|
2002
|
|
|
Zerbitzuen sektoreak, aldiz, enpleguen desegitearen laurdena bakarrik nozitu zuen. Ia 18.000 gizonezko kaleratu zituzten sektoretik; aitzitik, 4.000
|
emakume
sartu ziren hara.
|
|
2005
|
|
|
Ama herriko
|
emakumeetan
sartuta zegoen. Mariaren alaba izan zen gaztetan, Hirugarren ordenakoa gero, eta emakume taldekoa gero.
|
|
|
Bainaorduan gertatutako guztiak eztabaidatu baziren ere, emakumearen parte hartzeareninguruan isiltasuna izan zen nagusi. Urte horretako maiatzaren 21ean eginikobileraren aktaren arabera, Irun Hiriko Musika Bandako zuzendariordeak Alardekobandan hiru
|
emakume
sartzeko ideia azaldu zuen. Alardearen Juntaren arabera, musikariak soilik gizonezkoak izan zitezkeen30 Horrela bada, eztabaidarako aukerarik ez zen egon.
|
|
|
Une hartan bost gizon
|
emakume
sartu ziren igogailura oihuka arrantzaka txilioka. Hazpegietan zitzaien nabari ez zutela bisa beharrik.
|
|
2007
|
|
|
Helburua nekazarien diru sarrerak handitzea eta pobrezia murrizten laguntzea zen. Bigarren zatian, 2004aren amaieraz geroztik, bide horretatik jarraitu da, eta nekazariak, artzain nomadak, arrantzaleak, ehiztariak, ganadu hazleak eta
|
emakumeak
sartu dira, gatazkak behin betiko konpontzeko eta kolektibo horien guztien diru sarrerak handitzeko. Helburua bete da Pertsona bakoitzak bere putzua duenez eta ura lurrak ureztatzeko egoki iritzita administratzen duenez, lur eta ur baliabide urriengatik sortzen zen lehia murriztu egin da.
|
|
2008
|
|
|
Lehen aipatutako FDAren debekua 1993 urtera arte egon zen indarrean. Orduan hasi ziren esaten saiakuntzetan
|
emakumeak
sartu behar zituztela, eta, saiakuntza bukatutakoan, ondorioak sexuaren arabera bereizi behar zituztela.
|
|
|
Ez da gauza bera emakumeak saiakuntza klinikoetan sartzea eta saiakuntzan lortutako emaitzak sexuaren arabera aztertzea. Ikerketa jakin batean
|
emakumeak
sartu baldin badira, baina emaitzak interpretatzean ez baldin badira bereiz aztertu gizonak eta emakumeak, botikak batzuetan eta besteetan izandako eragina nahasita agertzen da. Eta litekeena da eragina, albo ondorioak eta bestelako efektuak desberdinak izatea batzuetan eta besteetan.
|
|
|
Baina ez. Nire aulkitik jaiki eta korridorera atera naiz
|
emakumeari
sartzen uzteko. Begiratu eta irribarrea atera zait.
|
|
|
Eta, hain justu, minbizi horren ondorio gaiztoak saihesteko, Hegoaldeko emakumeek eskatzen dute minbizia detektatzeko programetan sar dezatela haurrak izateko adinean dauden emakume oro, baina, oraingoz, ez dute lortu. Nafarroan, 45 eta 69 urte bitarteko
|
emakumeak
sartzen dira programa horietan; Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, berriz, 50 eta 69 urte artekoak. Eta ez da aldaketarik espero.
|
|
|
Urte askoan, ikerketa lanetatik kanpo geratu dira emakumeak. Aski nabarmentzekoa da, esate baterako, 1993 urtera arte ez zirela kardiologiako ikerketetan
|
emakumeak
sartu, eta kontuan hartu behar da bihotzeko eritasunak direla heriotza kausarik handiena emakumeengan. Sarri askotan, soilik haurrak izateko izaki bezala hartu dira emakumeak aintzakotzat, eta osasunaren beste hainbat ikuspegitatik ikusezinak izan dira...
|
|
|
atzerritik jendea kontratatzen ari diren bitartean, lehen ekarritakoak orain hemen kaleratzen ari dira. Emakumeen kasuan, berriz, soldata kaskarrak dituzte eta oraindik ere soldata osagarri bezala hartuta daude, eta ia beti, Enplegua Erregulatzeko Txostenetan
|
emakumeak
sartzen dira. Behin behineko langileen kasuan, berriz, enpresari auzitegian salaketarik ez jartzeko mehatxatu egiten dituzte, salaketa jarriz gero berriro ez dituztela kontratatuko esanda.
|
|
2009
|
|
|
Izan ere, erretiroaren inguruan egindakoikerketa gehienak gizonezkoetan erdiratu dira, ondorioz, emakumezkoen ikuspegiaez da behar adina aztertu. Egun, besteak beste, lan merkatuan gertatzen ari direnaldaketak medio, hau da,
|
emakumeen
sartzea dela-eta, horien erretiroa aztertzeaerronka interesgarria da. Hala, generoen arteko desberdintasunik ote dagoenezagutzeko aukera berria izango da.
|
|
|
Izan ere, erretiroaren inguruan egindako ikerketagehienak gizonezkoetan erdiratu dira, ondorioz, emakumezkoen ikuspegia ez dabehar adina aztertu. Egun, besteak beste, lan merkatuan gertatzen ari diren aldaketak direla medio, hau da,
|
emakumeen
sartzea dela-eta, horien erretiroa aztertzeaerronka interesgarria iruditzen zaigu.
|
|
|
Ikerketako zuzendaria, Cynthia S. Shellhaus ek dioenez, “azken hamarkadan esku hartze horien tasa jaitsi den arren, lanak erakusten du prozedurak zesarea bakoitzeko 200 erditzetik batean gertatzen direla”. 1999 eta 2000 bitartean zesarea bidez erditzea izan duten 39.244
|
emakume
sartu dira azterketan. Horietatik 186 histerektomia behar izan zuten.
|
|
|
“Haien arazo handienetako bat denborazkotasuna da, ez baita modu berean neurtzen”, azpimarratu zuen. Halaber, esan zuen, gaur egungo krisi garaian,
|
emakumeak
sartzeak gizarte kohesio handiagoa izatea lortzen duela”.
|
|
|
Igogailurantz jo dute. Atea ireki eta
|
emakumea
sartu da lehena. Gizonak ere barrurantz egin du, baina ezin:
|
|
2010
|
|
|
Hiruk bakarrik lortu zuten titulua; tartean, Garrettek. Botikarien Elkarteak estatutuak aldatzea erabaki zuen, berriro
|
emakumerik
sar ez zedin.
|
|
2011
|
|
|
Honela dio: «Administrazio kontseilura
|
emakumeak
sartzen saiatuko dira enpresak, horrela gizonek eta emakumeek presentzia orekatua izan dezaten». Baina azken urteetan aurrerapauso txiki batzuk egin diren arren, oraindik bide luzea gelditzen da.
|
|
|
Zazpi konpromiso planteatu zizkion horretarako nazioarteari: bakegintza prozesuetan emakumeen parte hartzea ziurtatzeko konpromisoa areagotzeko; bakea lortu ondoren egin beharreko bidean ere emakumeen parte hartzea ziurtatzeko; emakumeen parte hartzea diruz babesteko; gatazka ondorengo gobernu erakundeetan ere emakumeak egon daitezen; egiaren batzordeetan, kalte ordainen programetan eta abarretan ere emakumeek parte har dezaten; edo politikagintzan ere
|
emakumeak
sar daitezen.
|
|
2012
|
|
|
Igogailuak solairu nagusian egin zuen lehen geldialdia. Hiru
|
emakume
sartu ziren, oilaloka moduan, jaioberria zen ume batez hizketan. Estropezuka egin zuen gora igogailuak, eta hirugarren solairura eraman zituen barruko bostak.
|
|
|
Aukera berdintasunaren politikak helburutzat du
|
emakumeak
sartzea mundupublikoan. Behin gizonezkoek zituzten eskubide berak onartuak zituztela, bermatubehar zen emakumeek eskubide horiek baliatzea eta horretarako lege, ekonomia, gizarte, kultura eta botere mugak ezabatu behar ziren.
|
|
2013
|
|
|
–Omarrek erran dizu hori?! Gero,
|
emakumeokin
sartuko da, hitz eta pitz gabiltzalako beti?
|
|
|
Baina bakarrik gelditu nintzen. 1999an hamabi gizonek egin genuen Axeri Dantza, eta hurrengo urtean
|
emakumeak
sartuko zirela erabakitakoan, ia denek taldea utzi zuten. Pare batek edo jarraitu zuen hasieran, baina haiek ere desagertzen joan ziren pixkanaka.
|
|
|
Konpromiso hori hartu zuten eta fin fin mantendu dute. Garai hartan
|
emakumerik
sartu ez balitz. Ez dakit zer gertatuko zen. Nik ikusten nuena zen urtetik urtera gero eta gutxiago ginela.
|
|
|
San Juan egunerako bizpahiru egun falta zirela, neska gazte talde bat etorri zen entsegura, Axeri Dantzan parte hartu nahi zutela esanez. Bagenekien egun batetik bestera gertatuko zela halako zerbait, beste hainbat ekintzatan ere pixkanaka
|
emakumeak
sartzen ari baitziren, baina uste ez genuena zen hain denbora gutxiren faltan etorriko ziren, San Juan eguna baino bizpahiru egun lehenago. Gauzak ondo egin behar zirela esan genien, bi egunen falta ez zegoela denborarik ezertan hasteko, eta hurrengo urterako utzita urte osoa genuela hitz egin eta dena ondo prestatzeko.
|
|
|
–Omarrek erran dizu hori?! Gero,
|
emakumeokin
sartuko da, hitz eta pitz gabiltzalako beti...
|
|
2014
|
|
|
1944an, Euskal Herrian mugimendu armatua piztea erabaki eta berrogei kideko maki talde bat antolatu zuten. Azaroaren 18 eta 19an, Hondarribitik hamar bat gizon eta
|
emakume
sartu ziren Hegoaldera. Baina, muga zeharkatzean, kargagailu bat galdu zuen taldeko kideetariko batek, eta mugako patruila batek aurkitu.
|
|
|
|
Emakumeak
sartzeko keinua egin zien. Neska helduagoak jakin minez begiratu zien eskaileretatik.
|
|
2015
|
|
|
" Izenaren argumentua erabiltzen dutenek ez diote literalki jarraitzen izenari, ezkongabeek soilik dantzatzetik haurrak eta gizonak dantzatzera pasa baitira. Arazoa
|
emakumeak
sartzean datza". Era berean, ezpata dantza ugari ez direla ezpatekin dantzatzen eta larrain dantza ez dela etxeko larrainean dantzatzen dio.
|
|
|
Erratzun, esaterako, 70eko hamarkadan jada emakumeren bat dantzatzen zela erakusten duten argazkiak daude. Gartzainen, berriz, 90eko hamarkadan
|
emakumeak
sartu arren, 2013an liskarrak sortzen hasi eta besta batzordeak mutil dantzak programatik kentzea erabaki zuen. Iruritan antzeko zerbait gertatu zen, baina, bi urteren ondoren, iaz berriro dantzatu ziren herriko bestetan gizon zein emakumeak, inolako ika mikarik gabe.
|
|
|
Gizon langileak sartzen hasi ziren. Gizon langileen ostean, sufragistekin
|
emakumeak
sartu ziren, eta gero, 1960 hamarkadan egon ziren mobilizazioengatik, ikusi zen pitzatzen hasi zela ordura arteko sistema. Zergatik?
|
|
|
Horrek bertsolariengan eta publikoarengan dauka eragina, bertsolariei zer kantatu jakitea zailagoa egiten baitzaie eta publikoak ez baitaki nola erreakzionatu abestutakoaren aurrean. Era berean, gizonekin sartzea baino zailagoa egiten zaio
|
emakumeekin
sartzea bertsolariari, bertso afari bateko libreko saio batean esaterako. Ondorioz betiko topikoak errepikatzen dira:
|
|
2016
|
|
|
Eta horiek berdintzera eramateko, pribilegiodunak kendu dira eremu publikotik pribilegio gabeak sar daitezen. Gizon hegemonikoak kendu
|
emakumea
sartzeko, hizkuntza hegemonikoa kendu euskara sartzeko. Alegia, euskalgintzari galdera bat jartzen digu feminismoak begien aurrean:
|
|
|
Gizonek egin izan dute eta, gainera, gizonek taldean eta tabernetan. Hor ezin izan dute
|
emakumeek
sartu. Eta gaur egun ere oraindik nahiko giro testosteronatua egoten da.
|
|
|
Zirujaua zen William, eta Royal Societyko kide egin zuten.
|
Emakumeek
sartu ezin zutenez, hango liburutegian eskuz kopiatzen zituen emaztearentzat interesgarriak ziren artikuluak.
|
|
|
–Ei, Janine, noiz utziko diezu
|
emakumeei
sartzen zure tabernan??. Gauero bazen mozkorren bat galdera botatzen zuena, ozen, oso ozen, Janinek entzuteko baino gehiago, tabernan zeuden gainerako gizaseme mozkortiek entzuteko.
|
|
|
Janinek entzungor egiten zion mozkorrari, galderari, eta gainerako mozkortien barre algara ozenari. Normalean, beti zegoen baten bat, hori, hori, Janine, noiz utziko diezu
|
emakumeei
sartzen zure tabernan. Dibertsio pixka bat nahi dugu; gizaseme artean aspertuta gaude!
|
|
|
Nahiko dantza eta nahiko kanta egin zutela usteko zuen handik gutxira norbaitek, eta hurrengo erronda mahaiz mahai banatzen hasterakoan, orduan egingo zuen oihu ausartenak esaldi madarikatu hura: . Ei Janine, noiz utziko diezu
|
emakumeei
sartzen zure tabernan??.
|
|
|
Bilera gelan Txueka eta Alberro aurkitu zituzten, barrez, mugikorraren pantailari begira. Inspektore-ordeak brast beheratu zuen telefonoa
|
emakumeak
sartu zirenean. Haien aurpegiak ikusita, Asiainek igarri zien zertan ari ziren.
|
|
|
|
Emakumea
sartu aurretik, ematen du kanta abertzale hunkigarri bat. Ondotik, Satan kumeak ateratzen dira, sartu ziren antza berean.
|
|
|
Hiri askotan, adibidez Tolosan edo Donostian,
|
emakumeak
sartu egin dira desfileetan. Irun eta Hondarribia salbuespen dira, hamaika aldiz orraztutako tradizioaren izenean.
|
|
2017
|
|
|
Urrundik jarraitu zion.
|
Emakumea
sartu eta, tarte batera, bera ere dendaxkan sartu zen.
|
|
|
Ingeleseko ikastaroa ere berritu behar, gainera, minutu eta orrialdeak franko eskaini ahal izateko AEBetako hauteskundeen aurreko alderdi barruko aurre hauteskunde eta sondeoei. Emozionantea izango da, eta ez bada ere izango digute, Barack Obamak aberatsek ere negar egiten dutela erakutsi berritan, beltz baten ondotik lehenengo
|
emakumea
sar baitaiteke Etxe Zuriko gela dotore horietara, aginduak hartu beharrean ematera. Hala balitz, negar egiten badu, ez gara harrituko, ez da mundu mailako albiste izango, gauza jakina baita emakumezkoek negar errazago eta gehiagotan egiten dutela (salbu eta CUPekoek, janzkera ez femenino batasunoa ibiltzen duten horiek, gehienak feminaziak, badakizue).
|
|
|
Eta horiek berdintzera eramateko, pribilegiodunak kendu dira eremu publikotik pribilegio gabeak sar daitezen. Gizon hegemonikoak kendu
|
emakumea
sartzeko, hizkuntza hegemonikoa kendu euskara sartzeko?. Lorea Agirre Dorronsoro, Idurre Eskisabel Larrañaga,. Euskalgintza eta feminismoa:
|
|
2018
|
|
|
XIX. mendearen azkenera arte, aipatutako hiru herrialdeetan, behin behineko lanetan aritzen ziren pobreen parte ziren prostitutak. Klase hartako
|
emakumeak
sartu irtenean ibiltzen ziren prostituzioan, beste lanbide batzuetan sartu irtenean ibiltzen ziren bezalaxe, eta prostitutak ez ziren jotzen emakume mota berezitzat: ez zeuden bereizita beste langile batzuengandik, ez eta langile klaseko komunitateetatik ere.
|
|
|
–Epaiaren arabera, erakunde publiko batek ezin zuen halako baldintzetan antolatu alardea:
|
emakumeak
sartu behar zituen?, laburbildu du Agirretxek. Borja Jauregi alkateak harriduraz hartu zuen erabakia, baina betetzeko prest agertu zen.
|
|
|
errutinaz eta inertziaz erresistitzen ari dira, instituzioen utzikeriak lagunduta. Segur aski, alarde tradizionalek ez daukate arazorik
|
emakumeak
sartzearekin, baina nahi dute alarde parekideak errenditzea, desagertzea?. Ainara:
|
|
|
Haren aurpegian datorrena datorrela irakur zitekeen, edo begi ezkutuen bila jarraitzen zuen setati, apika. Gizon eta
|
emakume
sartu berriak mahaiaren bestaldean jesarri zirenean, ordea, pilatutako neke guztia agertu zen Txetxuren aurpegiko zimurretan. Gizonari lehenbizi, emakumeari gero, eta azkenean bere atzamarrei begiratu zien.
|
|
|
Gero, iritsi zen egun bat, hori egingarri gertatu bide zenekoa. Egun hartan halakoa izan behar zuen neskato zuriarenganako desioak, hain eramanezina, non berriro aurkitu ahal izango baitzuen haren irudi erabatekoa, halako sukar sakon eta indartsu batek hartuta bezala, eta neskatilaren, neskato zuriaren desioz beste
|
emakumearengan
sartu. Gezurraren bidez aurkituko zen beste emakume haren barruan eta gezurraren bidez sortuko zuen, orobat, familiek, Zeruak, Iparraldeko asabek berarengandik espero zutena, hau da, deituraren oinordekoa.
|
|
2019
|
|
|
Uztailaren 15ean herri osoa kalean zuten zain, txalo zaparrada eta animo oihuen artean: " Hamahiru emakume beharrean, 32
|
emakume
sartu ginen Oriora arraunean. Erronkakoak Bilbotik irten zirenean, batzuk Oriora etorri ginen bigarren ontzia uretaratzera.
|
|
|
Kirol arloan elementu garrantzitsua da estatus soziala, eta gizonek presentzia gehien izan duten, gizonen estereotipoak azpimarratu, goraipatu edo azaldu dituzten kirol horietan, estatu sozial edo botere handiagoa dago. Eta kirol horietan
|
emakumeak
sartzeko erresistentziak egon dira. Luzaroan pentsatu izan da emakumeek ez zeuzkatela gaitasunak zuzentzeko, eta hori enpresan ere gertatzen da.
|
|
|
Arraun mundua ez da tradizionalki taldekako kirol bat bezala hartzen, eta arrauna tradizionalki oso maskulinoa da. Erresistentzia dagoen arren,
|
emakumeak
sartzen ari dira. Dena den, paper batzuk eta estereotipo batzuk puskatzen ari dira.
|
|
|
emakumea atsegin handiz makurtzen da eraldaketa horietara baldin eta ez badu aitortzen sumisioaren gustu berbera izan zuela beti ezpainetan. Hala amodioan nola erotismoan, ikusten dugu masokismoa dela gogobete gabeko
|
emakumea
sartzen den bideetako bat, bai besteak eta bai bere buruak desengainaturik, baina ez da amore emate zoriontsu baten aldapa berezkoa. Masokismoak figura hil batean, figura garaitu batean iraunarazten du niaren presentzia; amodioa, hala, norberaren ahanzturaren bila dabil, subjektu esentzialaren mesederako.
|
|
|
Raimundo Silvak argia piztu zuen, Barkatu, murmurikatu zuelarik, Maria Sararen pentsamendu bat, mesfidati eta ekibokoa, igarri izan balu bezala, Zuk nahi duzuna iluntasuna aprobetxatzea da, ederki konturatu naiz, bai horixe, egia esateko bisita irrikatuak hasiera txarra eduki du, telefonoan hainbestetan adimentsuak eta dirdiratsuak izan ziren bi hauek orain arte Kaixo baino ez diote elkarri esan, sinesteko ere lanak, hainbeste promes inplizitu eta gero, arrosen jolasa eta gero, emakumeak eman zituen urrats ausart horiek guztiak eta gero hau, nork daki ez ote dagoen jada ilusiogabeturik harrera hau ikusirik. ...ak ematen hasteko moduan, eta bere kasa mugitzen da, gehienetan komeni dena egiten du, biderik lasterrenetik, hitzik erabili gabe, edo, erabiltzekotan, hitzek errugabetik eta ustekabekotik duten zatia erabiliz, horrela iritsi ziren Raimundo Silva eta Maria Sara bulegora, emakumea ez da oraindik eseri, bere eskuak gizonaren eskuari oratzen dio, beharbada biotako inor ez da konturatu horrela daudela
|
emakumea
sartu zenetik, gizonaren eskuin eskuak eta emakumearen ezker eskuak elkarri heltzen diotela, Maria Sarak aulki bat bilatzen du, begiradaz, orduan Raimundo Silvak, emakumea bere ondoan atxikitzeko beste modurik ez balitz bezala, emakumearen eskua ezpainetara eraman zuen, eta keinuak emaitza ona izan zuen, bai horixe, zeren Maria Sarak, hurrengo unean, aurrez aurre begiratzen baitzion, eta gizonak ... Hain hurbil eta ondorengo unean hain urruti, emakumeak atzera egin baitzuen, zakarkeriarik gabe, hori ere egia da, esaten zuelarik, Bisita bat baizik ez da, gogoan eduki.
|
|
|
Emakumearen aldaken mugimendu kadentziadunak Mogueime aztoratzen zuen. Zalduna hil zenetik begiz jota zeukan, gainera, baita lehenagotik ere, baina soldadu soil bat, are eta gehiago Erdi Aroko soldadua izanik, ez zen besteren
|
emakumearekin
sartzen ausartuko, haren ohaidea baizik ez izanik ere. Amorrua eta tristura jabetu ziren Mogueimez, ikusi zuenean gero beste batzuek eraman zutela, baina emakumea ez zen inorekin gelditu, nahiz askok beretzat nahi zuten, labankadaka hil zirenek, kasurako, hauek hain biziki nahi zuten non bortxatzen saiatu baitziren.
|
|
|
Hala ere, emakume batek hori planteatzen eta errealitate hori ikusten duenean, onartu egiten dute eta harekin konprometitzen dira. Eta beste puntu bat ere badago aginte postuetan
|
emakumeak
sartzeko: emakumezko zuzendari diren enpresetan «lan giro hobea izaten dute», gehitu du Pereak.
|
|
|
Pena batekin geratu nintzen. Zerrendetan ezin izan genuen nik gura beste
|
emakume
sartu, bi bakarrik. Gaur egun, pozik nago normaltasunez hainbeste emakume dabiltzalako halako parte hartze aktiboarekin.
|
|
|
" Etxe gehienak emakumeek dekoratzen dituzte" ideia konbentzionala arbuiatuz, helburua zalantzarik gabe ‘maskulinoa’ zen barrualdea sortzea zen:
|
emakumeak
sartzen eta irteten ziren artean, altzariak ziren bertan zirautenak. Atiko proposamenarekin batera argitaratutako testuak ez zuen dudarako tokirik uzten:
|
|
|
Ez dakit bereizketa horiek zenbateraino on egiten dioten mugimenduari, egoerari eta bertsogintzari berari. Unai Agirrek finalean sartzeko zer meritu egin dituen esan beharrean, mugatzen gara esatera ez dela bigarren
|
emakumea
sartu. Arriskutsua iruditzen zait".
|
|
2020
|
|
|
Krisiaren aurretik, profil kualifikatu txikiagoa zuten emakume horiek etxean geratzen ziren, seme alabak edo etxea zaintzen, eta gizonak hartzen zuen bere gain familiaren karga ekonomikoa. Krisiaren ondorioz, gizonen diru sarrerak txikitu egin dira, edo lanpostua galdu dute, eta
|
emakumeek
sartu behar izan dute lan merkatuan.
|
|
|
Gero egitura batzuetan bai direla %40 emakumezkoak. Lan egiteko edo batzordeak banatzeko tenorean, beti hartzen da kontuan batzorde guztietan parekidetasuna egotea[...] Lehen, adibidez, komunikazioa eta gisako espazioetan gizonezkoak baino ez zeuden, orain
|
emakumeak
sartzen ari dira. Publikoki bai aintzat hartzen direla emakumeak, eta bozeramailetzak eskuarki emakumeek hartzen dituzte gehiagotan.
|
|
|
Beraz, ez da parekidea. 1999tik aurrera prozesu bat eman da
|
emakumeak
sartzeko, aurretik ez zegoen emakume bakar bat nazio batzordean. Emakume gazteak sartu ginen eta gizon gehienek baino zilegitasun nahiz esperientzia gutxiago genuen.
|
|
|
Deustuko Unibertsitatean Zuzenbidea ikastera sartu zen lehen emakume taldekoa zen Begoña. Diotenez, Merkataritza Unibertsitatera joan zen lehenik neska talde hori, eta aita Bernaolak han ez zela
|
emakumerik
sartzen esan zienean etorri ziren Deustura eta Juan Txurruka errektore berriak ere ez omen zien harrera berorik egin, baina matrikula egiten utzi zien.
|
|
|
" Oso trebea da hezurrak konpontzen", jarraitu du Luisak. Umea arrantzaka duela
|
emakumea
sartu denean,"... guretzat ere izango du erremedioa" esan du Luisak. Egongelan agurea eta hirurak geratu direnean, hasperen artean esan du:
|
|
|
Anai arrebak
|
emakumearen atzetik
sartu dira etxean, espeleologoak kobazuloetan bezala. Pasillo ilun batetik aurrera, sukalderaino iritsi dira.
|
|
|
Muturra puztu puztu eginda ekartzen zenuen. Txarangan
|
emakumeak
sar zitezen saiatu zinen.
|
|
|
Orain ere, txaranga doinuak entzun orduko korrika eta jauzika ateratzen gara dendaurrera, hunkitu egiten gara, aitaren akordua berritzen dugu, elkarri besotik heldu eta saltoka aritzen gara txaranga kalean behera desagertzen den arte. Jose Inazio eta gure semea txarangako kide izan dira, eta orain dela lau urtera arte ez da
|
emakumerik
sartu batzuek betoa jartzen zutelako. Semeari amorrua ematen dio gogorarazteak, ameto egin baitzuen neskak betatzearen kontra egon arren.
|
|
2021
|
|
|
Bai, baina udalak, adibidez, ez badie beste desfilekoei baimenik ematen gu onartu arte, hau bukatu da. Donostian ere danborradan
|
emakumeak
sartzen hasi zirenean, bazen jendea kontra zegoena: ez zitzaion mundu guztiari gustatzen.
|
|
|
Zergatik doaz hainbeste emakume autobusean mendira eta zergatik dute hain gutxik ogibide?». Mendizale elkarteetan ere
|
emakumeak
sartzen hasi diren arren azpiegiturak ez direla aldatu ohartarazi du Diez de Urek. «Caridad Velez izan zen Nafarroako federazioko lehenbiziko lehendakaria, baina erabakiak gizonek hartzen zituzten».
|
|
|
Lakuntzak eragile batzordean giniko aldaketak azaldu zituen. Egun parekidea da, hiru
|
emakume
sartu direlako: Alazne Mantxola Mintegi (Diruzaintza), Anemiren Zelaia Arieta Araunabeña (Sindikatzea) eta Leire Gallego Lopez de Goikoetxea (Ekintza soziala eta Genero Berdintasuna).
|
|
|
Ziurrenik emakume asko geratu dira liburutik kanpo, zaila delako oreka mantentzea. Saiatu gara Euskal Herri osoko
|
emakumeak
sartzen, eta askotarikoak: ezezagunak, taldeak, txiroak, hiltzaileak... denetarik daukagu.
|
|
|
Betetako zazpi obuluetatik bost ernaldu dira, baina lehenengo eguna besterik ez da: bosgarren egunera arte iraun behar dute,
|
emakumearen barruan
sartzeko edo hurrengo baterako izozteko prest egon arte. Emakumearen umetokiko bizi baldintzak ahalik eta leialen erreproduzitzen dituen makina baten barruan gordeko dituzte bosgarren egun horretara arte, epel eta umel.
|
|
2022
|
|
|
Horrek ez du esan nahi beste batzuek ez dutenik tokirik, tokia zabaldu egin dela baizik. Badirudi bere garaian
|
emakumeak
sartzeagatik, ez dakit zer aldatu dela, eta batek ez du bestea kentzen, ekarpena egiten du. Entzulerian ere gauza bera gertatzen da.
|
|
|
Izan ere, edozeinek ezin zuen egunero baxoerdi bat edan herriko hotel famatuenean. Orduan ez zen
|
emakumerik
sartzen tabernetan senarra ondoan izan gabe. Haiek idatzi gabeko arau hori hautsi zuten.
|
|
|
Baina duela guti leitu nuen adibide bat ekarriko dizuet gaurkoan. Gizonek bakarrik parte hartzen zuten dantzetan
|
emakumeak
sartu direnetik, dantzarako afizioa ikaragarri jaitsi omen zaie gizonei. Esklusiboki haiena zen espazioa galtzean (pribilegioa edo boterea galtzean) parte hartzeari uzten omen diote.
|
|
|
Abileziari dagokionez, kudeaketa estrategia arrazionala da hori, kualifikazio onena duen pertsonari ematen baitzaio lanpostua. Haatik, lantoki teknifikatuetako kultura maskulinoari erasaten dio,
|
emakumeak
sartzen baititu gizonen kluba izan ohi zen horretan. Gizonen arteko zatiketa horiek zabaltzen dituzten aukera politikoak esanguratsuak dira.
|
|
|
Beste kasu argi bat Michael Grossberg en ikerketa da, XIX. mendeko Estatu Batuetako legelaritzari dagokiona. Azterlan horrek agertzen du nola baliatu ziren lanbidearen mugak emakumeak kontrolatzeko, jardunaren barne antolakuntzak (entzunaldi judizialen" zirkuituak", adibidez) maskulinitatearen bertsio konkretu bati eusten zion artean; azkenean, muga horiexek eraldatu zuten maskulinitate konkretu hori, abokatuen bulegoen gorakadak genero dinamikak aldatu, eta
|
emakumeak
sar zitezen posible egin zuenean45.
|
|
|
–Neskameak ziren gehienak, jostunak edo enpresaren batean lanean urteak zeramatzatenak. Batek erosiko zuen Seat 600 bat, arrebak niri uzten zidana bezalakoa, eta han lauzpabost
|
emakume
sartzen ziren dantzalekura joateko. Mugikortasun horri esker, Nafarroako mendialdeko eta Gipuzkoa osoko maiorazkoak ezagutzen zituzten.
|
|
|
Deleuzek eta Guattarik, ‘Geofilosofia’ n, azaltzen dute Grezian, pentsamendu filosofikoa sor zedin, laguntasuna eta norgehiagoka izan zirela bi baldintzak. Pentsamenduaren laguntasunen eta norgehiagoken plazan gizonak eta
|
emakumeak
sartzen direnean aldi berean, erlazio horien parametro asko aldatzen hasten dira, erlazioaren dimentsioak biderkatu egiten baitira. Ezin gaitezke pentsamenduaren maskulinoa eta femeninoa dualizatzeko tentaldian erori eta horiek aurka jarri.
|
|
|
Bip Frogaren erdian, beltzezko bi
|
emakume
sartu dira.
|
|
|
Beraien behar eta aldarrikapenei forma eman eta artikulatzeko funtsezkoak izan ziren, garaian garaiko bestelako konbergentziak sortzeko. Sektoreko sindikatu eta elkarteetan ere nabaritu zen horien eragina, eta lehenengo aldiz zenbait erabakigunetan
|
emakumeak
sartu ziren: hasi ziren arrakalak sortzen gotorleku guztiz maskulinizatuetan.
|
|
|
(Bi
|
emakume
sartuko dira, bakoitza bulegoko besaulki altu bati bultzaka, jirabiraka, elkar joka, kolpe bakoitzean harrituta publikoari begiratuz. Musikak lagunduko ditu sarrerako mugimenduak.
|
|
2023
|
|
|
1866 urtea da. Bederatzi
|
emakume
sartu zaizkit poliki poliki barrura. Entzun dut haien ahots korrontea; hauteman ditut haien mugimenduak.
|
|
|
Mende erdi bat igaro da Bilboko Udaltzaingoan lehenengo
|
emakumeak
sartu zirenetik. Loli Castilla, Marina Herrero eta Vitori Garcia aitzindariak izan ziren oso esparru maskulino batean.
|
|
|
Bere erregimenaren garaian, xah ak Emakumearen Nazioarteko Eguna ospatzea debekatu zien irandar emakumeei; nahiago zuen beloa kentzeko agindua eman zuen eguna ospatu zezaten irandar emakumeek. Hortaz, kolektiboak ahalegin berezia egin zuen programan belodun
|
emakumeak
sartzeko, azpimarratu nahi baitzuten beloaren auzia ez zela benetako progresismoaren oinarria eta askatasun politikoa zela beren populismo ezkertiarraren ardatza.
|
|
|
Hodžićek zera dio: " Landa eremuko
|
emakumeak
sartu izan balituzte eztabaidan, desadostasun irmoa agertuko zuketen". Makinek nabarmenki murrizten zuten emakumeek artatxikia eskuz ehotzen pasatu behar zuten ordu kopurua, eta, horri esker, atseden hartu eta indarrak berritu zitzaketen, baita osasun hobea izatea ziurtatu ere.181
|
|
|
Ez dut atsegin
|
emakumeak
sartzea kartzelako alde honetan ezta kartzelako beste lekuetan ere.
|