|
2000
|
|
|
Ikusi ere, sarea ikus dezaket nik oinarri,
|
egunotan
dugunetik aurrera joan ahal izateko. Egundainokoaren sarea, elkartea, ituna,... diru publikoaren babespean eta diru pribatuaren parte hartzearekin.
|
|
|
Nafarroako Liburutegi Publikoen Sareak 50 urteurrena ospatzen du aurten; izan ere, 1950ekoak dira Diputazioaren eta udalen arteko lehenbiziko lankidetza hitzarmenak Liburutegi Publikoaren zerbitzua mantentzeko, Altsasun eta Miranda de Argan. Harez geroztik, Sarea handituz joan da
|
egun
dituen 84 liburutegiak bildu arte. Baina urte hauetan guztietan ez da aurrerapauso handirik eman Nafarroan Liburutegi Publikoak lege aldetik normalizatzeko.
|
|
|
Profesionalen beharra dugu behar dugun hori eskuratzeko bideak erakutsiko dizkigulako, denbora aurrezteko, zarata kentzeko eta behar dugun hori zehazki eta behar dugun momentuan jasotzeko. Laburtuz, informazioa erraz eta azkar eskuratzea beharrezkoa dugu; honek eskura ditugun errekurtsoen probetxua eta razionalizazioa suposatzen du, hau da,
|
egun
ditugun aurrekontuekin giza errekutso, errekurtso ekonomiko eta teknologikoak ongi erabiltzea da.
|
|
2002
|
|
|
EHUren izaera legala EAEra mugatzen da. Bestalde, NUPekin daukan hitzarmena ezin da Euskal Unibertsitate baten oinarri legala izan eta, edozein kasutan ere, Pabe eta Aturriko Herrialdeen Unibertsitatearekin proiektu bateratu bat egitea egitasmo utopikoa izango litzateke,
|
egun
ditugun baldintzetan behintzat.
|
|
|
Beraz, gure helburu" bakarra" karrera batzuk (klase batzuk) euskaraz ematea baldin bada, gaur
|
egun
dugun eskarmentuarekin eta hizkuntza bera esparru gehienetan zabalduta dagoenez, orokorrean arazorik gabe martxan jar litekeela esan daiteke. Aldiz, benetako unibertsitate bat, ikerketak garrantzi handia duena eta hirugarren ziklo sendo batekin sortu nahi baldin badugu, arazoak nabarm enak izango dira.
|
|
2003
|
|
|
Begien aurrean daukagu zein den kulturak
|
egun
duen egoera. Kulturak sekulako jauzi kualitatiboa eman du azken garaiekin alderatuta.
|
|
2004
|
|
|
Irudiak gaur
|
egun
duen garrantziaz jabeturik, eskolak badu zer egiterik horren aurrean.
|
|
|
Eta agur esan digu, egun batetik bestera. Bezperan jakin zuten kazetari eta langileek azken
|
eguna
zutela. Eta hala ere, duintasuna zer den, egunkari bat gehiago egin zuten, agur esateko sikiera.
|
|
2005
|
|
|
Kontratatzen dituen zuzendariak ere giro horretan murgiltzen dira. b) Garaian garaiko unean sortu ez duten enpresen goiburu egin diren gizakiak. Gaur
|
egun
duten helburu nagusia ez da enpresa bera hobetzea (gaurkoa eta etorkizunekoa), enpresak merkatuan daukan unean uneko balorazioa igoaraztea baizik. Ez dute, berez, enpresa maite; baina enpresa gainean jarriz gero, bere eraginkortasuna eta balorazioa jasotzen saiatzen dira, eskuratu duten enpresaren zatia beste enpresa baten (edo diruaren) truke onuraz saltzeko egokieraren zain.
|
|
|
Horretan, hortaz, imajinazioa, errealitatea eta helburu praktikoak nahasten dira. Zientzia fikzioak teknozientziaren irudi multzo bati buruz eta horrek gizakian izan dezakeen eraginari buruz hitz egiten du, baina baita gaur
|
egun
dugun teknologiareneragin imajinarioari buruz ere. Zientzia fikzioak gizarteaz —erreala edo irudizkoa— eta gizabanakoez hitz egiten du.
|
|
|
•" Euskara guztiona da" leloa nola uler genezakeen,
|
egun
ditugun aukerak, egun bizi dugun egoera soziopolitikoa gogoan izanik, desira edo planteamendu idealetara lerratu gabe eta formulazio zehaztugabeak saihestu nahian.
|
|
2007
|
|
|
Hutsegite latza izango litzateke. Lehenik eta behin,
|
egun
duen biztanleriaren erdia zuen munduaz ari gara: 2.500 milioi gizaki zituen Lurrak 1950ean eta 3.000 milioi eskas hamar urte geroago.
|
|
|
Europako Itunak, horrela bada, Europako bateratze prozesuari ekiteko, estatu kideek gaur
|
egun
duten konfigurazio konstituzionaletik abiatzen dira, baina bere xedeen artean nazioarteko zuzenbidea zorrotz bete eta garatzea, eta, bereziki, Nazio Batuen Gutunaren printzipioen errespetua dago. Xede horrek aukera ematen digu zera pentsatzeko:
|
|
2008
|
|
|
• Oro har, atzerritarrek uste dute gaur
|
egun
duten bizimodua" nahiko pozik" egoteko modukoa dela.
|
|
|
[...] Euskal Y-a eraikitzearekin batera, garraioan dugun korapiloa askatzeko aurrerapauso garrantzitsu bat ematera goaz. [...] Ingurumenari egingo geniokeen kalterik eta erasorik larriena gaur
|
egun
dugun errepidean oinarritutako garraio sistemarekin jarraitzea litzateke.
|
|
|
Leiho bat dugu emozio eta kognizio kontziente nahiz inkontzienteak begiratu eta aztertzeko, subjektibitatea objektibo bihurtzeko; normaltasunean eta egoera patologikoetan dauden diferentziak alderatzeko. Teknika horiek
|
egun
dituzten diskriminazio ahalmenak mugatuegiak dira gure gogoaren oparotasun osoaz jabetzeko, baina espero liteke hobetuz joatea, noraino irits litezkeen esaterik ez badago ere. Edonola ere, ibilbide luze baten ondoren, aurrerapen teknologikoek bat egiten dute ideien garapenarekin, gogoaren eta garunaren misterioa argitze aldera abagune apropos bat sortzeko.
|
|
|
Orduan bezalaxe, euskarak
|
egun
duen espazio geografikoa eta linguistikoa ikertzeko parada ematen digu biltzar honek eta, aldi berean, historian zehar inguru horretan auzo izan dituen hizkuntzen egoera ere ezagutzeko, ikuspegi akademikotik abiatuta. Horra izan dira deituak hizkuntza horien akademiak, unibertsitateak eta ikerketa erakundeak, horiekin batera landu nahi dituelako Euskaltzaindiak, ez bakarrik euskararen lehena eta oraina, ezpada euskararen geroa ere, eremu zabal baten bidez, Pirinioen bi aldeetako errealitateak aintzat hartuta.
|
|
2009
|
|
|
Hamarkada honetan eta bereziki bigarren zati honetan, ordea, zelula amek hartu dute gizartearen iruditerian eta ametsetan geneek izan zuten lekua. Gene terapiak eten mingarri bat izan zuen 1999ko irailaren 17an, amets asko apurtu zituen eta ez du
|
egun
duela hamar urteko xarma eta oihartzuna.
|
|
2010
|
|
|
lehenengoan, literaturaren irakaskuntzak azken bi mendeotan izan dituen xedeen garapena jasotzen da, eta gaur egun lortu nahi diren helburu berrietarako baliabideak. Bigarrenean, euskal literaturaren irakaskuntzak gaur
|
egun
duen egoeraren diagnosia eskaintzen da, hezkuntza legeak, eskola libuJakin 177 martxoa ekaina 2010 ruak eta ikastetxeetako jarduna aztertuz. Hirugarren atalean, berriz, euskal literaturaren irakaskuntzak etorkizunerako dituen erronkak proposatzen dira.
|
|
|
Literaturaren irakaskuntzak lortu nahi badu ikasleak modu kritikoz baloratzea testuak nahiz horien harrerak, ezinbestekoa da jakitea testuek zer nolako bidea egiten duten idazten direnetik harrera prozesua amaitzen denera arte (merkatuaren egitekoa, instituzioen eragina, idazleak bere liburua ezagutarazteko egindako bidea, eta abar). Eta hori guztia ezagutzeko bidea izan daiteke euskal literatur sistemari erreparatzea, erdiguneak eta periferiak nola sortzen diren azaltzea, gaur
|
egun
ditugun argitaletxeak ezagutzea, jakitea zein den haien egitekoa obrak ezagutarazteko garaian, sariketa literariorik garrantzitsuenak zeintzuk diren ezagutzea, aztertzea euskal autoreek zer nolako bideak jorratzen dituzten literatura jendarteratzeko, literatur mugimendu nagusien ekarpenak zeintzuk izan diren jakitea...
|
|
2011
|
|
|
Urriak 20
|
egun
zuenekoa
|
|
2013
|
|
|
Hori, ezbairik gabe, gaztelerazko telebistak euskaldunak bere xede bezala erakartzearen arazoa baino askoz ere auzi zailagoa da, eta bertatik dator, gure ustez, ETBk gaur
|
egun
duen erronkarik handiena. Alegia, nola lagundu telebistatik euskal gizarte baten eratzeari —berdin diolarik Espainiaren barneko Autonomia Erkidego baten kohesio sozial eta parte hartze politikoari zein zazpi herrialdeetarako proiektu nazional bati buruz ari bagara— Esperientziak erakutsi diguna kontuan harturik, beste toki batzuetako errealitateak ezaguturik, eta gaur egungo testuinguru soziolinguistiko, mediatiko zein teknologikoari erreparaturik, irtenbidea eredu duala gainditu eta eginkizun biak —euskara eta integrazioa— batera eramatea dela esango genuke.
|
|
2018
|
|
|
Esango nuke atzetik datozen belaunaldiek euskarak gaur
|
egun
duen zabaltze mailara iristeko bizi izandakoaren arrastorik ez dutela. Konbentzituta nago hor badela istorio asko kontatzeko, komedia ala drama lagun, gure inguruko bazterrak nahasteko baliagarriak.
|
|
|
Poeta gisa lehen aldiz plazaratu zenean, gizon eta emakumeen arteko berdintasunaren utopiari leiho bat ireki zion, lehen aldiz emakume baten ahotsa, ahots kritikoa eta berria, agerrarazi zuelako euskal literaturan. Utopia existitzen ez den leku bati arnasa ematea bada, leiho horrek oraindik irekita dirauela dio, horixe dela gaur
|
egun
dugun erronka nagusietako bat.
|
|
2020
|
|
|
euskal esparru publikoak mundutik edan behar du, munduan nagusi diren hizkuntzak etxeagoko bilakatu behar ditu eta mundu zabalak berekin duen aniztasuna bereganatu behar du, ikuspegi propioarekin baino garai berriek eskatzen dituzten erantzunak emanez.
|
Egun
ditugun tresna guztiak modu koordinatuan erabili behar ditugu: sistema publikoa, gizarte antolatua eta herritarra.
|
|
|
" Oraingo gazte eroak" kontzeptuak adiera desberdinak har ditzake testuinguru horretan. Euskal erresistentziaren eta diktaduraren logikan, ETAkoei esateko beste modu bat zen, Gaur
|
egun
dugun Euskal Herria ez da ez Argalaren sozialismoa, ez Arizmendiarrietaren kooperatibismoa, ezta Txominen zoriontasun erabatekoa ere. Baina gertuago dago modu zabarragoan" erakundea" edo" enpresa" esan zaien bezalaxe.
|
|
|
Gaur
|
egun
dugun Euskal Herria ez da ez Argalaren sozialismoa, ez Arizmendiarrietaren kooperatibismoa, ezta Txominen zoriontasun erabatekoa ere, inondik inora. Baina, diot, gaur egun dugun Euskal Herria Argalaren, Arizmendiarrietaren eta Txominen Euskal Herri horretatik gertuago dagoela.
|
|
|
Gaur egun dugun Euskal Herria ez da ez Argalaren sozialismoa, ez Arizmendiarrietaren kooperatibismoa, ezta Txominen zoriontasun erabatekoa ere, inondik inora. Baina, diot, gaur
|
egun
dugun Euskal Herria Argalaren, Arizmendiarrietaren eta Txominen Euskal Herri horretatik gertuago dagoela. Bide batez, Azurmendik pentsamenduarekin marraztu digun nazio aberats eta justu horren antz handiagoa duela uste dut.
|
|
2022
|
|
|
Hiru pausotan planteatuko da galdera horren erantzuna: alde batetik,
|
egun
dugunaren inguruko diagnosia eginez. Bestetik, eta askotan egiten dugunaren gainetik, ditugun aukerak azpimarratuz.
|
|
|
unibertsitate pribatu bat euskal lurralde guztietara zabaltzea, Euskal Unibertsitate bat sortzeko helburuarekin.
|
Egun
ditugun unibertsitate pribatuen artean, Mondragon Unibertsitatea izango litzateke helburu hori bere gain har lezakeen bakarra. Nik dakidala, ez dute beren proiektua Iparraldera eta Nafarroara zabaltzeko asmorik.
|
|
|
Gaurkotze bat, bai termino kontzeptualetan (zer da unibertsitatea bera, egun?, zein norabide hartu ditu, eta zein norantza?), bai teknikoetan (zer da unibertsitate ikasketak burutzea edo lan akademiko bat argitaratzea, adibidez Internet daukagun uneotan?). Baina, batez ere, Euskal Unibertsitatearen ideiak grina bilakatu behar ditu
|
egun
dituen ezinak. Egun ditugun aukerak pentsaezinak ziren duela berrogeita hamar urte, baina baita egun ditugun oztopoak ere.
|
|
|
Baina, batez ere, Euskal Unibertsitatearen ideiak grina bilakatu behar ditu egun dituen ezinak.
|
Egun
ditugun aukerak pentsaezinak ziren duela berrogeita hamar urte, baina baita egun ditugun oztopoak ere. Pasiorik gabe, borrokatzeko arrazoirik gabe, nekez egingo dugu aurrera, baldintza objektiboek euskararen eta Euskal Herriaren kontra konspiratzen dutelako atsedenik gabe.
|
|
|
Baina, batez ere, Euskal Unibertsitatearen ideiak grina bilakatu behar ditu egun dituen ezinak. Egun ditugun aukerak pentsaezinak ziren duela berrogeita hamar urte, baina baita
|
egun
ditugun oztopoak ere. Pasiorik gabe, borrokatzeko arrazoirik gabe, nekez egingo dugu aurrera, baldintza objektiboek euskararen eta Euskal Herriaren kontra konspiratzen dutelako atsedenik gabe.
|
|
2023
|
|
|
Hegoaldean euskarak gaur
|
egun
duen estatus juridikoak 1978ko konstituzioan xedatutakoa du abiapuntu eta muga. Aurreko garai historikoan, diktaduran(), hizkuntza bakar bat baino ez zen aitortzen, gaztelania, ofizialki ‘hizkuntza espainola’ deitua.
|
|
|
Txillardegik jada aipatzen zuen, berak garatutako eredu matematikoa oinarri hartuta, egungo euskararen ezagutza datuen arabera, euskararen erabilera estatistikoki espero zitekeenaren gainetik kokatzen zela. Bada, ordutik, ezagutza datuetan sendo eta erabilera datuetan ahul gabiltzala diotenei aurre eginez, Iurrebasok ere, beste behin, errealitatearen irakurketa zorrotza hortik aldentzen dela erakusten digu,
|
egun
ditugun ezagutza mailekin, hizkuntza gaitasun erlatiboekin, jasotzen ditugun erabilera datuak baikortzat jo genituzkeela mahaigaineratuz. Eta, beraz, ezagutza edo gaitasun datuak hobetu ezean, ezin espero dezakegu erabilera datuak askorik hobetzea.
|
|
|
110). Era berean, euskal gizarteak gaur
|
egun
dituen erronken azterketa zehatzagoak egiten lagundu luke, eta esperientzia hori giza garapen iraunkorreko eredu berriak sustatu nahi dituzten munduko beste leku askorekin partekatu (Brundtland 1987).
|
|
|
Jarraian, filosofiaren eremutik gizakia historikoki eta gaurko aroan kontestualizatuko da eta gizakiaren jatorrizko joera naturalekin alderatu. Horretan, gizakia gizaki den heinean dituen benetako beharrak azaleratuko dira, gaur
|
egun
dituen joerekin alderatuz eta horien arteko aldearen inguruko hausnarketa sorraraziz. Amaitzeko, etorkizunean gizakiak zer nolako joera har dezakeen planteatuko da, hurrengo galdera eginez:
|
|
|
Horren inguruan, Brene Brown soziologoak zaurgarritasunaren ikerketarekin, 1 Zygmunt Baumanek gizarte likido eta solidoaren kontzeptuak sortzearekin, 2 Henryk Skolimowskik ekofilosofiaren eraketarekin, 3 Emilio Durok beldurra ezabatzearen prozesuaren hausnarketarekin, 4 eta beste hainbat pentsalari edo ikerlarik hainbat teoria eta soluzio mahaigaineratu dituzte gizarteak
|
egun
duen jarrera planteatua izan dadin.
|