|
2000
|
|
|
Zuzenbide erkidearen indarra apartera
|
eraman
eta uste ohi da ezkontide baten onustea nahikoa dela ezkontza horretatik sorturiko seme alabak legeztatzeko. Juriskontsulto zahar batzuek, haatik, argudiatu zuten seme alaba horiek legezkoak izan behar zutela ezkontide batekiko eta ezlegezko bestearekiko; nolanahi ere, iritzi hori bazter utzi da, gizakien egoera banaezina baita.
|
|
|
gizon batek benetako etika liburua izango litzatekeen etika liburu bat idatzi balu, liburu honek eztanda batean munduko gainerako liburu guztiak suntsituko lituzke. Gure hitzak, zientziaren baitan bezala erabilita, esanahia eta zentzua, esanahi eta zentzu naturalak,
|
eraman
eta edukitzeko ontziak baino ez dira. Zerbait izatekotan, etika naturaz gaindikoa da.
|
|
|
Wittgensteinen esanetan: gure hitzak, zientziaren baitan bezala erabilita, esanahia eta zentzua, esanahi eta zentzu naturalak,
|
eraman
eta edukitzeko ontziak baino ez dira. Etika, berriz, zerbait izatekotan, naturaz gaindikoa da.
|
|
2003
|
|
|
Baina hain zuzen horregatik ikusi zuten beren burua behartuta kritikoak izatera, aurresuposatzen baita zientziak jite kritikoa izan behar duela. Eta zientzia objektiboa dela, egiarantz
|
garamatzala
eta dogma eta mitoetatik aske dagoela jendeari pentsarazi ziezaiokeen estereotipoa ez zuten luzatu nahi. Haatik, zertarako ‘jai izorratzailearen’ eginkizuna hartu?
|
|
2004
|
|
|
Honela, bada, zalantza egia bilatzeko tresna eraginkorra bihurtzeko eta zuzen bereizi ahal izateko zientziaren esparruan sar zitekeenaren eta ezin sar zitekeenaren artean, Descartesek metodo zientifikoaren mugak ezarriko dizkio zalantzari. Metodo horren bidez lortuko du zalantza hori arrazoimenaren bide zorrotzetatik
|
eramatea
eta horrela filosofia eskolastikoaren eta zientziaren artean sortu den etena gainditzeko bidea eraikitzea.
|
|
|
Honela, bada, onartuta badagoela ametsean arrazoizko oinarri bat, hau da, ametsean ere goia goian egongo dela eta behea behean, bi gehi bi lau izango dela, hiruki batek hiru alde izango dituela eta, azken batean, badela oinarri razional bat ezta ametsetan ere duguna saihestu, hurrengo urratsa izango da bere ahalegina muturreraino
|
eramatea
eta zalantzagarritasunetik kanpo geratu den arrazoizkotasunezko esparru horren ahultasuna, fidagarritasun eza, ere nabarmenarazten ahalegintzea.
|
|
|
Irudiak, beraz, egitura bat ez ezik irudikatze forma bat ere daduka bere baitan, zinezko irudi izango bada. Irudiaren eginkizuna irudikatzea denez gero, bere irudikatze ahaltasuna bere baitan
|
darama
eta, horrenbestez, dagokion irudikatze forma ere. Baina zer da zehazki irudikatze forma?
|
|
|
Zientziak modu jakin batean erabiltzen ditu hitzak, gertakarien" ontziak" bailiran. " Gure hitzak, zientziaren baitan bezala erabilita, esanahia eta zentzua, esanahi eta zentzu naturalak,
|
eraman
eta edukitzeko ontziak baino ez dira" (59). Wittgensteinek adibide oso adierazgarri bat proposatzen digu esandakoa hobeto ulertzeko.
|
|
2005
|
|
|
Kontua da, ordea, hizkuntzak hemen berebiziko papera jokatzen duela, honek gizakiaren eta bere ingurunearen arteko bitartekaritza ahalbidetzen duen heinean; eta, beraz, hizkuntza horri esker bakarrik gaindi ditzakeela ere gizabanakoak bere indibidualitatearen mugak. Horrela, bada," giza-formazioa" planteatzeak" hizkuntza" ikertzera
|
garamatza
eta, hain zuzen, bi hauen arteko hartu emana da jarraian zehatzago aztertu nahi duguna.
|
|
|
Honekin amaitzeko zera esango dugu bakarrik: " giza-formazioa" bultzatu nahi izateak" hizkuntza" ikertzera eta" hizkuntzak" ikastera
|
garamatza
eta, zentzu honetan, baita" giza-hezkuntza" eta" giza hizkuntzaren" arteko elkarreragin batez hitz egitera.
|
|
2007
|
|
|
Eta bukatzeko, hirugarrenik," euskal hezkuntzaren dimentsio etikoa" delakoaz aritu gara: jarduera pedagogiko eta hezkuntza linguistiko ororen berezko alde etikoak, gure kasuan, euskal hezkuntzaren beraren zentzu etiko orohartzaileaz galdetzera
|
garamatza
eta, bide batez, baita bertan euskarak betetzen duen edota bete lukeen paperaz hausnartzera ere. Kontua da, bada, aniztasun antropologikoaren diskurtso teorikoa gure errealitatera ekarri beharra dagoela eta, orduan, ezinbestean hitz egin behar dugula giza eskubide orokorren baitan kokatu eta ulertu beharreko euskal hezkuntza, hizkuntz eta kultur eskubideez.
|
|
|
Elkarrizketa hori, beraz, ez dugu postulatu abstraktu bezala irudikatu behar, baizik eta —modu oso ezberdinean eta lortutako adin nagusitasun mailaren arabera— eraldatzen den zerbait bezala. Gaitasun propio horren lurraren gainean etorri behar du bigarrenak, alegia, bestea elkarrizketara erakartzea, bera hitz egitera
|
eramatea
eta berari bere zailtasunak gainditzeko pazientzia behin eta berriz berritzen laguntzea. Besteari elkarrizketarako aukera eman behar zaio, eta baita elkarrizketa arrakastatsuaren esperientzia pozgarria edukitzeko aukera ere, zeinak egiaz bere izaera osoaren hazkundea ekarriko duen.
|
|
|
Eztabaidaren zentzua, azken batean, batek bere ideiak bestearen kritiken aurrean jartzean bakarrik datza. Horri esker horiek argitu eta gogortu egiten dira, bai, baina ez dira produktiboki aurrera
|
eramaten
eta, horrexegatik, eztabaidak askotan emaitzarik lortu gabe eteten dira, hain justu baten eta bestearen iritzia zein den argitu eta gero.
|
|
2010
|
|
|
Eta adiera berean eman ohi zaio berezko jokaerari legearen izena, bai harako ekitaldira
|
eraman
eta horren neurria delako, baita Sortzailearen legearen bidez sortu delako. Ohitura da, izan ere, lege deitzea arauari berari eta horren emaitza edo ondorioari, harekin ados dagoenean, sarri askotan arte izena lan artistikoari egokitu ohi zaion moduan.
|
|
2011
|
|
|
Eta hil eta gero Hadesen mahai oparoaren inguruan etzanarazten dituztela, betiere guztian burua koroaturik eta jainkozaleen oturuntza gozatzera," bertutearen saririk onena amaigabeko mozkorra dela" esango bailitzateke (363, d). Aldiz gaiztoak eta bidegabeak biziartean ospe txarrekoak izango dira, eta Hadesen lokatz artean lurperatuak, bahez ura
|
eramatera
eta antzeko zigorretara zigortuak. Erlijioa bera arazoa da hortaz bertutea bere baitan maitatzeko, ondorioetan gabe —bigarren esparrua.
|
|
2013
|
|
|
Ba al dago horiek baino balio gizatiarragorik edo bizi barnekoagorik? Gizakiaren zati dira, batetik, helburu bati begira ekintza diseinatzea eta aurrera
|
eramatea
eta, bestetik, edertasunaren, maitasunaren edo ausardiaren (egintza heroikoaren, 144) aurrean atsegina sumatzea," gure mirespen eta baiespen espontaneoa erdietsiz" (144); alegia, nire irudiko, bigarrena lehenengoa bezain bizi barnekoa da. Ez dira mistikoak, ez dira jainkozkoak, ez dira transzendentalak.
|
|
2014
|
|
|
Siegmunden kantua gizon baten kantua da, eta ez da aitatasun kantu bat; ahotsarekin du zerikusia, agudoagoa da, siluetarekin du zerikusia ere, ez ditu beste bien ezaugarri sinbolikoak, emakumearen kantuarekiko beste harreman batzuk dauzka. Wotan eta Alberich aitatasunez ‘beteta’ daude; Wotanek bere lantza
|
darama
eta bere lantzan legeak, eta txano bat darama erdi estalita joateko; Alberich nagusi gorrotagarri bat da, baina nagusi bat da eta bideetan zehar doa lege bihurtzen diren madarikazioak botatzen. Siegmundek ez du halako ezer, maitale bat da eta anaia bat, matxinadari eta maitasunari abesten dio, desesperantza eta pasio keinuak soilik obratzen ditu:
|
|
2017
|
|
|
Edozertarako prest ikusten badut bere jarrera, eskua arma gordeta duen patrikan sartuta, atzamarra txirrina elektrikoan ‘nire keinu txikienaz’ zelatariari alerta emateko puntuan, nire posibilitateez kanpotik eta beregatik jabetzen naiz, eta aldi berean posibilitate horiek naiz; esate baterako, hizkuntzaren bitartez gure pentsamenduaz objektiboki jabetu ohi garen bezala eta aldi berean pentsatu, pentsamendua hizkuntzara lerratzeko. Iheserako joera hori, banaukana,
|
banaramana
eta banaizena, irakurri egiten dut begirada zelatari horretan eta beste begirada horretan: arma niri apuntatzen.
|
|
2021
|
|
|
Batetik," emakume [eta gizon] egin egiten da" aipuaren aitzakian, sexu, genero eta klaseen arteko harreman korapilatsuei helduko diegu. Bestetik,"... egin egiten da" intuizioari tiraka, Beauvoirrek sortutako arrakalak bururaino
|
eraman
eta norbanako buru jabearen eredutik komunean diren subjektuenganako bidea egitea proposatuko dugu.
|
|
|
Aurreko galderei helduz, Beauvoirren arrakalak eta hortik abiatutako sakontzeak bururaino
|
eraman
eta burujabetzetan sakontzeko norbanako buru jabearen eredutik komunean diren subjektu eta urratsa egin behar dela proposatuko dugu azken atal honetan. Horretarako, Goikoetxeak Beauvoirren tesiari tiraka egiten duen planteamenduari helduko diogu:
|
|
|
3 Arrakala horiek bururaino
|
eraman
eta burujabetzetan sakontzeko, norbanako buru jabearen subjektu eredutik komunean diren subjektu eta urratsa egin behar dugu. Norbanakoa eta burujabetza jatorritik zein etengabe zeharkatzen duten erlazio material, sinboliko, instituzional eta ekologikoen baitan, bidez eta kontra birdefinitu dira.
|
|
|
Batetik," emakume [eta gizon] egin egiten da" aipuaren aitzakian, sexu, genero eta klaseen arteko harreman korapilatsuei helduko diegu. Bestetik,"... egin egiten da" intuizioari tiraka, Beauvoirrek sortutako arrakalak bururaino
|
eraman
eta norbanako buru jabearen eredutik komunean diren subjektuenganako bidea egitea proposatuko dugu.
|