|
2000
|
|
|
Dirua erabili aitzin, gizartearen negozio guztiak mailegu soil edo trukaketaren bidez egiten ziren. Dirua
|
erabili
eta gero, salmenta, erosketa eta bizitza zibilaren merkataritza izeneko ekintza multzo horren bitartez gauzatzen dira horiek. Azaldu ditugu, bide beretik ere, horien gobernurako erregela nagusiak.
|
|
|
Garbi dago orduan ohiturari sakontasuna ematen dionak gizaki bat erretzearekin lotura duela20 Jai jakin batean gizakien gainean zaldizkoarena egitea ohitura izango balitz (zaldiko jokoan bezala), ez genuke hemen ezer ikusiko garraiobide bat baino, zaldiaren gaineko zaldizkoa bezala. Baina, jakingo bagenu herri askotan ohitura izan dela, adibidez, zaldiz ibiltzeko esklaboak
|
erabiltzea
eta, esklaboak zalditzat hartuz, jaialdi batzuk ospatzea, orduan gaur egungo kalterik gabeko ohituran zerbait sakonagoa eta arriskutsuagoa ikusiko genuke. Galdera hurrengoa da:
|
|
|
Nolatan segitu zuten behin eta berriro zaputz erreka jotzera kondenatuta zeuden esperantzei eusten? Zein gogoz segitzen ote zuten ezertarako ez ziren barregarrikeria zaharrak
|
erabiltzen
eta eraginik ez zuen hizketa mordoiloan. Zergatik ote atxikimendu hura esperientzia erabat kontra zuten sinesmenekiko?
|
|
|
Ondorio hori hainbat arauren bidez lortzen da: gizonak eta emakumeak etxola bananduetan edo aire zabalean bizitzera, sexuzko harremanak baztertzera, bestek erabilitako ontziak ez
|
erabiltzera
eta abarretara behartzen dituzten arauen bidez. Eta gerrariak garaile datozenean ere, bereziki etsaien odola isurrarazi badute, ondorio berdina eragiten da antzeko bideetatik. Timor irlan, gerrari talde bat etsaien buruekin irabazle itzuli denean, erlijioak eta ohiturak debekatu egiten diote taldeburuari berehala etxeratzea.
|
|
2001
|
|
|
Gai gutxi izango dira maitasuna baino gehiago aipatu, aztertu,
|
erabili
eta bikainago goraipatu izan direnak. Baina gizakiaren funtsezko izaeran datzanez, beragan hautamena eta ezagumena daramatzan maitasun honi buruz ez dut ezer aurkitu idatzita.
|
|
|
Ni maitagogo naiz" (lehenago esan dugunez gorputzduna dela aipatu beharrik gabe, hau da, izaki gorpurtzduna gizaki egiten duenari eutsiz). Eta erantzun horrekin gizakiaren izaera eta gizakiaren jardun oro azalarazten dugu funtsean, ez bakarrik ona egitearena, baita ere egiaren eta ederraren bilatze,
|
erabiltze
eta sortzearena, beti ere maitatuz. Kantek —norbaitek bai? — ez dio erantzun zuzenik ematen gizakiaren izaerari buruzko galdera honi eta beste erantzun luzapenezko hau ipintzen dio aurretik:
|
|
|
GOGO. Gure bizitza arruntean —ez filosofian—
|
darabilguna
eta gure izanaren eta eginaren bihotza, muina, erdigunea den ‘Gogo’ hitza. Eta gogo naizen honek gogoetak, gogoak eta gogorapenak dauzkat; Santa Teresaren hizkuntzako ‘alma’ hitzak ez du horrelako esanahi parekorik eta bere bereizketa antzu geratzen da.
|
|
2003
|
|
|
Esate baterako: printzipio baten ariora, nahierarako legeak eskuarki ezagutzen ez diren egitateak dira, eta beste printzipio bati ekinez, ezinezkoa da lege naturalak ez jakitea; bada, bi printzipio horiek erregela finko bihur daitezkeen egiak dira, erraz
|
erabil
eta aplika daitezkeenak. Lehenengo erregela:
|
|
|
Onartutzat jo zitezkeen usteen multzoa oso txikia zenez, elektrizitatearen esperimentatzaile bakoitza bere esparrua oinarrietatik abiatuz eraikitzen hastera behartuta zegoen. Horrela aritzean, euskarrizko behaketa eta saiaketen hautaketa erlatiboki librea zen, ezen elektrizitatearen ikertzaile guztiek
|
erabili
eta azaldu behar zuten metodo estandar eta fenomenoen multzoa oso urria baitzen. Horren ondorioz, mendearen lehen erdian zehar elektrizitatearen alorreko ikerketek behin eta berriro oinarri beraren inguruan biratzen zuten.
|
|
2005
|
|
|
3 Ez da, horratio, egia osoa batzuek diotena, justizia atributiboak xede dituela erkidegoari dagozkion gauzak, eta adierazlea, partikularren gauzei buruzkoak. Aitzitik, norbaitek gauza baten legatua egin nahi badu, justizia atributiboa
|
darabil
eta estatuak ogasun publikotik itzultzen badu herritar batzuek eman ziotena, ez darabil besterik justizia adierazlea baino. Zinez, desberdintasun hori azpimarratu zuen jada Ziroren maisu batek.
|
|
|
Hain zuzen jarduera honek" ez du naturaren objektu bat bilatzen baizik eta baldintzarik gabeko zerbait", alegia," gizabanakoekiko erlazio berezi batean dauden eta hauentzako helburu bihurtzen diren idealak" 37. " Karaktereak ezagutzen" eta" gida filosofikoak eskaintzen" dituen antropologia hau, beti ere, askorentzat da probetxugarria, bai" gizakia
|
erabili
eta menperatu nahi duen tratulariarentzat" bai" berau hobetzen eta osatzen saiatzen den hezitzaile eta filosofoarentzat" 38 Horrela, bada, tresna edo bitarteko egoki baten aurrean gaude, baina honek —bestelako tresna eta bitarteko guztiekin gertatzen den bezalaxe— ez du erabilera on bat bermatzen. Antropologia honen" dimentsio teleologikoak", azken finean, gizakiaren berezko askatasuna agerian jartzen du eta, honekin, baita banakoak bere berezko giza garapenean duen ardura azpimarratzen ere.
|
|
|
Bibliografia honetan, printzipioz, idazlan hau burutzeko
|
erabili
eta bertan aipatu ditugun testuen erreferentziak bakarrik biltzen dira, hain zuzen, lau ataletan banatuta:
|
|
|
azken atal honetan, Humboldten obrari buruzko literatura biltzen dugu, eta baita bere hainbat testuren gaztelaniazko zein euskarazko itzulpen batzuk ere. Bibliografia honetan, esan bezala, guk gure idazlanean
|
erabili
eta aipatu ditugun lanak jasotzen dira funtsean, baina egia da baita ere, kasuren batean edo, aipatzen ditugula esanguratsuak diren beste obra batzuk.
|
|
2007
|
|
|
• Pitagoras: metempsikosiaren teoriarekin lekua irabazten du filosofoen artean19, teoria hori ez baita dogma kamutsa, oinarri enpirikoak
|
darabiltzan
eta zorroztasunez esplikatzen duen teoria razional bat baizik20: psyche an kokatzen du giza kontzientzia eta nortasuna21.
|
|
|
Gerturapen eta irakurketa metodologiko oso kontraesankorretan agertzen da —salbatzen da— lehen filosofoen izaera razionala Barnesen eta Popperren testuetan. Batentzat metodo zientifiko analitikoa
|
erabili
eta behaketa ahalegina egin bazen, bestearen ustez, fenomeno berean, dedukzioaren indarra agertzen da, behaketak berak eskaintzen duen ebidentzia ukaturik ere. Logos salbatu nahi al da bietan?
|
|
|
Posible da gure artean gaizki ulertzea hizkuntza bera
|
erabiliz
eta, baita, gure artean komunikatzea hizkuntza ezberdinak erabiliz. Hizkuntza gainditzen duen ulertze proiektu bat egotearen edo ez egotearen esku dago guztia.188
|
|
|
" Erziehung zum Gesprach" da guk geuk —ahal bezain txukun—" Elkarrizketarako hezkuntza" izenez itzuli dugun testuaren jatorrizko izenburua, eta, atzeman daitekeen bezala, berorrek lotura zuzena du gure idazlan honetan" hizkuntzaren pedagogiaz" esandakoarekin. Testu hori bera zuzenean
|
erabili
eta aztertu dugu gure idazlanean271.
|
|
|
Kontua ez da atzera egitea eta etsipenez elkarrizketari uko egitea, baizik eta —kontraeraso guztien gainetik— behin eta berriz elkarrizketa gauzatzen saiatzea. Batek, alegia, egon behar du prest egiazko hitza —posizio ziurretik harantz doan hitza—
|
erabiltzeko
eta bere burua estali gabe bestearen aurrean jartzeko. Ez da nahikoa, beraz, norbait aurreiritzirik gabe elkarrizketarako prest egotea; aldiz, ezinbestekoa da ere" aurkariari" behin eta berriro elkarrizketara etor dadin exijitzea, horrela bakarrik ikusiko baita ze punturaino den posible elkar ulertzera iristea.
|
|
2009
|
|
|
Berez, arauak, hutsak dira, bortxakeriazkoak, amaitu gabeak; honen edo haren zerbitzuan egoteko daude eginak; batzuen eta besteen gustura egokituak izan daitezke. Arauen jabe egiten denarentzako da historiaren joko handia, arauak erabiltzen dituenaren lekuan jartzen denarentzako, arauak perbertitzeko, kontrako zentzuan
|
erabiltzeko
eta arauak ezarri zituztenen aurka itzularazteko mozorrotzen denarentzako; aparatu konplexuan sartu eta dominatzaileak beraiek sorturiko arau beraiez dominatuak izan daitezen arauak funtzionarazi egingo dituenarentzako. Aipa daitezkeen emergentzia desberdinak ez dira esanahi bat eta beraren hurrenez hurreneko figurak; ordezkapenak dira, lekualdaketak, konkista disimulatuak eta bira sistematikoak.
|
|
|
Filosofoek eta intelektualek bere horretan uzten dute marxismoa liberalismoaren eta demokraziaren parte hartzaile izateko. Zenbaitek jarraitzen dute marxismoa lantzen eta beste pentsamenduekin osatzen; beste batzuek marxismoari eusten diote, kapitalismoaren barnean sortzen hasi diren kontraesan berrien zain, marxismoaren kritika
|
erabiltzeko
eta beste nagusiagoaren erak aurkitzeko. Dena dela, marxisten eskutik sortzen diren lanak ez dira eten eta eztabaida guztietan parte hartzen dute filosofo eta pentsalari komunistek.
|
|
2010
|
|
|
Horien artean batzuk" estrukturalak" bakarrik izango dira (hizkuntz formari begiratzen diotenak) eta beste batzuk, berriz, baita" quasi komunikatiboak" ere (forma horien esanahi funtzional potentzialari ere erreparatzen diotenak). " Jarduera komunikatiboetan", bestetik," ikasleak bere trebetasun eta ezagutza prekomunikatiboak
|
erabili
eta integratu behar ditu esanahien komunikaziorako". Esan behar da, baita ere, jarduera horietako batzuk" komunikazio funtzionalekoak" bakarrik direla (eginkizunaren eraginkortasunari begiratzen diotenak) eta beste batzuk berriz baita" elkarrekintza sozialekoak" ere (onargarritasun sozialari ere erreparatzen diotenak).
|
|
2021
|
|
|
Beauvoir ahalegin horretan agortzen da, ‘gizaki’ generikoaren estandarrak gizonen hegemoniatik definitu eta eratu diren eran
|
erabiliz
eta akritikoki baliozkotzat jota[...] Hein batean, badirudi onartzen dela animalia bizitzaren aurrean giza espeziea bereizten duena identifikatzen jakin duelako lortu duela gizonak boterea, eta ez alderantziz; hots, boterera heldu denez, bere diskurtsoa unibertsal eta hegemoniko gisa ezarri duela. (2009:
|