|
2001
|
|
|
Hori euskaraz baino erdaraz hobeki adieraz daiteke, guk erabiltzen dugun euskaraz hitz jokoak âHiribarrenek erabiltzen zuenean, bai, O mihi ederrena, hasteric gabea! esan baitzezakeen, euskararekin ari zelaâ egitea zailago baita; alegia" la lengua no tiene lengua", hizkuntza bera ezin mintza daiteke, hizkuntza hori
|
darabilten
hiztunak mintzatzen dira, eta hiz  kuntzak ez du bere buruari laguntzeko eskurik eta hizkuntzak horrexegatik beragatik ez du inoren premiarik, premia dutenek hizkuntza hori dakitenak dira edota hizkuntza hori erabiltzen dutenak; beraz, beti hizkuntza diogunean hiztuna sartu nahi dugu; ez, esate baterako, gure kasuan, euskara bera, euskalduna baizik.
|
|
2005
|
|
|
' Diaf!, losia
|
darabilgunean
hiztunak hizkera geografikoen arrean batetik bester edo bat bamo gehiagotara bere mintzoan egiten duen iragatea adierazi nahi dugu; aldiz, diglosia dio gunean, bi ereduren arteko konkurrentziaz dihardugu; eredu horietarik bat, gainera, nagusi dabilena da. Gure kasuan euskara batua eta norberaren herriko hizkera lirateke bi ereduok.
|
|
2011
|
|
|
Testuinguruan eginkizun jakin batzuk betetzen dituztelako existitzen dira hizkuntzak; bestela, zergatik existituko dira? hizkuntza bat ez da bere kabuz existitzen; aitzitik, hizkuntza hori
|
darabilten
hiztunentzat eta gizartearentzat erabilgarria delako existitzen da. Beraz, hizkuntza bat salbatzeko, ez da hizkuntza bera salbatu behar, baizik eta haren habitata; hau da, haren garapen eremua, existentziaren testuingurua. hori dela eta, gutxieneko ekosistema egokiak eraiki behar ditugu, hizkuntza gordetzeko eta garatzeko. hauxe da erronka:
|
|
|
Ondo dakigunez, nork bere hizkuntzari buruz daukan iritzi ezkorra, gogo iluntasuna, norberaren mintzaira alboratzeko zorian dauden hiztunen jarreraren erakusgarri da. Horrelakoetan, egokiagoa litzateke beharbada autogorrotoa edo hizkuntz leialtasunik eza bezalako terminoak
|
erabiltzea
hiztunaren soslaia irudikatzeko. Edonola ere, jokamolde horren xedeak ezaugarriok ditu tarteko gehienetan:
|
|
|
Nik ez nuke hizkera hori
|
erabiliko
hiztun herri abailduaren aldeko susperraldia ahalbidera dezakeen politika izendatzeko. Ez dut uste hizkuntz boterearen harremanak eta mekanismoak, goitik behera?
|
|
2012
|
|
|
Hiztuna hizkuntza baten ezaupidea duen norbait da, hizkuntza hori erabili nahiz ez. Esataria, berriz, hizkuntza
|
darabilen
hiztuna da, eta esatari izaera orduantxe hartzen du, bere ezaupidea gauzatzen duenean, alegia. Hortaz, hiztun izaera abstraktua da, ez da galtzen; esatariarena, berriz, konkretuagoa da eta egoera eta denbora jakin batzuen baitakoa da; ez da kategoria absolutua, zirkunstantziek baldintzaturiko kokalekua baizik.
|
|
2016
|
|
|
Lau mapetan erakutsitako Ghaeltacht guneak izendatzeko
|
erabilitako
hiztun dentsitate irizpideak ez dira berberak izan, edo zorroztasun berberez zaindu. Zorrotzena 2007koa litzateke.
|
|
2019
|
|
|
Badakigu baita ere, euskara ezin dela erabili ingurukoek ez badakite, eta oso zaila dela
|
erabiltzea
hiztunak minoria direnean.
|
|
|
Txostenean adierazten genuen, ordura arte, oro har, zuzentasunari eman zitzaiola lehentasuna, eta hurrena jatortasunari, eta horrek, besteak beste, eredu estandarretik urrutiko hizkera
|
zerabilten
hiztun egoki asko konplexuz betetzeko balio izan zuela. Egoera, zoritxarrez, ez da gehiegi aldatu urte hauetan.
|
|
|
Adibide gisa: azken esaldia
|
erabiliz
hiztunak pausa bat egiten baldin badu, orduan ez da menderakuntzarik izanen, bi esaldi bakunak, bi esaldi alboratuak erabili dituelako:
|
|
2020
|
|
|
Hiztun guztiek bi hizkera mailetan, oro har, [x] belar ahoskabea ahoskatu dute, nahiz eta galdetegian hiztun batzuek adierazi badakitela hizkera zainduan ahoskera sabaikaria hobesten dela. Hortaz, EBAZ arau edo proposamenetan hobesten diren zenbait ahoskera
|
erabiltzerakoan
hiztunek jarrera" ezkor" samarra edo ezintasuna erakutsi dute. Ezintasun hori lotua egon daiteke hiztunek, ohituta ez dauden ahoskerak erabiltzerakoan, izan ohi duten artifizialtasun sentipenarekin (3.1 atala).
|
|
2021
|
|
|
11.9c Nahiz eta forma aldetik berdinak izan, adjektibo itxurako adberbioak
|
darabiltzaten
hiztunek garbi bereizten dituzte adjektiboak eta adberbioak. Desberdintasun horren atzean adjektibo itxurako adberbioetan morfema adberbiogile isil bat egon liteke (Agirre Ibarra 2017) edo beharbada gaztelaniako kasuetarako proposatu den izen isil bat (Fábregas & Alexeyenko 2016).
|
|
|
Omen erabiltzean, hiztunak baiesten du beste norbaiti entzun diola esaten ari dena; bide k, aldiz, zeharkako ebidentzia adierazten du. Bide
|
erabiltzean
hiztunak adierazten du zeharkako ebidentzia duela esaten ari denerako, nonbaitetik ondorioztatu duela. Konpara ditzagun bi adibide hauek (Korta eta Zubeldia 2016):
|