|
2004
|
|
|
Enperadoreak, ontsa jakinki mexantak, beharri finetan nahi zeiozun egin min, eta pertza plaza erdian ezarri ondoan, edikt bat eman omen zizun: sari handia ukanen ziala pertz hari kolpurik handiena
|
emanen
zeionak. Eta bai jendea saldoka jin ere, sariarendako, segurki, jendea orduan ere soskoia zelakoz.
|
|
2007
|
|
|
Haurrak izan zizkion ikusten duela zonbait egun, bainan hauek ere ez zuten jakin zertako gonbidatu zituen, tutik ez baitzuen entzun arazi. Bakarrik, kasik ixilka, gordeka, prekozionez beterik
|
eman
zeien burdin untsi gorrista bat, arras zahartua, elaztikazko zinta zahar batez inguratua, erranez" ene denbora badoa, orduan hau zuentzat da... ni hil ondoan bakarrik ez zabal, he. Arnega zazue kristoren kurutze seinalea eginez" eta arnegatu zuten, pentsatuz behar bada opari zerbait zitakela.
|
|
2012
|
|
|
Lan horier, pastoral? izena
|
emaiten
zeien. Arren, hola deitzen ziren artzain eta artzaintsen arteko maitarzüna aipatzen eta antzezten beitzüen.
|
|
2016
|
|
|
Nekezia izigarri horien xeheki agertzeko," Mendiko laborantxa" izeneko gogozkatze eta elkibide asmatze dokümentüa lantü züan Jean Pitrauk. Funtsezko lan hau Edgar Pisani ordünko Laborantxa ministroari eskütik esküala
|
eman
zeion, hau Arrañera jinaraztez, 1962ko agorrilan. Halaber, kartieleko jente zonbaiten mesfidantxari bürü eginik, mendi eta bortüetako laborariak eta soldadokari eta armadari üko egiten züen bazter hanitxetako gazteak algarganarazi zütüan Erbineako semeak.
|
|
2018
|
|
|
Aitzinetik ere pastoralari etxekirik nintzan, bena hozki, zerebralki, printzipioz, zuberotarren altxorra gunualakoz. Majikoa zitzaitan, anakronikoa, gure bizitik bazter irauten zuana, nahiz EtxahunIrurik arrapizte bat
|
emanik
zeion euskal historian enpeltatuz. Santa Grazi pastoralak, Junesen lehenak, 1976an arren, ikuspegi baikorrago bat piztu zeitan, herritarren biziari loturik beitzen, eta erran bezala hein goran idatzirik.
|
|
|
Palazio bat bezala adelatu ondoan mundia, egin zian lurreko nausi eta erregetako destinatu zian, bere kreatura agerietarik perfeitena, GIZONA. Lurrez egin zian haren khorpitza, bena
|
eman
zeion hari arima bat bere uduriala eginik, ezagutziaz argiturik, graziaz ederturik, hounaren maithatzera eta egitera osoki ekharririk; arima bat sekula hilen eztena, behin ukhen izaitia eta bizia jagoiti galduren eztiana. Gizonari eman zeion emaztia laguntako; eman zeien mundu guziaren jabegoa; kreatura guziak ezari zutian hen eskupian, hen zerbutchuko.
|
|
|
Lurrez egin zian haren khorpitza, bena eman zeion hari arima bat bere uduriala eginik, ezagutziaz argiturik, graziaz ederturik, hounaren maithatzera eta egitera osoki ekharririk; arima bat sekula hilen eztena, behin ukhen izaitia eta bizia jagoiti galduren eztiana. Gizonari
|
eman
zeion emaztia laguntako; eman zeien mundu guziaren jabegoa; kreatura guziak ezari zutian hen eskupian, hen zerbutchuko. Lurrak bere beitharik eman behar zeien hazkurria, gizonaren nekerik ez izerdirik gabe; zeliak bethi zohardi izan behar zian, sasouek bethi ezti.
|
|
|
Lurrez egin zian haren khorpitza, bena eman zeion hari arima bat bere uduriala eginik, ezagutziaz argiturik, graziaz ederturik, hounaren maithatzera eta egitera osoki ekharririk; arima bat sekula hilen eztena, behin ukhen izaitia eta bizia jagoiti galduren eztiana. Gizonari eman zeion emaztia laguntako;
|
eman
zeien mundu guziaren jabegoa; kreatura guziak ezari zutian hen eskupian, hen zerbutchuko. Lurrak bere beitharik eman behar zeien hazkurria, gizonaren nekerik ez izerdirik gabe; zeliak bethi zohardi izan behar zian, sasouek bethi ezti.
|
|
|
Bena Jinkoak nahi zian, mundu hountan uzten ziano, gizonak libroki eta bere beitharik ezagut eta adora lezan nagusi eta buruzagi gehien bezala. Hartakoz
|
eman
zeion manu bat begiratzeko ehi zena; bena zombatenaz erres beitzen begiratzeko, hambatenaz haren haustez ogendun izan behar zian gizonak. Debekatu zeion zuhaiñ baten frutatik jatia, abertitzen zialarik heriotzia izanen zela desobedientziaren phena".
|
|
2021
|
|
|
Ber egünean, Xarles Lüküzek ordeinü hori zerratürik eta zigilatürik notari baten eta zazpi jakileren aitzinean Maria Jaurgaini
|
eman
zeion" etxek eta begiratzeko fideltarzün osoan bera zentü arte". Zabaltürik eta püblikatürik izan zen Lextarreko kortean, 1604ko üztailaren 18an.
|
|
|
Louis XIIIren manüz, Mayenneko dükak, Güiena/ Akitaniako ordari orokor bezala, bere jendarma bat Züberoalat igorri züan gobernariari lagüngoaren galtatzera, baruerri horren ützülarazteko Lüküzeko kontesaren jabegoalat, eta 1621eko üztailaren 30ean, Ligny, erregearen sarjenta, Maule gaztelüko bi zaintzalez ürgaitzirik, joan zen Atharratze jauregiko afios, legar, arranda, detxima eta mozkinen bahitzera Atharratzen eta Onizegainen, eta hor ediren zütüan Valentin eta On Johane Lüküze eta Jaurgaineko zamalzainak, baita horien bi arreba, Espérance eta Marguerite Lüküz eta Jaurgain. Bahiketaren berria
|
eman
zeien. Valentinek salatü zütüan Lüküzeko anderearen ordariak bere galtoan haren ohorearen aitzi egari zütüan hitz laidostagarriak, gehitüz ez züala komisarioer epantxürik egiten.
|
|
|
Haren bi anaiak Petiri deitzen ziren, bera bezala. Gehiena ondoko düke; Saurina Oliberon esposatü züan eta familiari segida
|
eman
zeion. Luxi horren arra arralaba Altzai Irigaraiko eta Mendikota Casenave/ Etxeberriko andereak esposatü züan, 1763ko bürüila/ setemeren 13an, Jean Pierre d’Uhart noblea, Arüe Arrozpideko jauna.
|
|
|
Sos beharrüne tink elibati bürü emaiteko, 1594ko apirilaren 23an," Atharratzeko jauregian, Züberoa herri eta bizkonterrian, arrastiritan... musde Xarles Lüküzeko jaun gora eta poteretsüak, horko eta beste lür eta jaurerri elibatetako jaun eta baru, Erregearen ordenako zaldün eta Majestate Horren ordari orokor denak erran delako Züberoa herri eta bizkonterrian", ordarigoa
|
eman
zeion alaba gehien Charlotte Catherine Lüküz andere gora eta poteretsü, Boutevilleko etxekandereari, beren hontarzünen bidealatzeko eta bahitzeko musde François de Méritein kapitainaren faboretan, lekü hortako baita beste lür eta jaurerri elibatetako jauna denari, 5.000 lüsen heinealano, jakile dütüelarik" Maisü Behako Arño, züzenbideko lizentziadüna, Garrüze hirian sortürik... Bena ordarigoa horren beharrik ez zen izan, zeren musde François de Méritein, Nabarzi eta Bizkaiko jauna, bera joan zen Atharratzera; Lüküzeko baruari 306 lüs ürrezko soletan prestatü zeitzon, lüsa 12 errealetan kontatüz eta erreala 5 soletan, bermetzat ükenez Ahatsako lür eta jaurerria, Garazi herrian, bere jabegoa güziekin.
|
|
|
Gure süjetak anairik ez eta hiru arreba zütüan, eta bat txipirik galdü züan. Jaurgainea etxe noblea zen, eta noblezia bere jabeari
|
emaiten
zeion, Züberoako eta Eüskal Herri osoko legez: heben ez züntüan odolak aitoren seme egiten, bena etxeak.
|
|
|
Bilküra hortan erregea gobernüan ürgazten züen hamabi" errikonbre" delakoek Joana erregiña txipiari adineala heltü arte aterbetüko züan haurrabe/ tütoretzat Monteagudoko jauna haütatü zeioen. Lehoaren ikurra Baskoniako printzeak Züberoako lehen bizkonteari
|
eman
zeion apentziala 1023an, izentatü züalarik, baita ber gisan eta ber urtean Antso Handia Nafarroako erregeak Lapurdikoari.
|
|
2022
|
|
|
Simone Veilek kontatzen zuan nola egon zen preso Auschwitzeko exterminazio zelaian ama eta Milou ahizparekin, eta naziek nola eho zutuen 6 miliu judio. Botza ikara, eleak ez aisa elkitzen, begiak argi, zinez hunkigarri agertu zeitan." Emazte horren bizia hobeki ezagutzeko gogoa
|
eman
zeion, lau liburu irakurri, INAko artxiboak ikertu eta pastoral baten izkiribatzen hasi zen: " Pastoraletan aktur, sonugile eta errejent izanik, ezagutu nahi nuan ere idazlearen gaintia.
|
|
|
Errauste egunean, Beñat Espil adixkideak agurtu eta besteak beste hauxe zion: " Etxebartar seme eta iparreko anaiaren bizia ez beita beti izan lasaiezko ibai luze bat... ororen gainetik arraileriant handi bat beitzen, txirtoa maite zuan eta bere arrapru gogokoena" Herriak Bizi behar du" balin bazen ere," Irriak bizi behar du" ezpainetan erria
|
emaiten
zeion. Apurka apurka abertzaletu zen gure laguna.
|
|
|
Bizitza emankorra üken züan xiberotarrari, kültürari, lanari eta politikari lotüa. Eta jente hanitx ezagütüaz, oroer Züberoa eta xibereraren berri
|
emaiten
zeien, oroer erria sortzez. Allande, pertsona eta xiberotar handia.
|