|
2003
|
|
|
Alde horretatik, emakumea lanean hasteak seme alabengan izan ditzakeen ondorioak ponentzietako bat izanen dira, Rafael Garoz psikoterapeuta familiarraren kargura. Izan ere, emakumea lan munduan sartzeak, zalantzarik gabe, aldatu egin du
|
emakumeak
seme alaben hezkuntzari aurre egiteko modua, askotan laguntzarik gabe, etxe barruko erantzukizun banaketa ez delako egiten. Justeren aburuz, “aldaketa etxean hasten da, eta ez pentsamolde aldaketa bakarrik, jarrera aldaketa ere bai”.
|
|
2005
|
|
|
Patriarkatuak gidatu du gizartea urte askoan. Horren arabera,
|
emakumeak
seme alabak izan behar ditu, hezi behar ditu, etxeko lanak egin behar ditu eta familiaren osasun fisiko eta emozionala zaindu behar du. Eta gainera horiek guztiak «maitasunez» egiten ditu.
|
|
|
SFren helburua emakume espainiarrak frankismoaren ideologia eta printzipioen arabera doktrinatzea zen eta eskolak, hitzaldiak, abesbatzak, dantzak, etab. antolatu zituen xede horren inguruan.
|
Emakumeei
seme alabak zaintzen, josten, garbitzen, irakurtzen, etab. erakusten zitzaien, eta arrazoi horregatik, erakunde horrek pisu politiko gehiegi ez zuela izan zirudien. 60 hamarkadatik aurrera, Espainian emakumearen inguruan emandako aldaketen aurrean, SFk ez zuen aldaketa eraginkorrik burutu, 1961eko legea bultzatzearen salbuespenarekin, eta ondorioz, errealitate sozialetik urruntzen joan zen.
|
|
|
Neskatilak hezteak “haurren bizitza asko salbatzea esan nahi du”, dio José Miguel Contrerasek, GKEaren Espainiako ataleko lehendakariak. Nazioarteko adierazleen arabera, prestakuntzarik gabeko amen seme alabek hiltzeko edo desnutriziorako arrisku handiagoa dute bigarren hezkuntza edo goi mailako hezkuntza duten
|
emakumeen
seme alabek baino. Erdi mailako herrialde pobre batean eta 20 milioi biztanle dituen herrialde batean, neskentzako eskola irakaskuntzak urtero bost urtetik beherako 60.000 haurren bizitza salbatzea ekarriko luke.
|
|
2007
|
|
|
Baina ez zaigu karitatea ematea gustatzen, baizik eta emakumeei eskatzen diegu janariren bat ekar dezatela eta guk beraiek ez dituzten arrautzak eta esnea ematen dizkiegu. Hain zuzen, Creative Handicrafts elkarteko
|
emakumeen
seme alabek malnutrizio eta haurren eritasun arazo gutxiago dituzte. " Gure lana globala izatea lortzen saiatzen gara, eta, horregatik, gizonei ere laguntzen diegu lana aurkitzen" Hori egia da.
|
|
|
batetik, ekonomikoki ahulenak diren familientzako gizarte larrialdietarako programak, eta, bestetik, kide batentzako edo gehiagorentzako laguntzak eta diru-laguntzak. Familia kargak dituzten
|
emakumeen
seme alabek lehentasuna duten haurtzaindegiak edo soilik seme alabak dituzten emakumeentzako oporretako egonaldietarako diru-laguntzak dituzten haurtzaindegiak dira administrazio autonomikoak gizarte esparru horretarako aurreikusten dituen neurrien adibide batzuk. Andaluziako Erkidegoak, nukleo horri zuzendutako diru-laguntzen barruan, gizarte larrialdietarako eta gizarteratzeko laguntza programak, bizirauteko beharrak betetzeko baliabide osagarriak eta haurrentzako jantokiko gastuetarako prestazio ekonomikoak ditu.
|
|
2008
|
|
|
Ikertzaile greziarren zenbait lanek adierazten dute haurdunaldian fruta eta barazki ugariko dieta baten bidez elikatzen diren
|
emakumeen
seme alabek ez dutela joera handiagoa etorkizunean asma edo alergiak garatzeko. Ikertzaileek beren aurkikuntzak haurdun zeuden 468 emakumeren eta haien seme alaben jarraipenean oinarritu zituzten sei urte eta erdian, elikadurari buruzko galdetegiak erabiliz.
|
|
|
“American Journal of Obstetrics & Gynecology” aldizkarian berriki argitaratu den azterlan baten arabera, gero eta gehiago dira gehiegizko pisua eta obesitatea duten keinukariak. Egoera horrek eragin negatiboa du jaioberrietan, pisu normala duten
|
emakumeen
seme alabek baino gantz eta muskulu gehiagorekin jaiotzen baitira, Oklahomako Unibertsitateko (AEB) Osasun Zientzien Zentroko ikertzaileek ondorioztatu dutenez. ).
|
|
|
Save the Childrenek eskatu du genero indarkeria jasaten duten
|
emakumeen
seme alabak biktima gisa artatzeko.
|
|
|
Etxeko indarkeriaren biktima diren
|
emakumeen
seme alabei kasu egin behar zaie, eta babes sistemak lakra horren biktima gisa hartu behar ditu. Save the Children jaunak atzo eskatu zuen Genero Indarkeriaren aurkako Eguna aprobetxatuz, gai horri buruzko eskuliburu bat aurkeztu zuela.
|
|
|
“Familian genero indarkeria kalte egiten dio haurraren garapenari, haren eredu afektiboak aldatuz edo garapen emozional, sozial, kognitibo edo fisikoan nahasteak sortuz, eta eraso fisikoen biktima direnean gerta daitezkeen lesioak», ziurtatu zuen Orjuelak. Save the Childrenek nabarmendu zuen Espainian ez dagoela jarraipen estatistikorik Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak (CGPJ) zentralizatuta genero indarkeriaren biktima diren
|
emakumeen
seme alabei buruz. Autonomia erkidegoek bildutako datuen arabera, harrera etxeetan beren amekin dauden adingabeak bakarrik daude.
|
|
|
Autonomia erkidegoek bildutako datuen arabera, harrera etxeetan beren amekin dauden adingabeak bakarrik daude. “Genero indarkeriaren biktima diren
|
emakumeen
seme alabei buruzko datuak aurkitzeko zailtasun handia dago, eta horrek gehiago ikusezin bihurtzen ditu”, esan zuen GKEak.
|
|
2009
|
|
|
Nomadak izan arren, kokaleku finko batean ezartzera behartuta, gaixotasunak eta depresioa antzinako herri horrekin amaitzeko zorian egon ziren. Horren aurrean,
|
emakumeek
seme alabak izateari utzi zioten eta urte gutxitan 39 assurini baino ez ziren bizirik geratu.
|
|
|
Nomadak izan arren, kokaleku finko batean ezartzera behartuta, gaixotasunak eta depresioa antzinako herri horrekin amaitzeko zorian egon ziren. Horren aurrean,
|
emakumeek
seme alabak izateari utzi zioten eta urte gutxitan 39 assurini baino ez ziren bizirik geratu.
|
|
|
Madariagak, bestalde, emakumeen burujabetza ekonomikoa sustatzeko beharra azpimarratu du. Lan eremuan berdintasuna lortzeko, beharrezkoa da gainerako eremuetan, batez ere familia erantzukizunei dagokienean, gizonek eta
|
emakumeek
seme alabak zaintzeko erantzukizuna partekatzea. Idazkari nagusiak gogor kritikatu du, horrenbestez, familia eta lanbidea bateratzeko indarrean dagoen neurri nagusia:
|
|
|
Aiaran (Araba) genero indarkeria pairatu duten
|
emakumeen
seme alabentzat zerbitzu berezia ireki dute. Hala, emakumezkoak Laudioko zentrora terapia psikologikoa jasotzera joaten direnean, Aiaran artatuko dituzte haurrak.
|
|
2011
|
|
|
“Haren printzipio aktiboak hegoaldeko emakumeek bildu eta tratatu dituzte”, azpimarratu du Koordinakundeak. Salmentagatiko aparteko diru sarrerei esker, Burkina Fassoko
|
emakumeek
seme alaben eskola kuotak ordaindu eta botikak eros ditzakete, “senarren mende egon gabe”. Umezurtzen hezkuntza gastuak ere haiekin ordaintzen dira, eta umezurztegi bat eraikitzen hasi dira.
|
|
|
Emaitzek erakutsi zutenez, haurdunaldian esnea edateak ez zuen loturarik izan haurren asma garatzeko arrisku handiagoarekin, eta, berez, gaixotasun horren aurka babesten du. Hala ere, egunean behin gantz gutxiko jogurta frutekin jan zuten emakumeek 1,6 aldiz aukera gehiago izan zituzten zazpi urterekin errinitis alergikoa eta asma garatuko duten haurrak izateko, kontsumo hori egin ez zuten
|
emakumeen
seme alabekin alderatuta. Ikerketa horren egileek iradokitzen dute jogurtaren elikagaiekin lotutako osagai ez koipetsuek zeregin bat izan dezaketela arrisku hori areagotzen.
|
|
2012
|
|
|
Erditze ondoko profilaxian, erditu eta berehala ematen da, eta ez 72 ordu igaro ondoren. Hala ere, Rh negatiboari ez litzaiokeela beharrezkoa izango anti D profilaxia ematea,
|
emakumeak
seme alaba gehiago ez izatea planifikatu duenean edo Rh gizon negatibo batekin harreman egonkorra duenean. Beste izen handiko gida batzuek (esperientzia klinikoan eta adituen iritzian oinarrituak) gomendatzen dute aitaren Rh faktorea zehaztea Rh rekin keinuka, aitatasun biologikoari buruzko ziurtasuna dagoenean, immunoglobulina beharrik gabe ez emateko.
|
|
2013
|
|
|
alde batetik ama izan nahi duzu (32 urte nituen eta agian aurrerago ez nuen umerik izateko aukerarik edukiko) eta bestetik ez dakizu zeurekoi jokatzen ari ote zaren. Baina pentsatu nuen lehenago, gerra garaietan,
|
emakumeek
seme alaba ugari izaten zituztela eta haiek ere ez zutela erditzeko prestaketa ikastarorik jasotzen edo egoera latzetan hezten zituztela haurrak. Aurrera jotzea hautatu nuen, unean unean zetorrenari erantzuten joango nintzela.
|
|
|
1976 urtean abiatu zuten auzia, Franco hil eta urtea betea ez zela, Espainian egungo konstituzioa oraindik indarrean sartu gabe zegoenean. Garai hartan,
|
emakumeak
seme alabak zaintzeko bizi ziren, baina guraso ahala gizonek zeukaten. Bi urte falta ziren antisorgailuen erabilera legeztatzeko; abortua debekatuta zegoen, baina jakina zen andrazkoek abortatzen zutela, eta batzuk hil egiten zirela txarto egindako ebakuntzen ondorioz.
|
|
|
Amatasuna, beraz, literatur pertsonaia hauen bidez bizitzaren etapa bat bezala aurkezten zaigu, seme alabek euren ibilbidea egiten hasi arteko etapa bat. Izan ere,
|
emakumeek
seme alaben independentziarekin eta alarguntzearekin batera euren askatasuna ere lortzen dutela adierazten da.
|
|
2014
|
|
|
Bestalde, eragina ez da bakarrik indarkeria jasaten duten emakumeen aurkakoa: haren ingurukoek ere pairatzen dutela frogatuta dago, hala nola
|
emakumearen
seme alabek edo bertzelako senideek. Emakumeen aurkako indarkeria, ertz ugariko pandemia da.
|
|
|
Erakunde horrek gomendatuta, lege aldaketa gauzatzear da Espainiako Gobernua: genero indarkeria jasan duten
|
emakumeen
seme alabak bortizkeriaren biktima zuzen gisa hartuko dituzte. «Umeak bide gisa erabiltzen dituzte maiz erasotzaileek, andreei min emateko; haurrei erasotzera ere heltzen dira batzuk», argudiatu du Carmonak.
|
|
|
Era berean, ohitura osasungarrien programari esleitutako emakumeek 15 eta 20 minutu bitartean ibili ziren oinez ibiltzen asteko egun gehienetan, eta hori oso garrantzitsua da amaren ongizaterako, preklopsia bezalako gaixotasunen prebentziorako eta fetuaren osasuna hobetzeko. Bigarren azterketan, aurreko ikerketa (2.142 haur) eta jaio eta lau hilabetera,
|
emakumeen
seme alabak ebaluatu ziren. Ikertzaileen esanean, «haurren osasunaren hobekuntza nabarmenak» azaldu zituen.
|
|
2015
|
|
|
Muturreko pobrezia egoerak ikusi zituen, txaboletan bizi ziren
|
emakumeek
seme alabak elikatzeko handik edo hemendik ateratzen zuten apur hura osten zieten gizonezkoen kasuak; bando guztien barruan gehiegikeria sexualak eta tratu txarrak jasaten zituzten emakumeak ezagutu zituen, nahi izanda ere senarrarengandik bereizi ezin zutenak, apaizen presioaren ondorioz; etxetik kanpo eta etxe barruan ere biolentzia handiena pairatzen zutenak emakumeak zirela ohartu zen, eta be...
|
|
|
Alkohola kontsumitzeko moduak Zenbat eta alkohol gehiago kontsumitu, orduan eta kalte handiagoa eragiten du. AEPk adierazten du kalte handienak haurdunaldian alkohola edaten duten
|
emakumeen
seme alabek eragiten dituztela. Baina noizean behin kantitate handiak hartzea ere mozkorraldi baten kasuan bezala oso arriskutsua da hezurmamitu den haurrarentzat.
|
|
2016
|
|
|
Pazienteak minbizia gainditzen duenean, obozitoak edo enbrioiak desbitrifikatu, eta emakumearen umetokian ezarriko dira (ikus 2 irudia). Horixe da minbizia duten
|
emakumeek
seme alabak izateko duten modurik onena.
|
|
|
|
Emakumea
seme alabekin. Horrela hazi da zure pentsioa sei urratsetan
|
|
2017
|
|
|
Sorginkerien, araoen eta bestelako superstizio madarikatu, aztikeria nardagarri, neurrigabekeria eta irainen bidez, [sorginek]
|
emakumeen
seme alabak suntsitzen dituzte[...] Gizonen ugaltzea eta emakumeen sortzea oztopatzen dute; horregatik, ezin dute senarrek emaztearekin sexu harremanik izan, ez eta emazteek senarrarekin ere (Kors eta Peters 1972: 107? 108).
|
|
|
Horietako bakoitzak 10.000 kasuri buruzko informazioa ematen zuen. Zer dela eta inbertitu da joera, eta orain adin handiagoko
|
emakumeen
seme alabek garatu behar dituzte trebetasun handienak. Emaitza globaletatik harago, zientzialariek aztertutako emakumeen aldagai sozioekonomikoak sartu zituzten ebaluazioan, eta hiru laginen arteko aldeak desagertu egin ziren.
|
|
|
35 urtetik gorako
|
emakumeen
seme alabak adimentsuagoak al dira?
|
|
|
Gizonezkoek lana erabiltzen zuten arrakastaren itxura emateko.
|
Emakumeek
seme alabak erabiltzen zituzten. Gehienak gezurretan aritzen ziren.
|
|
2018
|
|
|
Zerbitzua jarri dute, eta espero dut ez dutela atzera eginen, ez dutela kenduko. Ez da atsegina udan
|
emakumeak
seme alabekin ikustea, eguzkipean, espetxerako aldapa igotzen. Haientzat behar zen zerbitzua, batez ere".
|
|
2019
|
|
|
amaren begietan, esker txar gorrotagarria erakusten du horrek; ama tematuta dago ihes egiten duen borondate hori, menderatzen?; ez du onartzen bere doblea beste bilakatzea. Gizonak emakumeen ondoan aurkitzen duen plazera, hots, orotan bera gehiago dela sentitzeko plazera,
|
emakumeak
seme alabekin bakarrik sentitzen du, alabekin bereziki; frustraturik sentitzen da bere pribilegioei, bere autoritateari uko egin behar badie. Ama grinatsua nahiz ama etsaia izan, alabaren independentziak suntsitu egiten dio itxaropena.
|
|
|
Amaitutakoan, bizirik iraun zutenetatik, libre uzten zituzten batzuk eta, kontatzen denez, jan egiten zituzten besteak, jai erraldoi batean.
|
Emakumeak
seme alabak emateko ere erabiltzen zituzten, euren atseginerako?
|
|
|
Gizarteak, oro har, etxeko eta zaintzaile lanak egiten ditu oraindik ere, gizakiari baino gehiago, eta horrek eragozten die bere gaitasunak hobetzeko denborarik izatea.
|
Emakumea
seme alabekin. Horrela handitzen da zure pentsioa Gehiegizko ardura horrek eragiten du estresa eta burnout sindromea gehiago gertatzea emakumeengan, eta horrek absentismo handiagoa dakar.
|
|
2020
|
|
|
Bizitzaren etapa oso bat aldatzen hasten da garai horretan:
|
emakumeak
seme alabak izan baditu, hazita ditu, orain arteko ereduari jarraituta, behintzat. Horrez gain, gorputzak aldaketa batzuk izaten ditu, baina horietako batzuk ez daude menopausiarekin lotuta, adinarekin baizik.
|
|
|
Ezinbestean, Emmanuel Carrère idazleari irakurri zion artikuluaz oroitzen zen, Emmanuel Macron gaztearen eta Brigitte Trogneux literatura irakaslearen maitasunezko istorio eskandalagarriari buruz aritzen zen hartaz: ...k, Eduardo de Filipporen Komediaren artea antzezlana harekin lau eskutara berridatziz eta antzerki taldea osatzen zuten hogeita bost ikasleentzat paperak eta lerroak gehituz jatorrizko obrak zeuzkan hamarretatik abiatuz; horrek guztiak, jakin zenean, hiri probintzianoan sortutako eskandalutxoa, eta inplikatuen familien eta adiskideen artean eragin zuen eztanda; Brigitteren senar bankariaren ihesa,
|
emakumea
seme alabekin utzita; Emmanueleren pertseberantzia, 2007an, gertakari haiek jazo eta hamabi urtera, Brigitterekin ezkondu zer arte.
|
|
|
Amaitu orduko bidaltzen dut Serapio botikara beste botilatxo baten bila". Urari zurrutada luze bat eman ondoren, ziurtatu die bi
|
emakumeei
seme alabak hazten ez duela makalaldirik inoiz sentitu.
|
|
2021
|
|
|
Vivir y morir en las minas (Meatzean bizi eta hil) liburuan kalkulatu zuenez, familien diru sarreren %50eraino betetzen zuten emakumeen lanek. Gizonek harria txikitzen zuten bitartean,
|
emakumeek
seme alabak zaindu, gaixoak eta zaurituak artatu, gizonen otorduak prestatu eta lanera eraman, eta kaleko eta laneko arropak garbitu eta josten zizkieten. Gaztela, Galizia, Andaluzia edo Extremaduratik iristen ziren etorkin gazteak ere etxean hartzen zituzten, errenta txiki bat eskatzen zieten eta haien otordu eta arropez ere arduratzen ziren.
|
|
|
Hain zuzen, Osasun Sailaren txostenean zehazten da biztanleriaren immunitatea% 95 baino handiagoa dela adin talde guztietan (emakumeetan handiagoa), eta horrek erakusten du haurtzaroan txertoak eragindako immunitatea mantendu egin dela. Atzerrian jaio eta txertatuta ez zeuden
|
emakumeen
seme alabetan eman ziren jakinarazitako IVAPen azken kasuak. Parotiditisa edo paperak:
|
|
2022
|
|
|
Zientzialariak azaltzen duenez, aurrejoera horrek etorkizunean gizenak sor ditzake. Haurdunaldiko lehen hilabeteetan behar bezala elikatzen ez diren
|
emakumeen
seme alabek obesitatea, diabetea, hipertentsioa eta gaixotasun kardiobaskularrak izateko joera handiagoa. Izan ere, pertsona horiek, beren izakinen hasieran baldintza kaloriko baxuegiak ezarrita, maiz nahiago dituzte koipe askoko elikagaiak. Southamptongo Unibertsitate britainiarreko Giza Nutrizioaren Institutuaren lana haratago doa, jaioberriaren tamaina eta pisua erabakigarriak dira haurrak dituen gaixotasun kronikoak ezagutzeko bizitza osoan izan dezake.
|
|
|
Gaur egun, gehiago pentsatzen dugu amatasunerako edo aitatasunerako urratsa ematea. Ez dakigu guraso izateko prestatuak. Eta
|
emakumeek
seme alabak izan nahi dituzten arren, nahi baino gutxiago dituzte, 2020an Malasamen Klubeko Yo No Renuncio elkarteak egindako ‘Las invisibles’ txostenak jasotzen zuen bezala. Familia eta lana bateratzeko arazoek zerikusi handia dute.
|
|
|
" seme alaba bakoitzeko puntuak ematen zizkieten gizonei, familia-buruei.
|
Emakumeok
seme alabak eduki bai, baina punturik ez genuen izaten. Ongi arautua zegoen zer zen gizonentzat, zer emakumeentzat.
|
|
|
Ezinbestean, Emmanuel Carrère idazleari irakurri zion artikuluaz oroitzen zen, Emmanuel Macron gaztearen eta Brigitte Trogneux literatura irakaslearen maitasunezko istorio eskandalagarriari buruz ari zen hartaz: ...e Filipporen Komediaren artea antzezlana harekin lau eskutara berridatziz eta antzerki taldea osatzen zuten hogeita bost ikasleentzat paperak eta lerroak gehituz –jatorrizko obrak zeuzkan hamarretatik abiatuz–; horrek guztiak, jakin zenean, hiri probintzianoan sortutako eskandalutxoa, eta inplikatuen familien eta adiskideen artean eragin zuen eztanda; Brigitteren senar bankariaren ihesa,
|
emakumea
seme alabekin utzita; Emmanuelen pertseberantzia, 2007an, gertakari haiek jazo eta hamabi urtera, Brigitterekin ezkondu zen arte.
|
|
2023
|
|
|
Segurtasun Sailak kontatutakoaren arabera, 39 urteko
|
emakumeak
seme alabak drogatu zituen goizeko hamarrak aldera, Urteberri egunean, eta, gero, oraindik jakinarazi ez duten substantziaren bat eman zien haurrei. Lokarturik zeudela, bere buruaz beste egiten saiatu zen, lepoan zauri batzuk eginda.
|