|
2001
|
|
|
Gizarte Segurantza ez zegoen prestaturik emakumea lan esparruan sartu den neurri garrantzitsuan sartzeko, eta, 60ko hamarkadako Espainiako Estatuaren gizarte egiturari atxikita geratu da. CESek dioenez, nahiz eta
|
emakumeek
lortzen duten estaldura esparrua, sistemaren babes maila eta prestazio kopurua, azken urteotako arau aldaketei esker, zertxobait hobetu den," oraindik ez da lortu gaur egungo gizarte eta lan arloko egiturari behar bezala egokitzerik". Prestazioak eskuratzeko ezaugarriak eta baldintzak, txostenak dioenez, gaur egungo gizartearen eta ekonomiaren egiturari baino 60ko hamarkadako Espainiako gizarteari lotuagoak daude.
|
|
2004
|
|
|
Emakumea eremu publikoan presente egoteak bikoteek izan nahiko lituzketen umeen kopurua mugatuko lukeela aurreikusi zen garai batean.
|
Emakumeek
lortutako independentzia ekonomikoak, baina, familia eredua bera kuestionatzera eramango gaituela ez zen aipatzen oraintsura arte. Eta egungo datuek argi frogatzen dute aldaketa hori ematen ari dela.
|
|
2005
|
|
|
SF, beste erakunde frankista asko bezala, erakunde nazi eta faxistak imitatzen saiatzen zen, baina bere berezitasunak izan zituen; kasu honetan, erlijioaren pisu itzela nabarmendu behar dugu. Bere helburu nagusia erregimenaren onarpena
|
emakumeen artean
lortzea izan zen, mekanismo ezberdinen bidez. XX. mendean, emakumeen esparru ezberdinetan eragina zuten, eta antolaketa faxistek ezin zuten hori ukatu. SF k emakumeek gizonekiko menpekotasuna pozik onartzea lortu nahi izan zuen, etxekoandrearen eta haurren hezitzailearen papera oso garrantzitsua eta duina zela azpimarratuz.
|
|
|
Baina, 1936ko altxamendu nazionalak prozesu hori eten zuen, gizon emakume askok berdintasunaren bidean egindako lana eta izandako ametsak bertan behera utziz. 1939an, bando nazionalak garaipena lortu zuenean eta Francoren erregimen diktatoriala hasi zenean,
|
emakumeen inguruan
lortutako aurrerapauso guztiak atzera botatzen hasi ziren.
|
|
2008
|
|
|
Elkarri promesa egina zioten, bizitzan ez zirela elkarrekin egongo, baina hilondoan bai, eta betirako. Azkenean,
|
emakumeak
lortu zuen gizonaren hilobiaren ondoan jartzea berarena. Bakoitza bere bikotearekin hobiratuko zuten baina haiek elkarren ondoan egongo ziren, ondo ondoan, elkarri eskua emateko moduan.
|
|
|
|
Emakumeek
lortutako askatasuna da gizonez janzteko aukera: XIX. mendean iraultza zen»
|
|
2009
|
|
|
Ulertzen dut atzera buelta gisa ikus daitekeela, kontuan hartzen badugu emakumeen papera erabat gutxietsia, ikusezina eta inolako errekonozimendurik gabea izan dela. Orain gutxira arte
|
emakumeak
lortu zezakeen gauzarik handiena zen ezkontzea, bere etxearen erregente izatea eta haurrak edukitzea. Noski, ni emakume naizen aldetik ez nago prest egoera horretara itzultzeko.
|
|
2010
|
|
|
Bigarren Gerla Handiko drama erromantikoa da: protagonistak aukeratu behar du maite duen
|
emakumea
lortu ala emakume hori bere senarrarekin Vichyko gobernuaren menpeko Marokotik eskapatzen lagundu.
|
|
2011
|
|
|
|
Emakumeok
lortu ditugun eskubide eta askatasunak oso ahulak direla diozu. Zergatik?
|
|
|
Horietan jasotakoaren arabera, migrazio prozesuek ondorio positiboak eta negatiboak izan ditzakete andreengan. Lehendabiziko ikerketek, behin harrera herrialdeetan finkatuta,
|
emakumeek
lortutako onurak nabarmendu ohi zituzten. Lan eskarmentuak eta etxetik kanpo egindako lanak haien egoera hobetzen zutela zioten ikertzaileek; izan ere, horri esker, baliabide ekonomikoen kontrol handiagoa zuten, alegia, euren bizitzaren kontrol handiagoa.
|
|
2012
|
|
|
Galera sozialekin bukatzeko, aipatzekoa da frankistek emakumeen aurkako errepresio bortitza hasi zutela, hauen bizimodua goitik behera aldatuz. Frankistek Errepublika garaian
|
emakumeek
lortu zituzten aurrerapen guztiak ezabatu zituzten, eta familiari, elizari eta etxeko lanei loturiko andrazkoaren eredua berreskuratu eta inposatu zuten. Emakumeak irainduz eta beldurtuz, matxismoa nagusitu zen gizartean, eta emakumeen garapen pertsonala oztopatu zen urteetan.
|
|
|
Irailak 26, burujabetzari ekiteko lehen urratsa Garai gogorrak bizi ditu Euskal jendarteak eta itxura guztien arabera, are eta gogorragoak datozkigu ondoko hilabeteak. Madrilgo gobernutik, politika neoliberalen defendatzaile sutsua den alderdi popularra, urteetan herri honetako langile gizon
|
emakumeek
lortutako eskubide guztiak bertan behera uzteko egin ahal bizian ari da. Defizita eta zorraren kontrolaren aitzakiapean, zerbitzu publikoen pribatizazio progresiboa eta langile indarraren neutralizatzea bilatzen ditu aipatutako alderdiak.
|
|
2014
|
|
|
Eztabaidaezinak dira azken 100 urteotan gertatutako mudantzak, gure amonenbizimodua gogoratzea baino ez dago: hezkuntza arloan, lan munduan eta bestelakogizarte eremuetan
|
emakumeek
lortutako parte hartzea nabarmena da. Halere, egunerokotasuneko praktikei erreparatzen badiegu, antzeman daiteke aldaketak ezdirela guztiz errotu eta askotan diskurtsoak errealitatearen aurretik doazela.
|
|
2015
|
|
|
Aipatzekoa ere bada frankistek emakumeen aurkako errepresio bortitza hasi zutela, hauen bizimodua goitik behera aldatuz. Frankistek Errepublika garaian
|
emakumeek
lortutako aurrerapen guztiak ezabatu zituzten. Emakumeak irainduz, ilea moztuz eta beldurtuz, matxismoa nagusitu zen, eta emakumeen garapen pertsonala oztopatu urteetan.
|
|
2016
|
|
|
Frederick Douglassen hitzetan, honako hau zen Stantonen eta Anthonyren babesleen ikuspegia: ?(...) negroak ez du boto eskubidea lortuko
|
emakumeak
lortzen ez badu?. Beste hau azpimarratu zuen Sojourner Truthek:
|
|
2017
|
|
|
Felix Azurmendi erretorea ere harro dago lau
|
emakumeek
lortu dutenarekin: " Tradizioaz ari garenean, beti esaten da gauza bera:
|
|
|
Halakoak mila bider entzun ditut. Baina bizitzako alor guztietan bezala,
|
emakumeok
lortzen ari gara kirol honetan merezi dugun protagonismoa. Bide luzea dugu aurretik baina zorionez gauzak aldatzen ari dira.
|
|
2018
|
|
|
Lévi Strauss honela mintzatu zen exogamia legeaz: . Posible den oinarri bakarraren gainean funtsatuta, askatasuna ematen die norbanako guztiei taldeko emakumeak eskura izateko[?] gizon guztiak berdinak dira
|
emakumeak
lortzeko lehian?. Halako egoera batean, ezein gizonek ezin du beretzat hartu ama edo arreba, baina bai beste gizon baten arreba; eta hori hala da gizon guztientzat.
|
|
|
Emakumeak geratzea eta elkartzea, mundua mugitzeko. Hori da martxoaren 8an eskualdeko zein munduko
|
emakumeek
lortu nahi dutena. Euskal Herriko mugimendu feministak eta gehiengo sindikalak bat egin dute mundu mailako grebarekin.
|
|
|
emakumeek ez zutela ez denborarik, ez desiorik izaten, bilerak sortzeko eta elkarteak edo sindikatuak antolatzeko, ordu luzez lan egin ondoren. Alta, Eleanor Marxen orrialde horietan zenbait grebatan eta sindikatutan
|
emakumeek
lortutako aitzinamenduak agertu ziren, eta, bide batez, bertze ikuspuntu zorrotz bat gehitu zuen: lehen aldiz gizonak ohartu zirela emakumeak ahaztea oker bat izan zela.
|
|
|
" Nola? Hori dagoeneko pasata dago, jada
|
emakumeek
lortu dute...". Hor zegoen eztabaida.
|
|
2019
|
|
|
faloa, hain zuzen, beste alor batzuetan mamitzen den subiranotasunaren sinboloa da, eta horrexek ematen dio halako balioa.
|
Emakumeak
lortuko balu bere burua subjektu gisa berrestea, asmatuko luke faloaren baliokiderik: panpina, zeina haurrak izateko promesaren ikur baita, bihur daiteke zakila baino jabetza preziatuagoa.
|
|
|
Loratze horrek esan nahi du ezen, amodioan, samurtasunean, sentsualitatean?
|
emakumeak
lortua duela bere pasibotasuna gainditzea eta erreziprozitatezko harremana izatea ohaidearekin. Gizonaren erotismoaren eta emakumearenaren arteko asimetriak arazo konponezinak sortzen ditu sexuen borroka dagoen bitartean; arazo horiek aise molda daitezke emakumeak aldi berean desira eta begirunea sumatzen dituenean gizonarengan; gizonak haren haragia gutiziatzen badu eta haren askatasuna onartu, emakumea esentzial sentitzen da objektu egiten denean, eta libre irauten du onartzen duen sumisioan.
|
|
2020
|
|
|
Maitasun samiñak olerkarien belaskeria hutsak iruditzen zitzaizkion, maitasunean haragiaren atsegiñaz kanpo ezertxo ere somatuko ez balu bezela.
|
Emakumeengandik
lortzen zuena Elsa' ri kondatzea, hildo berean, kilikagarri zitzaion, atsegin mota berri bat, sadismo zantzu bat. Atsegiñaren billaketan, beraz, emakume bat atsegiñez eta beste bat atsekabez betetzea bururatu zitzaion.
|
|
|
Edozein modutan, ez zen hori izan denboraldiko poz bakarra, nesken taldeak Liga irabazi baitzuen. Mende berriaren hasieran,
|
emakumeek
lortutako tituloak ez zeuden hain urruti, baina hau berezia izan zen. Oraindik gogoan daukat Nerea Onaindiak San Mamesen sartutako lehen gola eta bere lesio larria.
|
|
|
Emakumeen egoera estrukturala gizonek erabakia baita eta hori aldatu ahal izateko gizonek duten parte hartze politiko eta publiko egonkorra eskuratzea ezinbestekoa da. Baina hori da, hain zuzen ere,
|
emakumeek
lortu ezin dutena: haien egiturazko debaluazioa aldatu ahal izateko moduko parte hartze politiko eta publiko iraunkorra.
|
|
2021
|
|
|
Azkeneko Olinpiar Jokoetan dominak lortu ditugu, bai 2012an Londresen, bai 2016an Rion.
|
Emakumeek
lortu zituzten, gainera. Gustatuko litzaiguke 2021ean ere dominaren bat lortzea.
|
|
2022
|
|
|
Gazteei batez ere fraide bat bere motoarekin agertokian sartzea izugarri ideia ona iruditu zaie. Behinola batzokietan
|
emakumeekin
lortzen nuen arrakasta lortzen ari nintzela ikusita, animatu egin nintzen eta Oteizaren papera egingo zuen arizaleak herrena zuela erantsi nuen, hark, eskultoreak, tarteka behintzat herren egiten zuelako eta esaldi bat errepikatzen zuelako, ez zuela alegia herren egiten belaunean min zuelako, euskal herren guztiak iraultzaileak zirelako baizik, eta San Inazio, Lope de Agirre eta abar luze bat aip... " Uste dut Santa Kruz apaiza ere herrenen zerrendan sartzen zuela" esan nuen, eta ea hurrengo batzarrerako herren iraultzaile horien zerrenda ekar nezakeen galdetu zidaten.
|
|
2023
|
|
|
Lizeaga: Prestigioa duten lanbideetara edo lanbide guztietara iritsi ahal izatea
|
emakumeek
lortu duten zerbait da, egin duten borrokari esker; aldiz, gizonak joatea gutxi baloratutako profesio batera hutsaren hurrengoa da gizartearen begietara, gizonek beharbada ez dugu oraindik pauso hori eman.
|
|
|
Ione Belarra Eskubide Sozialen ministroak Twitterren erantzun du: «Sexu eraso batean indarkeria egon dela frogatzea hain erraza bada, zergatik 2021eko 4.000 epaitan soilik 500
|
emakumek
lortu zuten demostratzea?». Rodriguez estatu idazkariak berretsi du onespenaren eredua auzitan jartzen duela gobernuak proposatu duen aldaketak:
|
|
|
Lehendabiziko emakumea ez ezik, lasterkari guztien artean 21.a izan zen Urkizu: Hamar
|
emakumek
lortu zuten lasterketa osatzea, eta podiumeko hirurak beteranoen mailakoak ziren.
|