|
2002
|
|
|
Hortaz, haurrei bizitza ohitura osasungarriak erakustea proposatzen dute eta arlo horretan funtsezkoa da
|
emakumearen
zeregina, gaur egungo gizartean duen rolagatik.
|
|
|
Talde horren lanen artean, Perez Fuentes en liburua bereiziko dugu, genero ikuspegiaren aitzindaria izandelako gure artean. Bere ondorioen arabera, meategi inguruko
|
emakumeen
zeregina oso garrantzitsua izan zen familiak aurrera atera ahal izateko, lanaren banaketaoso estua izan arren, eta emakumeak meategietatik kanpo mantendu arren.Nafarroako kasuan, lan asko argitaratu dira azken urteotan bertako biztanleriarenbarne ezaugarriei buruz (ugalkortasuna, hilkortasun orokorra eta haurrena, ezkontza tasa, eta abar), eta familiaren historiari eta mugimendu migratorioeiburuz... Nabarmentzekoak dira, bestetik, haurabandonatuei buruzko ikerketak:
|
|
2003
|
|
|
FAO (2002a); FAO (2002b); FAO, PMA eta (2002), zeinetan nekazari txikien produktibitate igoerak, sarreren dibertsifikazioa, lur-sailen jabegoa eta bere banaketa parekoa, eta
|
emakumeen
zeregina azpimarratzen dituen.
|
|
|
Bestalde, ukitu behar dugu
|
emakumeen
zeregin berezitua. Haiek esan bezalaemakumeen parte hartzeak ere eman die dentsitate berezia plataforma barneangauzatu diren giza harremanei eta askotan andre horiek, haietariko batek esanbezala, jadanik ama izaniko emakumeak?
|
|
2005
|
|
|
Jakina garaiko artikuluak ziren, ez testu feministak, eta bai Ormaetxeak zein Lacallek
|
emakumearen
zeregin propio batzuk seinalatzen zituzten (umeen lehen hezkuntza, etxeko lanak,...). Baina, biek ere genero bereizketa gogorra ezarri barik berdintasun maila nabarmena aldarrikatzen zuten. Hirugarren iritzi bat, hau ildo liberal kontserbadorekoa, Pablo Alzolak agertutakoa izan zen.
|
|
2006
|
|
|
Nola edo hala oztopoak jartzen zaizkie emakumeeigizonek dituzten eginkizunak bete ahal izateko edo gizonak dauden esparruetansartu ahal izateko. Eta alderantziz, gizonak ez dira?
|
emakumeen
zereginetan, sartzen. Hau da, lan banaketa sexualari buelta eman ordez, sendotu egiten da.
|
|
2009
|
|
|
Reginak, markesa anderearen alabak zaldi gainean noiznahi ikusten ohitua zegoenak, ez zuen hartan dudarik, baina Nazariok bere mundu ikuskera zuen, ongi zehaztutako bere esparru sailkatuekin, han gizonak eta hemen emakumeak, nor bere funtzioarekin, denborarekin, egunkarian irakurritako Pierre de Coubertinen esaldi bat erabiliko zuen bere teoriaren zuribide gisa: ?
|
Emakumeek
zeregin bakarra dute: garailea koroatzea, garaipenaren girlandez koroatu ere??; esan nahi baita Nazariok ez zuela laket emakumeak zaldi gainean ikustea, zaldiarena gizonaren eremua zelakoan; baina emaztea beste iritzi batekoa zuen, antza, eta Nazariok erdibidea aurkitu eta honela esan zien Ada eta Maria Bibianari, aholku emateko orduan:
|
|
|
Haatik, eragina ez da berbera emakumeen eta gizonezkoen kasuan.
|
Emakumeak
zereginen banaketa injustua dela hautematen dueneanbakarrik hazten dira bikote gatazkak. Horren oinarrian gatazkak konpontzeko eraginkortasunik eza dagoela esan daiteke.
|
|
|
Halaber, estresatuta dauden emakumeek bikotekidearengandik laguntza gutxiago hautematen dute haurraren hazieran. Horrexegatik, hain zuzen ere, ulergarria da ikerketek
|
emakumea
zeregin eta erantzukizunezgainkargatuta senti daitekeela esatea, eta emaitza gisa gizonezkoek baino estresmaila altuagoa izatea.
|
|
|
Reginak, markesa anderearen alabak zaldi gainean noiznahi ikusten ohitua zegoenak, ez zuen hartan dudarik, baina Nazariok bere mundu ikuskera zuen, ongi zehaztutako bere esparru sailkatuekin, han gizonak eta hemen emakumeak, nor bere funtzioarekin –denborarekin, egunkarian irakurritako Pierre de Coubertinen esaldi bat erabiliko zuen bere teoriaren zuribide gisa: "
|
Emakumeek
zeregin bakarra dute: garailea koroatzea, garaipenaren girlandez koroatu ere" –; esan nahi baita Nazariok ez zuela laket emakumeak zaldi gainean ikustea, zaldiarena gizonaren eremua zelakoan; baina emaztea beste iritzi batekoa zuen, antza, eta Nazariok erdibidea aurkitu eta honela esan zien Ada eta Maria Bibianari, aholku emateko orduan:
|
|
2010
|
|
|
Saharako hegoaldea eta Asiako hegoaldea dira kaltetuenak, %40tik gorako tasekin; munduko gainerako lurraldeak, berriz, %3tik %17ra bitartekoak dira. Testuinguru horretan,
|
emakumeek
zeregin nabarmena dute. Ekainaren amaieran, Emakumeak Fundazioak Afrikako eta Espainiako ekintzaileen topaketa antolatu zuen, “ezagutza eta esperientzien truke aberatsa”.
|
|
2011
|
|
|
|
Emakumeen
zeregin bakarra objektu sexuala izatea edo
|
|
|
j) Neurri egoki guztiak hartu, hezkuntzaren alorrean bereziki, gizonaren eta emakumearen jokabidearen inguruko gizarte eta kultura ereduak aldatzeko, sexuetatik bat bestea baino gutxiago edo gehiago dela uste izanagatik edo gizonen eta
|
emakumeen
zeregin estereotipatuak direla eta, izan daitezkeen aurreiritziak eta ohiturazko nahiz bestelako eginerak ezabatzeko;
|
|
|
Abere azienda bat aurrera ateratzeak zer nolako ahalegina eskatzen duen jakinik, Arantxaren alderdi altruista hobeto ezagutzeko hau baino ez dugu esango: beretzat geratzen zaizkion astialdiko ordu apurretan baserriko
|
emakumearen
zeregina garatzen eta aldarrikatzen aritzen da, hainbat bilera eta ekimenetan parte hartzen baitu.
|
|
|
Arantzarekin hitz egiten hasi eta berehala, baserriko
|
emakumearen
zereginari buruzko gaia atera zaigu hizpidera. Orain arte emakumeak sektore honetan egiten zuen lanak balioespen eskasa zeukan gizartearen aldetik.
|
|
2012
|
|
|
–Zure lana da ni zaintzea. Nik ekarri dut soldata etxera;
|
emakumearen
zeregina da senarraren eta seme alaben zaintza.
|
|
|
Hala, modu paraleloan, elkarte munduaren eta tokiko parte hartzearen lidergo jarduerak ere, hau da, zuzendaritza eta ikusgarritasuna dakartzaten jarduerak, ordezkaritza, erabakia, negoziazioa eta agintariekin elkarrizketa eskatzen dutenak, horiexek hurbiltzen dira gehien jokamolde maskulinora. Ohiko lanak, eguneroko kudeaketa eta aitortza gutxiko gainerako jarduera ez formalak, ordea,
|
emakumeen
zereginak izaten dira eskuarki.
|
|
2013
|
|
|
faktura batzuk, eskariak, etab? Izan ere, bai gurasoek jaso zutèn heziketan eta bai haiek alabei emandakoan ere, beste bat zen
|
emakumeen
zeregina: ongi ezkondu eta mundura seme alabak ekartzea, munduko mundu guztien artean, etxekoan izan baitzitekeen emakume bat nor?, moja joan ezean?
|
|
|
lagundu ere egiten zioten bi ahizpek aitari –etxetik betiere, ez aitak ez amak ez baitzituzten lantegian nahi– zeregin batzuetan: faktura batzuk, eskariak, etab... Izan ere, bai gurasoek jaso zutèn heziketan eta bai haiek alabei emandakoan ere, beste bat zen
|
emakumeen
zeregina: ongi ezkondu eta mundura seme alabak ekartzea –munduko mundu guztien artean, etxekoan izan baitzitekeen emakume bat nor–, moja joan ezean... gurasoek inola ere gura ez zutena, ez elizazaleak ez zirelako, baizik eta lantegiaren jarraipena arriskuan ikusten zutelako:
|
|
|
Ikuspegi honi segituz, emankortasun funtzioaren subordinazioaren patroiak determinatu bide ditu lehenik Europako eta aurrerago beste kontinenteetako herri aborigenei tokatu zaien lekua,
|
emakumeen
zereginei eman zaiena, izadiaren lekua eta beste hainbat. Hala, patroi bertsuan subordinatuak izango dira herri indijenak, emakumeak, nekazariak, izadia:
|
|
2014
|
|
|
Iparragirrek dio normal normal hartzen duela egoera hori. Ohartarazi duenez, alkate kargua duen lehen emakumea bada ere, Leitzan urte luzez garrantzitsua izan da
|
emakumeen
zeregina herrigintzan. Gainera, Bilduk Leitzan dituen bederatzi hautetsietatik bost emakumeak dira.
|
|
|
Hala ere Opuseko batzuek oraindik uste dute
|
emakumeen
zeregina ez dela ikastea eta lan egitea, baizik eta etxean gelditzea senarra eta haurrak zaintzen.
|
|
2015
|
|
|
Bisionarioaren ameskeriekin batera begi zorrotza ere beti izan du Oteizak, eta ez dago ukatzerik sineste eta ohituren transmisioa, kultura baten erro diren ezaugarri guztien biziraupena
|
emakumeen
zeregina dela batez ere eta sakonean. Amona eta biloba nexkaren arteko ernaltze aberasgarri horren neurrira iritsi ez arren, aitona eta biloba mutilaren arteko harremanari ere eskaintzen dio tokirik euskal imajinario kolektiboak, edo imajinario horren irudi tradizionalak behinik behin:
|
|
2016
|
|
|
Bide horretan, goitik behera aldatu zen emakume zurien bizitza. 1830eko hamarkadarako, lantegiek beren gain hartuak zituzten
|
emakumeen
zeregin ekonomikoetako asko. Egia da emakumeak askatzen ari zirela garai batean egiten zituzten lan zapaltzaileetako batzuetatik.
|
|
|
d) Zure ustez, zein jotzen zen
|
emakumeen
zeregin nagusitzat?
|
|
2017
|
|
|
Ulertu nahi badugu nola uztartzen diren ongizate estatua eta demokrazia, erreparatu behar diogu familien eta
|
emakumeen
zereginari, izan ere, lan indarra dohainik ekoizteaz gainera, haiek ekoizten baitituzte norbanako autonomoak, norbanakook zainduz eta heziz. Norbanako indibidualak nola sortzen ote diren, teoria demokratiko nagusiek ez dute txintik esaten gaiaz (Benhabib eta Cornell, 1990); badirudi 16 edo 18 urterekin agertzen direla gizakiak munduan, erabakiak hartzeko eta dirua irabazteko prest, betiere arrazionaltasun unibertsalari jarraikiz.
|
|
|
d) Zure ustez, zein jotzen zen
|
emakumeen
zeregin nagusitzat?
|
|
|
d) Zure ustez, zein jotzen zen
|
emakumeen
zeregin nagusitzat?
|
|
2018
|
|
|
10:45 Graffitti tailerra: " Landa eremuko
|
emakumeen
zereginak".
|
|
2019
|
|
|
Emakume estatubatuarrak dira bestsellerrak doilortu izanaren erantzuleak: liburu horien helburua ez da gustukoak izatea bakarrik, ezpada ihesbide bila dabiltzan
|
emakume
zeregin gabeen gustukoa izatea. Honela definitzen ditu haien jarduerak Philipp Wylliek:
|
|
|
Bestetik, independentzia lanaren bitartez lortu nahi duen emakumeak askoz ere aukera gutxiago du gizonezko lehiakideek baino. Lanbide askotan, soldata txikiagoa du gizonek baino;
|
emakumearen
zereginak ez dira hain espezializatuak, eta, beraz, okerrago pagatzen zaio gizonezko obrero kualifikatu bati baino; lana bera denean ere, ordaina txikiagoa da. Gizonen mundu batera iritsi berria denez, haiek baino aukera gutxiago du arrakasta izateko.
|
|
|
dirua, izen ona, plazera. Asperturik dagoen
|
emakume
zeregin gabearentzat, aldiz, zama bat besterik ez da, gainetik kendu nahi duena; orduak pasatzea lortze hutsa onuragarria zaio: gizonaren presentzia probetxuzkoa du guztiz; gizonarentzat, erdiesten duen etekin sexuala da askotan harreman baten interesik handiena:
|
|
|
Jardunaldi honek elikadura arazo orokorrak sortzen ditu eta goseari, malnutrizioari eta pobreziari aurre egiteko ekimenak bultzatzen ditu. 1979an lehen aldiz egin zenetik, egun horretan, landa ingurunearen garapena,
|
emakumeen
zeregina nekazaritzan, emakumeek nekazaritzan duten garrantzia, elikagaien segurtasunean urak duen garrantzia, ingurumenaren zaintza edo iraunkortasuna jarri ditu. Gaur, 40 urteurrenean, errezeta berezia eskaintzen digu, eta aholku onak ematen dituen menua.
|
|
2020
|
|
|
Marxek soldatapekoen egoera analizatzen zuen batez ere, kapitalismoaren bilakaera aztertzeko.
|
Emakumearen
zereginak kontuan hartuz gero, eta hori da Federicik egiten duena, Marxen aztergaia mugatua dela ikusten da, emakumearen lan domestikoa, sexuala eta erreproduktiboa soldata sistematik aparte daudelako. Emakumearen lana produkzio egitura sozialaren oinarrian egon da, eta dago oraindik.
|
|
2022
|
|
|
Agirietan ageri denez, XVI. mendeaz geroztik izan dira batelariak Pasaian, eta XX. mendera arte bizirik iraun zuen lanbidea izan zen. Gizonak ere aritu izan ziren, baina, nagusiki,
|
emakumeen
zeregina zen. Pasaiako arrantzaleak XVI. mendeaz geroztik joan izan dira Ternuarat arrantzara, eta denboraldi luzeak ematen zituzten etxetik kanpo (horietako aunitz ez ziren gehiago itzultzen; ondorioz, emakumeek familiak aitzinerat atera behar izaten zituzten).
|
|
|
Teneren Miren Itziari idazkiak eta olerkiak irakurtzeak sentsazio arraro batekin utzi nau oharkabean, nire irakurketan zehar nola halako kontraesan batean begietaratu baitut Robustiana Mujika. Batetik, jatorri apaleko andrazko bat daukagu, oztopoak oztopo bere burua landuz proiekzio eta oihartzun publikoa lortu duena emakume gisa, baina, aldi berean,
|
emakumearentzat
zeregin subsidiarioa defendatzen duena, beti ere gizonaren menpekoa eta esparru pribatuan.
|
|
|
Marxek soldatapekoen egoera analizatzen zuen batez ere kapitalismoaren bilakaera aztertzeko. Federicik
|
emakumearen
zereginak kontuan hartu ditu. (Historiaren) gauzak konplexuagoak dira.
|
|
|
Zelatariak bazekien ez zuela kaskagorriak atea zabalduko, ez duelako sekula hori egiten ikusi. Ondo banatuak dituzte bi
|
emakumeek
zereginak. Kaskagorriak ez du inoiz txakurra paseoan ateratzen, ez ditu sekula erosketak egiten ez lorategia zaintzen.
|
|
|
Marokoren modernizazioa abian da,
|
emakumearen
zeregin garrantzitsua tarteko. Inglehart eta Welzel (2005) autoreen bi dimentsioko planoari heltzen badiogu (1 irudia), lehenago esan dugun bezala, begien bistakoa da Maroko modernitatetik urrun dagoela aztertutako bi dimentsio nagusietan(" tradizionalismoa eta sekularizazioa" eta" materialismoa eta postmaterialismoa").
|
|
2023
|
|
|
Abortuaren aurkako ofentsiba Ukrainako gerrak ekarri duen gizartearen, ekonomiaren eta emakumeen gorputzen militarizazioarekin bat datorrela diote emakumeen eskubideen aldeko taldeek.
|
Emakumearen
zeregina gerran etorkizuneko soldaduen ama eta egungo soldaduen «euskarri» izatea dela salatu dute.
|