|
2007
|
|
|
Euskal Herriko Soziolinguistikako Inkesta 2001). Kontuan hartuak balira erabileraren ehunekoa gorago litzateke, baina, dakigun bezala, Idauzeko edo Ibarlako plazan adibidez
|
egun
osoan nehor ez entzunez ere egon ginateke. Eta beraz biztanle gutxirekiko herri horiek aztertuak ez dira, kalean jendearen hizkuntza erabileraren jasotzea ezinezkoa baita.
|
|
|
Y da gazteek darabilten belarrietako entzungailuen itxura eta ikurra. Beraz Y belaunaldia da informazio eta komunikazio teknologiak (IkT)
|
egun
osoan baliatzen dituzten gazteak. eta ez erran heientzat teknologia berriak direnik, ber denboran sortuak baitira. Ikusi dugu familiatik landa eskola dela kultura transmititzeko tresna egokiena eta eskolaren barnean edo kanpoan liburua.
|
|
2009
|
|
|
2006ko Sanferminetan Donostiako lagun batek deitu zion, festetara etorriko zela esateko. Iruñera egindako lehenengo bisita zenez, I k
|
egun
osoa antolatu zion: entzierroa, prozesioa, hamarretakoa, bazkaria, zezenak eta abar.
|
|
|
Komunitatetik, herritik ateratzeaz gainera, diziplina oso gogor baten azpian jarri behar izan zuten: bizitza erlojuaren menpean jarri, toki itxi batzuetan
|
egun
osoa eman, ezezagunen mendean lan egin, baldintza ezin guztiz gogorretan, ezezagunen ondoan, zatikatutako lan batean, proletarizazioa... Michel Foucault filosofoak azterketa sakona utzi digu arrazionalismo burgesak herritarrak disziplinatzeko erabilitako metodoen gainean.12 Orduan sortu ziren itxitura guztiak, produktiboak ez zirenak, oztopoak, gizarte eta kaleetatik atera eta giltzapean sartzeko:
|
|
2010
|
|
|
Izan ere, euskaraz bizi bagara, eta zenbat eta modu intentsoagoan eta iraunkorragoan izan, normala izanen da euskaraz hobeki moldatzea. Gure bizimodua normal samar egiten badugu euskaraz, ia
|
egun
osoan euskaraz biziz, normala izanen da bi hizkuntzen artean aldea egotea hiztunarengan. Erdaraz bizi dena, normalean behintzat, erdaraz hobeki moldatzen da, nahiz eta horrek ez duen esan nahi euskaraz ongi ez dakienik.
|
|
2013
|
|
|
Beste galdu ezinezko harribitxia da Barrundiako jendeak, eta oro har Arabakoak, erabiltzen dituen euskal hitzak gaztelaniaz hitz egiterakoan. Belaunaldiz belaunaldi heldu zaizkigu ahozko tradizioaren bidez eta gaur
|
egun
oso ohikoa da Barrundiako herritarren artean entzutea: abarra (abarra, adarra), colco (kolko), chepech (txepetx), escuara (eskuare), maquil (makila)...
|
|
|
Beste galdu ezinezko harribitxia da Barrundiako jendeak, eta oro har Arabakoak, erabiltzen dituen euskal hitzak gaztelaniaz hitz egiterakoan. Belaunaldiz belaunaldi heldu zaizkigu ahozko tradizioaren bidez eta gaur
|
egun
oso ohikoa da Barrundiako herritarren artean entzutea: abarra (abarra, adarra), colco (kolko), chepech (txepetx), escuara (eskuare), maquil (makila)...
|
|
2015
|
|
|
Hortaz," ez dirudi bigarren hizkuntzan jasotako sozializazioak lehenaren adinako indarra duenik haurraren jokaera eta nortasuna bideratzeko". Izan ere, ikerketaren emaitzaren arabera, gazte aroari dagokionean, modu batean edo bestean ikasi dutenek oso desberdin erantzuten dute"
|
egun
oso ongi mintzatzen dira euskaraz"," lagun euskaldunekin beti edo ia beti egiten dute euskaraz", edo" euskara dute hizkuntza kutuna erabat" proposamenetan, euskara lehen hizkuntza dutenen mesedetan tarte handiaz. Antzeko emaitzak lortu dira gurasoen ezaugarri linguistikoak kontuan hartzen baditugu, guraso euskaldunen seme alabek bikote mistoak osatzen dutenen edo guraso erdaldunen seme alabenak baino.
|
|
2016
|
|
|
Euskaraz hitz egiten, irakurtzen edo idazten jakin arren euskaraz egiten ez duena ez da, txosten honetako terminologian, euskal hiztun. a)" bai horixe: etxean, kalean eta lanean ez dut besterik egiten
|
egun
osoan; ametsetan ere euskaraz ari izaten naiz; irakurri eta idatzi ere euskaraz egiten dut oso nagusiki." b)" euskaraz hitz egiten dut maizenik, ia erabat; baina irakurri eta idatzi erdaraz egiten dut gehienetan"; c)" segun non nagoen, norekin ari naizen eta zertaz, batera edo bestera egiten dut: batzuetan euskaraz, besteetan erdaraz"; lekuak, solaskideak eta gaiak erabakitzen dute hori. d)" bietara egiten dut nahas mahas, euskaldunekin11:
|
|
|
Hiztun guztiak zaku bakarrean sartzen baditugu, horregatik, argitu ordez ilundu egin dezakegu panorama, eta aterako ditugun ondorioak nahasgarri gerta litezke:
|
egun
osoan nagusiki euskaraz ari dena eta egun osoan nagusiki erdaraz ari dena ez dira gauza bera: ez dira" bi hiztun", bi elementu bereizi baizik.
|
|
|
Hiztun guztiak zaku bakarrean sartzen baditugu, horregatik, argitu ordez ilundu egin dezakegu panorama, eta aterako ditugun ondorioak nahasgarri gerta litezke: egun osoan nagusiki euskaraz ari dena eta
|
egun
osoan nagusiki erdaraz ari dena ez dira gauza bera: ez dira" bi hiztun", bi elementu bereizi baizik.
|
|
2017
|
|
|
Lehenik, denbora aurrekontuen inkestak18 oinarrizko datu bat ematen du: jendeak batez beste zenbat denbora igarotzen duen jarduera jakin bat egiten, eta guztien baturak
|
egun
oso bat hartzen du. zehazkiago esanda, inkesta horrek jarduera ezberdinak taldekatu egiten ditu, esparru zabalagoak osatuz, eta, era berean, (azpi) esparru horiek esparru are zabalagoetan biltzen ditu, azkenean zortzi denbora esparru nagusitan sailkatu arte: behar fisiologikoak, lan ordaindua eta prestakuntza, etxeko lanak, zaintzak etxeko pertsonei, gizarte zibila, aisia aktiboa eta kirolak, aisia pasiboa eta zaletasunak, eta joan etorriak. lan honetako galdetegia diseinatzeko orduan, helburuekiko esanguratsuak zirenak soilik hartu dira eta, horretarako, zenbaitetan esparru osoak hartu dira kontuan, beste batzuetan azpi esparru batzuk, eta beste zenbaitetan azpi esparruetako jarduera zehatz batzuk baino ez. hona aukeraketarako irizpideak:
|
|
|
lehenik eta behin, pertsonen arteko elkarrekintza edota edozein motatako hizkuntzaren erabilera (zerbait entzutea edota irakurtzea barne) izan dezaketen esparruak, azpi esparruak edota jarduerak izatea; eta kanpoan utzi dira halakorik ez dutenak. adibidez, jatea eta edatea denbora esparrua aukeratu da, baina lo egitea kanpoan utzi da, biak ala biak behar fisiologikoak esparruaren baitakoak. bigarrenik, printzipioz aurreko baldintza bete arren, ikuspegi funtzional eta praktiko batetik oso nahasiak edota nahasgarriak diren esparru, Eneko Oiartzabal Gerriko – Zenbat denboraz bizi ote gara euskaraz? ...eta erabilera eza duten jarduerak biltzen dituztelako, eta ezinezkoa izan delako datuak banakatzea, denboraesparru" garbiagoak" atera ahal izateko (kudeaketa izenekoa, esate baterako). hala ere, esan beharra dago galdetegian sartutako denbora esparruek, lo egitea eta higiene pertsonala esparruak batuz gero (zeinak kanpoan geratu diren hizkuntzaren erabilerarik aurreikusten ez zaielako),
|
egun
oso baten denboraren %93 inguru hartzen dutela.19 eta honako hauek dira: jatea eta edatea, lan ordaindua, trebakuntza, etxeko erosketak, etxeko lanak, haurren zaintza (jolasa eta heziketa barne), helduen zaintza, joan etorriak, kultur kontsumoa, komunikabideak, eta kirola eta txangoak.
|
|
|
Eta www.eustat.eus gauzak horrela, eta denbora esparru horietan jardun mota bakoitzean zein nolako maiztasunez aritzen diren jaso denez, horiek esparru bakoitzean duten pisu erlatiboa kalkulatu da. era berean, jardun mota horietako bakoitzean euskaraz zenbat aritzen diren ere erantzun dutenez, jardun mota horietako bakoitzean euskararen erabilera zenbatekoa den jakin ahal izan da. eta, bukatzeko, jardun mota bakoitzeko euskaZenbat denboraz bizi ote gara euskaraz? – Eneko Oiartzabal Gerriko raren erabilera ezagututa, esparru bakoitzean eta horien guztien baturan, hau da,
|
egun
osoan euskaraz zenbat denboraz aritzen diren kalkulatu ahal izan da. hona hemen, argiago ikusteko, denbora esparru baten adibidea:
|
|
|
%47, 7 eta %34, 0, hurrenez hurren. era berean, eta atal honekin amaitzeko, kontuan izan behar da jardunmota guztiek ez dutela pisu berbera: batzuk
|
egunean zehar
oso erabiliak dira (ahozko solasaldia, besteak beste) eta beste batzuk, berriz, oso bazterrekoak (hitz egitea, esate baterako). hona hemen denboraren erabilera jardun moten arabera azaltzen duen grafikoa:
|
|
2020
|
|
|
" Kontsumoa gaur
|
egun
oso aldakorra da, kontsumo ohiturak oso denbora laburrean aldatzen dira." Carmina Crusafón
|
|
2021
|
|
|
Gaur
|
egun
oso egoera soziolinguistiko desberdinak bizi dituzten arren, hizkuntza komunitate horiek badituzte hainbat ezaugarri amankomunean, estatu berean egotearen ondorioa; hala nola, errusieraren ezagutza zabala edota idazkera arauturik gabeko eta idatzizko historia laburra duten hizkuntzen kopuru handia. Horregatik komenigarria da, egungo erronkak hobeto ulertzeko, XX. mendean zehar ezarri ziren hizkuntza politiken errepaso azkarra egitea.
|
|
2023
|
|
|
Ekimen hau Durangoko Berbaro Elkarteak sortu zuen Euskararen Egunaren bueltan, euskararen inguruko aldarrikapenak herritarrengana hel zitezen, eta euskaltzaleek plazak har zitzaten. Orduko analisia zen Euskararen
|
Eguna
oso instituzionalizatuta zegoela, eta herritartu egin behar zela.
|