Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak

Emaitzak: 54

2017
‎Chancho rengo, Lucha, Chumbote, Negro Manuer, Negro Llorel, Cuchucho, Manflor... Herriko zoko lohietan ezereztuon ezpainetan kontakizun bakoitzean ageri bezala erabiltzen eta entzuten zirenak. Hori bai:
‎Baina, zeren eskuarki hala idaztea nola mintzatzea nori berea iruditzen baitzaio hoberenik eta ederrenik, eta ene hau ez baita zurea bezala, ez, otoi, hargatik arbuia eta ez gaitz esan. Honetaz kontent ez bazara, egizu zuk zeure moldera eta zure herrian erabiltzen eta segitzen den bezala. Zeren ez naiz ni hargatik bekaiztuko eta ez muturturik gaitzez jarriko.
‎Han urguilua, handinahia desohorezki oinen azpian erabiliko eta ostikatuko da.
‎Gero infernura joan nahi ez duenak orain behar du joan infernura. Orain behar ditu hango penak hemen, hara gabe, kontsideratu, gogoan erabili eta, halatan, handik ihes egin, itzuri eta eskapatu.
‎Oso gertu egon behar zuen batek konturatzeko ez zela muinoaren gainetik joan, baso erdian lurreratu baizik. Prismatikoak erabilita eta mendi altuago batean kokatuta ohar zitekeen norbait egiaz; baina artzainak bakarrik joaten ziren haraino eta artzainek ez dute prismatikorik eramaten. Usategitik begiratuta, urrunean, lerro urdin bat ikusten nuen, eta banekien hura itsasoa zela.
2018
‎Baina zer zentzu du Txorierriko herri aldizkarian dabe aditza erabiltzea Txorierrin inork erabiltzen ez badu? Horretarako, dute erabili eta kito.
‎Hau da, baldin eta autozentratze hori batera samar egingo bagenu, autozentratzeaz gainera elkarzentratzen ahaleginduz, ez derrigorrez berdinzentratuta baina baldintza subjektiboetan oinarrituta (gogoa, borondatea, premia..), aldeko baldintza objektiboak (saskiak, baloia...) erabiliz eta komunitatearen antolaketari (antolaketa berria, berritzailea) garrantzia emanaz, hiztunok dugun arazoa hobeto bideratu eta eskaintza zabaltzeko aukera gehiago izango genituzke (proposamena).
‎Euskara komunikaziorako behar badugu, tresna den aldetik, beti izango dugu behar bezala olioztatuta erabiltzeko prest. Baina komunikaziorako behar ez badugu, ez dugu erabiliko eta, denboraren joanarekin, tresna guztiei gertatzen zaien bezala, herdoilak jango du.
‎Hau da, borondatezko osagaia oso garrantzitsua da prozesuan. Baina, nola eragin pertsonen borondatean euskararen alde egin dezaten, dakienak erabiliz eta ez dakienak ikasiz?
‎Zein arrazoi duzun! Hain zuzen aste honetan bertan Nerea Azurmendik (DV) deitu zidan lanbide heziketa eta lan munduaren iritzi bila eta zuk hemen idatzitakoak aipatu nizkion, pizgarriak behar ditugula lan munduan euskara erabiltzeko eta alferrik gabiltzala alde batetan (hezkuntzan) bakarrik indarrak ipintzen, lan mundua baita boterea duena eta bertan ere eragin beharra dagoela. Zein ondo idatzi duzun!!
‎Hirurogei urteko gizon hau, dirudienez, gaztetan lanak eta kontrabandoak utzitako aisialdi urrian, bertsotan ibiltzen zen tabernetan, lagunartean, baina haren buruaren eta mingainaren abileziak ezin izan zuen gainditu bakardadea, eta haren ibilaldiak motzean lotzeko behar bezalako emakume bat garaiz topatu ez izanagatik, parrandaren eta zurrutaren besoetan erori zen xamur xamur. Baina bertsoen grina lagunartekoak biribiltzeko eta gozatzeko akuilu bezala zerabilen eta bereziki, baratze propiotik erdipurdi ateratakoak baino, Txirritarenak buruz ikasiak zeuzkan, une egokietan Biblia bera baino baliotsuagoak bilakatzen zitzaizkiolarik.
‎Azken bi kondairetan, familiarien hartzaile eta biktimak neskameak eta alabak dira; aldiz haiengandik abantaila atera eta kontrolatzen dituztenak, aita edo ugazabandrea. Ikusia dugu nagusi jaunek edo senarrek baliatzen ahal zituztela gehien bat, neskameek edo emazteek ez dakitelako erabiltze eta berriz atzera biltzen. Maila batean goikoan dira senarrak eta nagusiak; beste batean behekoan sehiak eta emazteak; ez dugu aurkitu morroia baino gehiago den emazte nagusirik.
‎Pertsonari' gizon' esaten diotenok eta oraino badira holakoak ausarki aurpegia ematen dute bederen, ez dute beren sexismoa gordetzen. Baina' giza' erabili eta aldi berean sexuen arteko berdintasuna predikatzeak ez du kanorerik.
‎Jadanik" Droits de l' homme" en 1948ko aldarrikapenean,' personne' hitza ere agertzen da testuan, idazleen zalantzen adierazle. ...7an, dei auzitegiko zinpekoek zin egiteko formulan" personne" eta ez" homme" erabiltzeko bozkatu zuen Senatuak; orduko, 1991n eta 1993an UNESCO k aholkatua zuen" droits de la personne" erabiltzea, eta gauza bera egin zuen 1993an Nazio Batuen Erakundeak Vienan antolatu forum batek; Amnesty International ek, bere aldetik, 1997an erabaki zuen" personne humaine" erabiltzea eta ez" homme".
Erabili eta ez naiz haserretuko
erabili eta ez naiz poztuko
erabili eta ahantz nazazu logeletan.
2019
‎Olentzerok baditu beste izen ugari Euskal herriko luze zabalean erabili eta erabiltzen direnak: Olentzaro, Onentzaro, Onontzaro, Orentzaro, Onentzero, Onantzaro, Onontzaro, Onontzoro, Orantzaro, Aranzaro, Gomentzago, Subilaro, Silaro, Xiularo, Suklaro, Kalerre, Putierre...
‎Aunitz erabiltzen da Urruñan eta Urruña inguruko herrietan baita Bidasoa inguruan ere. Urruñan, Biriatun, Hendaian, Azkainen, Ziburun, Donibane Lohizunen,... da Lapurdin gehienik erabilia eta Nafarroa Garaian: Beran, Lesakan, Sunbillan...
2020
‎Eskatzen ziotena ematen zien Borjak enpresariei, modu ezin argiagoan planteatuta, Fidelek behin entzun zion esaldiarekin: " Zer nahi duzue, kantitate edo kalitatezko jendea?" Zeren, Borjaren eraginkortasun profesionalaren arrazoietako bat betidanik bereizketa horiek egiten jakitea izan baitzen; beste edonork klasismotzat edo bereizkeriatzat hartuko lukeena, lotsarik gabe erabiltzea eta aurreiritziak alde batera uztea, lanaz ari zenean.
‎Auhen luze eta dorpeak hartu zuen leherketaren aurreko haserre uhin gotorra: orduan, denek bazuten zer erran, zer sala, eta botererako bidean, politikari gehienek kolera hori baliatzen, erabiltzen eta manipulatzen zuten. Hormaren hurbila ezkutatuz.
‎Aukera bada gizon zintzo guztiak kartzelan sartzea ala gerra eta esklabotza gelditzea, Estatuak ez du zalantzarik izango. Mila bat gizonek aurten zergak ez ordaintzea erabakiko balute, hori ez litzateke neurri bortitz eta odoltsua izango, bai, ordea, ordaintzea eta Estatua ahalbidetzea indarkeria erabiltzeko eta errugabeen odola isurtzeko. Hau da, izan ere, iraultza baketsuaren definizioa, halakorik posible bada, behintzat.
‎Dolarra errugabea da, baina nire leialtasunaren ondorioen jarraipena egitea bada nire ardura. Izan ere, lasai deklaratzen diot gerra Estatuari, nire erara, hura ahal dudan bezala erabiltzen eta harengandik ahal adina abantaila ateratzen jarraituko badut ere, halakoetan ohikoa denez.
‎Basatiak kolonizatu zituen, eta basaberea bera ere bai, eta itsaskui, sandalo, txirlarri edo perla, karey, tagua, intxaur, kopra, larre, biltegi eta landaketen artean ondasun izugarria lortu zuen. Horretarako bide guztiak erabili eta nozitu zituen: sukarrak, eskasiak, kapatazen zigorrak.
‎" Hortik zulako mediku aztiak banbu kainabera baten pare erabili eta zokoratzera urrats bat baino ez dago. Akabo zuen itzala herritarren artean" Lamak sarkor.
‎Burusoiltzen hasia zegoen eta zimurduratxoak nabaritzen zitzaizkion aurpegian, baina hala ere bere adineko hetero batek baino azal gazteagoa eta ile ilunagoa zeuzkan, gayen artean gertatzen den modura. Ez erretzeak, gaztetandik azala zaintzeko produktu garestiak erabiltzeak eta seme alabarik ez izateak, gayen zahartze prozesua atzeratzen zutela soberan baieztatua zeukan Jurdanek. Alkohola eta drogak heteroek baino urte gehiagotan hartzeak, bestalde, aurreko guztia konpentsatzen zuen maiz.
2021
‎Jakina zen kasu batzuetan behintzat, azken aldian haurrei jaunartzerako telefonoa oparitzen zietela. Ikastetxeetan eta institutuetan debekatuta zegoen telefonoa erabiltzea eta eramatea, baina ikasleek askotan ez zuten debekua errespetatzen gurasoen baimenarekin. Hori ez zen familia eta seme alaba haiekin gertatzen; Miren ama maitekorra eta emana izateaz gainera emakume zentzuduna zelako.
‎Ia bakarka ibiltzetik Jakerrekin egiten zuen lana laukoiztu egin zen eta beste hiru lankideek, Lorentxo, Gorka eta azken aldian Lala, asko laguntzen zieten. Jakerrek ikerketa gehienak gauzatzen zituen teknologiak erabiliz eta berak alde administratiboa eta lanak zuzentzen zituen. Lalari, kriminologia ikasketak bukatu eta lanean erabat sartuz gero, erakutsi behar zion bere ordezkoa izan ahal izateko.
‎Atsedenik gabe erabiltzen eta zorrozten
‎Azkenean iritsi gara Kikek emandako helbidera hainbat kale eta kantoi arin arin zeharkatu eta gero, eta orain arte bizi izan dugun arrisku bakarra neure bezeroaren zapaten takoien desoreka izan omen da. Horra hor, orain dela gutxi goitik behera berritxuraldatu egin duten eraikina, Alde Zaharreko Erdi Aroko etxebizitzen kutsua ustez edo behintzat errespetatu nahian, hau da, alforjazkoak deritzaten adreiluzko hormak zein zurezko habeak apaingarri gisa utziz, baina barrutik, ostera, den dena berri berria, osagarririk aurreratuenak eta garestienak erabiliz eta lekua behar bezain larrien aprobetxatuz begietara, antza, ahalik eta zabalen eta erosoen eraldatzeko.
‎Eta oraindio ohean gaudela, oraindio arnasestuaren hondarrez arkitekto handiustekoaren ohe erraldoi ezin postmodernoagoan txortan ezin kemen eta trebetsuago egin eta gero, eta neure aspaldiko garai benetan bihurriagoetan bezala, erdi ezkutuka edo hiru aldiz erabili eta aldi berean ere lekuko bakarra dugun atiko erdi hutsetik alde egitekotan dagoela, Laura aiko maiko sumatzen dut aurreneko aldiz.
‎Ez nekien nora joan, nire burua non sartu, hau ere noiz arte ezabatu, eta osabak berak Torreviejan duen apartamentua eskaini egin zidan nire ustezko zein ezohiko oporretarako. Aspalditik apenas erabiltzen eta batez ere inbertsio modura Mediterraneo kostaldean erosi zituen apartamentuetariko aurrenekoa baita, Torrevieja oraindik modan zegoela, Benidorm, Torremolinos, Salouren eta enparatuen ondoan. Gainerakoak geroxeago erosi egin zituen, Ibiza edo Marbella bezalako eta ustez behintzat itxurosoagoak diren beste herri ezin zatarrago batzuetan.
‎Horra zer gertatzen zaien irritsak darabiltzanei eta besteek oparia emanagatik esker onak itzultzen ez dituztenei.
‎Etxetik ezer artu barik usten dogu eta, urdailla gur gur darabilt eta.
‎Hain zuzen ere, Ubero zaharraren kristau militantziaren aitorpenaren ondoren135," jende guztia" (idem) hasi zitzaion hitzez eta keinuz oldartzen136; batzarturik zeuden guztiak, alegia, horrek egoeraren tentsioaz ematen duen argazkia ezin gardenago gelditzen delarik. Hori bai, berehalaxe zehaztu zuen Agirrek noraino ziren batzartutako gerlariak, gizon eginak izan arren, erraz erabiliak eta manipulatuak izateko modukoak, eta baita, behar bazen eta hagiografiak ez zuen besterik behar, iritziz aise aldatzekoak ere137.
2022
‎Baskoiera, denak euskaldunak zirenean baino ez zen erabiltzen. Ez zen ohikoena noble batzuen artean erabiltzea eta egoera hura, hau da, Errege eta hurbileko nobleen artean ohiko hizkuntza baskoiera izatea, berezia zen. Antso eta Fortunen inudea euskalduna zen eta inguruan familia nagusietako haurren hizkuntza nagusia baskoiera izatea izan zen egoera haren jatorria.
‎Beste lapurrek, nekazari, abeltzain edo ikazkin itxura zuten. Honek jantzi erabiliak eta zikinak zituen besteek bezala. Bere armak ehiztarienak ziren eta aizto handi samarra zuen.
‎Dena den, inoiz ez dugu bizitza horrenbertze jokatu. Nire lankideak ordutan aritu ziren lantza erabiltzen eta ezpataka azkenean. Nik maniobretan bezala jokarazi nien.
‎Bizitza berriak gauza onak zituen: zaldiekin eta zalditan ibiltzen zen, ezpata eta beste armak erabiltzeko eta borroka egiteko modu desberdinak ikasi zituen; gerlariak eta beste pertsona batzuk ezagutu zituen. Hala eta guztiz ere, ez zituen dorretxeko jaun andreak eta umeak jasaten.
‎• Ez du ia ezer berziklatzen, Gaiaren" baliabide naturalak" erabiliz eta Gaian amaitzen diren hondakinak sortuz, Gaiaren zikloak eta funtzioak horrela distorsionatuz.
‎Aldapa gora edo patarra goiti zihoazen joan, eta izerdia kopetan. Santxak klinex batekin xukatu zuen bekokia, erabili eta botatzeko zapia bait da, paperezkoa, eta Dultzineak zetazko zapi brodatu batekin. Santxoren etxaldera iritsi ziren eta honek prest prest zeuzkan behorra eta astemea, arte arbola baten itzalean, zelaturik eta txalma jarririk, noranahi abiatzeko prest.
‎Garai batean Urrezen askoz animalia gehiago izaten zuen jaurgoak. Han larreak ia ez dira erabiltzen eta zure zaldiak, behiak, ardiak eta zerriak izateko erabiltzen ahal dituzu. Arraian eta baita Zerratonen ere beste hogeita hamar bat familiek lantzen dituzte lurrak.
‎Ez zara damutuko jauna... Hala ere, esan behar dizut gauzak behar bezala egitea gustatzen zaiola, material onak erabili eta uste baino gehiago kostatuko zaizu, seguruenez. Bi mila dinar baino, berarekin lau edo bost mila dinar izango direla pentsatu behar duzu.
‎Lupok, jauntxoaren seme txikia, armetarako bikotekidea behar izan zuenean, betiko lana ez zen zerbait egin zuen Andik. Negualdian orduak ematen zituzten, ezpata, lantza edo arkuak erabiltzen eta ehizan, baina Andi inoiz ez zen haren laguna izan. Lupok beti hika egiten zion, mesprezuz tratatzen zuenez.
‎Erromes batek, Gaskoniakoa baina euskaraz egiten zuena, handik hurbileko Iruñean kanpoko jendea ongi hartzen zutela eta lanbide bat izanez gero bizitza askea eraman zitekeela kontatu zien. Maiak artilezko jertseak egiten zituen kolorezko hariak erabiliz eta lihozko atorretan bordatu ederrak ere bai. Erromesak goraipatu zizkion eskulanak eta ziurtatu egin zion haiekin diru dezente atera ahal zuela.
‎Andre gaztea egongela txikian zegoen Danila eta Maddirekin. Zamau batzuk aztertzen ari ziren, zein erabili eta zein gorde behar zuten. Neskatoak bere aita ikusi orduko gainera joan zitzaion ttipi ttapa.
‎Jauregi multzoen artean saloi publikotik hurbil, gela batzuk utzi zituzten liburutegirako. Gelarik handiena jakintsuek erabiltzen zuten ikasgela bezala, ondoko geletan liburu bilduma erabilienak eta biltegiak egonik. Liburuzain batek kudeatzen zituen liburuak.
‎Horretaz adierazi nahi da mitoak ez direla zoro batzuen fantasiak. Zoroen lana bailitzan metaforak eta sinboloak erabiltzea eta haien bidez mundua eta bizitza pentsatzea. Lévi Straussek bere Basa pentsaera (La pensée sauvage) lanean erakutsi du jendearen enteleguaren berezko lana dela lotura esangarriak kausitzea gauzak ezagutzeko eta sailkatzeko; fantasmak itxuratzea ere ez da psikopatia, ez ergelkeria.
‎Beste bertsio batean (Cerquand 2017: 108 zb), Athagi etxekoa zen gudaria, Xibalie izenekoa(" Chevalier", zaldun); armadetan ikasia zukeen bolbora nola erabili eta ez zen apotoroen beldur; halere, hil egin zen," herensügearen hüxtiak (listuak) eta herotsak odola ur bilhakarazirik".
‎EAJko diputatu Iñigo Agirre Kerexetarentzat, gaztelania espainiar lurralde guztian ofiziala izateak berekin zekarren hura jakitea eta erabiltzea eta
2023
‎Kopernikori eta Giordano Brunori esker munduaren ikuspegi heliozentrikoa nagusitu zen; Kristobal Kolon ek Europarrentzat ezezaguna zen mundu berria aurkitu zuen Ameriketan; Loiolako Inaziok Gogo Jardunak asmatu eta Jesusen Konpainia fundatu zuen; Juan Sebastian Elkanok munduari bira eman zion lehenengo aldiz. Garai horretan nabigatzeko iparrorratza erabiltzen eta gerrako munizio moduan bolbora erabiltzen hasi ziren; inprimategia asmatzeak idatzi beraren kopia anitz egiteko eta pentsamendua hedatzeko aukera ekarri zuen; merkatalgoa mundu osora zabaldu zen; estatu nazionalak sortu ziren, burgesen, merkatarien eta hirien askatasunean oinarrituta; literatura klasikoa, latina, grekoa eta Biblia aztertzen hasi ziren humanistak (Erasmo, Johannes Reuchlin...)...
‎itzulpen grekoak, latinoak, alemanak. Eskritura Sakratu guztien itzulpenak baziren alemanera eginak, baina dialekto hizkuntza zerabilten eta Luterok alemaniera batua nahi zuen. Urte hauetan egin zuen itzulpena Luterok:
‎Nuenen bizi izan zen urteetan, 1883 amaieratik 1885eko amaierara, urrats handiak eman zituen Vincentek artista moduan; gero eta teknika landuagoa zerabilen eta gero eta estilo pertsonalagoa; ehungintzako marrazki eta pinturak egiten zituen; 1884ko urrian Van Rappard Nuenen era etorri zen beste bisita bat egitera eta hamar egun igaro zituzten elkarrekin ehuleak margotzen (Thomson, 2007). Ehundegien eta ehungailuen gaia hamazazpigarren mendeaz geroztik erabiltzen zuten pintoreek, baina Vincenti iruditzen zitzaion gai orijinala tratatzen ari zela.
‎Herrak barruko lehoi auto suntsitzailea piztu du Rayrengan. Stopetan azeleratu, zebra bideak alfonbra hegalari gisa erabili eta semaforo gorriak marrubizko gozokiak bailiren irentsi ondoren, bere gogara ibili da 200 Km/ o tik ez oso urruti. Bidegurutze zabaletan, ikusmena eta zentzuak baino, intuizioa eta zoria erabilita, izebarenean utzitako laurogeiko musika autoan txertatuta, oihuka zihoan.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Loading...

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia