
|
Ardura asko dauzkat hemen eta jabe berriek zuzendari nagusi egin nahi nautela iruditzen zait. Neuk
|
daramatzat
haien negozio guztiak. Hilean 150 dolar eta gastu batzuk ordaintzen dizkidate.
|
|
|
Idazle askok, testuarekiko fideltasunari esker, familia berri bat sortzen dute, irakurleek osatua, familia biologikoan edo lagun arte hurbilean inork lukeelako
|
eraman
haien berezitasunen etengabeko exhibizionismoa eta ondoriozko iseka.
|
|
2016
|
|
|
Plazandreok taldean hasi ginen. 20 urte
|
zeramatzaten
haiek feminismoan militatzen, eta asko ikasi nuen. Bi urtean ez nuen ahorik ireki asanbladetan, soilik belaki baten moduan aditu eta ikasi.
|
|
|
Antzerkiarekiko kritikarik ez dugu baitezpada hemen, nahiz eta saiatze bat izan, baina euskal idazleen goraipatzeko nahikeria honek antzerkigintzak egindako urratsa ezin ukatua zela eta ikur gisa abantzu gazteek
|
zeramatela
haien nortasunaren duintasunaren baieztatzeko ikusten dugu.
|
|
|
Horrez gain, gaurko garaiari helduz, saiatu gara beste autore batzuengana jotzen, baldintza berdintsuetan sorkuntza lana eramaten zutenengana, zer gogoeta
|
zeramaten
haien literatura sorkuntzari buruz, antzerkigintzaren munduan, zer zailtasun bizi zituzten beste autore batzuekiko parekatuz.
|
|
|
Pedrotxok patata tortilla irensten ziharduela, Martinek hirugarrenez ikuskatu zuen ostatua: goian ziren arrantzan aritutakoak, mutikoak pinta bat ardo eta oliba platera
|
zeramatzan
haiendako erretiluan, eskaileran gora. Arrantzale txikiak ukabilkada eman zuen mahai gainean:
|
|
|
Eta berek ekartzen etxerat. Haurrak oraino koskor txikiak eta haiekin mendirat, belar epaiterat belar ilara ederrak
|
eramaten
haiek. Emazteak belar epaiten!
|
|
2017
|
|
|
Erabat beldurtuta daude. Egunak
|
daramatzat
haiek izorratzen.
|
|
|
Gerlaontzien aurrean, uhinetan igeri, biluzik eta xuri xuri, ileak solte, bularrak airean eta arrain buztan kiribil bat gibelean, sirena bat ageri zen, andere Hortense bera preseski, lepoan bere xingolatxo horia eta guzti! Eskuan lau hari zeuzkan, eta tiraka
|
zeramatzan
haiekin lau gerlaontziak, bakoitza bere banderarekin: ingelesa, errusiarra, frantsesa eta italianoa.
|
|
|
Baina «goazen» oihukatu beharrean hala egiteko astia izan genuen metro gutxi haietan, bakoitzak bere txokoan eta bere kolkorako pentsatzen du ez dugula zertan paranoikoak izan eta bortxatzaileak ikusi non nahi. Ordubete pasatxo
|
daramagu
haiekin hizketan, mozolo itxura dute, dibertigarriak dirudite, ez agresiboak; inolaz ere ez. Hurbiltasun hori geldituko da, gero, ezabatu ezineko gauzen artean:
|
|
|
|
daramatza
haien gorputzak
|
|
2018
|
|
|
Kurduera apur bat dakienak Salih du izena, eta urtebete darama YPGentzat espioi lanak egiten. Besteak Abuzar du izena, eta bi urte
|
daramatza
haiekin.
|
|
|
Asko ez dira eskolara ere apenas joaten. Guk hiru urte
|
daramatzagu
haiekin lanean, gutxieneko heziketa eskaintzen eta ekintzen bitartez gizarteratzen laguntzen.
|
|
|
Horrela errazago
|
naramate
haien etxera.
|
|
2019
|
|
|
«Nagusiei esan nien greba egingo nuela eta ez zuten arazorik jarri, baina ikusita haurrekin zailtasunak izango zituztela goizean, nik eraman nituen eskolara. Urte asko
|
daramatzat
haiekin, nik haziak dira, eta ez nion horri uko egin nahi. Gero protestetara joan nintzen, etxeko lanak egin gabe».Etxeko langileen eskaerek lortu duten oihartzuna nabarmendu du:
|
|
|
Galdetu nion ea ni bezalako zenbat zeuden A n. Izen zehatz batzuez galdetu nion eta, haietako batzuk B n zeudela jakitean, sentiarazi zidan nik ezin nuela A n egon, errespetu falta zela sekulako ibilbidea
|
zeramaten
haiekiko (nik elitekotzat izanagatik B n zeuden 4tik 3 emakumeak ziren). Berriz ere ordaina eta aintza, lotuta.
|
|
2020
|
|
|
Urte batzuk
|
bazeramatzan
haiekin kolaboratzen, historialari moduan txosten tekniko txikiak idatziz eta horrelako gauzak eginez; eta, gorpuren bat lurpetik atera behar zutenean, hartan parte hartu nahiko lukeela esan zuen noizbait, mailen batean edo, nolabait lagundu nahi zuela, lan konkretuan benetan presente egon, eta baietz erantzun zioten, bere formazio akademikoarekin eta batez ere lanerako zeukan gogoarekin oso ongi... Haren erantzun tipikoetako bat.
|
|
2021
|
|
|
Iragarpena berandu egin da, baina lasai zegoen. «Kontratua aspaldi nuen sinatua, eta jada denbora
|
badaramat
haiekin lanean».
|
|
|
Emanaldiko piezetarako propio sortu zituzten bideoan ikusten diren koreografiak, eta agerikoa da pandemiaren arrastoa haien jardunean ere. Maskarak soinean dabiltza biak dantzan, eta maskarak
|
daramatzate
haiei begira dauden ikusleek ere. Eta, ikuspegiaren arabera, aretoa, erdi beteta edo erdi hutsik.
|
|
|
Gutxiegi
|
daramat
haien artean laudorioak botatzen hasteko.
|
|
|
Zenbat denbora
|
daramagu
haiekin lanean?
|
|
2022
|
|
|
Haientzat ere ama baten modukoa izan da. Ivankiven daude [Ukraina], ezin dute handik atera, eta hiru aste
|
daramatzate
haien berririk gabe. Komunikazioak etetea gerra taktika bat da azkenean; min handia egiten du.
|
|
|
" Gurasoen taldea n elkartzen direnak benetan gustura datoz; pentsa, hamar bat urte
|
badaramatzat
haiekin. Euskal dantzak ikastea da helburua, baina oso alaiak dira eta lan giro polita daukagu.
|
|
|
Urteak
|
daramatzate
haien lanean duintasuna eskatzen, baina fruitu gutxi izan ditu borrokak eta 2001ean sortutako plataforma desagertzekotan izan da. Duela bi urte arte.
|
|
|
Martxoaren 11n Larraintzarko elkarretaratzean eta martxoaren 26an Iruñeko manifestazioan ikusi genituen Nafarroako haur eskoletako langileak. 20 urte
|
daramatzate
haien lanbidean duintasuna eskatzen, erantzunik jaso gabe. Gobernuak bete ez dituen azkeneko promesak:
|
|
2023
|
|
|
Margarita Nafarroakoa erregina, Louise Labé poeta21, eta Catherine Des Ro ches poitoutar areto ospetsu bateko animatzailea... XVI. mendeko antzerki harrigarrira
|
garamatzate
haien obrek, garai hartan itxuragabetasun eta mutazio betean zirenak. Frantzisko I.aren arreba tradizionalki hain maskulinoa zen eremu hartara oldartu zen lehenik; Erreformaren ideiekiko sentibera, kontzientzia askatasunaren aldekoa, pieza originalak bezain ausartak egin zituen.
|
|
|
Desagerturiko gehienak gizonezkoak izan ohi dira, eta esaterako, argazki hauetan kontatzen dira Txile, Kolonbia, Salvador eta Guatemalako emakume askoren kasuak, haien bikote, ezkontide, senide edo lagun gizonezkoa desagertu zela 1960 eta 1990 urteen artean. Zenbat urte pasatu dira, eta zenbat denbora
|
daramate
haien bila?
|
|
|
Oro har, udalekuetan izandako esperientziatik bizipen positibo bat
|
daramatela
haiekin, eta hori guztia, euskaratik eta euskaraz gauzatu dela.
|
|
|
Eman Hegoak egitasmoan parte hartzen duten haurrek ongi pasa dutela ikusi dugu. Oro har, udalekuetan izandako esperientziatik bizipen positibo bat
|
daramatela
haiekin, eta hori guztia, euskaratik eta euskaraz gauzatu dela. Hau da, Eman Hegoak egitasmoak, udarako egunetan, haurren eta euskararen babesgunea izatea lortu duela esan dezakegu.
|
|
|
«Zer arauren arabera zentsuratzen dituzte ikurrin bat eta Nafarroako bandera bat? Denboraldi osoa
|
daramat-eta
haiek jartzen! Erantzunik ez.
|
|
|
Hori ere alferrik izan da. Argi dute zehazki nora joan nahi duten, jarraitzen duten tiktoker edo youtuber pare batek gomendatu omen dituen modako tokietara
|
garamatzate
haiek gu. Handinahiegiak iritzi diegu, baina zer dakigu guk.
|
|
|
Batzuetan, hizkuntza oroitzapenak idatzita izaten ditu, prestatuta, arratseko solasalditxorako. Gehienak orain dela hirurogei hirurogeita hamar urtekoak edo lehenagokoak direla nabarmentzen dit behin eta berriz, gurasoengandik edota aitajaun amandreengandik jasotakoak, baita ere urteak
|
daramatzala
haiek ahoskatu gabe. Ikustekoa da irakaskizun berriren bat daukanean izaten duen poza.
|
|
|
Begira zer aurkitu dudan. Hiru hilabete
|
neramatzan
haien bila.
|
|
|
Armadak urteak
|
daramatza
haien bila.
|