|
2000
|
|
|
Konturatzen da zenbait festa egitarau edo ekitaldi politiko, erlijioso eta abarretan osagarri izan ordez betegarri dela. Baina bertsolaria berez eta definizioz edozein egoeratara moldatzen dakien giza-
|
emakumea
denez, ez da asaldatzen. Sufritu bai, sufritzen du.
|
|
2003
|
|
|
Ijito
|
emakume
denek ez dute birjintasuna gordetzen; badira beste modu batera pentsatu eta beste modu batera ezkontzen direnak. Horregatik ez ditu komunitateak baztertzen; baina ez zaie festa berdina eskaintzen.
|
|
2007
|
|
|
Eskandalu galanta eta esamesa franko sortu zen bazterretan: batetik, han droga besterik ez zegoela, jatekoa baino gehiago, eta, bestetik, gizon
|
emakumeak
denak denekin ibiltzen zirela nahasian, amodio librean. Zenbat eta protesta ozenagoa egin helduek, hainbat eta liluratuago geunden gu, etxe hura, herritik aparte samar zegoena, paradisu baten pare irudikatzeraino:
|
|
|
Historiaren filosofiako lezioetan bilakabide historikoa izpirituaren edo kontzientziaren hiru etapatan banatzen da: , orientalek jakin dute soilik, bat libre dela; aldiz mundu greko eta erromatarrak, batzuk libre direla; guk ostera badakigu, gizon
|
emakume
denak libre direla berez, h. d., gizakia gizaki den bezainbatean libre dela? 565 Erraztasunaren amorez, hiru periodoon Ferrater Mora ren laburbilduma aldatuko dizut (berak bi klasifikazio moduak konbinatzen ditu):
|
|
2008
|
|
|
arazoa, berez, misteriotsua da eta paradoxikoa, harritzekoa izateaz gainera. Hain zuzen ere, gizon/
|
emakume
denok burmuin antolakuntza eta fonazio aparatu bera baditugu, orduan, zergatik munduko hizkuntzak hain desberdinak dira, itxuraz behinik behin?
|
|
2009
|
|
|
Erreferentea pertsona bakarra izatea ez zait gomendagarria iruditzen, ez haurrarentzat berarentzat, ez amarentzat.
|
Emakume
denek ez dute aukera hau egin nahi. Beste alor batzuei uko egitea eskatzen dielako, eta 24 orduz sei hilabetez haurraren kargu egotea ez zaielako erakargarri.
|
|
|
Gizarte eskaera badago eta errealitate hori neuk ere ikusten dut. Baina baita ere egia da lana utzi nahi duten
|
emakume
denek ez daukatela hori egiteko aukerarik. Maite, Finlandiako eredua aipatu duzu.
|
|
|
Dena itzultzearen ideia ez da oso ohikoa. Eleaniztasunaren garapenak ez du helburu gizon
|
emakumeoi
dena edozein hizkuntzatan adierazi ahal izatea ahalbidetzea, norbanakoek eta komunitateek dituzten komunikazio behar praktikoak asetzea baizik. Zenbaitetan, baliagarria da itzulpena; beste batzuetan, alferrikakoa; hainbatetan, ez da komenigarria; eta beste batzuetan, erabat ezinezkoa.
|
|
2010
|
|
|
1272. Boto eskubidea lortu arren,
|
emakumeek
dena egiteko zutela proposatzera heldu zen Simone de Beauvoir: Deuxieme sexe, Gallimard, Paris, 1949 Emakumeak emetasunaren bigarren plano batean geratzen dira alor askotan, gizarte oreka mantentzeko bezala, gizonek botereak, gerlak eta irabaziak kudeatzen dituzten artean.
|
|
2011
|
|
|
Zapalketak hilen dituenen odolustea,
|
emakumea
denon ordezko biktima aitzinatua, odolaren zikindu hura ikusirik jakin genuen sukalde hartan ginenok zaurituak hildakoak edukiko genituela egun hartakoan edo hurrengokoetan: Marilu buruz behera izter zabal zintzilikaturik harategiko kakoan.
|
|
2012
|
|
|
Haren iritziz, parte hartzea bereziki esanguratsua da: Ginekologoak lehendabiziko ekografia egiten zuten
|
emakume
denei eskaintzen zien proiektu honetan parte hartzeko aukera, eta% 70ek baietz esan zuen. Izugarri altua da parte hartzea; beste kohorte batzuetan% 50 ingurukoa izaten da.
|
|
|
Zerrenda horri, Rebecca Comay ren Mourning Sickness (Palo Alto: Stanford University Press 2011) Hegeli buruzko liburua erantsi behar genioke; azken hamarkadetan, bederen, Hegelen inguruko liburu on bat
|
emakume
denak soilik idatz dezakeela dioen gure susmoa ziurtatuz.
|
|
2013
|
|
|
Neure estiloa landu nahi dut horregatik". EAJko egituretan presidente kargua hartu duen lehen
|
emakumea
denez, genero gaia ere ipini diogu mahai gainean: " 20 urte nituela genero gaia lantzen genuen alderdiaren batzarretan.
|
|
|
Baina nik uste dut guztiz gaindituta dagoela. Dagoena da emakumezkoekin gertatzen den bezala, baina arlo guztietan edo gehienetan, azkenean edozein erabaki, edozein gauza egiten duzula zuk, zure lanbidearen edozein praktika aurrera eramaten duzula, askotan hori neurtzen dela edo pasatzen dela filtro batetik eta. A!,
|
emakumea
denez, hau egin du, edo, hau egin du emakumea delako, ezta??
|
|
2014
|
|
|
Ezin geuretzat denborarik hartu.
|
Emakumeok
denontzat dugu denbora, geure buruontzat izan ezik!
|
|
|
Lockeren() filosofia politikoa, botere esentzialki mugatuarena, beharbada lehenengo premisa beretatik abiatzen da, baina, horiek oso bestela balioetsiz, norabide kontrarioan arrazoitu du: egoera naturalean gizon
|
emakume
denak mugagabeki libre dira, eta denek eskubide eta obligazio natural berdinak dituzte zernahiren gainean. Konflikto kasu errazengatik egoera horretan, arauemaile zuzena eta epaile neutrala eta arauen betetzearen begirale prestua edukitzeko, aginte bat sortzen da, mugatua beti?, eta haren esku ipintzen da hainbat eskubide eta egiteko; hots, agintzeko enkargua eta agintearen baliapena, gobernua?
|
|
|
Bat bateko bi lezio daude: (1) nire ibilbide profesionala da gehien axola zaidana, emakumea dibertsio soil bat da, distrakzio bat; (2)
|
emakumea
dena da niretzat, neure burua umiliatzeko prest nago, neure duintasun publikoari eta profesionalari uko egingo nioke berarengatik. Biak faltsuak dira:
|
|
2015
|
|
|
Ondo konpontzen omen zen emakume zintzoekin, hitz ederrez eta maitasunezko kantuz goxatzen baitzituen? eta
|
emakume
denek bera ere maitasunez oneriztea nahi izaten omen zuen trobadore bihotzberak.
|
|
2016
|
|
|
Horri lotuta," gizonezko denak desberdinak eta emakume guztiak berdinak direla" esan ohi dela azaldu zuen: "
|
Emakumeak
denok igualak garela dirudi, eta, gizonen artean bezala, denetarik dago. Emakume ahulak eta indartsuak daude, gizon ahulak eta indartsuak dauden moduan".
|
|
|
Emakume marokoar eta euskal herritarren elkartean horixe lantzen dut, zeren hainbeste lagunduta, emakume gutxik lortu dute gizarte honetan aurrera egitea, hemengoekin harremanetan jartzea. Mendebaldeko
|
emakumeek
dena egiten diete. Denok ditugu hankak, besoak eta burua.
|
|
|
esaten baitzion ateak.
|
Emakume
denei galarazten zien sarrera hamaseigarren arrondissement eko kaligrafistak idatzitako kartel hark.
|
|
2017
|
|
|
‘Sufragistas’ filmaren bidez, oso ondo ezagutzen da Lehen Mundu Gerraren hastapenetan Ingalaterrako sufragisten historia. Berdintasunaren aldeko borrokan,
|
emakumeak
dena galtzeko prest daude (enplegua, seme alabak, etxeak). Esanguratsua da 1975eko urriaren 24an Islandian izan zen emakumeen egun librea:
|
|
2018
|
|
|
30 urteotan elkartetik kide gehiago pasatu diren arren, gaur egun ondorengo bost emakumeek osatzen dute kooperatiba: Begoña Galarragak, Maria Jesus Galarragak, Jone Irulegik, Maria Luisa Aranburuk eta Belen Esnaolak." Hasieratik gaude batzuk; beste batzuek, berriz, erretiroa hartu zuten, eta berriak sartu dira haien tokian,
|
emakumeak
denak", zehaztu du Irulegik. " Ez da erabakitako zerbait izan, halaxe suertatu da".
|
|
|
|
Emakumeak
dena dira.
|
|
2019
|
|
|
Hain justu ere, txapela irabazi eta biharamunean azpimarratu zenuen hura garaipen kolektiboa zela. Askok salatzen dute, ordea, badagoela halako joera bat
|
emakume
denak zaku berean sartzeko. Zer uste duzu horretaz?
|
|
|
Haur batek ere egin dezake etxeko lanaren parte handi bat; normalean, mutilari ez zaio halakorik eskatzen, baina arrebari baimena ematen zaio edo, areago, eskatu egiten zaio erratza pasatzeko, hautsa kentzeko, lekaleak zuritzeko, jaioberria garbitzeko, sutan dagoen jakiari erreparatzeko. Bereziki, arreba nagusiaren esku utzi ohi dira ama zereginak; izan erosotasunagatik, izan etsaitasun eta sadismoagatik, amak hari pasatzen dio bere eginkizun askoren zama; neskatoa oso goiz sartzen da seriotasunaren unibertsoan; bere garrantziaren zentzua lagungarria izango zaio feminitatea onartzeko, baina ukatuak zaizkio funsgabetasun zoriontsua, haurren ezaxola; adina baino lehenago
|
emakume
denez, goizegi ezagutzen ditu espezifikazio horrek gizakiari inposatzen dizkion mugak; nerabezarora iristen denerako heldua da, eta horrek berezitasuna ematen dio haren ibilbideari. Lanaz gehiegi zamaturiko haurra esklaboa izan liteke denbora baino lehen, poztasunik gabeko existentzia batera kondenatua.
|
|
|
Emakumeen zortea eta gauza galkorrena batera doaz:
|
emakumeek
dena galtzen dute gauzak galduz gero. Soilik subjektu libreak egin diezaieke aurre hondamen guztiei, bere burua berresten duen heinean iraupenaz harago; emakumeak, ordea, debekatua du baliabide goren hori.
|
|
|
Horren ondorioz, auzi zehaztugabe bat betikotzen da harreman guztietan, eman eta hartu hitzen anbiguotasuna dela eta: emakumea kexu da dena ematen duelako, eta gizona, berriz,
|
emakumeak
dena hartzen duelako. Emakumeak konprenitu beharra dauka trukeetan kontuan hartzen dela eskainitako salgaiak zer balio duen eroslearentzat, eta ez saltzailearentzat, funtsezko lege bat da ekonomia politikoan?:
|
|
|
Arazo horri buruz kantatu nahi nuen garai hartan, etengabe. Eta orduan ohartu nintzen bertso munduko hainbat kide
|
emakumeak
denak leku beretik paseak zirela, gauza bera gertatu zitzaiela, eta ohartu nintzen gutxiespena egiturazkoa zela, eta lehenengo aldiz sentitu nuen emakumezko kideekin sarea egiteko beharra".
|
|
2020
|
|
|
Evari buruz Biarritzen egin zuten garai bertsuan (2009an), Emma Goldman, Ameriketako emakume arriskugarrienaren istorioa egokitu eta azaldu ziguten Bilboko Arriagan, bertako ekoizpenaren bidez. Emma anarkistaren irudia landu zuen Howard Zinn idazle iparamerikarrak, emeak eta emazteak izateaz harago,
|
emakumeek
denon askapen bidean zer erakusterik bazutela agerrarazteko. Evaren laguna zen Howard Zinn eta, behin, Euskal Herrira etorri zelarik, berarekin biltzeko eta solastatzeko aukera eman zidan.
|
|
|
Gure gizarte honetan, kontrakoa ematen badu ere, pribatua publikoa dela eta publikoa pribatua, alegia. Mezu hura dateke elkartasuna plazara aterarazten duten
|
emakume
denen oinordekotza. Zentzu horretan ere behar dugu antzerkia denontzat.
|
|
|
«Azkenean erabaki hau hartu dugu Martxoaren 8a datorrelako. Maite Peña [Gipuzkoako Gizarte Politikako diputatua] atzo prentsan atera zen esanez
|
emakume
denok atera behar dugula kalera, baina guretzat fartsa bat da. 5.000 langile dauzka greban, urte eta erdiz, eta beste alde batera begira dago».
|
|
|
–Bai, jakina, tori –esan zien
|
emakumeak
dena argitzeko presa izango balu eta Ertzaintzari laguntzeko amorratzen balego bezala.
|
|
|
Txakurrak kamio nagusitik datoz. Pentsatuko zuten, apika, bera
|
emakumea
denez, kikilduko zela eta ez zela ausartuko mendian gau osoa pasatzera. Baina bera Maitasunak bul  tzatzen du.
|
|
2021
|
|
|
Hirugarren eta azken blokea Arrate Rodriguez marrazkigilearekin batera sortu du, eta bigarren zatian agertzen diren
|
emakume
denen deskribapenak bistaratzen ditu, batena izan ezik: «Protagonista da azken zatian ageri ez den pertsonaia bakarra, Arratek hura azalera eraman baitu», argitu du Gaztañagak.
|
|
|
Orain askotan pentsatu dut zergatik ez nuen pausoa lehenago eman...
|
Emakume
denak animatu nahiko nituzke. Bi aldeko zerbait dela esango nuke, ordea, hau da, emakumeak eta enpresariak, biak animatuko nituzke.
|
|
|
Testuan oinarria dutenak, bertan ez dagoen ezer asmatzen ez dutenak eta bertan dagoen guztia kontuan hartzen dutenak. Esan dezakegu testu bat matxista dela emakumeak izaki haragigabeak, sexugabeak, aratzak eta irrealak direlako, baina horretarako testu horretan agertzen diren
|
emakume
denak aztertu behar ditugu; gure definizioarekin bat ez datozen emakumeak ageri badira, hipotesia birformulatu egin behar da, zabaldu, eliminatu, hobetu. Hori da gauzak ulertzeko eta jakiteko modua.
|
|
|
Egunak argitu du Bilboko etxola auzoetan eta familiak martxan jarri dira.
|
Emakumeek
dena prestatzen dute senarrak lanera joan aurretik. Batzuen seme alabak eskolara joateko prestatuko dira, beste batzuk ez dira eskolara joango amari etxeko lanetan lagundu behar diotelako edo lana egin behar dutelako familiarentzako beste diru iturri bat lortzeko.
|
|
|
|
Emakumeek
dena daukate.
|
|
2022
|
|
|
Barkatu Garzia, Gaila min handiak jasaten ari da, baina
|
emakumeek
dena normala dela eta ongi doala erran didate. Jarrerengatik egiatan ari zirela nabari zen; hala ere, sufrimendua gehiegizkoa iruditzen zaidanez kezkatu zaitut.
|
|
|
Emakumearen aukera berdintasuna zaintzen saiatzen da berdintasunaren feminismoa, gizonezkoen mundu batean egoteak dituen zailtasunengatik.
|
Emakumeok
dena dugu askoz zailago, eta ezin dugu gure espazioa edozein moduz galdu ama izan nahi dugunean. " Eutsi lanari, karrerari, independentzia ekonomikoari".
|
|
|
Eskua eman zioten elkarri, disimuluan. Inguruko
|
emakume
denak batera ari ziren hizketan, erreguka: uko egiteko beren asmoari; gordetzeko beren bizitza txit preziatuak etorkizunerako; errukitzeko beren gurasoez.
|
|
|
Apurka apurka, kontuak esan eta kontuak aditu, Charliek berreskuratu egin zituen gogoa eta Pariseko kaleak ikustean une batez ilundu zitzaion umore ona; ordea, sartu berria zen emakume baten kapelak guztiz piztu zizkion.
|
Emakume
denak ondo jantzita zeuden, baina soiltasun itxurati halako batez; esaten zuten:
|
|
2023
|
|
|
" Mundua generoaren arabera banatzen dugu. Jendarte patriarkalak genero bitarraren arabera banatzen gaitu –bi genero zurrunetan–,
|
emakume
denak eredu femeninoan eta gizon denak maskulinoan kokatuz. Horrek gure bizitzako alderdi denetan eragiten du, baita lan esparruan ere.
|
|
|
Bertaratu ziren hainbat zinema jaialditako arduradunak, programatzaileak eta borrokalariak.
|
Emakumeak
denak, jakina. Berba egin zuten luze, kexati, sutsu.
|
|
|
«Egin zidatena epaileari kontatu ondoren, esan zidan jazarpena zela, ez zirela abusuak. Abusatzailea
|
emakumea
denez, ez dute bortxaketatzat hartzen, eta hor arazo bat dago».
|