2001
|
|
Zakar samar esanda: beste pertsona ez dela maitasuna sortu zenean espero genuen printze urdina edo
|
emakume
ama perfektua.
|
|
Honek ongi adierazten du
|
emakumeek
amarekin duten identifikazioa, ispiluaren parekoa, eta, gizarteratzearren, hortik ihes egiteko premia. Adibidez, Murielek Donostiako pub batean bakarrik dagoen emakumea ikusirik, ondokoapentsatzen du:
|
2003
|
|
Patxiren seineta mutikozaroa kontatzen zaigu elaberrian. Etxeko giroa, beraren okerreriak, etxeko
|
emakumeak
ama, arreba, neskame... emakumez inguraturik egon ei zen txikitan, aita itsas kapitaia urtean birritan edo izan ezik beti kanpotik baitzen, jatorduak... ditu mintzagai. Ospakizun handiek berebiziko gomuta utzi zioten barrenean; hala hitz egingo du jaurnartze egunaz, nahiz ahogozo onik utzi ez bere oroimenean.
|
2004
|
|
Eta hori ez da emakumeen arazoa, gizaki guztien arazoa da.
|
Emakumeak
ama izan nahi duen ala ez aukeratzeko eskubidea dauka, baina ez luke ama ez izatea aukeratu profesionala izan nahi duelako. Legislatzaileen lana behar du horrek eta gobernuek bultzatu behar dute.
|
2005
|
|
Beraiei zegokien funtzioa betetzeari muzin egitea, traizioa zen. Beraz,
|
emakumeak
ama eta emazte izatera mugatu behar zuten, eta besterik ez. Emakumeek etxetik kanpo lan egitea ez zen begi onez ikusten; doktore batzuek emakumeak arrazoi natural eta biologikoengatik lan egiteko gai ez zirela defendatu zuten, gizonak umeak hazi eta hezteko gaitasunik ez zuten legez.
|
2006
|
|
Sukaldean lanean ari diren bitartean, ongi etorria ematen digute hassanieraz. Bat batean, melfa beltzez jantzitako emakume bat etorri da sukaldera, Fatima da,
|
emakumeen
ama. Bere eskuari irmo eutsita Gira neskatila dator.
|
|
Ez dezagun ahantz famili balioetako bat amatasuna dela: horregatik
|
emakumeak
ama izan nahi du eta bere seme alabekin egon, beste hamaika gauza bazterrean alboratuta.
|
|
Hemengoemakumezkoen ugalkortasun tasak urteetan munduko baxuenen artean mantenduizan dira. Ikertzaileak jokabide horren zergatiak aurkitzen saiatu dira, baina berenarrazoiketa bideak beti erreparatzen diete bikoteak eta, zehazkiago esanda,
|
emakumeak
ama izateari uko egitera behartzen dituzten arrazoiei, eta ez fenomenoarenbeste aldeari, hots, bikote edo pertsona bat umeak edukitzera bultza dezakeenarrazoiei. Nire ustez, ordea, bi aspektu horien azterketak garrantzi bera du herribaten, adin talde baten edo banako baten ugalketa jokabideak aztertzerakoan.
|
|
Horregatik, ugalketarako zentro askok eta are herrialde batzuetako legediek ere bost urteko izozte muga ezartzen dute kontserbatutako enbrioientzat. Espainian, indarrean dagoen ugalketa legeak ez du denbora mugarik ezartzen; izozteak
|
emakumea
ama izateko moduan dagoen bitartean iraungo duela besterik ez du adierazten. Ondoren, beste bikote batzuei eman litzaieke, edo helburu zientifikoetarako utzi.
|
2008
|
|
Bien bitartean, etxea leherraraziko zuela mehatxatu zuen.
|
Emakumeak
amari deitu zion laguntza eske, eta hark larrialdietara deitu zuen.
|
2009
|
|
Haiengandik labur lur gainean jarririk, arkakuso harrapatzen eta hiltzen ari zitzaion, ile beltz luzean, Graziana neskatikoari.
|
Emakumearen
amak hamaika aldiz egina zuen lan bera nire buruan. Beharbada horregatik, edo haren irudiak ahizpa Ramonaren oroitzapena indartu zidalako, edo, bertzerik gabe, ikuskizunak isurtzen zuen bake eta lasaitasunaren lekuko aspaldi izan gabea nintzelako, istant batez liluraturik gelditu nintzen haiei beha.
|
|
gizon/ autonomo/ heldu/ bere burua egin duenari beldurrik gabezia, oldarkortasuna, lehiakortasuna, borroka eta ausardia dagozkio; emakume/ ama/ zaintzaileari, berriz, maitekortasuna, babes emozionala, oldarkortasun kontrolatua eta emoziogoxoak.
|
Emakumeak
amatzat eta gizonezkoak asketzat jotzen dituen errepresentazio sozial hauek lehenik eta behin familiak transmitituko ditu (hori bai, familiabakoitzak bere ezaugarri partikularretara egokituko ditu) eta, ostean, lagun, eskola, komunikabide, ipuin, harreman, eta abarretan baieztatu eta indartu egingo dituzte.Ikus ditzagun, lehenik eta behin, familiaren barnean jazotzen diren gertaerak....
|
|
Ugalketarekin ere loturik dago biharamuneko pilularen auzia. Maite Segurolaren irudiko,
|
emakumeek
ama izateko edo ez izateko duten aukera bultzatuko du biharamuneko pilulak. –Ama noiz izan erabakitzeko askatasuna izan behar dugu emakumeok?.
|
2010
|
|
Burua leihoko kristalean ipinita, parkeek berdeak dirudite, eta urdin dago zerua, eta ez dakizu ze egunkaritan irakurritakoaz akordatu zara: andrazkook omen dugun halako beirazko sabaiaz, eta
|
emakume
ama langile hitz kate inposibleaz.
|
|
|
Emakumeek
ama eginkizuna hartzen dutenean, zaila izaten da andre horiek taldean kokatzea. Ez dago inolako zalantzarik.
|
2013
|
|
Txiki txikitatik dira biak elkarrenganako. Gizonaren amaren gurari kutuna zen, baita
|
emakumearen
amarena ere. Sehaskan zirelarik planeatu genuen elkar hartze hori.
|
2014
|
|
Orobat, barregarriak iruditu zaizkie guraso batzuek azaldu genizkien kezkak. Errealitate faltsu bat sortzen du mikroak, eta, alegiazko horretan, normalak dira
|
emakume
ama, emakume objektu, emakume panpina, emakume gozagarri, emakume osagarri, emakume loreontzi, emakume erdi, emakume ardi, emakume urdanga eta gisa bereko hitz elkarketa guztiak. Zuzenak eta normalak direla ulertzea beste biderik ez dugu, hala ez balira, oso bestelakoa baitzatekeen guztia.
|
|
Gorputz emeak emakumeen berdintasunerako etatranszendentziarako gaitasuna mugatzen du; gainditu beharreko eragozpen bat da, garaitu beharreko oztopo bat, berdintasuna erdietsiko bada. Kategoria horretakofeminista askok gatazka ikusten dute amaren rolaren eta izaki politikoaren edozibikoaren rolaren artean16
|
Emakumeak
ama rola hartzen duen heinean, esferapubliko eta sozialerako sarrera zailagoa bilakatzen da, ezpada ezinezkoa, eta bi sexuenrolen berdintzea memelokeria bihurtzen da. Asko jota, sexuen arteko harremanenberdintzea posible da soilik eremu publikoan.
|
|
Udal honek, martxoaren 3ko 2/ 2010 legearen baitan egiten den edozein aldaketa, emakumeentzat oinarrizkoak eta berezkoak diren eskubideak zabaltzera bideratu dadila eskatzen du,
|
emakumeek
ama izan ala ez erabakitzeko ahalmena izan dezaten.
|
2015
|
|
Horretarako, gizakiok edonon amets berdin edo ia guztiz antzekoak ditugula jakitea ezinbestekoa da: bizitza duina garatu, seme alaben geroa bermatu eta,
|
emakume
amen kasuan, norbera ahaldundu. Ez dugu ametsak amesgaizto bihurtzen uzteko eskubiderik.
|
|
|
Emakumeak
amak dira.
|
2016
|
|
|
Emakumea
Ama. Zu, Gotzon, jar zaite denen buru, ez baita lan lendakari bat gabe. Eta zuek, haurrak, obedi Gotzoni.
|
2017
|
|
Erreprodukziora bultzatu da, oraindik ere gizarte honetan oso errotuta dago emakumea %100ean ez dela emakume izango ama izan ezean. Erreprodukzioari buruzko gure iruditeria erabat menderatua da, eta
|
emakumea
ama gisa ikusten duen definizio esentzialista horrek oraindik hor dirau. Zenbat baldintza dezakeen hanka artean dugunak… hori da guztia, sailkatu beharra, izendatu, zerrendatu, zenbaki bihurtu beharra.
|
|
|
Emakumeen
Ama Guadalupekoa berriro ere uretan da, Joxerra Oiarzabalen agindupean. Gipuzkoako Traineru Ligan pozik dabiltza Estibaliz Gezala patroia (Hondarribia, 1989) eta Edurne Urzelaieta arraunlaria (Lezo, 1975), eta euren esperientziaren berri eman dute.
|
|
Erregulatutako egoera batean, publikotik kanpoko jarduerak baleude, zigorgarriak lirateke; orain, ez.Zeintzuk dira egoera horren arrisku nagusiak. Bikote heterosexualetan, sarritan hazia eman duen aitari bakarrik ematen zaio gurasotasuna. Erditu duen
|
emakumea
amatzat jotzen da, eta hark uko egin behar die umearen gaineko eskubideei, jatorrizko herrialdean ez dauzkanak?. Gero, intentziozko amak adoptatu behar du umea.
|
2018
|
|
Eta hori da gertatu dena, lan mundua antolatzen eta arautzen duen sistema ez dela aldatu. Horregatik langabezia tasa igotzen denean edota
|
emakumeak
ama bilakatzen direnen kanporatuak izaten dira. Lan munduak eta genero sistemak kanporatzen ditu.
|
|
Ama ezkongabeak ere ezin dira ziur egon aitari ez zaiola emango haurrarekin egoteko aukera eta haren gaineko eskubidea. Dena den, beste zantzu batzuk bestelako norabide batean doaz; adibidez, intseminazio artifizialak
|
emakumeei
ama izateko modua ematen die gizonekin sexu harremanik izan beharrik gabe.
|
|
Nire arrazoibide honetan, lehenago azpimarratu dudan bezala, ez ditut mintzagai
|
emakumeak
ama gisa; hala ere, azaldu nahi dudana da hain modu esanguratsuan amatasun subrogatu esaten zaion horrek zerikusi txikia duela amatasunarekin, oro har amatasuna ulertzen dugun modua aintzat hartuta. Subrogazio kontratuaren ondorio politikoei argi eta garbi antzemateko, ohartu beharra dago subrogazioa kontratu sexualaren barruko beste hornigai bat dela, gizonek emakumeen gorputzak erabili ahal izateko modu berri bat.
|
|
Ideia horri absurdo iriztea ez da esatea aitek ez lituzketela haurrak zaindu behar; absurdoa zera da: arrazoitzea
|
emakumeek
ama gisa duten posizioaren ondorioz sortua dela eskubide patriarkala. Alderantziz, sexu ezberdintasuna ezberdintasun politiko bihurtzen duen konstrukzio patriarkalaren ondorio da gizarte zibilean amatasunari ematen zaion esanahia eta balioa.
|
|
Amatasunaren inguruan ez daiteke egon ziurgabetasunik. Erditzen den
|
emakumea
ama da, eta emakume batek badaki, halabeharrez, erditu egin dela; amatasuna egitate natural eta sozial bat da. Baina koitotik denbora luze samarra igarotzen da umea jaiotzen den arte:
|
|
Horrela, erabateko mendekotasunari zabaltzen zaio bidea, ustez objektuak bete lukeen funtzioaren kontrakoari, hain zuzen. Areago, subjektu maskulinoak mendekotasun hori ukatu arren, bilatu ere egiten du, berrespen zeinua den
|
emakumea
amaren gorputz lekualdatua delako, indibiduazioaren aurreko jouissance hura berreskuratzeko promes hutsal baina tematia. Beraz, esan liteke maskulinotasunaren gatazka dela autonomiaren aitorpen betea behar izatea, baina, aldi berean, aitorpen horretan egotea errepresioaren eta indibiduazioaren aurreko plazer beteetara itzultzeko agindua.
|
2019
|
|
Emakumeen gehiengoak ondo daki eraso batetik bizirik atera eta erasotzailea salatzea erabakitzen badu ez du axola zein erakundetara jotzen duen, seguru aski erasoaren baldintzengatik ezbaian jarriko dutela haren hitza, eta jarraian kulpabilizatu egingo dutela. Desagertutako
|
emakumeen
amek, alabak aurkitzeko laguntza eskatu dutenean, aitzakiak jaso izan dituzte bilaketa prozesua luzarazteko. Eta, ezustean, ikerketa abiaraztea lortuz gero, sarri berandu izaten da, desagerketatik hilabete batzuetara hasten dutelako, eta askotan ezinezkoa da ezer argitzea.
|
|
47 Egiazki, maitsunaren amarruaz gain, esan liteke, bai Mikele de Abandoren bai Bioletaren kasuan, protagonistari egiaz interesatzen zaiona ez dela maitasuna bere horretan, Flora baizik. Horrela irakurriz gero, egileak hautaturiko paratestuak gerra bien sinbolismoak erakusten duen interpretazioan sakontzera bultzatzen gaitu, ez da bakarrik, gerra handiek eta txikiek antzekotasunak dituztela bere miserietan, baizik Mercedes Ugaldek dioen moduan,
|
emakumeak
ama eta nazioaren iruditzat baliatzen direnez abertzaletasunean, haien izaera indibiduala naturaren, jainkoaren eta historiaren zerbitzuan dago: " the linking of woman nation strengthens itself through the association of homeland with mother goddess in both a divine and a natural way (1994: 40).
|
|
Dena dela, azkenean produkzioaren eta ugalketaren arteko oreka beti lortzen denez gero, nahiz eta trukean infantizidioak izan, sakrifizioak, gerrak?, gizonak eta emakumeak berdin beharrezko dira kolektiboaren iraupenari dagokionez; are gehiago: pentsa genezakeen ezen, janaria ugari zegoen garaietan, zaintzaile eta elikatzaile eginkizunak gizasemearen gaineko nagusitasuna emango ziola
|
emakume
amari; amatasunak erabateko autonomia ematen die animalia eme batzuei; orduan, emakumeak zergatik ez du lortu aldare batean egotea. Emakumeek ezin izan dute lehenbiziko postua konkistatu, ez gizadiak gehien estutu duenean jaiotzak ugaritzeko, eskulan premia handiagoa zelako ustiatzeko lehengaia baino?, ezta amatasuna gehien ohoratu den garaietan ere.
|
|
Hala,
|
Emakume
Amak ilunpezko begitartea du: kaosa da, zeinean sortua baita guztia, zeinera itzuli behar baitu guztiak noizbait; Ezereza da.
|
|
Hona zertarako ukatzen zaion Mariari emaztetasuna:
|
Emakume
Ama modu aratzagoan goraipatu ahal izateko. Baina ematen zaion mendeko tokia onartzen badu izango da goretsia; bestela, ez.
|
|
iritsi berri bat da, eta emakumea, zur eta lur, ohartzen da nolako ezaxolaz hartu duen haurra. Haurdunaldiko ameskerietan, haurra irudi bat zen, azkengabea zen, eta
|
emakumeak
ama jolasak zerabiltzan gogamenean: orain, egina dagoen norbanako txiki bat aurkitu du, eta hortxe dago, egon ere, kontingente, ahul, kontentagaitz.
|
|
Beste faktore asko ere tartean dira.
|
Emakumeak
amarekin izandako harremanek beren garrantzi guztia dute hemen ere. H. Deutschek aipatzen duen kasu batean, bularra ematen ari zen gazte bati esnea lehortzen zitzaion amak bisita egiten zion bakoitzean; askotan, laguntza eskatzen du, baina jeloskor dago beste emakume batek haurtxoaz hartzen duen artagatik, eta umeak tristura ematen dio.
|
|
Haurdunaldiari oro har eragiten dioten faktore berberek eragiten diote kontzepzioaren onarpenari edo arbuioari. Haurdunaldian, berriz pizten dira subjektuaren haurtzaroko ametsak eta nerabezaroko larriminak;
|
emakumeak
amarekin, senarrarekin, bere buruarekin nolako harremanak dituen, modu batera edo guztiz bestera biziko du haurdunaldia.
|
|
Kexa horiek ez dira funtsik gabeak. Baina argi dago, ikusirik nolako erreportxu esplizituak egiten dizkion Montherlantek
|
emakume
amari, bere jaiotza bera gorroto duela emakumearengan. Jainkoa izan uste du, jainkoa izan nahi du:
|
|
Ezkondutakoan, ordea, senarrak ez dio maitasun seinale publikorik egin behar, ez du ukitu behar, eta sakrilegoa da harreman intimoak aipatzea:
|
emakumeak
amaren esentzia beldurgarria du orduan, eta koitoa sakratu bihurtua da. Handik aurrera, debekuz eta prekauzioz inguratua dago.
|
|
Kosmogoniarik zaharrenetako batek, asiriar babiloniarrenak, VII. mendeko testu batean kontatzen du gizonaren garaipena, baina testuko kondaira askoz ere zaharragoa da. Ozeanoak eta Itsasoak, hots, Atumek eta Tamiatek zeruko mundua, lurreko mundua eta jainko handi guztiak sortu zituzten; baina bihurregiak iruditu, eta denak suntsitzea erabaki zuten; Tamiatek,
|
emakume
amak, gidari jardun zuen bere ondorengorik indartsuen eta ederrenaren kontra, hau da, Bel Marduken kontra; hark desafio egina zion borrokan, eta, gudu izugarri bat izan ondoren, ama hil zuen, eta bi erdi egin gorpua; erdi batez, zeru sabaia egin zuen, eta beste erdiaz, lurreko munduaren euskarria; gero, unibertsoa antolatu zuen, eta gizadia sortu. Eumenides draman ere, zeinean erakusten baita patriarkatuak nola garaitu zuen ama eskubidea, Orestesek Klitemnestra erailtzen du.
|
|
Zenbait agintarik gose greba bertan behera uztera gonbidatu zuten, haren semeak arrazoi bezala erabilita eta argi utziz Aminatu Haidar, ezer baino gehiago, ekintzaile baino gehiago, Ama zela. Jakina da gure gizartean
|
emakumeek
ama onak izan behar dutela, seme alabak edozeren aurretik jarriz eta seme alabenganako maitasunaren truke ezer ez esAminatu Haidarrek irakaspen feminista bikaina eman zion munduari, ekintza politikoa emakumeen eta maitasunaren betebehar moralen katuz, seme alabak bizitzaren ipar bakar. Amatasunaren balaurretik jarriz dintza nagusia abnegazioa litzateke, zeina emakumeen jokabide eta jarrera berariazko bihurtzen den.
|
|
Prest agertzen zen ikastaroren bat oparitzeko, bidaiaren batetik itzultzen zen bakoitzean pitxiren bat oparitzen zizun bezala, ezkon soinekoa oparitu zizun bezala, Miramar oparitu zizun bezala, bere azken begirada oparitu zizun bezala zure besoetan hil zen goizaldean. Baina etxeko
|
emakumeei
amari, amumari, tiari, amabitxiri errezeloa eragiten zien umea atzerrira bidaltzeak, ea okerreko tokian galdu eta tuntux eta guzti bueltatuko ez ote zinen. Gainera, uztail abuztuetan dendan lagundu beharra izaten zen.
|
2020
|
|
Ez du amatasuna gurtzen, goresten, idealizatzen" Aukera bat delako hau ere, beste askoren artean". Hausten du, errotik, erraietatik,
|
emakume
ama binomioa: " Ama den emakumea, ama beste ezer ez izatera mugatzen duelako".
|
|
Emakumeak kaletik barrena jarraitu omen zuen,. Baina berdin berdina da-eta?, esanez. Okerrena da
|
emakumeak
amari esan ziola eta hau oso urduri ibili omen zen bolada horretan.
|
|
Hori dela eta, ez dago argi EMa duen emakume gazte batek haurdun egon daitekeen. Duela urte batzuk arte ez zen gomendatzen, baina horri buruzko ikerketek, azterlan honek bezala, ikuspegia aldatu dute, eta, gaur egun, beti medikuaren zaintzapean, em dun
|
emakumeek
ama izateko nahia bete dezakete. Horretarako, ezinbestekoa da osasun profesionalarekin planifikatzea, gaixotasunaren tratamendu batzuk ez baitira bateragarriak ernaldi batekin.
|
|
Baserriko alabak Aralarko dama maiz ikusten zuen, eta harreman berezia izan omen zuten, haren bizilekua zen kobazuloan ere egondakoa zen. Ondorengo
|
emakumeek
Ama Birjinaganako zaletasuna hartu zuten, eta zuri bezain distiratsu agertzen omen zitzaien tarteka. Dirudienez, Amezketako paraje horren magia mistikoak goi agerkundeak ikusarazten zizkien baserriko emakumeei.
|
|
elkarrizketatu guztiak langile klasekoak dira, nahiz eta ia erdia soziologikoki klase ertainekoak den (seik goi mailako ikasketak dituzte eta lepo zuriko lanbideak: irakasleak, esaterako); elkarrizketatuen erdiek familia ez tradizionalak osatzen dituzte (gazteen kasuan, bakarrik edo lagunekin bizi dira; lau
|
emakumek
ama guraso bakarreko familiak osatu dituzte; gizon batek lagun baten umeak zaindu eta beraiekin elkarbizitza dauka); besteek familia nuklearraren eredua dute; elkarrizketatu guztien artean bakarrak du lesbianatzat bere burua; eta guztien artean bakarra da etorkina.
|
2021
|
|
Estatu modernoak diziplina oso bortitza erabili zuen emakume jakin batzuen kontra; hala nola alargunak, adinekoak... eta askotan medikuntzarekin zerikusia zuten emakumeak izaten ziren. Estatu modernoaren obsesioa
|
emakumeak
ama izatea zen; beraz, emakumeok doktrinatu egiten gintuzten ama izateko. Garai horretan ez zegoen bekatu handiagorik abortatzea baino.
|
|
Igande goiz hartan, gogoratzeko gai zenetik igande guztietan egiten zuten bezala sartu ziren tabernan, baina igande hartan Davidek Lito ikusi zuen aitarekin eta gal  tza motzekin eta alkandora beltz batekin jantzita zegoen emakume batekin; mahai batean eserita zeuden hirurak, eta
|
emakumea
ama izango zuela pentsatu zuen Davidek. Seguru asko beste igandeetan ere han izango ziren, baina ordura arte ez zen konturatu.
|
|
Sen eta betebehar naturalik ezean, norbanako burujabe gisa libreki aukeratu du
|
emakumeak
ama izan nahi duen edo ez. Bide horretan, Beauvoirrek abortatzeko eskubidea aldarrikatu zuen.
|
2022
|
|
Kontatu nahi izan zidatena ezagutzen nuen, baina ez amatasunak suposatzen duena, erritmo, bizitza aldaketa. Inguruko
|
emakumeak
ama ziren, baserriko edo etxeko lanetan ziharduten, baina haurrei emanak. Nik etxetik kanpo egiten nuen lan, eta hala nahi nuen.
|
|
Harreman bati erreferentzia egiten dion etiketa bat da ama izatea, norbaiten ama izatea. Bere haurraren ama da, haur horrena, zergatik galdetzen diogu
|
emakumeari
ama ote den. Bertze gauza anitz ere bada.
|
|
Ez dugu autoa tailerrera eraman behar eta ez ditugu arropak zintzilikatu behar. Frontean semea galduko duten
|
emakumeek
ama izateari utziko diote pixka bat; aita galduko dutenek haur izateari. Ez dakigu etxera itzuliko garen, etxera itzultzeko etxerik geratuko den ere ez.
|
|
Aldiz, ikusezintasunari aurre egiteko, amatu den
|
emakumeak
ama bakarrik ez dela erakutsi behar du, hau da, pertsona bat dela, emakume bat, bere interes propioak dituena, bere ofizio eta afizioak, ama diren eta ez diren lagunak, aita diren eta ez diren adiskideak, grinak, ametsak, jakin  minak; hitz batez, berariazko bizitza bat duela, bakarra, eta pertsona den heinean, ahalik eta aldaera gehienak zukutuz bizi nahi duela aldarri egin.
|
|
Amatu, hitzaren zentzurik hertsienean,
|
emakumeok
ama  tzen gara. Baina ez emakume guztiok.
|
|
“Landa amatasun gorpuztuak” deitutako proiekturako June Fernandez kazetariak berariaz sortu zuen prozesu haren garapen eta emaitzei buruzko artikulua (2021). Ekimen horrekin
|
emakume
ama landatarra intersekzioa arakatzeaz gain, laborategiko partaideek prozesu horretan bizi izan zuten eraldaketa indibiduala eta kolektiboa behatzea ere bilatzen zela aipatzen da artikuluan. Bertan adierazten du Fernandezek amamen lanabesak aitzurra eta kodaina baziren, Muxikako egungo amek esku artean telefono mugikorra daramatela, autoaren bolanteari eusten ez diotenean.
|
2023
|
|
1883ko martxoaren 3an (271) Hagatik idatzitako gutunean Vincentek Theori esaten zion Rappard abiadura handian ari zela pintatzen; berak baino gehiago pintatzen zuela hark eta denbora luzeagoz marraztu zuela, baina biak maila beretsuan zeudela; harekin ezin zela lehiatu pintore moduan, baina marrazkian ez zuela hark bera gainditzen; Rappardek agindu ziola egun horietakoren batean etorriko zitzaiola bisitatzera; esaten zion hurrengo egunean etxea jendez beterik izango zuela:
|
emakumearen
ama eta haren ahizpa gaztea, auzoko mutila eta beste hainbat pertsona, marrazteko modelo moduan paratuko zirenak.
|