|
2006
|
|
|
Nekaturik gaude. Bat batean, urrunean,
|
emakume
saharar bat ikusi dugu. Nahiz eta hotza egin, gaua izan, eta bi seme alabak besoetan ekarri, pauso irmoarekin gerturatu zaigu Muelinmin.
|
|
|
Emakumeek zaintzen dituzte etxeak, beraiek hazten dituzte seme alabak, haiek janaria prestatu, bisitariei harrera egin, etxeak eraiki, dirua administratu, gaixoak sendatu eta haurrei irakatsi. Beste herrialde arabiarrekin eta musulmanekin alderatuta, beharbada eskubide gehiago dituzte
|
emakume
sahararrek. Halabeharrak ezarritako eskubideak.
|
|
|
Haurren irriak eta algarak entzuten ditugu lehenengo.
|
Emakume
sahararren kantu eta irrintziak ondoren. Muelinmin sukaldean da, bere ahizpa Mayarekin eta Salmarekin.
|
|
2009
|
|
|
Eta, gaur, behintzat, lortu dute. . Saharakoak eta Marokokoak batera ari gara gaur arroza egiten, gure herrien ezberdintasunak bazter utzita?, zehaztu du
|
emakume
saharar batek.
|
|
2011
|
|
|
Aurrez nahikoa zen" arbuiatu egiten zaitut" esatea emaztea inolako eskubiderik gabe uzteko. Hala ere,
|
emakume
sahararrek bazituzten bi eskubide handi: bakarrik ibil zitezkeen, gizonezkoen laguntzarik eta baimenik gabe; eta, bestetik, ezkontzaren lehengo egunetan emaztearen familiarekin egoten ziren.
|
|
|
Oso gaztetatik ezagutzen dut Sahara eta haien borrokaren bat egin dut aspalditik. Baina segituan hasi nintzen Saharako emakumeak ezagutzen eta nire feminista izaerak
|
emakume
sahararrak, emakume arabiarrak sakonki ezagutzeko grina piztu zidan. Haien askapen borroka ezagutzen saiatu nintzen.
|
|
2012
|
|
|
Nire nortasunaren ikur bakarra melhafa buruko zapia da». Zapia erabiltzeko askatasuna dute
|
emakume
sahararrek, eta herritartasuna berreskuratzeko borrokaren ikur gisa erabiltzen dute. Aziza Brahim musikari eta aktoreak sortu du filmeko musika, eta Euskal Herria aurretik ezagutu du, Oreka TXrekin elkarlanean besteak beste.
|
|
2014
|
|
|
Gaur kanpamendu horietan emazteak dira kargurik garrantzitsuenak dauzkatenak. Konparatuz mundu arabiarreko beste herrialde batzuekin,
|
emakume
sahararrak gauza asko lortu ditu.
|
|
2016
|
|
|
Harearen haztak, zeruaren gardenak, arabiarren janzkerek,
|
emakume
sahararren samako abalorioek eta eskumuturreko zidarrek, horrelakoek liluratzen zuten Jon Larrea Calafel, eta nik ez nuen ikusten satsa eta sahararren bazterketa baino, ez neukan begirik natura zoragarri hura eta jende miresgarri hura ikusteko. Lotsatan itoa nengoen okupazinoko soldadu, huraxe nintzen eta.
|
|
2020
|
|
|
Irudien oinarriak jada markatuak ditu berdez, eta koloreztatzeari ekin dio. Fatma izeneko
|
emakume
saharar bat da istorioaren protagonista, eta uraren garrantziaz mintzo da. Izan ere, SEAD Saharako Errepublika Arabiar Demokratikoaren Arabako Lagunen Elkartearekin batera egindako ekinaldia da.
|
|
|
"
|
Emakume
sahararra garaiezina da; ez gara inoiz nekatuko"
|
|
|
EUCOCO Saharar Herriarekiko Laguntza eta Elkartasuna Adierazteko Europako Konferentziaren 44 edizioa Gasteizen ospatu zen. Marko horretan,
|
emakume
sahararren topaketa antolatu zuten, Emakumeen Aurkako Indarkeria Desagerrarazteko Nazioarteko Egunaren harira. Raabub Mohamed (Smara, 1974) eta Uahba Abdelmaati (Aaiun, 1974) izan ziren konferentzian.
|
|
|
Raabub Mohamed: Herriaren nekearekin jokatzen dute, eta
|
emakume
sahararrak 40 urte hauetan erakutsi duena bere erresistentzia da. Garaiezina da, sinesten duen kausa baten alde borrokatzen ari da.
|
|
|
R.M.: Kuban ikasi dugun
|
emakume
sahararrek osatzen dugu, mundu osokoak, eta elkarte humanitario, kultural eta sanitarioa da. Proiektu humanitarioak eta osasun sentsibilizaziokoak garatzen ditugu kanpamentuetan, gehienbat emakumeari zuzendutakoak; emakumeenak diren patologiak artatzen ditugu.
|
|
|
Gure ibilbideak emakume gogorrak egin gaitu, eta ezerk eta inork ez digu minik egiten. Nik Uahba ikusten dut, eta bera
|
emakume
sahararra da, melfaz jantzita, eta dugun literatorik onenetakoa da, hainbat hizkuntza hitz egiten ditu… Nola mespretxatu dezake inork. Borroka bat bizi izan duen emakumea da, hainbat hizkuntza hitz egiten duen emakumea, unibertsitateko ikasketak dituen emakumea eta mundua beste begi batzuekin ikusten duen emakumea.
|
|
2021
|
|
|
Testuinguru honetan, ezin ahaztu
|
emakume
sahararrek bizi duten arrazakeria, pobrezia eta kriminalizazioa. Izen abizenek edo janzteko erak aurreiritziak zelan eraikitzen dituen azaldu zuten; eurek bazterkeria, begiradak eta kritikak jaso dituzte, askotan gorrak direla edo tutik ulertuko ez balute bezala tratatu baitituztelako.
|
|
2023
|
|
|
|
Emakume
sahararrak baliabide lapurreta salatzeko protesta batean. Argazkia:
|
|
|
Askori entzun diet esaten inoiz ez zutela pentsatuko egin zutena egiteko gai izango zirenik; ardurak hartu behar izan dituztela, horretarako gai zirela jakin gabe.
|
Emakume
saharar bakoitzak ere bere hondar alea jarri du.
|
|
|
|
Emakume
Sahararren Batasun Nazionala ere klandestinitatean sortu zuten, 1974an. Lehen kongresu ofiziala kanpalekuetan egin zuten, 1985ean.
|
|
|
Erakunde horren lanaren emaitza da
|
emakume
sahararrek egungo egitura politikoetan duten parte hartzea. 1992ra arte, daira edo herrietako arduradun guztiak gizonezkoak ziren, eta auzoetakoak emakumezkoak.
|
|
|
" Smarako Bir Lehlu daira n alkate izandakoa naiz, baita Hausakoan ere. Gero
|
Emakume
Sahararren Batasun Nazionalean izan nintzen. Emakumea beti izan da borrokaren ardatz, eta politikan ere hala da.
|
|
|
Irudia sinbolo bihurtu dela aipatu nion, baina berak beste ikono batez hitz egin zidan: " Sidammi Mojtar gerran egon zen emakume bakarra da; bera bai da sinbolo bat
|
emakume
sahararrentzat. Martiriak sendatzen aritu zen".
|
|
|
Emakume gaztea kamerari begira dago, sarkor, buruan txirikorda ezkutatzen duen turbante beltz bat duela. Munduari buelta eman dio irudi horrek,
|
emakume
sahararren kemena islatzen baitu.
|
|
|
Hori baino askoz gehiago da.
|
Emakume
saharar batek ezkonduko dela iragartzen duenean, bere haima egingo duela esaten du; ekintza bihurtzen da, alegia. Orduan beste emakume batzuen laguntza izango du haima egiteko.
|
|
|
" Etbal a nire identitatearen parte da.
|
Emakume
sahararra naizela aldarrikatzeko modu bat da niretzat, boterea ematen didana". Haren hitzetan, kultura borrokarako tresna ere bada, erresistentzia egiteko modu bat.
|
|
|
2015ean hasi zen lanean, eta zortzi urte geroago emakumez soilik osatutako talde bat zuzentzen zuen: SMAWT Minen Aurkako Ekintzarako
|
Emakume
Sahararren Taldea.
|
|
|
Halaxe esan zidan erbesteratu zenean. Tabakaleraren parean margotuta dagoen
|
emakume
sahararraren irudiaren aurrean geratu ginen elkarrizketa egiteko. Euskal Herrian bizi zen 2011ko urritik, eta 2016ko urriaren 5ean asilo politikoa eman zion Espainiak.
|
|
|
Fatimetu Buxraya, SMAWT Minen Aurkako Ekintzarako
|
Emakume
Sahararren Taldeko presidentea, Rabunin. KRISTINA BERASAIN TRISTAN
|