|
2002
|
|
|
Gaur
|
egun
osasun zientzietan 53 irakasle ari dira beren irakasgaiak euskarazematen. Irakasle horiek honelaxe banatzen dira arloka:
|
|
2003
|
|
|
«Aspalditik», azaltzen du SEDCAko lehendakariak, «autore askok gizakiarentzat egokiena den elikatze motari buruzko iritziak eta teoriak eman dituzte», eta egokitzat jotzen du hura kontsumitzen duten pertsonen osasunari mesede egiten diona. Dieta orekatuaren funtsezko balio horrek, adituari gehituta, zentzua hartzen du gaur
|
egun
osasuntzat hartzen duguna ez dela gaixotasunik eza soilik, baizik eta gaitasun fisiko eta mentalen adierazpen osoa. Mediterraneoko erara Arrain urdina, lekaleak, barazkiak, oliba olioa, ardo beltza, frutak?
|
|
2005
|
|
|
Endokrinologia eta Nutrizioko Aragoiko Elkarteko lehendakari Vicente Blayk zehaztu zuenez, mediku espezialistak dira pazienteari elikadura orekatuan, jarduera fisikoan eta medikamentu bat ematean oinarritutako tratamendu integrala eskain diezaioketen bakarrak. Gainera, gogorarazi zuen gaur
|
egun
Osasun Ministerioak baimendutako bi botika bakarrik daudela: Xenikala eta erreduktila:
|
|
2007
|
|
|
Ardoa, bai ala ez? Ardoaren plazerez eta ospeaz gain (ekoizleek alderdi nabarmenenak), eta gaur
|
egun
osasun agintariek azpimarratzen duten alkohol kantitate jakin batez gain, bada galdera kezkagarri bat: ardoa ona da ala ez osasunerako?
|
|
2008
|
|
|
Gaur hasiko dira Udaleko Ingurumen, Kontsumo, Merkataritza eta Osasuneko Sailak antolatzen dituen XVI. Osasun Jardunaldiak. Bost
|
egunetan zehar
osasunaren inguruko gaien informazioa jaso ahal izango dugu arratsaldero, 19:00etan hasita. Elikadura eta nortasunaGaur bertan, Yolanda Iglesias eta Maddi Arrazola etorriko dira elikadura nahasmenduen inguruan hitz egiteko.
|
|
|
Azken urteotan izan dituen arazo larrienetako baten aurrean dago gaur
|
egun
Osasun sistema. Medikuak falta dira, pediatrak bereziki, eta datozen urteetan areagotu egingo da arazoa, eta ezin dugu inolako profesionalik galtzeko zirrikiturik utzi.
|
|
|
AEBetako zerrendan ere jasota dago, beste kode batekin. Hizkiak hizki, transexualitatea buruko eritasun gisa hartzen du
|
egun
Osasunerako Mundu Erakundeak (OME). Horrek, osasun zerbitzuetara jotzen dutenean transexualentzat prozesu «oso gogorra» dakarrela uste dute Euskal Herriko Gay eta Lesbianen Askapen Mugimenduak (EHGAM) eta Medeak kolektibo feministak.
|
|
|
Etxerat eko kideen ustez, euskal presoen eskubideen alde orain arte eginiko ibilbidea luzea eta aldapatsua izanik ere, aukeraren bat egon bazegoen gaixotasun larriak zituzten presoak, gutxienez, askatuak izateko. Egoera, baina, larriagotu egin dela diote, eta ohartarazi dute
|
egun
osasunez larri dauden presoak espetxean hiltzeko asmoarekin zigortzen dituztela.
|
|
2009
|
|
|
Ameriketatik heldutako landare hori,
|
egun
osasunarekin lotutako lege aldaketa askoren muinean dagoena, aspalditik txertatu zen Jatabeko bizitzan. Sasoi batean herriko soroetan ereiten zuten, ereitea debekatuta zegoen arren.
|
|
|
Aipatutako oinarrizko hiru koloreak alde batera utzita, berdea naturarekin lotzen dugu eta orekaren kolorea da. Gaur
|
egun
osasun zentro gehienetan erabiltzen dute. Berdearen tonu ezberdinek sentsazio ezberdinak sortzen dituzte:
|
|
|
Protokolo aktibatuak Era berean, osasun arduradunek hegaldietako bidaiarien zerrendak dituzte, arriskurik izanez gero jakinarazteko. Hala ere, Kalifornian, Texasen edo Mexikon egon diren bidaiari guztiei hurrengo hamar
|
egunetan
osasuna zaintzeko gomendatu zien ministroak. " Sukarra, eztula edo arnasa hartzeko zailtasuna baduzu, jarri berehala harremanetan zure autonomia erkidegoko osasun zerbitzuekin eta eman bidaiaren eta itzulera egunaren berri", eskatu zuen Osasuneko arduradunak.
|
|
|
Asegururik gabe daudenak, milioitan. Ameriketako Estatu Batuetan 300 milioi lagun bizi dira, eta horietatik 47 milioi daude
|
egun
osasun asegururik gabe, paperik gabekoak aintzat hartu gabe. Senatuaren erreformak 31 milioi herritar gehiagori eskainiko lieke babesa.
|
|
2010
|
|
|
Praktikan, gaur, politikakeriaz haratago, herritarren osasun eskubidea dago jokoan. Erreforma onartuz gero, osasun sistemak babestu egingo ditu gaur
|
egun
osasun asegururik ez duten 31 milioi herritar, hamar herritarretik bat (23 milioi geratuko lirateke asegururik gabe). Horrez gain, aseguru konpainien gehiegikeriak leunduko ditu.
|
|
2011
|
|
|
Nire iritzia da gaur egun emakume gehienen artean aski zabaldua dagoela mamografia proba baliagarria dela bularreko minbiziak garaiz atzemateko, eta proba hori emakumeen adin tarte gero eta zabalagoan hedatu izanak zerikusi handia duela bularreko minbiziak jota dauden emakumeen biziraupen tasan. Azken hamarkadan %27 gehitu da tasa hori, eta prebentzioak (ez abusatu koipeez, jaitsi pisua behar izanez gero, egin ariketa modu erregularrean, bularra eman zure seme alabei) izan duen garrantzia baztertu gabe ere, detekzio goiztiarrak ezinbesteko papera jokatzen du gaur
|
egun
osasun politika guztietan.
|
|
|
Hilkortasun eta morbilitate indize horiek direla eta, SEPARek adierazi du horrelako lege bat beharrezkoa zela espainiar guztien osasuna babesteko. Ekonomiari dagokionez, sozietate horren beraren arabera, tabakoaren aurkako legea Espainian zabaltzeak ikaragarrizko aurrezpena ekarriko dio Gobernuari, gaur
|
egun
Osasun Sistema Nazionalarentzat bere kontsumoarekin lotura handiena duten bost gaixotasunek dakartzaten zuzeneko kostuen ondorioz: BGBK, asma, biriketako minbizia, gaixotasun zerebrobaskularra eta gaixotasun koronarioa.
|
|
2013
|
|
|
Chagasen gaitza, Europako osasun agintariek ahaztutako eta ezezagun den gaixotasuna, gaur
|
egun
osasun publikorako arazo bat da herrialde askotan, eta horien artean, Espainia nabarmentzen da. Gure herrialdean, ia 50.000 eramailerekin, amaren eta fetuaren arteko transmisio bidea kontrolatzea da egungo erronka.
|
|
|
Rene Schwietzzke Erresuma Batuko azterketak jasotzen duena ez da batere desiragarria; izan ere, okerreko aldaketa dietetikoen alde egiten du, eta horrek kalte egin diezaioke gizabanakoen osasunari. «Gizentasuna gaur
|
egun
osasun publikoa aurrekaririk gabe gertatzen denez gero, autoreek uste dute egunkariek ematen dituzten aholku dietetikoek egoera seriotasuna islatuko luketela. […].
|
|
2014
|
|
|
Bestalde, gainera, gaur
|
egun
osasun sistema publikoan egiten den baheketa probaren aldeko aldarria egin du: Oraingo proba herrialde guztietan erabiltzen den proba bera da, eta ikerketak aurrera egitea itxaron behar dugu proba hori aldatzeko.
|
|
|
Irudia: Baheko The Jaguar 2 motako mellitus diabetesa da gaur
|
egun
osasun arazo kezkagarrienetako bat. Kopuruek izurritearen proportzioa ematen diote:
|
|
|
Gaur, irailak 29, Bihotzaren Nazioarteko
|
Eguna
osasun kardiobaskularra babesten duten ingurune osasungarriak lortzera bideratuta dago. . Munduko Bihotzaren Federazioa (World Heart Federation), lelopean “Osasunaren bihotza” era horretan, espazio berderik ez izateari, osasungarriak ez diren menuei eta tabakoa, alkohola eta janari lasterra egoteari aurre egin nahi die, bai eta aisiako, laneko eta etxeetako zigarroen kearen eraginpean egoteari ere.
|
|
2015
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundeak (World Health Organization, WHO, 1948) osasuna ongizate fisiko, mental eta soziala barneratzen duen egoera bezala definitu zuen, gaixotasunik eza soilik ez zela argituz. Garai hartarako osasunaren definizio berritzailea eman baldin bazuen ere, gaur
|
egun
osasunaz gain norberaren bizitzan eragiten duten hainbat elementu kontuan hartu behar ditugu ongizateaz hitz egitean.
|
|
2016
|
|
|
Milaka pertsonek hartzen dituzte dieta begetarianoak mundu osoan. Europan eta Estatu Batuetan sartzea arrazoi etikoekin eta bizimoduko aldaketekin lotuta egon zitekeen arren, gaur
|
egun
osasun egoera hobetu nahi duten pertsona askok elikadura begetarianoa aukeratzen dute. 2 Dieta begetarianoek nutrizio gabeziak eragiten dituzte Beste mito zabal zabal batek dio dieta begetarianoak ez direla osasungarriak, eta nutrizio gabeziak ekar ditzaketela.
|
|
|
Hori intrusismoa da eta dagoeneko 13 urte dira egoera hori erregularizatu nahi gabe», dio Palauk. Manuel Moñinok, CIBERobn eta PREDIMED (PREBENTZIOA Mediterraneoko Dieta) azterketan, dietista nutrizionisten profil profesionala ez dator bat gaur
|
egun
osasuna sustatzeko eta babesteko politiketan lan egiten duen beste profesional batekin. «Dietista nutrizionistak parte hartzeko aukera izan duenean, ekintzak balio erantsi bat izan dute, gure profila falta den talde batekin lortu ez dena.
|
|
|
Gaur
|
egun
osasun arloan gertatzen diren errealitateen artean hauexek aurkitu ditugu:
|
|
2017
|
|
|
Gaur
|
egun
osasun arloko profesionalak informazio bolumen handiari aurre egin behar dio, eta horrek zailtzen dio informazio baliagarria aurkitzea (adibidez, Pubmed ek, osasun arloko datu base nagusiak, 26 milioi erreferentzia ditu eta bakarrik 2015 urtean 806.000 erreferentzia gehitu ziren). Hori dela-eta, osasun arloko profesionalak baliabideak izan behar ditu bere interesaren arloan argitaratzen diren ikerketa berrietan eguneratuta egoteko.Hori dena lor dezake bere arloko argitalpenen jakinarazpenen bidez (adibidez, aldizkarien aurkibideen jakinarazpenak), web eta blogetan argitaratzen dena jasotzeko RSS gehigarrien bidez (adibidez, Netvibes), erakunde edo profesionalen Twittermezuei jarraituz edo informazioa partekatzeko gizarte markatzaileak erabiliz (adibidez, Citeulike) (1).?
|
|
|
Bi jarduerek agerian utzi dute zahartze prozesuaren konplexutasuna, pertsona nagusien kolektiboaren barruan adin talde desberdinak daudelako, behar eta interes desberdinekin. Alde batetik, 60 urtetik 75era eta kasu batzuetan 80era arteko pertsona nagusiak daude, osasun eta bizi baldintzetako aurrerapenei esker gaur
|
egun
osasun egoera ona dutenak, autonomia maila onarekin eta menpekotasun maila gutxirekin. Bestetik, 75/ 80 urtetik aurrerakoak osasun egoera ahulago duten pertsonak izaten dira, autonomia gutxiagorekin eta menpekotasun maila handiagorekin.
|
|
2018
|
|
|
Hainbesteko energia daukan pertsona batek bere buruaz beste egin dezakeela pentsatzea zaila da. Hil zuten
|
egunean
osasun zentrora doan autobusa hartzekoa zen. Aurretik, haurra bainatu, arropaz eta pixoihalez aldatu eta bazkaria egin zuen.
|
|
2019
|
|
|
Egin dudan kudeaketan orban bat da niretzat. Gizarte etxean dugu gaur
|
egun
osasun zentroa, baina txiki geratu da, eta ez ditu beharrezko baldintzak betetzen. Arratsaldez mediku bat izatea lortu genuen, sistema berriak jarri behar dira martxan, eta egungo gunean ez dago horretarako aukerarik; esku ohe bat ere ez da sartzen han.
|
|
|
Zentro zaharra jubilatuen etxeHorrez gain, prentsa oharrean
|
egun
Osasun Zentroa dagoen gunean jubilatuen egoitzako taberna jarriko dutela jakinarazi dute. " Horrela bikoiztu egingo da zaharren etxeko tabernaren azalera eta jubilatuek ingurune lasaiago eta seguruago baten ibiltzeko aukera izango dute", esan du Jose Luis Navarro alkateak.
|
|
2020
|
|
|
Nafarroako presidentearen iritziz, hurrengo
|
egunetan
osasun arloko langileen oinarrizko beharrak babesteko materiala dute. «Errealistagoa» izateko eskatu dio Navarra Sumak
|
|
|
Azken hiru
|
egunetan
Osasun Sailak Azkoitian hamazazpi kasu zenbatu baditu ere, atzo, astelehena, egindako PCR probetan Osakidetzak ez du kasu positibo berririk zenbatu herrian. Hala eta guztiz ere, 100.000 biztanleko zazpi eguneko tasa 367, 00koa da Osasun Sailak emandako datuen arabera. Azkoitian lehen kasua agertu zenez geroztik 144 azkoitiarrek eman dute positibo. Gainera, Azkoitiko Udalak gaur jakinarazi du urriaren 1etik aurrera herritarrek Azkoitian bertan egin ahal izango dituztela PCR probak, astelehenetik ostiralera bitartean.
|
|
2021
|
|
|
Biga:
|
egun
osasun arloan dagoen legeria organikoa moldatzea. Espainiako Parlamentuko gehiengoak alarma egoeren luzapenak onartu bazituen, izan zen ikusi zuelako ez zegoela beste biderik.
|
|
|
Kutsatze kateak etete aldera, joan diren
|
egunetan
osasun agintariek Euskal Herriko zenbait herritan deitu dituzte COVID detektatzeko baheketak. Osakidetzak atzo egin zituen probak Ataunen (Gipuzkoa) eta Elorrion (Bizkaia); azken horretan bihar arte arituko dira zeregin horretan.
|
|
|
Antolatzaileek
|
egun
osasun murrizketek finkatzen dituzten arauak baino neurri zorrotzagoak ezarriko dituzte. Lehenik eta behin, bertaratutako guztiak maskara jantzita desfilera joatea eskatu dute, nahiz eta segurtasun distantzia gorde," Eta gure jende guztia ere bai".
|
|
|
Etxarrin eta Alesbesen baheketa berezia eginen du datozen
|
egunetan
osasun departamentuak.
|
|
|
Biga:
|
egun
osasun arloan dagoen legeria organikoa moldatzea. Espainiako Parlamentuko gehiengoak alarma egoeren luzapenak onartu bazituen, izan zen ikusi zuelako ez zegoela beste biderik.
|
|
|
ikerketatik ezagutzara", ikerketa eta Kalitatea, etengabeko prestakuntza eta genero ikuspegia izan genituen ardatz, Euskal Herriko eta Kanadako adituen ikuspegiak uztartuz. Lehenengo
|
egunean
osasun arretaren kalitatearen arloan ikerketa kualitatiboan aditua den Saint Boniface Unibertsitateko ikertzailea den Danielle de Moissac, eta unibertsitate mailako etengabeko prestakuntzan aditua den Jacinthe Savard kanadarrak izan genituen hitzaldi nagusian. Ondoren, Aitor Montes Osakidetzako familia mediku eta ikertzaileak Osakidetzako Euskara Plana oinarri hartuta, ebidentziak izateko ikerketaren beharraz hausnarketa sakona egin zuen.
|
|
2022
|
|
|
Laguntza eskatu eta jaso ezean, amorrua eta frustrazioa sentitu ohi dituzte ikasleek. Gaur
|
egun
osasun mentaleko zentro batean ohe bat lortzea oso zaila dela zehaztu du Larrainek. " Depresio batekin ere gaizki zaude, baina ez zaituzte psikologoarengana bideratzen.
|
|
|
Pribatizazio horri dagokionez, Euskal Autonomia Erkidegoan osasungintza publikoan ardurak izan dituzten batzuek gaur
|
egun
osasunari lotutako enpresa pribatuetan dituzten karguak ere aipagarriak iruditzen zaizkie; besteak beste, Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak izandako Jon Darpon eta Jon Azua jarri dituzte adibidetzat, osasungintza pribatuko enpresetan gero izandako karguengatik. " Eta okerrena da enpresa pribatu horiek aurrekontu publikoetako dirua lortzen dutela".
|
|
|
Orain arte, 16 eta 17 urtekoek onespen hori behar zuten.
|
Egun
osasun langileen kontzientzia eragozpenak eragiten dituen arazoak ere konpondu nahi dituzte. Kontzientzia eragozpena adierazten duten osasun langileekin zerrenda bat egingo dute, eta zerbitzu publikoek abortatzeko modua emateko eran antolatuta egon dute.
|
|
2023
|
|
|
1882ko maiatzaren 23an (200) Hagatik idatzitako gutunean Vincentek Theori esaten zion entzun zuenaren arabera osaba Cent Parisen zela, baina hari ez aipatzeko Christine n (Sienen) konturik; hitz egin zezaketela nahi zuten guztiaz, berak entzuten ez bazuen. Aitak eta amak eskutitz maitagarri bat bidali ziotela, baina gutuna ez zatekeela horrelakoa izango, Sienena jakin izan balute; azken hamabost
|
egunetan
osasunez ahul egon zela.
|
|
|
Azken urteotan, aldatu egin da bihotzeko patologien prebentzioa bideratzeko modua. «Gaixotasun kardiobaskularrez baino gehiago, gaur
|
egun
osasun kardiobaskularraz hitz egiten da. Osasun kardiometaboliko ona izateak, gaixotasunik eza adierazteaz gain, patologia kardiobaskularrak ager ez daitezen bizi ohitura osasungarriak izatea ere esan nahi du», azaldu du Manuel Anguitak, Kordobako Reina Sofía Ospitaleko kardiologoak eta Espainiako Kardiologia Elkarteko (SEC) kideak.
|
|
|
Zainketa aringarrien «identifikazio goiztiarra» hobetzeko arloa da gaur
|
egun
osasun sisteman, eta, hori konpontze aldera, 2027ra bitarteko zereginak biltzen dituen planean identifikazio hori hobetzea da Osakidetzaren xedeetako bat. Gaur goizean aurkeztu dute plana, eta Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuorde Jose Luis Quintas mintzatu da kazetarien aurrean.
|
|
|
Zainketa aringarrien «identifikazio goiztiarra» hobetzeko moduko arlo bat da
|
egun
osasun sisteman, eta, hori konpontze aldera, 2027ra bitarteko zereginak biltzen dituen planean identifikazio hori hobetzea da Osakidetzaren xedeetako bat. Atzo goizean aurkeztu zuten plana, eta Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuorde Jose Luis Quintas mintzatu zen kazetarien aurrean.
|
|
|
Integrazioa deitu diogu lehenago kontuan izan beharreko bigarren terminoari. Gaur
|
egun
osasun sistemak berak barruan dituen Erakunde Sanitario Integratuekin (ESI) gertatu bezala, maila horizontaleko integrazio bat gertatu litzateke lehen arretako osasunaren eta gizarte zerbitzuen artean. Gaur egun ESIek Osasun Sistemaren barneko integrazio bertikala dute oinarritzat.
|
|
|
Gaur
|
egun
osasun mentalaren egoera larria da oso, batez ere nerabezaroan. Inoiz egon ez diren autolesio eta suizidio tasak ditugu, eta osasun mentaleko arazoak zaintzen dituzten erakundeentzat zaila da kopuru horiek kudeatzea.
|
|
|
Medikuak esan zuela ez zuela ezer larririk. Egun bat ohean pasatzeko eta hurrengo
|
egunean
osasun etxe batera joateko zauriak artatzera, eta zerbait arraroa sentitzen bazuen zorabiorik, buruko minik... abisatzeko, ingresatu egingo zutelako.
|
|
|
Hau da, gure bizi garapenean pertsonei on egiten eta laguntzen diguten faktoreak aurkitzea, horrek errazten duelako pertsonek, familiek eta komunitateek beren osasunaren gaineko kontrola areagotzea eta hobetzea. Honi guztiari gaur
|
egun
osasunaren aktiboak esaten diogu.
|
|
|
Eta hori beste aukera batzuk egon arren". Alderdi independenteak dioenez, proiektu honek ez ditu konpontzen gaur
|
egun
osasun publikoan dauden arazoak.
|