|
2005
|
|
|
Gero, ordea, Teresa jaio, eta gogor heldu behar izan zion amona Kontxik lanari bospasei urtez, haurra zaintzen eta etxeko lanak egiten, sukaldekoak, gehi gelen eta bazter guztien garbiketa, gehi bogada, gehi plantxa, gehi erosketak, gehi jertseak, jertseak ere egiten baitzituen etxean enkarguz, familiaren diru sarreren lagungarri, gehi beste mila kontu txiki?,
|
egunaren
hogeita lau orduak ere motz geratzen zitzaizkiola.
|
|
2008
|
|
|
...ustasunaren kontra ito ere?, negar malkoek bera ito zezaten baino lehen; izan ere, eztabaida haietan amak zuen beti irabazpidea, garaipena, alegia?, bere berezko aginpideak erabakitzen zuena, inongo meriturik gabekoa, berez ezarria zetorkiolako, amatasuna medio; autoritatearen garaipen hura, ordea, ez zen inola ere gutxiestekoa; aitzitik, ama alaben arteko harremanetan, huraxe zen garaipen handia,
|
egunaren
hogeita lau orduak betetzen zituena, alaba amaren menekoa izatea baitzen, gizarte hartan, gizalegea eta araua; badira, baina, beste garaipen batzuk, garaipen txikiak?, garaipen handiek gorputz arimetan eragindakoak eta gorputzaren erreakzioekin lotuak, negar malkoak, izerdi hotza, masail zurbiltzeak edo masail gorritzeak, giharren zurruntzea, baita mota bateko zein besteko mendekotasuna adierazte...
|
|
|
...tra ito ere–, negar malkoek bera ito zezaten baino lehen; izan ere, eztabaida haietan amak zuen beti irabazpidea –garaipena, alegia–, bere berezko aginpideak erabakitzen zuena, inongo meriturik gabekoa, berez ezarria zetorkiolako, amatasuna medio; autoritatearen garaipen hura, ordea, ez zen inola ere gutxiestekoa; aitzitik, ama alaben arteko harremanetan, huraxe zen garaipen handia,
|
egunaren
hogeita lau orduak betetzen zituena, alaba amaren menekoa izatea baitzen, gizarte hartan, gizalegea eta araua; badira, baina, beste garaipen batzuk –garaipen txikiak–, garaipen handiek gorputz arimetan eragindakoak eta gorputzaren erreakzioekin lotuak –negar malkoak, izerdi hotza, masail zurbiltzeak edo masail gorritzeak, giharren zurruntzea, baita mota bateko zein besteko mendekot...
|
|
2009
|
|
|
G AUA zen arazoa hasiera batean, baina arazoak bere tentakuluak zabaldu zituen eta itogarria izatera ailegatu zen
|
egunaren
hogeita lau orduetan. Gaua zen arazoa:
|
|
|
berak ez zuela agintzeko balio, are gutxiago agindua izateko, eta bazekien, ondorioz, handixe etor zekizkiokeela problemak eta buruhausteak; ez zebilen oker, bere gainean baitzuen konpainiako sarjentua, gizon estu bezain arbitrarioa, soldaduak lehertu arte derrigortzen zituena; gorpuzkera lerdena zuen, bizkar zabal zutekoa eta lepo sendokoa, burua ere tente?, aste gorrian behar bezala zaintzen zuena, ardo tantarik ere probatu gabe ia; igandeetan, baina, aste osokoak edaten zituelako edo, sekulako mozkorrak harrapatzen zituen; badirudi mozkorraldi haietako batean, kantinatik barrakoira itultzeko bidean zegoela, basoko enbor bat jo zuela, betean jo ere, hortz bat galtzerainoko talkan; horregatik, soldadu guztiek Besatroncos deitzen zioten, edo Diente de Oro, galdutako hortzaren lekuan urrezko bat jarri baitzioten, irri egiten zuenean edo ahoa irekitzen zuenean nabarmentzen zitzaiona; gizonak bazuen, halere, beste izen bat, soldaduek beste biak baino maizago erabiltzen zutena: Putakumea, maiuskulaz?, haren izaera eta haren nortasuna hitz bakar batez definitzeko ez baitzegoen, antza, hitz egokiagorik hiztegian; hain zuen espiritu militarra barneraturik, non, konpainiaren kargua eta ardura hartzen zuenean,
|
egunaren
hogeita lau orduetan egoten baitzen soldaduei begia gainetik kendu gabe, haien potroei atxikitako potrozorri bat bezala, haien akatsak azpimarratzen? ¿ qué modo de desfilar es ése?, ¡ el pecho fuera, como María Guerrero, y la cabeza como Juan Oropesa, que la tenía siempre tiesa!? , edo haiei burla egiten? ¡ con maricas así, hasta los moros nos darán al fin por culo!?
|
|
|
...asun egarri gehiegizkoak, ordea, arazoak ikusarazten zizkion arazorik ez zegoèn lekuetan, edo eskrupuluak sorrarazten zizkion, bestela esanda; esan nahi baita Maria Bibianaren psikea joan etorri haietan zebilela, eskrupuluetatik zintzotasun egarri gehiegizkora, eta zintzotasun egarri gehiegizkotik eskrupuluetara, gero eta zirkulu estuagoetan, halako eran, non noiznahi garbitzen baitzituen eskuak,
|
egunean
hogeita hamar aldiz bai, batean eskuaz zerbait ukitzen zuelako, bestean zerbaitek eskua ukitu ziolako, eta hurrengoan baziloak airean imajinatzen zituelako, eskuetarako bidean.
|
|
|
armadaren egitura bertikal hierarkikoaz, azken batean; Domingok bazekien, edo sumatzen zuen –sumatu baino gehiago ere bai, beharbada– berak ez zuela agintzeko balio, are gutxiago agindua izateko, eta bazekien, ondorioz, handixe etor zekizkiokeela problemak eta buruhausteak; ez zebilen oker, bere gainean baitzuen konpainiako sarjentua, gizon estu bezain arbitrarioa, soldaduak lehertu arte derrigortzen zituena; gorpuzkera lerdena zuen –bizkar zabal zutekoa eta lepo sendokoa, burua ere tente–, aste gorrian behar bezala zaintzen zuena, ardo tantarik ere probatu gabe ia; igandeetan, baina, aste osokoak edaten zituelako edo, sekulako mozkorrak harrapatzen zituen; badirudi mozkorraldi haietako batean, kantinatik barrakoira itultzeko bidean zegoela, basoko enbor bat jo zuela, betean jo ere, hortz bat galtzerainoko talkan; horregatik, soldadu guztiek Besatroncos deitzen zioten, edo Diente de Oro, galdutako hortzaren lekuan urrezko bat jarri baitzioten, irri egiten zuenean edo ahoa irekitzen zuenean nabarmentzen zitzaiona; gizonak bazuen, halere, beste izen bat, soldaduek beste biak baino maizago erabiltzen zutena: Putakumea –maiuskulaz–, haren izaera eta haren nortasuna hitz bakar batez definitzeko ez baitzegoen, antza, hitz egokiagorik hiztegian; hain zuen espiritu militarra barneraturik, non, konpainiaren kargua eta ardura hartzen zuenean,
|
egunaren
hogeita lau orduetan egoten baitzen soldaduei begia gainetik kendu gabe, haien potroei atxikitako potrozorri bat bezala, haien akatsak azpimarratzen – ¿ qué modo de desfilar es ése?, ¡ el pecho fuera, como María Guerrero, y la cabeza como Juan Oropesa, que la tenía siempre tiesa! –, edo haiei burla egiten – ¡ con maricas así, hasta los moros nos darán al fin por culo! . sarjentu galoiarekin batera, soldaduen gainetik egoteko arrazoitzat zituen bere ezaugarri haiek guztiak, halako moldez, non, soldadu erreserba berri bat zetorkion bakoitzean, hasberriei bere abileziak erakusteko beharra nagusitzen baitzitzaion, baita Domingo eta bere kideak iritsi zirenean ere; hala, sarjentuak, eguzki galdak bazterrak astintzen zituèn uda bukaera hartako egun ezin beroago batean –Domingo eta bere kideak kanpamentura iritsi eta handik hilabetera edo–, konpainia instrukziorako zelaiunean bildu, soldaduei sutsu mintzatu –" Aberriak gorputz arinak behar ditu, behar bezala defendatuko dutenak:
|
|
|
...asun egarri gehiegizkoak, ordea, arazoak ikusarazten zizkion arazorik ez zegoèn lekuetan, edo eskrupuluak sorrarazten zizkion, bestela esanda; esan nahi baita Maria Bibianaren psikea joan etorri haietan zebilela, eskrupuluetatik zintzotasun egarri gehiegizkora, eta zintzotasun egarri gehiegizkotik eskrupuluetara, gero eta zirkulu estuagoetan, halako eran, non noiznahi garbitzen baitzituen eskuak,
|
egunean
hogeita hamar aldiz bai, batean eskuaz zerbait ukitzen zuelako, bestean zerbaitek eskua ukitu ziolako, eta hurrengoan baziloak airean imajinatzen zituelako, eskuetarako bidean.
|
|
2010
|
|
|
baita mundu osoa ere. Erroma, Londres eta Paris; Pekin, Tokio eta New York?, mundua neure eskuan eduki banu!; batzuetan, hala ere, Domingoren aurkako susmoa berritzen zitzaidan, nik ez bainekien hark ere gutunen bat idatzi ote zion, edo opariren bat egin: lepoko bat, esate baterako, Helenak
|
egunaren
hogeita lau orduetan lepotik zintzilik eraman zezakeena, nahiz eta gero eta konbentzituago nengoen nire susmo hura nire kontua zela, Domingok, lehenik eta behin, pilotu izan nahi baitzuen,. Rosanna?
|
|
|
|
Egunak
hogeita hiru ordu bizi omen ditu hiri honetan.
|
|
|
egunero irakurri, edo paperontzira bota ote zuen?; eta txokolatea jaten zuen bakoitzean, muxu bat ote zuen gogoan, niri zuzendua?; ontza bat txokolate, tableta bat, mila tableta... nik zer ez nion Helenari emango, muxu baten truke?; Regina enea ere emango nion, jauregia nirea izan balitz... baita mundu osoa ere —Erroma, Londres eta Paris; Pekin, Tokio eta New York—, mundua neure eskuan eduki banu!; batzuetan, hala ere, Domingoren aurkako susmoa berritzen zitzaidan, nik ez bainekien hark ere gutunen bat idatzi ote zion, edo opariren bat egin: lepoko bat, esate baterako, Helenak
|
egunaren
hogeita lau orduetan lepotik zintzilik eraman zezakeena... nahiz eta gero eta konbentzituago nengoen nire susmo hura nire kontua zela, Domingok, lehenik eta behin, pilotu izan nahi baitzuen, ‘Rosanna’ izeneko hegazkina zuèn pilotuaren antzera, haren saioa eta hegaldia ikusi zuenetik —ni sendategian nengoen, eta ezin joan izan nintzen aerodromora, lastima...! — zurezko eta bur... Zeusek Helena izar bihurtu zuela, alegia, hura hil ahala; bai, egia zen ni ez nengoela egoera hartan, Helena ez baitzitzaidan hil, baina egia zen, halaber, ni nengoèn egoeran —maitasun platonikoaren espiritualtasuna albora utzita—, Helenarengandik urruntzen ninduèn guztiak lotzen ninduela haren heriotzarekin, Helenak eskuetan sagar bat jarri eta bihotzean muxu baten desioa piztu zidanetik gauzak erabat aldatu balitzaizkit bezala; horregatik, Helena hil ez zitzaidan arren, hilik balego bezala sentitzen nuen sarritan, maila batean bai behintzat, eta horregatik, gau asko eta askotan, haize freskoa hartzea komeni zitzaidàn aitzakiarekin, etxeko atarira bakarrik atera eta, etxeko txakurrekin pixka bat jolastu ondoren, izarrei begira jartzen nintzen, izar haietatik zein ote zen nire bihotzeko Helena, hau edo beste hau, hura edo beste hura, izar distiratsuenen atzetik betiere.
|
|
2013
|
|
|
Hala ere,
|
egunaren
hogeita lau orduak ez ziren horrelakoak: erran nahi baita Abdel Haqqek lauta jotzen eta Raissak dantzatzen segitu zutela.
|
|
|
Hala ere,
|
egunaren
hogeita lau orduak ez ziren horrelakoak: erran nahi baita Abdel Haqqek lauta jotzen eta Raissak dantzatzen segitu zutela.
|
|
2014
|
|
|
Hemeretziko gauez izan zela esatea litzateke zuzena, baina Donostian urtarrilaren hogeia bezperan hasten da. Ospakizunari nik beti iritzi diot pixka bat absurdoa, sukaldariz eta Napoleon garaiko granadariz jantzitako jende horrekin guztiarekin,
|
egunaren
hogeita lau orduetan danborra jo eta jo gelditu gabe, baina Izaskun bertakoa da, eta donostiar batentzat gauza batzuk sakratuak dira; hortaz, urteak daramatzat nire sarkasmoak irensten. Nahikoa lan izan nuen leku-aldaketa eska zezan eta hona bizitzera etor gintezen.
|
|
2017
|
|
|
Antolatzaileetako bat aurkitu nuen atean. Oso jende gutxi etorri zela iragarri zidan, ohiko entzuleak ziren edadeko bi emakume eta neska gazte bakan batzuk, fakultateren batekoak seguru asko, beren irakaslearekin, aurreko
|
egunetan
hogeita hamar bat lagunetik gora izan zituzten arren. Nahiago nuela inor etorri izan ez balitz esan nion, ezusteko gogor bat izan nuelako etxean.
|
|
|
Hemen eserita gauden denok antikapitalistak gara noski, eta horregatik bankuan kreditua eskatu eta etxebizitza erosten dugu, edo gurasoen ekonomiatik bizi gara, lantoki kapitalista batean jasotzen dugu soldata (edo funtzionarioak gara, eta horrela beti geu iraultzailerik amorgaitzenak), zergak txintxo txintxo ordaintzen ditugu, autoa daukagu eta gasolina ez da etxeko iturrikoa, haurrekin zinemara edo piszinara goaz eta ordaindu egiten dugu sarrera, oporretara joateke ez gara geratzen (hegazkinean segur aski), edozein katarrok animatzen gaitu industria farmazeutikoari laguntzera, Bangladeshen jositako arropa daramagu soinean, Hirugarren Munduko produktu amerikarrak maite ditugu, ezin gara bizi aparailutxo tekniko modernoenez inguratuak ez bada (zenbat sakelako telefono eta trepetatxo dago sala honetan?)... Hau da,
|
egunaren
hogeita lau orduak kapitalismo internazionala bermatzen ematen dugu geure jardunean, eta egiten dugunaren ifrentzua esaten ematen dugu egun osoa.
|
|
|
Uste zitean hona orein batzuk ekarri, oiloak bezala sare baten atzean jarri eta nahikoa zela, kale ume halako horiek, eta animalia basatia ez duk horrelakoa. Animalia basatiak basoan bizi nahi dik eta sarearekin itxita jarriz gero,
|
egunean
hogeita lau ordu ihes nola egin asmatzeko edukitzen ditik... Beno, kopa hau hartu eta erretira al dugu?
|
|
2018
|
|
|
Sekulako abiada hartu zuen denak. Jolas baten moduan hasi zena amaraun lirdinga bilakatu zen,
|
egunean
hogeita lau orduz gure arreta guztia eskatzen zuen piztia apetatsua. Egun batetik bestera konturatu ginen basatzan leporaino sartuta geundela eta, okerragoa zena, basatzatik ateratzearen ideia hutsak alimaleko izu ikara eragiten zigula.
|
|
2019
|
|
|
–Beraz, ostera ere bisitariari begira jarrita?, gaur den
|
egunean
hogeita hiru urte, bi hilabete eta sei egun ditu berorrek.
|
|
|
Telmo eta Geno Donostian bizi ziren, eta, normalean, ez zuten?
|
egunak
hogeita lau ordukoak izaki, ez bostehunekoak. Athleticen partidak ikusteko aukerarik izaten; ordainean, baina, nola pozten zituen urteroko egutegiak senar emazteak, denboraren joan etorriak oparitxoren bat egiten zienean bereziki:
|
|
|
Haiei esker bihurtu zen Aretxaga iheslari askoren aterperik seguruena.
|
Egun
hogeita hamar mila lagun inguru bizi dira bertan, kopuru zehatza asmatzea ezinezkoa bada ere. Oihana hiria balitz, jaurerriko bigarren handiena litzateke, biztanleriari dagokionez, baina, zorionez, ez da hiri eta, batez ere, jaunaren itzaletik kanpo bizi dira bertan.
|
|
2021
|
|
|
Txikia hirurogei metro koadroko etxebizitzaren geografia, gurasoek eta umeek elkarrekin abenturak
|
egunean
hogeita lau orduz asmatu behar dituztenean.
|
|
|
Ez al da inoiz nekatzen?
|
Egunak
hogeita lau ordu ditu, eta esan genezakeen zerbait gehiago egon behar zuela uste nuen orduan. Orain badakit posible dela hogeita lau ordutan gertatzen zaizun dena gorde eta isilik egon nahi izatea.
|