2008
|
|
Arana Martijaren ustez sigla horien atzean Aurora Maria Azkue, Resurreccionen arreba, ezkutatzen da. Senidetasun horrek azalduko luke izena isilpean gordetzea (entxufe salaketarik ez sortzeko), eta hipotesi horren alde dago halaber testuliburuko lexikoa eta euskara mota Resurreccionek zerabilen mota berekoa izatea236 Beraz euskarazko lehen testuliburuetako bat Azkueren ekimenez idatzi eta argitaratu zen, eta seguru asko
|
emakume
batek idatzita237.
|
2012
|
|
Berritasunen errenkadatik atera gabe, bukatzeko besterik ere nahi nuke irakurlearekin konpartitu: ez dut uste oso aspaldi gerta zitekeenik doktore tesia
|
emakume
batek egin, beste batek zuzendu eta aho batez bikaina, cum laude, eman zioten epaimahaikide bat ez beste guztiak ere emakumeak izatea.
|
2014
|
|
Batean, bikote bat, neska eta mutila. Bertzean,
|
emakume
bat pare bat haur ttikirekin.
|
|
Bai, emaztea abandonatu nian, beste
|
emakume
batengatik!
|
|
izan zen.
|
Emakume
bat, hegoamerikar itxurakoa, keinuka ari zi tzaion kafetegiko kristalaz harata. Agureari baino 20 bat urte gu tiago jo nizkion.
|
|
horrek. duintasunaren al darri bat da, funtsean, inoren zorrik ez dun ordainduko? dioen leloa,
|
emakume
bat Euskal Herri bihurtua, aitaren etxean eko nomia domestikoa, gonen salerosketa, besteak beste, nork burutzen zuen argi eta garbi uzten duena, ikurrinaren atzea, tra
|
2016
|
|
Satan. Badatortzi nere gudari kumeak. Bialiak nintuen, esanaz, arrasta eta hunat ekar dezatela
|
emakume
bat, hemen preso sartzeko.
|
2019
|
|
–Ez da guztiz egia gure artean emakumerik ez zegoela. Ez ahaztu 1951n, Azkue hil zen urtean, lehen aldiz
|
emakume
bat izendatu zela euskaltzain urgazle, Mari Paz Ziganda, eta hori baino lehen, Euskaltzaindiak antolatutako ekitaldi batzuetan emakume batzuek parte hartu zutela, Julia Fernández Zabaletak, Tene Mujikak, Katalina Eleizegik eta Jesusa Telletxeak, adibidez, 1923an, Donezteben, hitzaldiak emanez, aurrerago ikusiko dugunez. Argibide horiek emanik, ez dizut ukatuko gure garaiko akademian emakumeen presentzia oso urria zela, baina hori ezin da gaurko begiekin epaitu.
|
|
–Ez nago gaur egungo kontuez hitz egiteko programatuta, baina bi datu emango dizkizut: 1992an izendatu zuten lehen aldiz
|
emakume
bat euskaltzain oso, Miren Azkarate; gaur egun, bost euskaltzain emerituz gain, 24 euskaltzain oso daude Euskaltzaindian, eta horietatik sei dira emakumeak; euskaltzain urgazleen artean ere 57 emakume daude, eta azken izendapenetan gehiengoa izaten ari dira. Elizako ordezkaririk, berriz, ez dago bakar bat ere euskaltzain osoen artean eta urgazleen artean ere gutxi.
|
|
–Mende bat pasatu eta gero, aldatuta dago hori, baina ez behar adina, nire ustez, komentatu du gurpil aulki motordunean eseritako gorputz txikiko eta adin ertaineko
|
emakume
batek.
|
|
»Haritxelhar buru zela, 1992ko apirilaren 24an izendatu zuen lehen aldiz akademiak
|
emakume
bat euskaltzain oso, Miren Azkarate hizkuntzalari eta irakasle donostiarra, Jose Migel Barandiaranen heriotzak hutsik utzitako aulkirako. Izendapenaren berri ematean, Haritxelharrek argi utzi zuen haren merituengatik hautatu zutela Azkarate, inondik ere ez emakume izateagatik.
|
2021
|
|
217) aipatzen du bere historia liburuan. Lezoko elizgizonak dio, izena eta tradizioa ikusita,
|
emakume
bat harrizko bihurtu zatekeela han amaren madarikazioarengatik. Iztuetak (1847:
|
|
Adibidez, toki denborazko kasu batean izan daitezke izen sintagma erlatibatuak; orduan, haatik, izen ardatza bera semantikoki tokiari edo denborari dagokion izena izan behar da, ondoko adibideetan bezala: Ez dut ahanztekoa [haren hiltzea gertatu] eguna; Denek beldur handia zioten [hainbeste istripu gertaturiko] mendiari; Emaztea edo senide den beste
|
emakume
bat ahalik lasterren joaten da [ezbeharra gertaturiko] lekura eta han horiz margotutako arroza botatzen du (Iñurrieta); [Mirari hau egindako] eguna jai eguna zan (Lardizabal); Etzuan alperrik galdu [presondegian egondako] denbora luzea (Oskillaso); [Ezer aurreratu gabeko] tarteak batzutan luzetxoak ziren (Mitxelena).
|
|
Zure omena bere eskuetan luke; zeina baita
|
emakume
bati gerta dakiokeen malurarik handiena (Jon Muñoz); Ikhas ezak salbatzeko artea, zeina baita gaiñerako zuhurtziaren Andrea (Etxeberri Ziburukoa).
|
|
Baina euskarak badu aukera solaskidearen aztarna, gizonezkoarena edo emakumezkoarena, adizkian emateko. Goiko adibide horietan,
|
emakume
batekin ari bagara, esan dezakegu Peru berandu zetorren; edo zetorrek gizon batekin ari bagara. Berdin egin dezakegu bigarren adibidean ere:
|
|
Ikusten denez, adjektibo mugatua izan dezake eskuinean: Gizon edo
|
emakume
batek zerbait berezia sentitzen duenean... (Aristi); Atzoko izumenaren ondoren, zerbait ona, azkenik (J.
|