|
2002
|
|
|
Tabakoa da gaixotasuna areagotzearen errudun bakarra. Epidemiologiako Zentro Nazionaleko Gonzalo López Abenteren arabera, 40ko hamarkadatik aurrera jaiotako
|
emakumeak
hasi dira biriketako tumoreak atzematen. Egoera hori minbiziaren sortasun aldi luzeari zor zaio; izan ere, kasu batzuetan, 30 urte behar izaten dira manifestazioa egiteko.
|
|
2003
|
|
|
Ostolaza errugabea dela frogatzea izango da detektibearen zeregina, ustez, baina eskaera horrek badu iruzurrik. Nolanahi ere, hilketa gauean espetxeratutakoarekin oheratu zen
|
emakumearen atzetik
hasiko da detektibea.
|
|
2005
|
|
|
Izan ere, adin horretan makina bat
|
emakume
hasten da etxetik kanpoko jardueretan.
|
|
2008
|
|
|
Bi gizonezko, pentsatu nuen nirekiko?. Bi gizonezko elkarteko terrazan eseriko dira, ardo bana eskuetan, eta beren
|
emakumeei buruz
hasiko dira hizketan, edo emakumeei buruz, oro har. Nik Natalieri buruz ordu pare bat hitz egin nezakeen geraldirik gabe, ardoaren laguntzarekin gehixeago ere bai, edozein artistak bere obraz ordutan hitz egin dezakeen moduan, haren edertasuna neuk definitua baitzen neurri batean, baina banekien haren gizonaren aurrean ez nintzela gauza handirik esatera ausartuko.
|
|
|
Publikoak ez du deus huts egin nahi. Bost
|
emakume
hasi dira dantzan. Poloniako musika alai batek eramanik, sabelaren babesa, umearen hauskortasuna, jakintzaren bizitasuna xuxurlatu, adierazi eta oihukatu dituzte, dantzaren hitz jokoekin.
|
|
2009
|
|
|
Latinoamerikako eta Magrebeko emakumeek beren familiako pertsonaasko dituzte ondoan; hala ere, emigratzerakoan duten garrantzia desberdina dabientzat. Latinoamerikarren kasuan, gehienetan
|
emakumeek
hasten dute prozesua, eta horregatik ezagunak ezinbestekoak dira bizi berria hasteko. Beste aldetik, Magrebeko emakumeak, oro har, familiarekin biltzeko etortzen dira, hori dela-eta, senitarteko asko ditu ondoan, batez ere bikotekidea eta seme alabak.
|
|
|
Zergatik emakumeek ez dute gizonek bezalako aukerarik bere bizitza profesionala garatzeko?». Marisol Tabernaren ustez, «bizi berri honetan,
|
emakumeak
hasi gara etxetik kanpo lan egiten eta horrek sortu du desoreka familietan, adinekoak bakarrik gelditzea, haurrak zeinekin utzi ez jakitea, bikote batzuk erotuak ibiltzea goiti eta beheiti... Gehien bat, emakumeak pairatzen du egoera hori.
|
|
2012
|
|
|
Geroztik aurrerapauso handiak eman dira, beti ere bertako emakumeek egindako lanari esker. Mendebaldeko
|
emakumeak
hasi ginenerako, haiek jada ibilbide luzea egina zuten. Oso gauza interesgarriak egiten ari dira eta gaur egun badira belaunaldi berriak horren jakitun direnak.
|
|
2014
|
|
|
Zerderitzozu?». Lolarekin ageri ziren gainontzeko hiru
|
emakumeak
hasi ziren orduan, hitzei ezin eutsiz, bakoitzak bere salaketa eginez eta «herri osoa heriotza bekatuanbizi dela» deitoratuz. Apaizaren ustez, «erabateko irmotasun katolikoko pelikulak»proiektatzea izango litzateke irtenbidea, baina, nahigabetuta:
|
|
2015
|
|
|
Asteburu honetan senior mailan ari diren eskualdeko eskubaloi taldeak ligan hastekoak dira. Zehazki, Errekako gizonak eta
|
emakumeak
hasiko dira, Baztango BKTko neskek atsedena baitute. Doneztebeko emakumeek lehen aldiz izanen dute taldea senior kategorian.
|
|
2016
|
|
|
eta 1901ean Australiak jarraitu zion. Pixkanaka, beste herrialdeetan ere,
|
emakumeak
hasi ziren
|
|
|
Izan be, aldi berean hiru gertaera izan ziran:
|
emakumeak
hasi ziran federatu mailan esku pelotan jokatzen; Txokoan emakumeen esku pelota alkartea sortu zan Larrabetzun; eta, historian, lehenengo aldiz antolatu zan emakumeen esku pelota txapelketea federatu mailan. Txapelketea aitzindaria izan zan eta Txokoan eko neskak komunikabide eta gizarte sareetako protagonista bihurtu ziran egunetik gauera.
|
|
2017
|
|
|
haurren zaintza, gaixoen artatzea, zaharrei lagundu beharra... Emakumeei, batetik, etxeko lan bihurtzen zaizkie horiek denak eta bestetik, justu lan horiek besteren etxeetan egiten ere
|
emakumeek
hasi behar izan dute miseriazko soldaten truke, txirotze orokorraren barruan beren familiak aurrera ateratzeko.
|
|
|
Orduan herriko plazan edo festan kantatu izan dutenak beti gizonezkoak izan dira. Eta gaur egun, edo orain gutxitik hona
|
emakumeok
hasi gara berriz plazara ateratzen. Eta gure plazaratze horretan gure zailtasunak, trabak, eta kinkak, sentitzen ditugu, aspalditik datorren kontu baten ondorio dira, eta pixka bat horiei buruz gogoeta egiten gabiltza etengabe.
|
|
|
|
Emakumeek
hasi eta gidatu zituzten matxinada horiek askotan. Adierazgarria da 1645ean Montpellierren izan zen matxinada:
|
|
|
Adierazgarria da 1645ean Montpellierren izan zen matxinada: beren haurrak gosetetik babestu nahian zebiltzan
|
emakumeek
hasi zuten; 1652an Kordoban izan zen matxinada ere emakumeen ekimenez hasi zen. Areago, matxinada haiek guztiak zapuztu eta gizon ugari preso hartu edo zapaldu ondoren, emakumeek erresistentzian jarraitu zuten, hain agerian ez bazen ere.
|
|
|
Emakume harekiko harremanak estutu behar nituelakoan lantoki ondoko optika batera joan nintzen prismatikoak erostera. Hauek dimentsio berri bat eman zieten bestaldeko
|
emakumearekin
hasi berri nituen harremanei. Denbora gutxian gehiago nekien emakume hari buruz neure emazteari buruz baino; behatzaile enpirikoaren arduraz apuntatzen nituen gogoan emakume hari buruzko xehetasunak.
|
|
|
1893an, Zeelanda Berria munduko lehen herrialdea izan zen emakumeei bozkatzeko eskubidea ematen, eta 1901ean Australiak jarraitu zion. Pixkanaka, beste herrialdeetan ere,
|
emakumeak
hasi ziren lortzen gizonezkoek zituzten eskubide berak.
|
|
2018
|
|
|
|
Emakumea
hasi zen, itzulingururik gabe:
|
|
|
Garaikidetasun berri horren aurrean hasten dira amesten hitz gabeko giza-
|
emakumeez
hasten dira amesten.
|
|
2019
|
|
|
Hori da zuei buruz esaten den gauza on bakarra:
|
emakumeak
hasi zirela gobernatzen. Bakean utziko gintuztela uste izan zuten denek, basidien atzetik jarraituko zuela emakumeek gidatutako herri baketsuak, lurra lantzen hasiko zirela agian.
|
|
|
Berak, tolesgabeegia izaki, ez du ironia maite. Eta, hala ere, behingoagatik,
|
emakumeak
hasitako jokoari eusteko prest, merezi moduko erantzuna hausnartzen ari dela, hara non ikusten duen, urrun baina beraiengana hurbilduz, silueta da. Begiratu batera, gizon handi, mardul eta motela da inguratzen ari zaiena, adineko gizonen bat akaso.
|
|
|
Eta gaur egun, Maialenek egin duen bezala, eboluzioa ikusten dut, horrea sartzen ari diren
|
emakumek
hasi direla edo ari direla esaten, bueno baina nik orain hemen nola egin nahi dut bertsotan, ez?, nola sartu nahi dut, inkluso aipatzen da, ez?, ba Uxue Alberdi, Alaia Martin, hauekin ere ari da sortzen beste emakume estereotipo bateri ere utzi zaio tokia bertsolaritzan, o, sea, hori izan da, ba bueno, ate zirrikitua pixka bat gehiago irekitzen ari da, ez, eta espero dezagun gero eta emakume anitzagoak sartzea eta sartzen ari dira, baina esan nahi dut gaur egun beste emakume horiek ere ba ekarri dute estetika izugarri femeninoa, ez?
|
|
|
Ordu kopurua, zereginak eta zaindu beharreko pertsonen kopurua ez daude zehaztuta. Egoera horren aurrean, sektore horretako
|
emakumeak
hasi dira mugitzen, bere eskubideak bete ditzatela eta lan hori arautu dezatela eskatzeko. Baina zaila da aurrera pausuak ematea, nire ustez, politikoek enplegatzaileak babesteko konpromisoa dutelako hartuta.
|
|
|
|
Emakumea
hasi da hizketan. Agurea, bitartean, behera begira dago, eskaileran jesarrita, arnasestuka ematen du, ahoa oso zabalik.
|
|
2020
|
|
|
Mutilak baiezkoa adierazi dio burua mugituz. Txarro emakumearen aldera inguratu da berehala, eta pattar gehiago ekartzeko keinua egin dio tabernariari,
|
emakumea
hasia baitzaio berea edaten, irriño bihurrien eta belarrira xuxurlatutako kontu gordeen artean. Txarrok harro erakutsi dio sosez beteriko poltsa emakume gazteari, lotsarik gabe eska dezan nahi ahala pattar edo ardo goxo.
|
|
2021
|
|
|
Iaz, data hauen bueltan, hamar bat
|
emakumek
hasi zenuten saretze lana. Orain ehundik gora langile soziosanitario ari zarete zeuen eskubideak aldarrikatzen.
|
|
|
Baina urratsak egin dira.
|
Emakumeak
hasi dira elkarlanean.
|
|
|
Saiatu ginen urratsak egiten, eta 2004tik 2007ra egon zen zuzendaritza taldea kezkatuta zegoen emakumeen parte hartzea zela eta; ikerketa bat egin zuen horri buruz, eta estrategia bat markatu. Lau
|
emakume
hasi ginen parte hartzen, bik amaitu bagenuen ere: Eva Lopez de Arroiabe eta biok.
|
|
|
Ekaina iritsi da, eta, urteroko moduan, arraun festari hasiera eman zaio. KAE 1, KAE 2 eta gure arraunkide diren ETE ligako
|
emakumeak
hasiak dira ikurrinen borrokan. Jardunaldi bakoitzean emozioz beteriko ligak ikusteko aukera izango dugu.
|
|
|
Esan nion konferentzia neutrala aurrera eraman ahal izateko agintzen zidan guztia egiteko prest nengoela. Presidenteari esan nion gorputz eta arima ahaleginduko nintzela zuek
|
emakumeok
hasitako lana aurrera ateratzen. Jarriak zinetela dagoeneko zenbait gobernurekin harremanetan.
|
|
2022
|
|
|
Haien lana izaten zen ontziak portura sartutakoan, gerrian larruzko uhal baterat lotutako zirga edo soken bidez ontziak moilaraino hurbiltzea, hareatzan aitzinerat egiten laguntzeko. Hastapenetan debekatua zuten lan horietan aritzea emakumeek, baina karlistadetan gizon gehienek gerrarat joan behar izan zutenez,
|
emakumeak
hasi ziren lan hori betetzen. Gerora, gizonek baino gutiago irabazten zutenez, emakumeek jarraitu zuten lanbide hartan.
|
|
|
Lehenbiziko langile multzo hartakoa izan nintzen ni. Hogei urte betetzear nintzen, eta ni bezala bertze hogeiren bat
|
emakume
hasi ziren lanean kooperatiban. Bigarren urterako baginen berrogei.
|
|
2023
|
|
|
Ukrainaren inbasioaren eta COVID ondorioz, krisi demografikoa larritu egin da; hainbat adituren arabera, azken hiru urteotan bi milioi biztanle galdu ditu Errusiak, eta, horregatik, gobernua haurdun dauden
|
emakumeen artean
hasi da etorkizuneko herritarren bila. Horretarako aitzakia familiaren balio «tradizionalak» babestea da, beste behin Eliza ortodoxoaren laguntzarekin, noski.
|
|
|
" Jendearen kontzientzietan eragitea eta garapenerako tresnak ematea ere bada gure helburua, bertako emakumeak ahaldundu eta beren kabuz gauzak egin ditzaten. Matxismoaz eta beren kabuz gauzak egiteko gai direla jabetuta, hainbat
|
emakume
hasi dira elikagaien kooperatiba txikiak sortzen, artisau lanak egiten... eta horrela bizi kalitatea hobetzen", dio.
|