|
2002
|
|
|
Gizarte modernoan, komunikazioa, gaur
|
egun
ulertzen dugun moduan ulertuta, lanaren banaketaren kontzeptuagaz lotuta dator hasieratik bertatik.
|
|
2003
|
|
|
Gerran sortzen diren egoerak eta sentimenduak azaldu nahi nituen, gaur
|
egun
ulertzen ez ditugunak baina gerra bizi izan duenak ondo ezagutu dituen horiek: beldurrak, mamuak, bakoitzak nola sentitzen duen bere bakardadea…
|
|
|
Bestalde, zer gertatzen da merkatuan?
|
Egunean
ulertzen eta saltzen diren akzio bolumenak oso txikiak dira, eta abuztukoen antzekoak dira; hilabete horretan, inbertitzaileak oporretan daude eta ez dute ia eragiketarik egiten. Erantzuna argia da:
|
|
2004
|
|
|
Ikuspuntu horrekin, alde batera utzi dira egiazkotasun presuntzioaren ideia, «gauza epaituaren santutasun» topikoa eta epai askoren ondore juridiko materialekin sortutako nahastea.
|
Egun
ulertu da, bidezkotutako salbuespenak gorabehera, gauza epaituak berariazko eragingarritasuna izan dezan, alderdiak berberak izan behar direla. Beste osagai batzuei dagokienez, legeak ezarri du gauza epaituak eragingarri egin behar duela egitateak eta oinarri juridikoak alegatzeko lehen aipatu preklusio erregela.
|
|
2006
|
|
|
a. Iberikoa idazkera mota ezagunetan idatzita egon arren, ez dago dioena ulertzerik. Honatx iberikoz idatzitako testu bat, gaur den
|
egunean
ulertzen ez duguna:
|
|
2007
|
|
|
Kontzeptuok gaur
|
egun
ulertzeko, ulertu behar da hizkuntzaren zientzian, hain zuzen, Humboldt-ek ekidin nahi zuen huraxe agitu dela bitartean: hizkuntzaren «zientzia» bere metodoaren biktima bilakatuta dagoela alegia, batetik natur zientzien ereduaren eta bestetik filosofia eta hizkuntzalaritzaren dibortzioaren pean, are hizkuntzarekiko diziplinen beren banaketa akademikoaren interes kontrarioenean (filologia, linguistika eta literatur ikerketa guztiz zein bere aldetik, esaterako).
|
|
2008
|
|
|
Esan dugu gero eta gehiago direla arima, gogo edota kontzientziaren azalpen zientifiko bat egiteko garaia iritsi eta horretarako garunaren ezaguera sakondu behar dela uste dutenak. Misterio handi baten jakin minak bultzatzen ditu, baina bide horretatik gaur
|
egun
ulertzen ez ditugun eskizofrenia bezalako gaixotasun mentalek ere konponbidea aurki dezakete. Halere bada bestela pentsatzen duenik; alegia, gogoaren sustraiak zientziaren eta zehatzago neurozientziaren ildotik bilatzea zentzugabekeria dela uste dutenak, gogoaren fenomenoak naturaren legeetatik kanpo leudekeelako.
|
|
2009
|
|
|
Meza ostean soinularia hasten zen giroa alaitzen. Soinua eta panderoaren arteko lotura ez zen
|
egun
ulertzen dugun bezain derrigorra, eta batzuetan soinulariak bakarrik jotzen zuen, panderoaren laguntza barik. Ataunetakoa izan ohi zen soinularia.
|
|
|
Grande Marlaska epaileak presoak urteko 365 egunetako 24 orduak zituen eskura deklarazioa hartzeko, esan dutenez. Horregatik, atxilotuak inkomunikazioa egoeran izan diren lau
|
egunak
ulertzen ez dituztela adierazi dute, ez bada legez kontra informazioa atera nahi izan dietelako.
|
|
|
Lehenago esan dugun bezala, XI. mendetik geroko Erdi Aroko gizartean unitate nagusia ez zen gaur egungo familia, leinua baizik, hots familia zabal moduko bat. Gure Joan Perezen lanetan ikusten dugu behin eta berriro, bere familiaren historia egitean, oinarrizko unitatea ez dela familia gaur
|
egun
ulertzen dugun bezala, beste familia askoz ere zabalagoa baizik, Lazarragatarrak, edo XVI. mendean euskaraz deitzen zuten bezala, Elazarragarrak. Euskarazko hitz hori bizpahiru aldiz agertzen da bere azalpenetan, argi utziz hori dela bere familiaren oinarrizko erreferentzia; gaztelaniaz, los Lazarragas esaera erabiltzen du5 Leinu horren barruan denak Lazarragatarrak baziren ere, bakoitzak bere izena zeukan, baina adi puntu honetan:
|
|
2010
|
|
|
Ez dago argi zein den ideiaren jatorria. XIX. mendearen bukaeran, H. G. Wells idazleak unibertso paraleloaren gaia erabiltzen du, nahiz eta ez guk gaur
|
egun
ulertzen dugun bezala. Laugarren edo bosgarren dimentsioaren ideia erabiltzen du dio Kataluniako Unibertsitate Politeknikoko Manuel Moreno fisikariak, zientzia fikzioan adituak.
|
|
|
–Zer nahi duzu, Matilde, hamar hamaika urteko haur batek tamaina horretako gertakizun larria bi
|
egunean
ulertzea, irenstea. Emaiozu denbora, emakumea.
|
|
|
Tradizio zaharreko pastoralez eta toberez landa, gaur
|
egun
ulertzen dugun gisako antzerkiak ere izan ziren lehenagoko denboretan. Fray Bartolomek, bere EuscalErrijetaco olgueeta, ta dantzeen neurrizco gatz ozpinduba (1816) liburuan horren berri eman zuen, komediak gaitzesteko izan bazen ere:
|
|
|
Hauetan emazteen arteko (edota emazteekiko) nolabaiteko harreman berezia markaturik dagoke ba bukaeraren bidez, zertan zetzan gaur
|
egun
ulertzen ez bada ere. Sexuen arteko bereizte marka honek garrantzi handia zukeen matriarkatuan, beste gauzen artean, leinuaren ildoa segurtatzen zuen bakarra zelako garai haietan.
|
|
2011
|
|
|
Négritude eta Tutuola eskolak itxura batera azpiratuta, gaur egun Afrikako literatura zertan den jakiteko aski da gure literaturan nagusi diren artisten eta kritikarien lanetatik hartutako adibideetara jotzea.[?] Adibide horiek garbi erakusten dute Afrikako literatura gaur
|
egun
ulertzen eta praktikatzen den eran gehigarritxo bat baino ez dela Europako literaturaren korronte nagusian. Bai sormenezko idazleek bai literatur kritikariek Europako literatura eta metodo kritikoak irakurtzen eta irensten dituzte.
|
|
|
Hain zuzen ere Tolosaren kasuan hauteskundeak dira tradizionaltasun horren ideia bete betean betetzen ez dutenak. Kazikismoaren garai bete betean gaude eta ezin esan genezake askatasun handiegirik,
|
egun
ulertzen dugun zentzuan, zegoenik bozka ematerako orduan. Langileria berri honek bere burua iraganeko artisau bezala ikusiko duen moduan, patroiak iraganeko jauntxo bezala ikusiko ditu.
|
|
|
Txekhovekiko zorrak kitaturik, Gloriak atseden eman zion bere antzerki zuzendari karrerari. Lazkano ez zen sekula Francoren tapizarekin zer gertatu zen galdetzera ausartu, eta KM ko erakusketa inauguratu zen
|
egunean
ulertu zuen dena. Non eta, KM kulturunean, postetxearen ondoan, hainbeste urte lehenago bere aitaren antzezpena," okerreko lekura etorri nauk, Diego", hasi zen tokitik hain gertu.
|
|
2016
|
|
|
Gertatzen dena da, egitura hori guztia goitik behera erortzen dela merkaturik ez badago. Eta horixe zen Polanyik zihoena, Babilonian ez zela existitu merkaturik, gaur
|
egun
ulertzen dugu moduan behinik behin.
|
|
|
Gaur egungo gizartean, kontzertuetan zuzeneko musika entzuten ohituta gaude, baina kontzertuaren errituala, gaur
|
egun
ulertzen dugun bezala, ez da antzinakoa, XX. mendearen bigarren erdialdean hasi zen estandarizatzen eta ia mundu osora zabaldu da. Ordura arte, eta gaur egun zenbait lekutan ere horrela jarraitzen du, Euskal Herriko biztanleek partaidetzan oinarritutako modu interaktiboan gozatzen zuten musikaz, gure danbolin, dultzaina eta alboka joleen musikarekin dantzatuz, eta XIX. mendetik aurrera plazetan egiten ziren erromeriak alaitzen zituzten gure herrietako eta hirietako banda ugarien musikarekin.
|
|
2017
|
|
|
Albistegiek eskaintzen dituzten erreportajetxoak ikusi besterik ez dago aurten ere baiesteko udaberriko opor izenaz birbataiatu genituzkeen hauek galdua dutela santutasuna eta, menderaezin batzuk izan ezik, fedea auzi materialagoetara desbideratua dugula: mendia, hondartza, bidaiak, edari eta janari festak... oporrak,
|
egun
ulertzen ditugun bezala. Alegia, lanik ez egitearekin batera lana dutenek beti ere, gozamena eta, egun ezinezkoa bestela, kontsumoa ahal dutenek, beti ere.
|
|
|
Azken honek laringea hobeki kokatuta dauka, baina ez oraindik Homo motakoena bezain behera. Soinu batzuk egingo zituen eta nolabaiteko" hizkuntza" baliagarria erabiliko zuen komunikatzeko, baina ez egiazko mintzaira, gaur
|
egun
ulertzen dugun eran.
|
|
2018
|
|
|
Hain zuzen, kontratuaren teoriaren alderdi erreprimitu bat da kontratu sexuala, jatorrizko familia hitzarmenaren hautu arrazionalaren parte oso bat. Jatorrizko kontratua, gaur
|
egun
ulertu ohi den moduan, XVII. eta XVIII. mendeetan kontratu klasikoa landu zuten teorialarien orrialdeetan deskribatzen den genesi politikoaren parte bat baizik ez da. Azterlan honen helburua da bidea urratzen hastea autozentsura teorikoaren geruzetan barrena.
|
|
2019
|
|
|
Aldaketa askoren artean, prozesu horrek modernitateak egonkorturiko eskalen aldaketa sakona ekarri du Giddens en hitzetan (1990). Euskal Herriko hiri posiziotik, auzo, hiri, eskualde, probintzia, erkidego eta estatuaren arteko harremana era hierarkizatu eta egonkor batean
|
egun
ulertzea ez da nahikoa, praktikan, materialki ez baita horrela gertatzen. Erregio berriak sortzen ari dira Europar Batasunarekin elkarrekintza zuzenean (EuroHiria kasu), mundu mailako zenbait fenomenok zuzenean zeharkatzen dituzte gure auzoak, estatuek garrantzia galdu ez badute ere, subiranotasun kuota garrantzitsuak lotu dituzte EB proiektura (udalerrietako eskumen asko eskala horretatik arautuz), etab. Labur, eskala ezberdinek sakonki gurutzatzen dute elkar, lekukotasunaz dugun ideia eta esperientzia eraldatuz (Azkarraga, 2011).
|
|
2020
|
|
|
Halere, bat izan artean pillurak alde batera uztekotan alkarraditu ziran: Elsa' k, nolatan urrengo
|
egunetan
ulertzen ez zuela, Jemappes' era bihurtzeko gertu zegoela mehatxatu baitzion; eta Luc' ek amor eman zuen.
|
|
|
Berreskuratu nahi zintudan, guztiz etsituta nengoen eta ez nekien zer egin. Beharbada ama zaren
|
egunean
ulertuko duzu. Badakit amak eta biok gauzak oso gaizki egin ditugula eta asko sufritu duzuela gure erruz.
|
|
2021
|
|
|
Baina tranpatsua ere bada. Alde batetik, gaia aipatzen duten bertsetak arras guti dira Biblian, eta bestetik homosexualitatea gaur
|
egun
ulertzen den moldea (bikote baten baitan bizi den harreman afektibo eta iraunkor gisa), XIX. mendean agertu nozioa da. Ondorioz, Bibliak aipatzen duenak ez du problematika modernoekin zerikusi handirik.
|
|
|
Baina, azken mende erdi huntan, historiak, filosofiak, giza zientziek eta medikuntzak Tradizioaren ikuspegi hau inarrosten eta kordokatzen dute. Homosexualitatea gaur
|
egun
ulertzen den moldeak ez du greziar edo (ta) erromatar antzinatean ulertzen zen moldearekin zerikusirik. Giza zientziek eta medikuntzak, beren aldetik, frogatua daukate jaidura homosexuala ez dela jaidura" hautatua", baizik eta iraunkorra.
|
|
|
1 Nire ustez, komunismoak erdigunean jarri zituen langile mugimenduaren pentsamendua, kolonialismoaren kontrako borroka eta «nekazarien auzia», Gramscik zioen moduan. Ezkerrak utzi zion mundua Europatik pentsatzen zuen ideologia izateari, eta herri askok kolonialismoarekin hausteko erabilitako lanabes politikoa bilakatu zen; kolonialismoa, gaur
|
egun
ulertzen dugun moduan, baina baita herri askok estatuen barruan pairatzen duten «barne kolonialismoa» ere. Komunismoa, berez, gaur egungo ezkerra osatzen duten hiru osagai ezinbestekoren batuketa izan zen:
|
|
|
Antzinako literaturak ez zuen inoiz merkatu edo industria bat sortu gaur
|
egun
ulertzen ditugun bezala, eta liburuen zirkulazioaren engranajeak lagun eta kopisten konbinazio bati esker funtzionatu zuen beti. Liburutegi pribatuen garaian pertsona aberats batek liburu zahar bat nahi zuenean, lagun bati eskatzen zion maileguan —baldin eta hori zeukan lagunik bazuen—, eta enplegatu bati agintzen zion kopiatzeko, noiz bere esklabo bati, noiz lantegiren bateko izkribu kopiatzaile saiatuari.
|
|
2022
|
|
|
Aurreko edizioarekin konparatuta, Belarriprest kopuruak 8 puntu egin du gora. Arianne Unamuno Euskaraldiaren dinamizatzailearen iritziz “izen emateari begiratuta eta herritarrekin izan ditugun berbetaldietan sumatzen da oraingoan jendeak hobeto ulertu dituela rolak, alegia, Belarriprest izateak bere baitan duela modu aktiboan jokatzeko aukera eta Ahobizi rola, hamabost
|
egunez
ulertzen duten guzti guztiekin euskaraz egiteak ahalegin handia eska dezakeela”.
|
|
|
Zaintzaren kontzeptuaren gainean dagoen eztabaida feminista azaldu zigun Lore Lujanbio Etxeberriak, desesentzializatzeko lehen urratsa ikuspegi historiko bati heltzea dela azalduz. Izan ere, gaur
|
egun
ulertzen dugun zaintza lanen idealizazioa une zehatz batean hasi zela aurkeztu zigun, eta gobernamentalitate neoliberalarekin artikulatzen dela nabarmendu. Mendebaldeko patriarkatu liberalarekin jaio ziren zaintzarekin lotzen ditugun elementu ugari, barne hartzen dituen dikotomia guztiekin batera (emakumezkoa/ gizonezkoa, publikoa/ pribatua, sentimenduak/ arrazoimena...).
|
|
|
Eta Iturbek, Txurrukak eta Castañedak (2020) euskarak Euskal Herriko Unibertsitateko Zientzia eta Teknologia Fakultatean sartzeko egin duen bidea kontatzen dute lekukotasun historikotik. Baina azken urte gutxitan asko garatu da ekoizpen zientifikoak sortu eta baloratzeko modua, eta egun kezkatzen gaituena da jakitea zer gertatzen den ezagutza zientifikoaren hedapenarekin, gaur
|
egun
ulertzen dugun bezala. Horretarako, 80ko hamarkada funtsezkoa izan zen, euskarak normalizazio prozesua hasi zuen (10/ 1982 Legea) eta hala Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV/EHU, 1981ean) nola Nafarroako Unibertsitate Publikoa (NUP, 1987an) sortu ziren garai berean.
|
|
2023
|
|
|
XVI. mendean, Confrérie de la Passion elkarteak, talde erregularra osatzen baitzuten, bestelako egoitza bat bilatu zuen, eta nahiago izan zuen areto batean jokatu. Misterioak apur bat galdu zuen orduan jai herrikoi izaera, edo zehatzagoa izateko, antzerki talde hau misterio serioetatik urruntzen joan zen, gaur
|
egun
ulertzen du gun antzerkira gehiago hurbiltzeko. Ikuskizuna jasoagoa zen, antzeztokia zainduagoa, makineriaren efektuak burutu zitezkeen.
|
|
|
lehena, gorteko laguna nobleziako emaztea da, jakintsua, gizonarekiko esklabotzatik askatzea erabaki duena; bigarrena, aurkako laguna, burges oldartua, eskandalu eta gorteko xahutzeengatik, eta hirugarrena, bene tako laguna, bere nagusitasunaz harro. Horietako inork ez duelarik aldarrikapen fe ministarik egiten, bederen gaur
|
egun
ulertuko genukeen gisan, hiru emazteren figurak daude, eta garaiko ezinegonak, gatazkak, jorratzen ziren testu horretan.
|
|
|
feminismoa, bere horretan, bada klase borroka bat. Ezin da gaur
|
egun
ulertu neoliberalismoa edo kapitalismoa bere erro patriarkala kontuan hartu barik: patriarkatuak berak esplotatzen du.
|
|
|
feminismoa, bere horretan, bada klase borroka bat. Ezin da gaur
|
egun
ulertu neoliberalismoa edo kapitalismoa bere erro patriarkala kontuan hartu barik: patriarkatuak berak esplotatzen du.
|
|
|
Editoreak 1960ko hamarkada bukaerako testuingurua ekarri du gogora, eta azaldu, nazismoa militarki garaitu bazen ere, funtsezko zutabeak artean zutik zituela, gazteen protestak bortizki zapaltzen zirela, eta «askatasun falta izugarria» zela Alemania Mendebaldean. «Horrek sortzen ditu gaur
|
egun
ulertzen zailak diren erradikalizazio prozesu asko».
|
|
|
Esan ziguten ibili izan dela jendea Foulan eskalatzen, baina ez zela batere ohikoa», oroitu du Zabalzak. Hurrengo
|
egunetan
ulertu zuten zergatik.
|
|
|
–Tira, hori ikusteko zegok –atera zen ahal bezala– Ezer baino lehen, lan kontuez mintzatu behar diagu, eta gero gerokoak. Aurreko
|
egunean
ulertu nian informazio interesgarria huela niretzat hire lantegiari buruz; zertaz ari hintzen konkretuki?
|