|
2000
|
|
|
Lau saridunetatik, hiru, emakumezkoak izan dira aurten: Euskarazko Literatur Sariaren irabazlea Lourdes Oñederra izan da" Eta
|
emakumeak
sugeari esan zion" liburuarengatik; Gaztelaniazkoa berriz, Paloma Diaz Masek jaso du" La tierra fertil" eleberriarengatik; eta Itzulpen Saria Irene Aldasorok eskuratu du James Joycen" Dublindarrak" liburuaren itzulpenagatik. Felipe Juaristi izan da saritutako gizonezko bakarra.
|
|
|
Lourdes Oñederra: Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion (1999)
|
|
2002
|
|
|
Euskaldunon Egunkariako zutabegile ere izana. Lourdes Oñederraren lehen nobela da Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion (Erein, 1999) [itz.: Y la serpiente le dijo a la mujer, Bassarai, 2000] eta hainbat sari eskuratu ditu oso denbora gutxian:
|
|
|
Mendebaldeko testurik izugarrienetakoari egindako erreferentziak ematen dio hasiera Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion eleberriari. Sagarra janez gero, Jainkoa bezalakoak izango zirela, jakituria guztiaren jabe, agindu omen zion sugeak Evari.
|
|
|
J. Osororen Tentazioak) edo kritikak egindako harrera hoberena (ik. L. Oñederraren Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion) iritsi ziren orduan, eta, datuok, igoera kuantitatiboa baino gehiago, igoera kualitatiboa adierazten dute. Alegia, idazleok kaleratutako lanak kritikarien arreta, onespena lortuz doazen neurrian (Miren Agur Meaberen poema liburuak 2001ean erdietsitako Kritika Saria ere hortxe dugu), euren izaera marjinala ere gaindituz doazela esango genuke.
|
|
|
interes handiagoa argitaratzaileen eta komunikabideen aldetik, ikerketa espezifikoen kaleratzea (Olaziregiren Intimismoaz haraindi, adibidez), memoria historikoaren berreskuratze saioak (Linda Whiteren Basque Women Writers of the 20th Century), Emakume Idazleen Lantaldearen sorrera 1999an eta Gutiziak ipuin bilduma kolektiboaren kaleratzea (2000)... Dena den, Lourdes Oñederraren Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion (1999) nobelaren harrera bihurtu da, ziurrenik egilearen beraren gogo eta itxaropenen kontra, aipatu aldaketa horren ikur nagusi:
|
|
2005
|
|
|
Miren Lourdes Oñederra, Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion (1999); Miren Agur Meabe, Azalaren kodea (2000); Sonia Gonzalez, Ugerra eta kedarra (2002); Jasone Osoro, Gre ta (2003).
|
|
2006
|
|
|
90eko hamarkadari amaiera emateko, Lourdes Oñederraren Eta
|
emakumeak
sugeari esan zion (1999, Erein) eleberriko Teresa aipatuko dugu. Izenburuak berak mito femeninorik esanguratsuenetakoa iradokitzen du, izan ere, sugeak esan baitzion Evari sagar hartatik jaten bazuen Jainkoen gisara betiko jakituria eskuratuko zuela.
|
|
|
Oñederra, L., 1999, Eta
|
emakumeak
sugeari esan zion, Erein, Donostia.
|
|
2011
|
|
|
Edonola ere, Lasartek aurkitu du tesi honen korpusean literatura eta gizartea dialektikan jarri dituenik. " Izugarri txunditu ninduen eta txunditzen nau oraindik Lourdes Oñederraren Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion (1999) eleberriko Teresa protagonistak. Ez dago senarrarekin, ez maitalearekin, ez genesiak esaten dionarekin.
|
|
2015
|
|
|
Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion, Arantxa Urretabizkaiaren Zergatik panpox eta Koaderno
|
|
|
Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion
|
|
|
are hunkigarriago, Oñederraren Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion irakurtzen duenak egilearen
|
|
|
Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion,
|
|
|
|
emakumeari
sugeak esan zion, Lourdes Oñederra).
|
|
|
Hasieratik harrapatu nauen eleberria dela esango nuke, aurrekoa baino narratibitate handiagokoa eta Scarpettaren estiloaz esaten denarekin bat egiten duena: trebezia handia erakusten du pertsonaien arima deskribatzen, etengabeko hausnarrean dagoen hirugarren pertsona narratiboaren bidez. Eta
|
emakumeari
sugeak esan zioneko egitura zatikatu eta errepikakorra baztertu duen arren, oraingoan ere babesik gabeko pertsonaiak aurkezten dizkigu Oñederrak, estalperikgabe bizitzari aurre egin behar diotenak. Memoria eta sorkuntza berdinduz, literatura erraietatik ateratzen den jarioa dela esaten da nobelan, hitzetara errenditzea kosta egiten den zera hori, hain justu.
|
|
|
Izan ere, elementuen mende, naturaren indarren aurrean babesgabe, eta ur lasterraren joan eutsiezinari begira bezala ikusten dut liburu honetako protagonista, Luzia. Eguneroko bizitzaren xehetasunetan bilatzen du bizitzaren zigilua Oñederrak, eta, horretarako, aurreko eleberriko pertsonaiak, Eta
|
emakumeari
sugeak esan zioneko Teresak baino larritasun gutxiagoz begiratzen dio denboraren joanari oraingo honetan. Hark ihes egiten zuen; Luziak, aldiz, ez.
|
|
|
Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion nobelan zein «Anderson anderearen gutizia» ipuinean Lourdes Oñederrak erakutsia zigun idazteko estilo zuzen eta arras pertsonala duela, eta Intemperiesen estilo horri jarraipena emateaz gain urrats bat harago eraman duela esango nuke. Orain, «pertsonala» kontzeptuarekin zehazki zer esan nahi dudan argitu beharra dudala iruditzen zait, Oñederraren azken liburuaren azalak eragindako erreakzioak (neurea besteak beste) tarteko.
|
|
|
Bigarren kontutxoa, Oñederraren Eta
|
emakumeari
sugeak esan zioneleberria gogoan, aurreiritzien inguruko pasadizo bat da. Auskalo lehen nobela harkizandako harrera beroak? «gizarte mailako gertakizuna, guztiok ukitzen gaituen jasokera»?
|
|
2016
|
|
|
Bai Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion eleberrian (ez dut inoiz asmatzen faktoreen hurrenkeran, inoiz ez dakit sugea ala emakumea doan lehenago), eta bai eta Intemperies. Babes bila n (Jesús Carrascoren nobelak aldatu ote zion izenburua?), Lourdes Oñederrak zalantzaren mugetan bizi diren pertsonaiak ageri ditu.
|
|
|
Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion Erein, 1999
|
|
|
Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion
|
|
|
Euskal literaturak emakumeen izen asko batzen ditu gaur egun, baita emakumeek idatzitako maisulanak ere, hala nola Mariasun Landaren Iholdi eta krokodiloa ohe azpian, Lourdes Oñederraren Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion, Arantxa Urretabizkaiaren Zergatik panpox eta Koaderno gorria, Miren Agur Meaberen Azalaren kodea, Aurelia Arkotxaren Septentrio edo Arantxa Iturberen Ezer baino lehen, besteak beste.
|
|
|
6. " Azkenekoz medikuarenean izan zinenean, kezkatzeko arrazoirik ez zuela ikusten esan zizun" (Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion, Lourdes Oñederra).
|
|
2018
|
|
|
Lourdes Oñederra, Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion
|
|
2020
|
|
|
Lourdes Oñederra, Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion
|
|
|
Mende hasierako ebento literario nagusietako bat izan zen Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion: irakurleen estimu azkarra (lau edizio lehen urtean), kritikarena, sari zaparrada (Beterriko Liburua, Espainiako Kritika, Euskadi, Zilarrezko sariak), gaztelaniaratze berehalakoa.
|
|
|
Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion, Lourdes Oñederra, Erein, nobela, 1999.
|
|
2022
|
|
|
Lourdes Oñederra, Eta
|
emakumeari
sugeak esan zion
|