|
2000
|
|
|
...ngibideratzendaki, osagaibakoitzaberetestuinguruan egokisartzenetaesaldieitolesbizi biziaematen.Horretan maisuduguFrai Bartolome.Harenlanakirakurriz, kapitulubakoitzatesiantzeragoitikbeheraarrazoitsuetaongimoldatuadagoelaohartzengara.Idazlehonetazhitzegiterakoan, indarradabetiaipatzendena.Izanere, horibere bereadu.Txukuntasuneanedo, nahi bada, dotoretasunean bai, baina horretan ez dio inork hurrik
|
ematen
. Gutxiagoaipatzenbadaere, ezinazpimarratugabeutziharentestuenbesteezaugarribat: argitasuna.Helburudidaktikoabetigogoanzerabileladirudi.Horregatik, moldezaharrekoformabatzukerabiliarren, gurpilonaematendakiesaldieieta hariagaltzeranekezeramangoduirakurlea.Puntuazio markakoraingousadiora egokituzgero, harentestuaindartsua ezezik, garbiaerebada.Sintaxia erelagungarridahorretarako, etabehinetaberriroesanadugunez, beregaraikogainerakoakbainojoskeraberezkoagoetanaturalagoadarabil.Joskeraeuskaldunagoaduela esaten, agian, ezginatekeausartuko, bainalatinarenetaerdarenmoldeetarahain lerratuaezdenaduelaesatenbai...
|
|
|
1780kourriaren28kozirkularbatargitaratuzuen, Nuntzioakezarritakoikasketaaginduarenberri
|
emanez
.
|
|
|
192 Apezpiku honek ere agindu hau
|
eman
zuen 1698an: –Que quando se explica la
|
|
|
bere ekarpena egingo du euskarazko apostolutzaren arloan, euskal prosa aberatsa, ezpal eta hari ederrekoa erabiliz, bestalde. Gainera Bartolome, gero ikusiko dugunez, aipaturiko gehienak baino originalagoa da bere lanean, haien lanak, kasurik gehienetan, gaztelaniazko edo frantsesezko lanen itzulpenak edo moldaketak baitira; benetako predikari eta hizlariak, ordea, bere beretik
|
ematen
daki eta horrek askoz ere handiagoa eskatzen du?
|
|
|
BasamortukoegunerokobizitzaberezikiarautuadagoLegeetan; honela, adibidez, 1787koLegeek11.kapitulua, nahikoluzea, eskaintzendiotebigarrenpartean326. BasamortukoKonstituzio, berezieiburuzhitzegitendigu; hangoerlijiosoek otoitzari
|
emanda
, bizimodulatzeansakrifizioakeginezetabizitzaespiritualari emandabiziizatekohelburuadutela, elizarenonerako, ofizioliturgikoazeregin guztienardatzdutela.Kapituluhonekzortziatalditu: 1.Etengabekootoitza.2 Etengabekoisiltasuna.3.Basamortukoklausurarenhautsiezina.4.Jan edaneaneta gainerakogauzetanneurritasuna.5.Basamorturako gaidirenerlijiosoak.6 Basamortuko kanpoaldeanbizidireneneginbeharrak.7.Basam...
|
|
|
Apirila osogarrantzitsuaizanzenkarmeldarBasamortuarenbizitzarako. EspainiakoGobernuakonstituzioarizinegiteazarauakematenhastenda, horrela erlijioarenaurkakojazarpenarihasieraemanez.Bestalde, Karmeldarren Probintziakokapitulua egin zen, biurratserabakigarri
|
emanik
: FraiBartolome Basamortukoprioreizendatzea, etakomunitatehonetakobizieraaldatzea.
|
|
|
Santanderkoapezpikuak, azaroaren8an, BizkaikoBuruzagiPolitikoariBasamortukokomentuarenaldeidaztenbaitio:. Nopuedodisimularlapenaquemecausa lasupresióncasiinevitabledeeldelCarmelitasdeSestao, conocidoconelnombredeDesiertoqueaunquesehallaeneldistrinodeeseGobiernopolítico, pertenece a midiócesis?; etakomentuhorreniraupenaren aldeko hainbatarrazoi
|
eman
zizkion: konstituzioarenaldeko jokaera; udalbatza guztiekin bakean bizi izana; huraixteakoraindikzailagobihurtukozukeelaapezpikuarenlana372.
|
|
|
Hortaz, FraiBartolomeMálaga rantzabiatu zen,
|
eman
ziotenegiteko hori betetzeko.Ezdakigu zenbatdenboranegongozenhan.Ziuraskiurtebeteedo igaro ondoren, aldeegingozuenMálaga tik, JuanNepomucenoapezpikua1830eko irailaren30eanhilbaitzen407.
|
|
|
14an irakurri zelarik. Definitorioakbaietza
|
eman
zion, baina FraiBartolomek
|
|
|
423 Horregatiklehenargitalpenaeskuraezizatearenondorioz, hutseginlitekeliburuarenneurriakematerakoan, eta1978koediziohonenneurriak (20? 5x14cm)
|
eman
, lehen argitalpenekoarenak emanbeharrean, XabierAltzibarrigertatuzaionez.XabierALTZIBAR, Bizkaierazko idazle klasikoak. Mogeldarrak, Astarloatarrak, FraiBartolome:
|
|
|
Berabizizela argitaratutakogaztelaniazko biidazki edo liburuxka ditugu, harenasmoaargitaratzeaizanezbazenere.BienedukiaFraiBartolomekJoanJose Mogeliegindakogutunakdira, honekargitara
|
eman
zituelarik. Lehenengoahauxe da:
|
|
|
fema hau bereiz
|
ematen
du ia beti; loturik: –ezarren?
|
|
|
Inprimaturikoliburuetan, lexikoan ez, berak
|
ematen
dituen arrazoiengatik,. Esanbatzucimini ditut gogo bagaric, gueureEusqueracoverbeetanausi, maite, zaar, gaztetu, gozo, prestu, ugarira gueureerruz, ervestetietorrijac(...)?, bainagainerakoanformajantziak, jasoakerabiltzenahalegintzendelaargidago. Halaere, FraiBartolomebezalakoeuskaldunpetobatinahitaezitzuribeharherrikoeuskararen gauzatxobatzuk.Honelakoakdira, esaterako, sinkopaegineznahizbokal artekokontsonanterenbatgalduzdatozenformak: bagoz, baqui, zaatia, ezautu, illaineco...
|
|
|
EuskaltzaindiarenEuskalGramatikaLaburra tzat liburuarijarraituz, atzizkia, gramatikarigehienekkasu markatzat hartzen dutena, destinatiboaren barruan kokatzendugu.Atzizkihaumugagabekosintagmeieranstenzaie; aditzondoeiere bai.Formaaldetik, ezdugainerakokasuekmugagabeanhartzendutenloturazko bokalikonartzen; gainera, aditzbakanbatzukdira tzatatzizkihaueskatzendutenak:
|
eman
, hartu, eskaini, eduki, etab.
|
|
|
Horrelakoetan, bizkaierazko joerari jarraituz, ric erabiliko du eta ez instrumentala. Noizbehinka esapidearen bigarren osagaia absolutibo mugagabean jarri beharrean adlatiboan jartzen du; beste urrats txiki bat
|
emanez
, gaur egun haren eskualdean kaletik kalera, menditik mendira... entzuten dira, kalerik kale, mendirik mendi esapideen ordez:
|
|
|
Bada, perpausaklotzekoerabiltzendenlokailuilatibotzatagerizaigugramatiketan, bainagureidazlearenerabileran, kausazkoaereizanohida; euskaramintzatuanerabiltzendenzeedotaidatzizgehiagoagertzendenezenlokailuenharikoa; horrelakoetan, aurrez esandako zerbaiten azalpena edo arrazoia
|
ematera
dator.Bartolomekpuntuajartzendu, eskuarki, aurrekoesaldiarenamaieran, baina harenjarraikoaizanohidalokailuhonekinhastendena.Ilatiboadenean, ordea, ez duperpaushasieranjartzen, bestesintagmarenbatenjarraianbaizik; hortaz, hurrengoadibidehauetatiklehenengoaetalaugarrenailatiboakdirateke; bigarrena etahirugarrena, kausazkoak:
|
|
|
naegitendigunaknahizalderantziz; baitaaditz nagusiberagobernatzailedela, morfemabiak, laeta na, dituenakere.Hauetarikobatzukinprimategikohutsak izandaitezkeela, edotaestiloarenzeraizandaitezkeela pentsatzearibide
|
eman gabe
, dagoen dagoeneanjasoetairakurlearenbahepean ezarrikoditugu:
|
|
|
azaldau: azaldu, azalpenak
|
eman
, agertu;(, azaldau, formadarabileta auazaldeetia amaieradutengainerakoekbezala, egingoduaditz izenaetaez tutia);. Bigarrenacdiraorain azaldaucodirianac? (Icas II, 138).
|