|
2001
|
|
|
Bere zaletasun eta dohai artistikoak baztertuz, idatzi eta margotu egiten baitzuen, Ruskin bezalako kritikari ezagunaren babesa amaitu zitzaionean, Rossetti-ren eskuetan amaitu zuen. Ruskin eta Rossetti,
|
emakumezkoei
dagokienez, arras desberdinak, baina biak berekoi eta kritikagarriak. Lehenengoa, XIX. mendeko arte kritikari onena izan arren emakumeez ezer gutxi zekielako (ezkontza gauean emaztearen biloa ikusi zuenean hartu zuen ezustekoa liburu guztietan aipatzen da); bigarrena, playboy kontsumatua izateaz gain, artelana inoren gainetik jarri zuelako.
|
|
2003
|
|
|
Uste dut
|
emakumezkooi
dagokigula pixkanaka erakustea zenbateraino gai garen. Ez nago emakumeen kuotaren alde.
|
|
2006
|
|
|
Antropologoaren arrazonamendutik zintzilik geratu naiz: zer kastrazio klase ote zen kinka horretan
|
emakumezkooi
zegokiguna. Dakidana da isilik egotearekin edo, ezer esatekotan amen esatearekin, liskar askotatik libratu izan garela.
|
|
2007
|
|
|
Bai, baina gizonezkoak bakarrik direnean gutxitan gertatzen dira txarkeriak. Gizonezkoak eta
|
emakumezkoak
daudenean, emakume politak eta, maitasuna egiteko modukoak, larrua jotzeko eta, orduan bai, bortxaketaren bat edo beste izaten da. Baina gizonezkoak bakarrik direnean, gutxitan dira bortxaketak eta horrelakoak.
|
|
2008
|
|
|
Gizonezkoei dagokienez, Novak Djokovicek eta Andy Roddickek ez zuten zalantzarako tarterik eman herenegun, eta erraz irabazi zituzten bigarren kanporaketako partidak.
|
Emakumezkoei
dagokienez, denetarik izan zen. Dinara Safina olinpiar txapeldunordeak eta Venus Williamsek aise egin zuten aurrera atzo, baina Jelena Jankovicek ongi sufrituta irabazi zuen bere partida herenegun.
|
|
|
|
Emakumezkoei
dagokienez, Dinara Safinak eta Venus Williamsek arazo handirik gabe egin zuten aurrera atzoko jardunaldiko lehen partidetan. Errusiar gazteak Roberta Vinci kanporatu zuen (6, 6), eta estatubatuarrak Rossana de los Rios (6, 6).
|
|
|
Gizonezkoen maila nagusiko finala eta emakumezkoen txapelketa jokatuko dira egun berean.
|
Emakumezkoei
dagokienez, lau bikote ariko dira: Naiara Etxebarria Nerea Etxebarria (Bizkaia), Esti Etxebarria Irati Astondoa (Bizkaia), Lurdes Intxausti Maider Mazizior (Gipuzkoa) eta Ana Lopez Itziar Nuñez (Nafarroa).
|
|
|
|
Emakumezkoei
dagokienez, antolatzaileek ez dute zehaztu zein izango dira proba irabazteko faboritoak, baina ez dirudi inor Rocio Rios espainiarrak 1998an lortu zuen marka (1.08.54) hausteko moduan izango denik. Sarah Kerubo kenyarrak irabazi zuen iaz lasterketa, 1.09.27ko denborarekin.
|
|
|
Aurten eman dut pausoa eta gustura nabil.Etorkizunera begira emaitza honek zer ekar dezake. Zoritxarrek ezer gutxi. Hirugarren postu batekin eta
|
emakumezkoetan
dagoen lasterketa gutxiekin... ezer gutxi.
|
|
2009
|
|
|
Demagun, emakume sentitzen dela gizon jaiotako bat, emakume sentitzen dela emakume askok sekula egin ez dituzten arren
|
emakumezkoei
dagozkien gauzak egin eta sentitu nahi dituelako: frantses estiloko manikura hamabost egunetik behin, gizon iletsu bat maitatu, azken belaunaldiko lisagailua erosi.
|
|
|
Biktimen artean gizonezkoak eta
|
emakumezkoak
daude, 13 urtetik 72 urtera artekoak.
|
|
|
Gizonezko zein
|
emakumezkoek
dagozkien gaitasunak izan ditzaten, erditzearen unerako prestakuntza eta haurraren hazierari buruzko lau pintzelada jasotzeazgain, oso erabilgarria izango litzaieke bikote gisa datozen aldaketetarako entrenatzea. Uste dugu haurra jaio ondoreneko bikote harremana zaintzera bideratutakokurtso edo tailerrak bultzatu liratekeela, bikotearen ongizatea zaintzenlagunduko bailitzaieke.
|
|
|
Urtetan zeharreko analisi zehatzagoa eginez gero, lau urtez osaturiko hirualdiren arabera ere egin da azterketa(, eta). Batetik, 1995/ 1996 denboraldian sexuen arteko partaidetza nahiko berdintsuaerakusten du Buruntzaldeko kasuak: Bidasoa eta Tolosaldean ez dago emakumeenparte hartzerik eta Goierrin 15
|
emakumezko
daude, batez beste, denboraldiko. Eraberean, aipa daiteke emakumeen lizentzia kopuruaren beherakada nabarmena egonzela 1999// 2003 bitartean, horren adierazgarri, Buruntzaldeko (denboraldiko 136tik 64ra) eta Goierriko kasuak, azken horretan 0 delarik lizentziakopurua.
|
|
2010
|
|
|
|
Emakumezkoei
dagokienez, Margaret Riverren Chelsea Hedges nagusitu zen, 2005ean munduko txapeldun izandako australiarra. Pauline Ado final zortzirenak arte iritsi zen.
|
|
|
Gizonezkoen kategorietan zortzi laguneko taldeak izanen badira ere,
|
emakumezkoei
dagokienez, seiko taldeak eginen dira eta kategoria bakarrean lehiatuko dira, 375 kiloz beheiti, hiru jardunalditan. Amaiur, Berriozar eta Basaburua Imotz ariko dira, aurtengoan Lesakako Beti Gaztek ez baitu talderik aterako.
|
|
|
Ikuskizun horren aurrean, zerbait egin behar zuela erabaki zuen Fatimak, eta azkar gainera: Bizargorri bere gutiziak asetzen ohitutako gizona zen, zer esanik ez
|
emakumezkoei
zegokienez; azken aldiko ohaide gaztetxoez aspertuko zen itxaropena gordetzen zuen Fatimak, baina, haien ondotik veneziarrarengana joaten baldin bazen, akabo senarra atzera bereganatzeko esperantzak oro; beraz, aukera hori errotik moztu behar zuen, haziari ernetzen utzi baino lehen.
|
|
2011
|
|
|
" Proba herrikoia den arren, azken urtean sona irabazi du, eta maila handiko kirolariak etortzen dira", adierazi du igeri taldeko zuzendariak. Ildo horretatik,
|
emakumezkoei
dagokionez, Ainhoa Murua triatleta zarauztarrak eta Junkal Irigoien igerilari donostiarrak hartuko dute parte, besteak beste. Gizonezkoetan, 2008an eta 2010ean Getaria Zarautz zeharkaldia irabazi zuen Adnan Mustafic getxoztarra eta Luis Goñi iazko Gipuzkoako Distantzia Luzeko irabazlea lehiatuko dira etzi.
|
|
|
" Proba herrikoia den arren, azken urtean sona irabazi du, eta maila handiko kirolariak etortzen dira", adierazi du igeri taldeko zuzendariak. Ildo horretatik,
|
emakumezkoei
dagokionez, Ainhoa Murua triatleta zarauztarrak eta Junkal Irigoien igerilari donostiarrak hartuko dute parte, besteak beste.
|
|
2012
|
|
|
Salbuespena Iparraldean gertatzen da, bertan aldea puntu osokoa da, gizonezkoen erabilera
|
emakumezkoen aurretik
dago.
|
|
2013
|
|
|
Lehenengoa zientzia aldizkariei eta bigarrena araudien egileei eta diru-laguntzak ematen dituzten agentziei daude zuzenduta, ikerketak argitaratzean, baimentzean edo laguntzean kontuan izan dezaten parte hartzaileen artean parekotasunik ote dagoen. Dena dela, hirugarrena iruditzen zaie garrantzitsuena, eta pazienteekin harremana duten sendagileei dago zuzenduta; haiei gizonezkoen eta
|
emakumezkoen artean
dauden diferentziak kontuan izateko eskatzen diete. Azkenik, osasun erakundeei eskatzen diete emakumezkoak bultzatzeko ikerketetan parte hartzera.
|
|
|
muliebris, muliebre:
|
emakumezkoari
dagokiona, emakume izaera duena.
|
|
|
Horrelako gertaerak ikusten dituztenean konplize ez izateko eta ezetz errateko ere animatu nahi dituzte.
|
Emakumezkoei
dagokienez, ezetz errateko eskubidea dutela gogoan izan behar dute eta jarrera aktiboa izan dezaten animatu nah dituzte, «kasu batzuetan ahotsa, begirada edo eskuak erabiliz erasoan ekidin daitekeelako».
|
|
2014
|
|
|
|
Emakumezkoei
dagokienez, Naiara Mendiluce izan da azkarrena, bere kategoriako 224 postuan, 1:36:07ko denborarekin. Bigarren Maite Salazarrek egin du 1:41:22ko markarekin eta herriko hirugarren Idoia Telleria izan zen, 1:42: 12rekin.
|
|
|
Gainera, emakume zuzendariekburututako zenbait lanek toki nabarmena lortu zuten sorkuntzaren munduan, telebistan, antzerkian, baita zinema komertzialeko esparruetan ere. Haien lanetanbereziki
|
emakumezkoei
dagozkien gaiak eta bizipenak izan ziren protagonista, halanola amatasuna, umetokiko minbizia, menopausia, profesioan garrantzi eta ardurakopostuak lortzearekin lotutako arazoak, edota dibortzioa. Gai horiek kontuan edukita, trantsizio garaian sakondu eta demokraziarako ibilbideak emakume heterosexualenbizitzan izan zuen esanahiaren hausnarketa egiteko dokumentu erabat aberatsakdira Cecilia Bartolomeren Vamonos Barbara (1978), Josefina Molinaren Funcionde noche (1981) eta Pilar Miroren Gary Cooper que estas en los cielos (1981), hiruemakumeen ikuspuntuetatik kontatutako eta filmatutako pelikulak (Radcliff, 2002: 77; Nash 176 eta 209; Martin Marquez, 1999).
|
|
2015
|
|
|
Izan ere, emakumezkoek taldeotan izan zuten presentzia eta pisua aski anekdotikoa izan zen. Ustelan eta Potten ez zen
|
emakumezkorik
egon talde sustatzaileetan; Oh! Euzkadin bai, baina bigarren planoan.
|
|
|
1981 bitarteko lanetan bezala, LIn hondartzak emakumezkoen oholtza dira nagusiki, baina orain artekoetan ez bezala, LIko hondartzetan agertzen diren
|
emakumezkoen esku
dago ekimena: neskatila bat izango da Goio hondartzara eramango duena sexu bila eta lehenengo aldiz subjektu bilakatzen da emakumea arlo horretan.
|
|
|
Ugariak dira halaber emakumezko pertsonaia mitologikoak edota literarioak, hala nola itsasneskak, Ariadna, Jano Jainkosa eta Ophelia, eta horiek dira «Berrogei izen sonetoa egiteko» poeman agertzen diren apurrekin batera
|
emakumezkoei
dagozkien izen propio bakarrak.
|
|
|
Gabez Takarraran mendi lasterketak bost urte beteko ditu zapatuan (Eskoriatzako plazan, 23:00etan) eta edizio honetan antolatzaileek
|
emakumezkoen artean
dagoen" mugimendua" nabarmendu dute: " Beterano mailan oso jende ona etorriko da, Alizia Olazabal edo Nerea Amilibia moduko atletek dagoeneko eman dute izena", adierazi du Iñaki Uribe etxebarriak.
|
|
2016
|
|
|
–Barkatu, Monsieur le Count, esan nuen nik?, zure lurraldeko biluztasuna dela eta, baten bat ikusiko baldin banu, begiratu egingo nuke negar malkoak isuriz, eta
|
emakumezkoei
dagokienez, halako gogoetak nigan ernarazi zuen ideiarekin lotsa gorritu nintzen?, hain ebanjelikoa naiz eta hain begi onez begiratzen diot haiengan flako den zernahi gauzari, ezen soineko batekin estaliko bainuke, baldin eta gainean nola jarri baneki. Baina segur aski nahiago nuke haien bihotzen biluztasuna zelatatu, eta ohitura, klima eta erlijio ezberdinek hartzen dituzten mozorroen bitartez aurkitu zer den on haiengan, modu horretan nire bihotza haienera moldatzearren; eta horretarako etorri naiz, hain zuzen ere.
|
|
|
Genero ikuspegia ez da
|
emakumezkoei
dagozkien gaiekin bakarrik lotuko.
|
|
|
Zezenetara joaten ez bazen ezago leku itxi batera erretzaileen kea irensteko.
|
Emakumezkoen artean
egon nahi zuela, ez minbiziaren mikrobioak arnasten errezaleen erdian. Mikrobio haiek akabatzeko egiten ziren ahalegin zientifikoak laguntzearren ari zirela musutruke.
|
|
2017
|
|
|
Baina, kasu honetan, ez al dira planteamendua aldrebes egiten ari? Behin eta berriro errepikatzen den emakumeen ekarpenaren berariazkotasun hori, une historiko batean genero ezberdintasunak sustatzeko asmoz bultzatu zen medikuntza eta erizaintzaren arteko banaketa artifizialaren, eta
|
emakumezkoei
zegozkien lanbideen hierarkizazioaren ondorioa baino ez litzateke. Ez alderantziz.
|
|
2018
|
|
|
Emilio Olazabalen eskutik, 1965ean sortu zen eskubaloi kluba gorpuztu zen Zarautz Kirol Elkartearen proiektua, eta gaur egun Amenabar Zarautz gizonezkoetan eta Aiala Zarautz
|
emakumezkoetan
daude klubaren piramidearen goiko muturrean; Espainiako Ohorezko B Mailako taldeak dira biak. Amenabar Zarautzek 13 postuan amaitu du liga zazpi urteren ondoren, Aitor Urbitartek ez du jarraituko entrenatzaile karguan; eta Aiala Zarautzek, hirugarren B multzoan.
|
|
|
1992ra arte ez zen euskaltzain
|
emakumezkorik
egon. Gaur egun euskaltzain osoen %25 zarete.
|
|
|
Kontzentrazio hori amantalak soinean egiteko deialdia egin dute lantaldetik. Gizonezkoak zein
|
emakumezkoak
daude ikur hori erabiltzera deituak. Emakumezkoen amantalek bereizgarri bat izango dute.
|
|
|
Jakin 227 uztaila urria 2018 kontserbadoreak aurreratu zuen: " Gizonezko gizabanakoak eta
|
emakumezkoak
daude, eta familiak daude. Ez dago gizartea bezalako gauzarik".
|
|
2019
|
|
|
Hala ere, hiru irakasleek denetariko taldeak ezagutu dituzte, batzuk bietarikoak, baina baita emakume bakarreko taldea eta gizon bakarreko taldea ere. Ikasle
|
emakumezkoei
dagokienez, Lizartzak argitu digu nahiz eta batzuetan ikasleak nokaren galerak kezkatuta hurbildu diren, emakume gehienek ikastaroetan parte hartu dutela hitanoaren galderak eta erabilera okerrak eraginda.
|
|
|
Nabarmentzekoa da aipatu dituzun bi entrenatzaile euskaldun horiek saskibaloiarekin urte askotan oso konprometituak egon diren emakumeak direla, emakumeen saskibaloian, zehazki. Biek argi eta garbi nabarmendu dute zenbaterainoko garrantzia duen
|
emakumezkoak
egotea emakumezkoen kirolean, eta beti aldarrikatu dute emakumeen eskubidea eta kalitatea kirola egiterakoan. Oztopoak oztopo, eta erresistentziak dauden arren, oso adibide esanguratsuak dira.
|
|
|
Benetan logikoena litzateke
|
emakumezkoak
egotea emakumezkoen klubetan, eta gizonak gizonekin aritzea, eta gero emakumeak eta gizonak nahastea berdintasun egoera batean. Emakumeak gizonezkoen kiroletara iristen dira, baina lehenago beste hainbat taldetan lanean aritzen dira.
|
|
|
Izan ere, maila sozioekonomiko baxuenean kokatzen diren pertsonek maila altuenean daudenek baino tuberkulosia izateko arrisku handiagoa dutela ikusten da, arriskuaren igoera esangarria izanik gizonezkoetan, baina ez emakumezkoetan. Azken horren arrazoia
|
emakumezkoetan
dagoen kasu kopuru txikia izan daiteke.
|
|
|
“sexualitatean, kontsumo ereduan, familian, hezkuntzan, arrazismoan, edertasun ereduan eta existitzen diren beste zapalkuntza eredu guztietara ere zabalduko da”. Aldarrikapenak Grebaren Sakanako deitzaileek azaldu dutenez, “erabat
|
emakumezkoen gain
dauden zaintzen berregituratze soziala” nahi dute. Eta, horrekin batera, doako etxeko lanak salatu dituzte, “gehienetan emakumezkoak garelako horien arduradun bakarrak”.
|
|
2020
|
|
|
2017). Hots, etxeko lanen %90, 6
|
emakumezkoen esku
dago. Epe luzera, ordea, belaunaldi ordezkapen traketsa indartuko da eta, beraz, gizarte babeseko politika berritzaileak abian jarri ezean, emakumeek, bertan nahiz kanpoan jaiotakoek, zaintza lanen zama oso handia hartuko dute bere gain.
|
|
|
Baina erabaki estrategikoago horien atzean, edo lerroa markatzen esan genezakeena, hor bai daudela gizonezkoen buru gehiago beharbada. [Bestalde] Erreferentea hesien gainetik jauzi egiten duten gizonezkoak dira beti, badakigu mila esperientzia izugarri pasatzen dituzten
|
emakumezkoak
daudela, baina ez ditugu ikusten, badakigu han daudela eta emakumezkoen salerosketen sareetan daudela eta abar.
|
|
|
2017 urteko datuen arabera, publiko pribatu dualtasunari dagokionez, EAEko eta NFEko feminizazio maila handia da enplegu publikoaren barruan. EAEn enplegu publikoaren %61, 6
|
emakumezkoen esku
dago. Aldiz, sektore pribatuan emakumezkoen presentzia %44, 1era murrizten da.
|
|
2021
|
|
|
Amaitzeko, gatazka armatuari dagokionez estatuak emandako pausuak ere nabarmendu zituzten. Frantzian gizonezko kartzeletan zeudenak Lannemezan eta Mont de Marsanera gerturatzeko urratsak egin dituzte, ez ordea,
|
emakumezkoenetan
daudenak; eta Xiker Haranburu libre utzi zuten 30 urte eta erdi kartzelan igaro ondoren, baina ez berarekin batera atxilotutako Jakes Esnal eta Jon Kepa Parot. Espainian, berriz, gerturatzeak azkartu zituzten, nahiz eta gehienak ez Euskal Herriratu.
|
|
|
Nafarroan 6.745 (%2, 06) emakumezko gehiago zeuden gizonezkoak baino. Zehazki, 333.971 (%50, 51)
|
emakumezko
zeuden 2020ko ilbeltzaren 1ean Nafarroan, gizonezkoak, berriz, 327.226 (%49, 48). Nafar guztien artean sakandarrak %3, 06 ginen 2020an, aurreko urtean baino 0,03 gutxiago.
|
|
2022
|
|
|
Alde horretatik, ondorio argigarri batera iritsi da: «Kaleratuek gizonezko eta
|
emakumezkoen artean
dauden lan baldintzen aldea salatu nahi izan badute, eta kaleratzeek emakumezkoen kolektiboari eragiten badiote, kaleratzeak baliogabeak direla esateko bide berri bat irekitzen da: sexu diskriminazio arrazoi bat dago».
|
|
|
Guk salatzen duguna garbiketan soldata arrakala dagoela da. Kaleak garbitzen dituzten gizonezkoen soldata arrakala
|
emakumezkoei
dagokienez oso handia da, 8.000 euro ingurukoa.
|
|
|
|
Emakumezkoei
dagokienez, Aitziber Urkiolak jantzi du txapela, 1:30:17 denborarekin. Helmugan azaldu duenez, Aiako lasterketan gaur egin du korrika estreinako aldiz, eta pozik agertu da garaipena lortu berritan.
|
|
|
Ikuspuntu horren baitan, bi sexu rol daude edozein kultur testuingurutan: gizonezkoari dagokion bat eta
|
emakumezkoari
dagokion beste bat. Maskulinitatea eta feminitatea erraz jotzen dira barneratutako sexu roltzat, gizarte hezkuntzaren edo" sozializazioaren" emaitzatzat.
|
|
|
Gerrak, errefuxiatuen egoera lazgarriak, politika ankerrak, erabaki politikoak dira. Gobernuek hartzen dituzte populazioaren gaineko erabakiak, emakumeak aintzat hartu gabe, baina demografiaren bilakaera
|
emakumezkoon esku
dago. Balia dezagun.
|
|
2023
|
|
|
Sain Paul-en agustindarrak, beneditarrak eta frantziskotarrak bizi izan ziren, baina Vincent han egon zen garaian monjek eramaten zuten. Elizatik dirurik ez zuen jasotzen ospitalak eta bertan alokatzen zirenen ordainketatik bizi ziren; hiru mailetan banatuak zeuden erietxeko pazienteak, ordaintzen zutenaren arabera; Vincent hirugarren mailan zegoen; eskulanak egin zitzaketen, bilarrean jostatu ere bai, aldizkariak eta liburuak bazituzten eta pinu artean paseatzeko tokiak ere bai; paziente moduan hamar bat gizonezko eta hogei bat
|
emakumezko
zeuden; Théophile Peyron ek zuzentzen zuen ospitala; oftalmologiako espezialitatea zuen Peyron ek eta itsas armadako sendagile izana zen (Naifeh eta White, 2011).
|
|
|
|
Emakumezkoei
dagokienez, Oriok ezin izan du atzoko emaitza bikaina errepikatu. Bandera eskuratu zuen atzo Moañan, eta gaur ere ondo atera da arraunean, baina gero ezin izan die jarraitu Donostiako bi traineruei, eta haien atzetik helmugaratu da azkenean, ligara begira urrezko puntuak galduta.
|
|
|
Euskal presoen aldeko azaroko elkarretaratzean, besteak beste, eguenean izango den greba feministarekin bat eginez, gogora ekarri zuten gaur egun 21 euskal preso
|
emakumezko
daudela. Horrez aparte, aurrera begira jarri eta besteak beste, iragarri zuten Durangoko Azokara eramango dutela Giza Eskubideen defentsa.
|
|
|
Eta bestetik, eguenean, Greba Feminista Orokorraren bueltan, gogora ekarri zuten gaur egun 21 euskal preso
|
emakumezko
daudela eta “zaintza eskubide kolektiboaren aldeko proposamen horretan, emakume presoak pairatzen duten zigor sozial, pertsonal eta penalaz mintzatu” behar dela berriro ere. “Eta presoen zaintzaren ikuspuntutik, espetxea tarteko, zaintza lanak emakumearen bizkar suertatzen” direla beti ere.
|