|
2010
|
|
|
Zenbait enpresa pribatuk eta erakundeek osatzen dute Azti. Punta puntako teknologia
|
erabiliz
, nazioarteko erreferentzia bihurtu da ikerketa zentroa. Uneotan mundo osoko itsasoa ari dira aztertzen Pasaiako gunean, 6 herrialdeetatik etorritako ikerlari zientifikoak. Berdelaren, antxoaren zein hegaluzearen migrazioak zergatik gertatzen diren jakin nahi dute.
|
|
|
Bizio jakin bat dugu sustraitua, itsas mundukoa soilik ez dena. Eraikuntzan eta beste hainbat lanbidetan ere gertatzen da. Badirudi kaskoa janztea koldarren kontua dela, edo txalekoa
|
erabiltzeagatik
beldurtia zarela. Botak eramatea beste horrenbeste.
|
|
|
Txalupak, garai baten, etengabe
|
erabiltzen
genituen garraiobide moduan, ibaiertz batetik bestera pasatzeko. Urteak joan ahala, beste garraiobide batzuek indarra hartu duten heinean txalupa zerbitzuak desagertuz joan dira.
|
|
|
Denbora geologikoa aztertzeko, estratuak dira funtsezko neurria. Eta neurri hori denok
|
erabiltzen
dugun hizkuntza da, Lurraren historiaz ari garenean.
|
|
|
dioen esaera, eta atunaz antzeko zerbait esan genezake. Larruazala da
|
erabili
ezin daitekeen bakarra. Burua, enborra, bizkarra eta buztana, aldiz, denak dira probetxugarriak.
|
|
|
Euskal enpresak egunean 12.000 kilo ekoizteko gaitasuna du. Kanarietako biltegiratze eta banatze zentruak, Atlantikoko produktuen erosketa gune moduan ere
|
erabiltzen
denak, 1.000 metro karratuko lur-saila hartzen du.
|
|
|
Urpekariei ihes egiteko joera handia du, irudietan bezala parasitoak gainetik kentzen ari ez bada. Itxura oso xelebrea du, disko moldekoa; bertan, saihetseko hegala eta aurrerantz arinki joateko
|
erabiltzen
duen saihetseko eta atzeko hegatsak nabarmentzen dira. 300 milioi arrautza baino gehiago errun ditzakete emeek, beste edozein ornodunek baino gehiago.
|
|
|
Gautegiz Arteagan garia edo artoa ehotzeko marearen gorabeherak
|
erabiltzen
dituen marea errota aurkitu dugu. Portu Errota deitzen da eta 1.683 an eraiki zuten.
|
|
|
Jon Iturribarria naiz, Portu errota izeneko errotaren jabea. Mila seiehun eta laurogeita hiruan eraiki zen eta Urdaibaiko erreserban dago. Itsasaldi errota bat da, Euskal Herrian hogeita hamahiru errota zeuden horrelakoak, eta hemen, errekan sei, baina orain hau baino ez dabil. Errotaren erabilera ibaietan bezalakoa zen, baina ibaiko ura
|
erabili
beharrean itsas gora eta itsas beheraren mugimendua erabiltzen zen. Marea gora egiten duenean presa bete egiten da eta behera joaten denean gurpila mugiarazten du. Orain itsas behera da, ez dago ia urik eta gora egiten duenean hiru metro eta erdi igotzen da, hemendik sartzen da ura, presa betetzen du, kilometro eta erdiko luzera du, eta behera egiten duenean atea ixten du eta ura barruan geratzen da.
|
|
|
Jon Iturribarria naiz, Portu errota izeneko errotaren jabea. Mila seiehun eta laurogeita hiruan eraiki zen eta Urdaibaiko erreserban dago. Itsasaldi errota bat da, Euskal Herrian hogeita hamahiru errota zeuden horrelakoak, eta hemen, errekan sei, baina orain hau baino ez dabil. Errotaren erabilera ibaietan bezalakoa zen, baina ibaiko ura erabili beharrean itsas gora eta itsas beheraren mugimendua
|
erabiltzen
zen. Marea gora egiten duenean presa bete egiten da eta behera joaten denean gurpila mugiarazten du. Orain itsas behera da, ez dago ia urik eta gora egiten duenean hiru metro eta erdi igotzen da, hemendik sartzen da ura, presa betetzen du, kilometro eta erdiko luzera du, eta behera egiten duenean atea ixten du eta ura barruan geratzen da.
|
|
|
Marea gora egiten duenean presa bete egiten da eta behera joaten denean gurpila mugiarazten du. Orain itsas behera da, ez dago ia urik eta gora egiten duenean hiru metro eta erdi igotzen da, hemendik sartzen da ura, presa betetzen du, kilometro eta erdiko luzera du, eta behera egiten duenean atea ixten du eta ura barruan geratzen da. Marea behera doanean sei edo zazpi ordutan hustutzen da eta egunean bi marea izanez gero hamabi edo hamalau ordutan
|
erabil
daiteke.
|
|
|
Errota hau emankortasun handikoa zen urte osoan
|
erabiltzen
baitzen, ibaikoak, hemen Euskadin, udan ia ez zuten lanik egiten, m hemengo ibaiak oso laburrak direlako. Errota hau beti zerealerako izan da.
|
|
|
Hombre 1: Ezarri nahi dugun aplikazioetako bat arrantza kalak txandaka
|
erabiltzea
da. Konturatu gara arrainak dauden gune batzuetan gure arrantzaleek ez dutela arrantzarik egiten eta aldiz beste toki batzuetan aritzen direlako arrainez agortuta daude â? ¦ Orduan interesgarria litzateke toki batetik bestera txandatuz joatea eta arrantzaleku gehiago eskaintzea.
|
|
|
EUSKADIKO ITSAS HONDOEN KARTOGRAFIA BERRIA â? . Pun ta pun tako teknologiak
|
erabiliz
azken lau urteetan AZTI k garatu duen ikerketaren emaitza aurkeztuko dugu. Itsas hondoen ezagutza sakonago hau baliatu ahal izango dute, besteak beste, arrantza sektoreak, urpekariek, larrialdi taldeek edo surflariek.
|
|
|
Getariako bizilagun batek 40, 50 eta 60ko hamarkadetan
|
erabiltzen
ziren arrantzarako tresnak zaindu eta sailkatu ditu. Modu honetan, gure arrantzale zaharrek erabiltzen zuten teknikaren berri jakin ahal izan duguâ? ¦
|
|
|
Getariako bizilagun batek 40, 50 eta 60ko hamarkadetan erabiltzen ziren arrantzarako tresnak zaindu eta sailkatu ditu. Modu honetan, gure arrantzale zaharrek
|
erabiltzen
zuten teknikaren berri jakin ahal izan duguâ? ¦
|
|
|
Getariako bizilagun batek 40, 50 eta 60ko hamarkadetan
|
erabiltzen
ziren arrantzarako tresnak zaindu eta sailkatu ditu. Modu honetan, gure arrantzale zaharrek erabiltzen zuten teknikaren berri jakin ahal izan duguâ? ¦
|
|
|
Getariako bizilagun batek 40, 50 eta 60ko hamarkadetan erabiltzen ziren arrantzarako tresnak zaindu eta sailkatu ditu. Modu honetan, gure arrantzale zaharrek
|
erabiltzen
zuten teknikaren berri jakin ahal izan duguâ? ¦
|
|
|
Eskuetako gaixotasun asko zegoen! Uretako arropa linazi olioarekin eginak zeuden eta ona egiten zuenean leungarriak eman behar zenituen eta gero usteldu egiten ziren!...eskumuturretarako kobrea
|
erabiltzen
genuen, zornea izan ezkero erretzeko!.. baina bestela! â? ¦
|
|
|
Adibidez, hainbat taula mota. Kirol motaren arabera, bata ala bestea
|
erabiltzen
da. Hau kite surferako kometa da, lau lerro ditu, bi gidatzeko eta beste bi gelditzeko.
|
|
|
Zumaian olagarrotara joango gara, horretan aditua den arrantzale batekin. Berak
|
erabiltzen
duen teknika eta trikimailuak erakutsiko dizkigu.
|
|
|
Lanak egiteko batez ere ontziak
|
erabiltzen
ditugu. Batzuetan txikiak dira, bost metroko ontzi pneumatikoak.
|
|
|
Batzuetan txikiak dira, bost metroko ontzi pneumatikoak. Baina beste batzuetan sedimentuaren laginak hartu behar izaten dira, eta horretarako draga oso astunak
|
erabiltzen
dira. Beste batzuetan sareak erabili behar izaten dugu arrainak harrapatzeko, eta sareak nahiko astunak direnez, ontzi ozeanografikoa erabiltzen dugu.
|
|
|
Baina beste batzuetan sedimentuaren laginak hartu behar izaten dira, eta horretarako draga oso astunak erabiltzen dira. Beste batzuetan sareak
|
erabili
behar izaten dugu arrainak harrapatzeko, eta sareak nahiko astunak direnez, ontzi ozeanografikoa erabiltzen dugu. Guk hogei metroko ontzi ozeanografiko bat daukagu.
|
|
|
Baina beste batzuetan sedimentuaren laginak hartu behar izaten dira, eta horretarako draga oso astunak erabiltzen dira. Beste batzuetan sareak erabili behar izaten dugu arrainak harrapatzeko, eta sareak nahiko astunak direnez, ontzi ozeanografikoa
|
erabiltzen
dugu. Guk hogei metroko ontzi ozeanografiko bat daukagu.
|
|
|
Badakigu itsasadarraren behereko zatian lupiak hartzen dituztela, eta horrek erakusten digu arrainak gero eta gorago sartzen direla. Arrainak bio adierazle modura
|
erabiltzen
ditugu. Hala esaten da teknikoki, eta horrek esan nahi du halako arrainen presentziak, edo ausentziak edo ugaritasunak sistemaren egoeraren berri ematen digula.
|
|
|
Koloreak, uraren uherdura adierazten digu, uretan zer material dagoen deseginda. Kolorea adierazle moduan
|
erabiltzen
dugu ur sistemen ikerketetan. Estuarioetan, Bilboko itsasadarrean adibidez, asko aldatzen da kolorea egoeraren arabera.
|
|
|
Nire seme alabak kontu berekin ari dira beti: nekatuta daudela, mina, ea aspirinarik badaukadan â? ¦ Ez daukat botikinik, ez dut
|
erabiltzen
. Probatu nahi al duzue?
|
|
2011
|
|
|
Hamazazpigarren mendera joaz, arrantzaleen aurreneko jantziak kolore askotakoak zirela esan behar dugu. Aurrerago, mahoizko jantziak
|
erabiltzen
hasi ziren itsasaldean eta gaur egun orokorrean arrantzaleen arropa hartzen dute oinarri euskal diseinatzaileek, moda sortzerakoan.
|
|
|
Izoztutako izkirak. Nik
|
erabiltzen
dudan amuaren neurri berekoak dira. Amuak 2koak dira.
|
|
|
Poltsatxo honetan ekartzen ditut. Eta gero,
|
erabiltzen
ez direnak, berriz eramaten ditut etxera eta denboraldi osorako izkirak ditut.
|
|
|
Bata bestea baino irekiago dago, baina normala da, horretarako zintak utzi ditut, hemen hartu, eta listo. Bukatzea eta
|
erabiltzea
baino ez da falta. Nahi baduzu, oraintxe bertan probatuko dugu.
|
|
|
Ikerketan aritu garen 18 urte hauetan portu inguruan hainbat jarduera egin direla ikusi dugu, esate baterako, kai mutur berriak eraiki dira, moilak, eta baita substratu berriak
|
erabili
ere, itsasoarentzat artifizialak direnak; harri lubetak, adibidez.
|
|
|
Hemeretzigarren mendearen amaieran itsasoko bainuak modan jarri ziren eta gaur egun bainuetxeetan itsasoko ura
|
erabiltzen
da erlaxatzeko.
|
|
|
Besoa itsasoko urarekin bustitzen dugunean, gainean geratzen zaigun geruza zuri hori. Gaur egun
|
erabiltzen
ez den arren, antzina, XIV. Mendearen bukaeran garrantzi handia zeukan Txileko kresalak, ongarri modura erabiltzen baitzen, edo erreakzio kimikoetan oxidatzaile modura, lehergai modura, eta gaur egun badira gatzagak gizon emakume guztien ondare direnak.
|
|
|
Besoa itsasoko urarekin bustitzen dugunean, gainean geratzen zaigun geruza zuri hori. Gaur egun erabiltzen ez den arren, antzina, XIV. Mendearen bukaeran garrantzi handia zeukan Txileko kresalak, ongarri modura
|
erabiltzen
baitzen, edo erreakzio kimikoetan oxidatzaile modura, lehergai modura, eta gaur egun badira gatzagak gizon emakume guztien ondare direnak.
|
|
|
Niagara bainuontzia. Bainuontzi honek besteekin alderatuta duen berezitasuna da 380 ur eta haize irteera dauzkala, eta hein berean, itsasoko ura ere
|
erabil
daitekeela. Itsasoko ur beroa.
|