|
2008
|
|
|
Ikaskide izandako bati mesede bat egitearren, baina, haren emazte Madeleineren (Kim Novak) atzetik dabil detektibe pribatu gisa.
|
Emakumearen
gorputzaz, antza denez, hildako andre baten arima jabetu da. Scottie gutxinaka Madeleinerekin maiteminduz joango da.
|
|
|
Carme Valls Llobet sendagileak Katalunian dihardu, eta Emakumea, Osasuna eta Bizi Kalitatea programa zuzentzen du bertan. Lehengo astean, Donostian izan zen Emakundek antolatutako Sare kongresuan;
|
Emakumeen
gorputzaren medikatzea eta gutxiagotasunaren normalizatzea hitzaldia eman zuen.
|
|
2009
|
|
|
Haurdunaldiak
|
emakumearen
gorputzean eragin ditzakeen aldaketak ere kezka sortzen du askotan. Ezezagunak badira ere, oso kontuan hartzekoak dira aldaketa horiek ama izango denari sortzen dioten antsietatea eta estresa; adibidez, bularra handitzeak, titiko minak, azkurak, ildoek, sabel hanpadurak...
|
|
|
Horrelako aurkezpenarekin inork ezin dezake ezer handirik eskatu. Oraindik eta gutxiago bi aktoreen neurrira egindako western honetan, bi
|
emakumeen
gorputzak erakusteko egindako film bat ematen baitu.
|
|
|
Emakume batek ezin du hori hartu harremanak dituen bakoitzean. Hau ez dela jolasa erakutsi behar diegu,
|
emakumeen
gorputza delako kaltetuena.
|
|
|
Balkoitxoan dagoen telebista batean loop moduan pasatzen dira lau egile desberdinen bideoak. Ines Bermejorenak performance batean egindako interbentzio testuala agertzen du, baina telebistaren tamaina eta kokapenarengatik letrak ez dira antzematen; galdua, tamalez, performatibitatea eta
|
emakumearen
gorputzaren uztartzea gaitzat zituen lan bakarra. Interesgarriak diren beste hainbat lanek ere, indarra galtzen dute; besteak beste, Mikel Calvoren Hitzak eta Alvaro Martinezen Met, foras de m?.
|
|
|
Ajras Al Horreya egunkarian kaleratutako artikuluak izenburu hau zuen: Lubna,
|
emakumearen
gorputzaren menderatze kasu bat. Ehunka mila euroko isunari egin dio aurre orain, Poliziaren kontrako kalumniak leporatzen baitizkiote.
|
|
|
–Pilula saldu ez ezik, informazioa ere emango diegu pilularen eta antisorgailuen inguruan?, azaldu du Pedro Iturria botikariak. Beste hainbat sendagai bezala, biharamuneko pilulak ondorio kaltegarriak izan ditzake
|
emakumearen
gorputzean. –Ondorio arruntenak goitika egitea eta buruko mina dira, baina, zorabioak, urdailean ondoeza, odol isuria eta azaleko arazoak ere sor ditzake?, Iturriaren esanetan.
|
|
|
–Hurrengo egunerako pilulak hormona jario handia barneratzen du baginan, horrela, emakumearen zikloa aztoratu eta eten egiten du, haurdunaldia oztopatuz?, azaldu du Rekartek. . Berez, hormona dosi handiak dira,
|
emakumearen
gorputzerako bonba, alegia?, ohartarazi du. Horregatik,, antisorgailuak huts egitean?
|
|
|
–
|
Emakumearen
gorputza gauza nazkagarria bihurtzen saiatu naiz, dantzaren bidez?
|
|
|
|
Emakumearen
gorputzaren inguruko hausnarketa jartzen duzu oholtzaren gainean azken lanean. Zertan datza Look at me, Bang Bang?
|
|
|
Hedabide handietan emakumearen irudia nola jorratzen duten aztertu nahi nuen: emakumea,
|
emakumearen
gorputza eta sexualitatearen iruditegia, alegia. Dantza eta gorputzaren bitartez nahi nuen hori landu.
|
|
|
Cindy Sherman argazkilariak manikiak hartu eta jarrera erotikoetan erretratatzen zituen. Krugerrek publizitate leloak jartzen zituen
|
emakume
gorputzen gainean. Eta zuk nola adierazten duzu hori dantzan?
|
|
|
Piezaren sekuentzia batean, esaterako, lerro batean mugitzen naiz oholtzaren gainean. Horrez gain,
|
emakumearen
gorputza eraldatu egiten dut; zomorro bihurtzen, adibidez. Hau da, emakumearen gorputza zer edo zer nazkagarri bihurtzen saiatu naiz, dantzaren bidez.
|
|
|
Horrez gain, emakumearen gorputza eraldatu egiten dut; zomorro bihurtzen, adibidez. Hau da,
|
emakumearen
gorputza zer edo zer nazkagarri bihurtzen saiatu naiz, dantzaren bidez.
|
|
|
Eta alde horretatik, liburu hau manifestu bat ere bada izan, eta ildo horretan mezu sakona daukala uste dut. Egia da,
|
emakumearen
gorputza plazeraren aldarri bilakatzen du, mugarik eta taburik gabe, mendetako debeku eta sineskeriak alboratuz.
|
|
2010
|
|
|
Horietako bat paisaiaren begirada da, habitatari eta inguruneari behatzen dion eta hura aztertzen duen begirada bat. Horri gehitzen zaio (edo agian ez da gehitzea, barnean sartzea baizik)
|
emakumearen
gorputzari eta espazioari buruzko gogoeta, hainbat artistaren lanean agertzen dena. Etxea, gotorlekua, egoitza ere presente dago.
|
|
|
Beste lanen artean, Esther Alvarezek eta Alejandra Buenok
|
emakumearen
gorputza eta espazioaren inguruko gogoetari eskaintzen diote arreta; lehenak, bideoaren bidez; besteak, argazkia erabiliz. Aipagarria da, lehen aurreratu bezala, bi formatu horiek erakusketan duten presentzia eskasa, eta euskarri autonomo modura ulertuta beharrean, dokumentaziorako tresna gisa hartuta ageri dira, batez ere performance aren kasuan.
|
|
|
Bidaiak, ariketa fisikoa, estresa, elikaduran egindako aldaketak, trauma fisiko nahiz psikikoak,... asko eta oso diferenteak dira
|
emakumearen
gorputzak hilero askatzen dituen hormonei (estrogenoei eta progesteronari, nagusiki) erasaten dieten faktoreak. Eta hormona mailetan gertatzen diren gorabehera horiek azaltzen dute zergatik hilekoak arazo eta molestia diferentean eragiten dizkion emakumeari hilabete batetik bestera.
|
|
|
Aktore ez diren egunerokotasunaren pertsonaia horiek agertzen dira kalean. Alboko balkoian esnatu berria den gizona nagiak ateratzen,
|
emakumearen
gorputza toallan bilduta, leiho denak zabalik. Etxeak garbitzen, plantxa egiten.
|
|
2011
|
|
|
ziborgak. Kito dira Iruñean gizon
|
emakume
gorputz biluziak, eta haragiaren berezko ahulkeriak. Beste urrats bat egin du gizakiak sanferminetan.
|
|
2012
|
|
|
Gaixotasun gisa ulertzen du.
|
Emakumearen
gorputza ez da existitzen, eta ezezaguna denak ezinegona sortzen du. Beste kultura batzuetan, hilekoa ezkutatu eta ukatu beharrean, gorputza txikitatik landu izan dute, eta emakumeek euren gorputza ezagutzeko eta trebatzeko tresnak bereganatu ahal izan dituzte.
|
|
|
Azken 120 urteetan bainujantzia bezainbeste aldatu den beste ezer ez dago. «Hasieran guztiz estaltzen zuen
|
emakumearen
gorputza. Orain, batzuetan apaingarri soila da, ez du ezer estaltzen».
|
|
|
Uretan ibiltzeko bainujantziak kotoizkoak ziren. Oso deserosoak igeri egiteko, baina
|
emakumearen
gorputzaren itxura ezkutatzeko bidea ematen zuten. Edertasunaren parametroak aldatu ahala, bainujantzien diseinua ere aldatuz joan zen.
|
|
|
Gainera, egungo murrizketek emakumeen eta gure umeen bizitza ziurtatzeko baliabideek zalantzan jartzen dituzte. Ez dute bizitza babestu nahi,
|
emakumeen
gorputza kontrolatu nahi dute. Lege horrek abortu ilegalak sustatuko ditu, emakumeen bizitza arriskuan jarriko du.
|
|
|
Lege horrek abortu ilegalak sustatuko ditu, emakumeen bizitza arriskuan jarriko du. Asko sentitzen dut, umea
|
emakumearen
gorputzean dagoen bitartean, subjektu politikoa, eta, hortaz, erabakitzeko eskubide osoa duena?
|
|
|
emakumea da. Umeki horiek
|
emakumeen
gorputzekiko erabat dependenteak diren bitartean, horrela izan du. Abortuen kopurua murrizten duena ongizate sendo bat da.
|
|
|
Urte hasieran PPk, Gallardonen bidez, Sexu eta Ugalketa Osasunaren Legea aldatuko zuela adierazi zuen, hauteskunde kanpainan agindutakoa, oraingoan bai, betez. Helburua PSOEk duela bi urte lege txepel eta koldar baten bidez onartutako proposamen eskas horiek atzera botatzea da, urteetan mugimendu feministak egindako aldarrikapenak jasotzen ez zituztenak eta
|
emakumeon
gorputzen gainean erabakitzeko erabateko ahalmena eta burujabetza bermatzen ez zutenak. Lege horrek emakumeen sexu eta ugalketa eskubideen erabilera mugatu du; ez zuen sektore publikoan abortua praktikatzea bermatzen zuen neurri zehatz eta argirik zehazten; eta, azkenik, ez zuen borondatezko abortua Zigor Kodetik ezabatzen.
|
|
|
Lotsagorritu egin ginen telebistari begira 1982an, Verano azul sail miretsiko Bea ederrari hilekoa lehen aldiz jaitsi zitzaionean; egoera deserosoetako eztultxoak nagusitu ziren etxe askotako egongeletan. Izan ere, hilekoa eta, oro har,
|
emakumeon
gorputzarekin eta, bereziki, sexualitatearekin lotuta zegoen guztia isilekoa, ezkutukoa eta lotsatzekoa zen. 1983an, lotsagorritu baino gehiago, zorabiatu egin ginen, Barakaldoko Vulpess punk rock taldeak pantailatik Me gusta ser una zorra kantatu zigunean.
|
|
2013
|
|
|
Nik ez nuke bereizketa hori egingo. Nik esango nuke diskurtso feministak lan handia egin duela, beti izan duelako gorputza erreferentzia garrantzitsutzat, eta diskurtso hegemonikoak
|
emakumearen
gorputza bekatu, delitu eta gaixotasun bihurtu izan duela garai desberdinetan. Torrasek dioen bezala, feminismo mota asko daude, baina feminismo denentzat da gorputza abiapuntu edo erreferentzia garrantzitsua.
|
|
2014
|
|
|
hurrengo berba eta kontzeptuak, erakusketaren espiritua ondo islatzen dutenak: genero indarkeria, tentsioa, oldarkortasuna, kontrola, besteaz jabetzea, obsesio eta beldurrak, bakartzea,
|
emakume
gorputzaren eta nortasunaren parodiazko prototipoak, deseraikitzeak, berreraikitzeak. Eta bideoak.
|
|
|
Eta, hain zuzen, Iruñeko kaleetan ezarriko da protestaren erdigunea eta erreibindikazioa:
|
emakumeen
gorputz aske eta beregaina. Hala izan bedi!
|
|
|
Wittgenstein-en «nire hizkuntzaren mugak nire munduaren mugak dira» esaldia irudi piroteknikoz desmuntatuz, bere poesiak ez duela harresitik adierazten digu argiro eta, are gehiago, poesiaren erailketak itxaron duela. Maitasunaren gaineko ikusmolde kaleidoskopikoa eta heterodoxoa,
|
emakumearen
gorputzaren presentzia bere gordinean aldarrikatuz. ' Beltzuria' Egilea:
|
|
2015
|
|
|
Janzkerak eta, kasu honetan, takoiek hartzen baitute garrantzia: ...bat dugun emakumeoi maizegi aurpegiratzen digute gure duintasunaren defentsan urrutiegi joaten garela; garrantzirik ez duten detaileez mundu bat egin nahian gabiltzala; kontu inportanteagoak ditugula jendartean, baina guri ez zaigu ahazten inoiz egiturak, pentsamoldeak, agintea?, pausoz pauso moldatzen direla, eta oihalak milaka hari txiki tartekatuz ehundu eta egiten direla; eta ez zaigu ahanzten
|
emakumearen
gorputza (oraindik ere, eta zoritxarrez) eremu publikoa dela, gure izaera eta duintasun oinarrizkoena desitxuratuz.
|
|
|
Emakumeen parte hartze librearekiko baztertzailea den ekimen bat berdintasuna babesten duen ekimenaren pare jarri; hogei urtez debekatzea ordezkatzen den erakundean harrera ofizialik egin ahal izatea; txaloak jasotzea, eta onartzea, emakumeen parte hartze librea ukatzen dutenen aldetik bazterkeria sexista onartzea da. Hori da PSE eta PNVko Irun eta Hondarribiko alkateek eta haien alderdikideek Gipuzkoako Aldundian eta Batzar Nagusietan hartu duten bidea.Biolentzia matxistak diren moduan etengabe jasan behar ditugun adierazpenak hainbat ordezkari katoliko, komunikabide edo politikariren aldetik,
|
emakumeon
gorputzak kontrolatu, askatasun sexuala murriztu, borroka feminista kriminalizatu nahi dutenean, edo etengabe emakumeak iraindu, mespretxatu eta zokoratzen gaituztenean. Erasotzaile horiek guztiek hurrengo egunean kargua uztera behartuak izan behar lukete, baina horren ordez zeharkako irribarretxoak jasotzen dituzte sarri.Biolentzia matxista da lan esparruan jasaten duguna sistema produktiboak eraginda, patronalak bultzatuta, eta sindikatuek nekez borrokatzen dutena, lan eta enpleguaren baldintza desorekatuei begiratuz gero.
|
|
2017
|
|
|
Gainera, diruak derrigortasun konnotazioa ezartzen du; gizona da ordaintzen eta agintzen duena. Horrela,
|
emakumearen
gorputzaren erabileran oinarritutako harremana ezartzen da.Zer lotura du prostituzioak sexu erasoekin. Prostituzioan sortzen den harreman eredua menperatzean eta indarkerian oinarrituta dago; sexu erasoa eta bortxaketa bezain salagarria iruditzen zait. Are gehiago, tratu txarra baino larriagoa dela esango nuke, kasu horretan tratu txarrak gizon bakarrak egiten baititu, eta prostituzioan, berriz, gizon askok, egunero.
|
|
2020
|
|
|
Ardanazek bezala, Fontalbak ere eman dio ikuspegi soziala bere lanari. Iaz egin zuen Clitoria erakusketatik abiatuta,
|
emakumeen
gorputzean jarri du berriz ere fokua, baina elementu berri bat sartu dio lanari, genitalen erauzketaren gaiari heltzeko: bizar xafla.
|
|
|
«Zergatik ez da izan artista emakume gorenik?», Linda Nochlinek. «Nola iristen da bertsora
|
emakume
gorputzetik?», Itziar Okarizek Uxue Alberdiri. Edo Bizenta Mogelek inork galdetu aurretik erantzundakoa:
|
|
|
Bere obrarik garrantzitsuenak 1915etik aurrera margotu zituen. Ia denak lagunen erretratuak dira, edo
|
emakumeen
gorputz biluzienak. Haren margolanetan behin baino gehiagotan agertzen den emakumea Hebuterne margolaria da; hil baino bi urte lehengo ezagutu zuena, hain justu.
|
|
2021
|
|
|
Neskek eta mutilek banatuta ikasi behar dutela uste dutenek «arrazoi anakronikoak» ematen dituztela berretsi du Morenok, eta horien aurka egin du: «Esaten dute mutilak —normalean mutilei egiten baitiete erreferentzia— despistatu egiten direla
|
emakumeen
gorputzekin; hortaz, euren erlazio afektiboetan, sexualetan eta bizikidetzakoetan hezkuntza bat falta zaien mutilez hitz egiten ari dira».
|
|
|
Oso samur trantsitatzen da batetik bestera. Plazera eta mehatxua ez dira berdinak
|
emakume
gorputzetik edo gizon gorputzetik edo beste gorputz batzuetatik bizita. Uste dut badaudela bi erritmo paralelo askotan.
|
|
|
Estraktibismoaren emaitza dira uraren, lurraren eta airearen kutsadura eta lurraldeen ebastea. Azken finean, patriarkatuaren jokatzeko modua bera da naturarekiko eta
|
emakumeen
gorputzekiko. Zapalkuntza bikoitz horrek ondorio larriak dauzka bereziki kalteberak diren emakume sektoreetan:
|
|
2022
|
|
|
« Garaiz gaude neskatoei beste etorkizun bat eskaintzeko, haien gorputzaren eta itxuraren gaineko presiorik gabe». Artolazabalek salatu du emakumeei bizitza eta askatasuna mugatzen diela gorputzaren eta itxura fisikoaren inguruan jasaten duten presioak, eta, gainera, ohartarazi du presioa areagotu egin dela azkenaldian, «sare sozialen eta
|
emakumeen
gorputzaren gero eta esplotazio mediatiko handiagoaren bidez».
|
|
|
Loretxoak, tela desberdinak, adarrak... askotariko apaingarriak ditu objektuak. Plastikozko txori txiki bat ere badu poliespanezko
|
emakumearen
gorputzak; zurezko kaiolatxo eta guzti. «Oso delikatua da».
|
|
|
Gizonen gerra da Ukraina kolpatzen ari dena, beren lekua gatazkan aurkitzen duten arren arteko norgehiagoka zitala. Bien bitartean, emakumeak zapalkuntza erantsia pairatzen du, gatazka guztietan
|
emakumearen
gorputza delako okupatua eta bortxatua izateko lehen konkista lurraldea.
|
|
|
Uste dut gure borrokak intersekzionala izan behar duela, ez direla hierarkizatu behar zapalkuntzak, eta, niretzat, argi zegoen Suitzan atxilotu nindutenean tortura sistematikoaren salaketa ikuspegi horretatik egingo nuela. Zeren eta ni, bai, euskaldun gisa torturatu ninduten, baina nire
|
emakume
gorputza gudu zelai patriarkala bihurtu zuten. Hor sartzen da emakume, ama eta iheslari izatearen zailtasuna ere.
|
|
|
trauma hori. Berriro ere Poliziak, min handiena non ematen duen, hortxe eraso zidan, eta berriro nire
|
emakume
gorputzari eraso zioten esanez kontrola biluzik egin nahi zidatela: ez banuen egiten, umea umezurtz etxera eramango zutela.
|
|
|
Hor dagoenak markatzen du gorputzaren agerrera euskal literaturan.
|
Emakumearen
gorputza hor agertzen da, eta gorputz hori haragizkoa da». Eta aipatu du Itxaro Borda ere.
|
|
|
Askatasun sexualaren aurkako delituei dagokienez, epaian jaso dute bortxaketa bat eta sexu abusu bat egin zituela argazkilariak bi andreren aurka. Magistratuek zehaztu dute gauza bat dela argazkilariaren estudiora beren borondatez joatea, eduki sexualak dituzten argazkiak egitea eta dirua jasotzea, eta beste bat argazki saioek iraun bitartean argazkilariak «nahieran» jokatzea
|
emakumeen
gorputzarekin: «Bi modeloek aurkakotasuna agertu zuten praktika jakin batzuekiko, baina hark ez zuen errespetatu haien askatasun sexuala, eta haien baimenik gabe egin zituen».
|
|
|
Horren ondoren Neskamearen ipuina jarri zen modan, ikus entzunezkoek une egokian erreskatatu zutelako 1985eko liburua. Kontakizunak harrapatu gintuen,
|
emakumeen
gorputzaren gaineko kontrolean oinarritutako diktadura bat fikzioa, horixe besterik ezin zitekeelakoan. Agian horregatik eragiten digute gaurdaino faszinazioa Holokaustoari buruzko dokumentalek:
|
|
|
Hipotesia bota du. «Uste dut
|
emakumeon
gorputzak garrantzi gutxi daukala gizartean, baita osasunean ere». Iritzi berekoa da Ana Bernal Chico EHUko Anatomia irakasle eta ikertzailea:
|
|
2023
|
|
|
Artista madrildar horren kasuaren gisakoek agerian uzten dute dirua edukiz gero dena dela posible, baita praktika hori ere,
|
emakumeen
gorputza merkantzia bilakatzen duena eta umeak, berriz, salgai edo kontsumogai halako bat. Dirua ordainduta haur bat norbaiten sabelean hazteko kontratu bat egitea —dela desira bat betetzeko, dela gabeziaren bat arintzeko, dela ama izateko eskubide faltsua baliatzeko— legez zigortu litzateke, baina ez da horrela egiten, nahiz eta abortuaren legeak ezartzen duen alokairuko sabelez baliatzea emakumeen kontrako indarkeria dela, eta nahiz eta praktika hori debekatuta dagoen Espainiako Estatuan.
|
|
|
Faktore batzuek ahalbidetu dute indarkeria hori mantentzea eta areagotzea: «Eremu publikoa indarkeriaz josita dago,
|
emakumeen
gorputzak hipersexualizatzen ditu, eta objektu huts gisa tratatzen; horrek areagotu egiten du neska gazteen, nerabeen eta emakumeen aurkako indarkeria». Berria ez bada ere, aldaketa bat izan da azken hamarkadetan:
|
|
|
Han ez dute legerik onartu, gobernuaren eta Eliza ortodoxoaren presiopean, klinikek eurek «erabaki» dute aborturik ez egitea. Abortuaren aurkako ofentsiba Ukrainako gerrak ekarri duen gizartearen, ekonomiaren eta
|
emakumeen
gorputzen militarizazioarekin bat datorrela diote emakumeen eskubideen aldeko taldeek. Emakumearen zeregina gerran etorkizuneko soldaduen ama eta egungo soldaduen «euskarri» izatea dela salatu dute.
|