|
2000
|
|
|
Horrek dena administratzen du, dena ikuskatzen. Senarraren administrazioak, haatik, zuhurra behar du izan eta ikuskaketak, mugatua; senarraren
|
eraginak
zabalago jokatu behar du babesean aginpidean baino; indartsuena da ahulena defendatu eta sostengatu behar duena. Emazteen gaineko aginpide mugagabeak, eskualde batzuetan dagoen modukoak, nazioari eta legeen gozotasunari muzin egingo lieke.
|
|
2003
|
|
|
Errealitatean, ordea, gosea eta azpielikadura nagusi diren herrialdeetan, nekazaritzak duen garrantziak ez du baliokidetasunik bertara bideratzen diren baliabideekin. Are gehiago, azken hamarkadan sektore horretara bideratutako sarrera mota guztiak murriztu egin dira, bai barneko gobernuen gastu publikoa, bai atzerriko kapitala, bai Garapenerako Laguntza Ofiziala (GLO), eta modu nabarmenagobatean gosearen
|
eragina
zabala den herrialdeetan. Joera hori irauli behar da halabeharrez, eta nekazaritzarenganako lehentasuna baliabide ekonomiko nahikoekinbabestu behar da.
|
|
|
Haren
|
eragina
zabalagoa da.
|
|
2005
|
|
|
Deformazio horrek eragina du subdukzioan zehar aktiboa izan den arku bolkanikoaren sustraian. Eskualde metamorfismoak
|
eragin
zabala du noizbait azaletik gertu baina orain sakonean berotuta eta deformazioaren eraginpean dauden arroketan. Ondorioz, orogenoaren barne eremuetan foliatutako arroka metamorfikoz (gneis eta eskistoez) osatutako lurralde zabalak garatzen dira.
|
|
2006
|
|
|
Horrek erran nahi du ere, ahal dugula joan lantegi publiko, pribatu, elkarte... bizi sozialak dituen erakunde guztien ikusterat, eta ikustea haiekin ea nola erabil dezaketen gehiago euskara komunikazio idatzian, ahozkoan... Beharbada, leku batzuetan, espero dugu
|
eragin
zabalagoa ukanen duela, zeren pentsatzen dugu gai izanen garela desmartxa militante batzuetan sartzeko prest ez diren aktore berri batzuen konbentzitzeko.
|
|
2008
|
|
|
E. Baxok eta bere biografia hobeto ulertzeko denak dira lagungarriak, berekin izandako esperientziek eraginda idatzi baitira, denak goxoak egia esan. Horiek, alabaina, aipa daitezkeen guztien etsenplu gisa bakarrik har daitezke, izan ere, ez dute osatzen Baxokek euskalgintzan sortu eta elikatu duen sare sozialaren
|
eragin
zabal eta aberatsa.
|
|
|
Teoria ekologikoa Bronfenbrennerrek (1986) eta Bronfenbrennerrek eta Morrisek (1998) garapenaren ingurune sistemaz duten ikuspegia da. Bost ingurumen sistematan oinarritzen da; hurbileko pertsonen arteko elkarrekintzak nahiz kulturan oinarritutako
|
eragin
zabalak biltzen ditu, besteak beste:
|
|
|
Ez daude aurrealdean, baina Japoniak beti izan du 1 Formulan
|
eragin
zabala, baita 1 Formulak han ere. Urte hasieran zortzi auto bultzatzen zituzten Honda nahiz Toyota motorrek, eta orain sei badira ere Super Aguri desagertu ostean, haien indarra ezin da baztertu.
|
|
2011
|
|
|
Bigarren mitoa, jende txiroei laguntzea beren kalterako dela, lanpostu onetatik aldentzen dituelako, desmoralizatuz, alferrenei aukerak emanez. " Ez dago horren froga bakar bat ere baina(...) ameskerien artean hau da
|
eragin
zabalena duena", dio Galbraithek.
|
|
2012
|
|
|
Edonola ere, Espainiako legegileak Zuzentarauaren klausula orokorra barne araudira egokitu zuenean ez zuen Europako arauak erabilitako fede onaren printzipioaren interpretazio berbera erabili. Hau da, Zuzentarauak enpresaburuek kontsumitzaileekin dituzten jokaeren leialtasuna fede onaren printzipioan oinarritu zuen, printzipio horren
|
eragina
zabalagoa izanik Espainian baino. Hau da, Lehiaketa Desleialaren Legearen 4.1 artikuluaren bigarren paragrafoak merkataritzako jokaeren leialtasuna fede onaren printzipioan oinarritu arren, fede ona profesioaren ardurarekin identifikatzen du bakarrik.
|
|
|
da azken berrogeita hamar urte luzeotako Euskal Herriaren historia idatzi, Txillardegi aipatu gabe ia kapitulu guztietan. Joan zaigu bera, baina bere
|
eragin
zabala eta ondare ugaria utzi dizkigu hainbat alorretan: pentsamenduan eta kritikan, politikan eta herrigintzan, literaturan eta idazletzan, euskararen ikerkuntzan eta irakaskuntzan...
|
|
2013
|
|
|
baikorrak/ ezkorrak/ neutroak/ anbibalenteak (azkeneko hiruak Framing uzkurrean sartuko liratekeenak)... Emaitza huen analisia eginda gero, ondorioa da desegokiak direla eta, horregatik, proposatuko da beste eredu berri bat, Framing Berria deituko dena, euskararen alde
|
eragina
zabalagoa eta handiagoa lortu nahian.
|
|
|
Berriz ere laburbilduz, Framing Berria eredua eraikitzerakoan: 1) diskurtso berriaren edukiak elaboratu eta planifikatu behar dira, kaleratu baino lehen, 2) marketineko estrategia eraginkorra ere erabili da,
|
eragina
zabala eta handia lortu ahal izateko. Horretarako, honako pausoak segitzea proposatzen da, beti euskararen inguruan:
|
|
|
bere lehen hizkuntzaren edo gaitasunaren gainetik dago hori. Ikasleen ingurumen hurbileko errealitate linguistikoek eskola girokoan duten
|
eraginaren
zabala eta sakona azaleratzen digu horrek.
|
|
|
Baina, zergatik da hain arrakastatsua erlijioa gizartean? Zergatik du duen
|
eragin
zabala eta sakona. Galdera horiek benetan interesgarriak dira, baina lan honen irismenetik kanpo geratzen dira.
|
|
2014
|
|
|
Uste horren jatorri eta bilakaera aztertu du Joxe Azurmendik, bereziki Ernest Renan pentsalari bretoiaren idatziak arakatuz, baita XIX. mendeko intelektual frantses eta alemanen arteko polemika ugariak ere. Arraza, historia eta nazioaren arteko harreman konplexu eta askotarikoak xehekiro miatuaz, ideia horien garapen eta
|
eragin
zabala ikusiko dugu, baita Europaren bi mendeko historian utzi duten arrasto sakona ere: nazionalismoak, gerrak, inperialismoa, arrazismoa...
|
|
|
1860 urteaz geroztik, kraneologiak frenologia ordezkatu zuen. PaulBroca neurologo frantziarraren lorpenek
|
eragin
zabala izan zuten. Haien arteandago 1859 inguruan etnia bakoitzaren berezko bereizgarriekin lotutako arrazentipologia zorrotza, zeinak europar inperialismoari zilegitasuna eman zion.
|
|
|
XIX. mendearen bukaeran
|
eragin
zabala erdietsi zuen eboluzionismoarenaldaeretako bat errekapitulazioaren teoriaren izenez ezagutu zen. Teoria horrekgorputz femeninoaren irudikapenean eragin erabakigarria izan zuen, emakumeenustezko gutxiagotasunaren azalpen iradokitzaileak eta irudi zein metafora garbiakematen baitzituen.
|
|
2015
|
|
|
–
|
Eragin
zabala (herria) 4
|
|
|
Juan Mateo Zabala bilbotarra nabarmendu zen zeregin horretan. Bera da argitaratu den lehen gramatika bizkaitarraren egilea eta, hori dela eta, haren iritziek
|
eragin
zabala izan zuten garai hartako gizarte bizkaitarrean. Hona hemen haren jokabidea ulertzeko adibidea (Zabala 1848:
|
|
|
|
Eragin
zabala eta orokorra dute aldaketa horietako batzuk (web gunea euskaratzea), maila pertsonalagoan geratzen dira beste batzuk (telefono konpainiarekin sinatu behar duen kontratua euskaraz eskatzea) baina, horietako bakoitzak, areagotu egiten ditu euskaraz bizitzeko aukerak. Aldaketa txiki askoren ondorioa izango delako aldaketa handia.
|
|
|
Eresoinkak etzuen beraz bi urte baizik iraun bainan egin zuen lana etzen segur debaldetan izan. Haren
|
eragina
zabala izan zen. Ondoko urtetan, gisa bereko gogoarekin sortu ziren talde asko, Oldarra besteak beste, bai eta Etorki.
|
|
2016
|
|
|
Gizartearen defizit jakinak konpontzera datorrenez, ez lehendik agerian direnak ugaritzera, etorkizun karga handiko lanbide ernagarria da auzo langintza hori, argi eta zentzuz antolatzen bada. Gauzak horrela egiten badira, gizarte moderno gehienek beren altzoan duten hainbat gaitz endemiko (tartean anomia, baina ez hori bakarrik) arintzera dator eta, horregatik guztiagatik, auzoaz haraindiko irismena eta ondorio
|
eragin
zabala izan dezake" bide batezko euskalgintza" horrek. Berariazko euskalgintza ezagunaren ordain berri eta indartsua da, ongi aplikatuz gero, bide batezko euskalgintza.
|
|
2017
|
|
|
ez da Latinoamerikako irudimen iraultzailean Caliban bezala txertatu; ikusezina da oraindik, kolonizazioaren aurkako emakumeen borroka luzaro izan den moduan. Calibani dagokionez, hark irudikatzen duena ongi adierazi zuen Roberto Fernandez Retamar idazle kubatarrak,
|
eragin
zabaleko saiakera batean (1989: 5).
|
|
|
gizartetik gizartera»?, artearen autonomiaren eta artearen proiekzio sozialaren dikotomiaren gaia garatu du Ismael Manterolak, eta, besteak beste, «60ko hamarkadako irakinaldia» epigrafe barruan azpimarratu du Quousque tandem?! liburuaren
|
eragin
zabala eta iraunkorra. Hirugarren atalean? «Artearen sistema»?, azpiegituren premiaz dihardu, mezenasgoaz, eta bai Arte Ederren fakultateaz ere.
|
|
|
Nehor ez da hanbat harritu hori jakitearekin, bulta huntan baginakien arrangura handiak bazituela osagarriarren aldetik. Euskal Herriak galdu du beraz bere zerbitzari hoberenetarik batto,
|
eragin
zabaleko gizon argi bat, aspaldian eta aspaldian azkarki bermatua zena euskalgintzaren alorretan. Gauzak laburbilduz, ez da segur erretx kondatzea nor ginuen Piarres zena, nolako saila ereman duen ikaragarriko kar nasaiarekin, zonbat idazlan plazaratu duen, eta nolako idazlanak, zonbat hitzaldi egin eskuin eta ezker, zonbat urrats balios euskararen eta euskal kulturaren sustenguz.
|
|
2018
|
|
|
Sendotasun horrek koherentzia ematen dio jokaera urratzaileari. Bere
|
eragina
zabalago eta sakonago hedatzen da sistema osoan zehar, hizkuntza arau berriaren eraikuntza bizkortuz. Eta, iraunkorra ere izan behar du, zeren aski denbora eman behar baitzaio sistema bati egoera berrira egokitzeko.
|
|
|
Lehen ondorioa: nik uste nuena baino
|
eragin
zabalagoa dauka lan munduak hizkuntzen erabileran. Izan ere, batzuen lan munduko hizkuntza politikak eragin zuzena dauka beste batzuen aisialdiko hizkuntza portaeran.
|
|
|
Isidorok bere literatur jakintzaz apaintzen ditu gertaera hauek, eta atarramentua ateratzen die erregeen laudorioa egiteko, bereziki idazten zuen denborako erregearena, Suintilarena hain zuzen. Baina Toledoko erreinuaren azken aldian, testuetako" baskoiak"
|
eragin
zabalagoko erreboltetan agertzen dira inplikatuta. 653an, Tarrakonenseko aristokraziaren parte esanguratsu bat Rezesvintoren kontra altxatzen denean, baskoiek Zaragozako setioan parte hartzen dute, matxinatuen burua zen Froiaren agindupean.
|
|
|
Horren arrazoia, baina, ez zen izan Espainia barneko euskal lurraldeetan Francoren erregimenpeko zentsura instituzionalak gauzatutako ekintza errepresibo zuzena, ez baita sekula Mirandek sinaturiko idazlan baten harira instituzio horren zentsura zigorrik egon. Paradoxikoki, ukaezina da Espainiako estatuaren aparatu zentsoreak baina ez horrek soilikargitaratzeko ezintasunean eragina izan zuela, Archivo General de la Administracion en dauden unean uneko zentsura zigorrek jasotzen ez duten
|
eragin
zabal, sakon eta konplexua. Hala ere, Espainiako estatuaz gainera bazen tradizio luzeko beste instituzio bat euskal eremu zabalagoan eragiten zuena:
|
|
2019
|
|
|
15 Iparraldeko egoera aski bestelakoa izanik da, bai XVII. mendeko tradizio literarioa eta bai 1890 ingurutik hona bertako euskal astekariek izanik duten
|
eragin
zabala direla medio: ikus, besteak beste, mokoroa" Ibar", Justo m.:
|
|
2020
|
|
|
Hala ere, fluxu desberdinek izan dezaketen
|
eragina
zabala bezain konplexua da. Alde batetik, eta fiskalitate global baten faltan, garapenerako lankidetza mundu mailako birbanaketa tresna bakarrenetakoa dela esan daiteke.
|
|
2021
|
|
|
Enperadore jarria 1804an, doi doia 35 urte zituelarik!
|
Eragin
zabaleko gizona, edozoin sailetan berdin ausart eta trebe, kasik Europa guziaren nagusi plantatu zena, noiz nahi gerlan ariz batzuekin eta besteekin, bereziki Ingelesen kontra. Aldaketa meta bat erabaki zuena, besteak beste orgatara handi bat lege berri, frango oraino ere gure egun guzietako bizian baliagarri daudenak!
|
|
|
Hau arrunt besterik da bainan ez gaude sail huntan ere agurtu gabe Julen Madariaga bizkaitar euskaltzale argia, aspaldian Lapurdin bizi zena.
|
Eragin
zabaleko gizona, errotik abertzalea, jendetasunaren axola handia ere bazuena bestalde. Ez beti ados izanikan ere haren urrats eta xede guziekin, nornahik gure artean aitortzen ahal du, aitortu behar ere orobat, Madariaga zenak azkarki lagundu gituela euskaldunok gero eta euskaldunago izaiterat.
|
|
|
Martuteneko Eskolak euskal gizartean izan duen
|
eragina
zabalagoa izan dela aitortu beharra dago alde batetik, lotura eta harreman estuak ezarri ditu, Galizia, Katalunia eta Madrileko itzultzaile elkarteekin, eta zenbait urrats eman ere egin du atzerrikoekin gauza bera egiteko; eta guzti honen ondorioz eta atergabe gure artean goraka joan den kontzientziaren eskariz, orain urte bete inguru EIZIE
|
|
2022
|
|
|
Bestalde, elizako urratseri ere errotik atxikia. Euskal Herrian gaindi, beti izan dira holako gizonak,
|
eragin
zabalekoak, gure nortasunaren lekuko eta sustatzaile. Sekulan ez ditugu aski eskertuko!
|
|
|
Haragiaren jatea neurtu behar dela aipatzen den garaian, Greenpeacek haragiaren industriaren lobbyen inguruan txostena agertu berri du. Federazio horiek
|
eragina
zabala dutela salatzen du, izan bizitza publikoan edo (ta) pribatuan.
|
|
|
|
Eragin
zabala
|
|
|
Teoria hori gehiago da historikoki posible den eredu baten mapa, eta beharrezkoa da eredu horren inguruan pentsatzea beste patroiekiko harremanetan. Ondorio horrek
|
eragin
zabala du maskulinitatearen teorian; hain zuzen ere, datozen kapituluetan arakatuko dut berau.
|
|
2023
|
|
|
Eta, azken batean, epe ertainean,
|
eragin
zabalagoa gertatzen da tokiko gizartean bertan, laborategiko emaitzak eta esperientziak zabaltzen diren neurrian, bertan parte hartzen duten pertsonak baitira protagonistak.
|