|
2000
|
|
|
—Ongi da. Gu bihar aterako gara, eta hemendik hiruzpalau egunetarat itzuliko gara zuen bila, harako joan etorria hiru egunekoa denez gero... zeren urtebetean eri izan dena ez baita hiru
|
egunetan
hilko. Ea, bada, orduko ene nagusia akort dagoen eta guztia gerturik dagoen...
|
|
|
" Hau ez da horrela akabatuko! Oroit, Joanikot, ezen ene saindu patroinaren
|
egunean
hil zituztela Frantzian milaka higanot...!" Eta gogoratzen al duk haren gorrotozko behakoa. Ez harritu, bada, egunen batean Ofizio Saindukoak etortzen bazaizkit, zeren zernahi gerta baitaiteke, baldin aita jesuitak bere neurrigabeko gorrotoari leku emaiten badio —baina, konbentzimenduak zalantzen gainetik jartzen zituela, erran zuen—:
|
|
|
—Hau ez da horrela akabatuko! Oroit, Joanikot, ezen ene saindu patroinaren
|
egunean
hil zituztela Frantzian milaka higanot...!
|
|
2002
|
|
|
Eta toxopasmosiak beso bat paralizatu zion. Handik bi
|
egunera
hil zen. Gauez.
|
|
2006
|
|
|
zenbat itxura alda ditzakeen
|
eguna
hil zuen gauak.
|
|
|
Beatriceren kondairak dioenez, Klemente VIII.aren zigorra betearazi zuten bi borreroek akabera gaiztoa izan zuten: Maese Alexandro Bracca zeritzana Cencitarren heriotzatik hamahiru
|
egunera
hil zen, gauero gauero amesgaiztoetan etortzen zitzaion mamu beldurgarriak eragindako izu ikararen ondorioz. Ez omen zuen inoiz gainditu Cencitarrak, eta batik bat Beatrice, akabatu izanak sortzen zion damua, eta are gutxiago haiei eragindako torturak.
|
|
2009
|
|
|
–Hiru
|
egunetan
hil behar zuen, baina urte erdia beteko du laster? –esan zion izeba Ernestinak Domingori, haragi puskaren bizipozezko taupada bat bere egin zuèn egun haietako batean, haurra besoetan zuela.
|
|
|
herensugea bezain indartsua izango zen seinale, jauregiaren otso etsai guztiei aurre egiteko eta haiek urrun mantentzeko adinakoa; harekin batera, baina, Domingok ohartua behar zuen bere jarrera hark hunkitu eta alaitu egiten zuela bere anaiatxoa, halako eran, non, izebaren esaldia entzun ahala: . Hiru
|
egunetan
hil behar zuen, baina urte erdia beteko du laster??, honela esan baitzuen, izebak besoetan zuèn haurra bere besoetan hartu eta goratzen zuela:
|
|
|
Beñardo, izan ere, etxeko ardi beltza da, eta nik ez ditut etxeko ardi beltzak etxekotzat. Esan nahi dizudana eta esan nahi dizuedana da Beñardok etxetik alde egin zuèn
|
egunean
hil zela niretzat eta hil zela guretzat. Horregatik, ez dut haren izenik etxekoen artean entzun nahi, ezta deskuidu batean ere, eta, begietako gezia seme alabei banan banan jaurtitzen ziela, amaitu zuen?:
|
|
|
–Horrek, baina, ez du ezer esan nahi, Regina. Mateo Sukunza ingeniariak (goian bego!) behin batean kontatu zidanez, bera jaio zèn
|
egunean
hil zitzaion osaba ingeniaria. Baina Mateok ingeniaritza ikasi zuen, badakizu:
|
|
|
Aitak, beraz. Oxbornek?, bere ametsak zituen: semea maisu egitea zen lehena, eta kapelupeko untxiaren saioa ikustea bigarrena, Ildefonso Esparzak hala kontatzen zuen behintzat behin eta berriro, kontu haietaz ari zenean; lehen ametsa bete arren, baina, aitak ez zuen bigarrena bete, semeak maisu ikasketak bukatu zituèn
|
egunean
hil baitzen hura, bihotzekoak jota, semearen balentria ospatzeko pattar trago bat egiten ari zela, aitonak aitari oparitutako urontzitik; ama semeak han zeuden, esan ere, esan zion amak, lehen istantean: –Medikuak esan zizun gehiegitxo edaten duzula!??, eta, nola aitak ikusten baitzuen bazihoala beste mundura, semeari azken agindua eman zion, oinazearen erdian:
|
|
|
Jakin mina nuen, bertzalde, Anjouren etorreraz. Azken
|
egunetako
hil beilan atzenduxea zitzaidan Frantziak errege berria izan behar zuela.
|
|
|
Liburuan emakume guztien erretratua egiten saiatu zen Delbo, itzuli zirenen oroitzapenetan oinarrituta. 230 emakume horietatik guztiek dute tarte bat, baita lehen
|
egunetan
hil zirenek ere. Aipuak mota askotakoak dira:
|
|
|
–Hiru
|
egunetan
hil behar zuen, baina urte erdia beteko du laster... –esan zion izeba Ernestinak Domingori, haragi puskaren bizipozezko taupada bat bere egin zuèn egun haietako batean, haurra besoetan zuela.
|
|
|
herensugearen orroak bezainbatekoak izango ziren, menturaz, etorkizunean... herensugea bezain indartsua izango zen seinale, jauregiaren otso etsai guztiei aurre egiteko eta haiek urrun mantentzeko adinakoa; harekin batera, baina, Domingok ohartua behar zuen bere jarrera hark hunkitu eta alaitu egiten zuela bere anaiatxoa, halako eran, non, izebaren esaldia entzun ahala: " Hiru
|
egunetan
hil behar zuen, baina urte erdia beteko du laster...", honela esan baitzuen, izebak besoetan zuèn haurra bere besoetan hartu eta goratzen zuela:
|
|
|
Aitak, beraz –Oxbornek–, bere ametsak zituen: semea maisu egitea zen lehena, eta kapelupeko untxiaren saioa ikustea bigarrena, Ildefonso Esparzak hala kontatzen zuen behintzat behin eta berriro, kontu haietaz ari zenean; lehen ametsa bete arren, baina, aitak ez zuen bigarrena bete, semeak maisu ikasketak bukatu zituèn
|
egunean
hil baitzen hura, bihotzekoak jota, semearen balentria ospatzeko pattar trago bat egiten ari zela, aitonak aitari oparitutako urontzitik; ama semeak han zeuden –esan ere, esan zion amak, lehen istantean: " Medikuak esan zizun gehiegitxo edaten duzula!" –, eta, nola aitak ikusten baitzuen bazihoala beste mundura, semeari azken agindua eman zion, oinazearen erdian:
|
|
|
–Horrek, baina, ez du ezer esan nahi, Regina. Mateo Sukunza ingeniariak (goian bego!) behin batean kontatu zidanez, bera jaio zèn
|
egunean
hil zitzaion osaba ingeniaria. Baina Mateok ingeniaritza ikasi zuen, badakizu:
|
|
|
Beñardo, izan ere, etxeko ardi beltza da, eta nik ez ditut etxeko ardi beltzak etxekotzat. Esan nahi dizudana eta esan nahi dizuedana da Beñardok etxetik alde egin zuèn
|
egunean
hil zela niretzat eta hil zela guretzat. Horregatik, ez dut haren izenik etxekoen artean entzun nahi, ezta deskuidu batean ere –eta, begietako gezia seme alabei banan banan jaurtitzen ziela, amaitu zuen–:
|
|
2010
|
|
|
Hogeita hamabi nitian. Egun batean pasaporte bat eman zidatean eta baita hamabost urteko galeretan aurrezturiko hirurogeita sei franko ere, hamasei ordu lanean egunero, hogeita hamar
|
egun
hilean, hamabi hilabete urtean. Berdin ziok, zintzoa izan nahi nian nire hirurogeita sei frankoekin, eta sentimendu hobeak nitian nik neure piltzarretan, abade baten trapuetan daudenak baino.
|
|
|
Tiro segida bakoitzak botiletako bat apurtzen zuen, hango kanposantuan bi gizonek adineko auzokide batentzako hilobia zulatzen zuten bitartean. Laburrez eta lakonikoki Jüngerrek ohartarazten du azken
|
egunotan
hil den hirugarren errefuxiatua dela. Gauean zaldiz paseatzera atera zen, ikusitako. Heriotzaren makineria?
|
|
2011
|
|
|
Gero,
|
eguna
hil egin zen
|
|
2012
|
|
|
Ez nekien asko edan ote zuen afarian, ziur aski bai, doinu nekagarri hura baitzerion. Aitak zakurra etxera ekarri zuen, zioen, uztailaren erdialdean, eta handik hogei bat
|
egunera
hil zen. Oso gaizki omen zegoen, gibela puztuta eta minbizia ile puntetaraino zabaldua, nahiz eta azkeneko egunetara arte animoso samar ibili, morfinari esker, planta nahiko onean, aurpegitik behatzetaraino estaltzen zuen horitasuna izan ezik.
|
|
|
utzitako tokian zirauen denak! Amama izan ezik, jakina; hain zuzen, gu itzuli eta hamar
|
egunera
hil baitzen. Ordukoak bai une lazgarriak, eta egunez egun tantaka orratzen moduan gainean amiltzen zitzaizkigunak oraindik, ustekabean, oroimenak halabeharrez hautatutako edozein egoerari lotuak.
|
|
|
Askotan
|
egunak
hiltzen hiltzen ikusten genituen gure otordu haietan, argiaren distira eroriz sumatzen genuen sarritan haize zakarretatik edo hotzaren harramazketatik babesten gintuen beiratearen atzetik. Hitza genuen babesleku, eta gure bihotzaren suak berotzen zituen elkarri errespetuz, pasioz eta jakin minez entregatzen genizkion begiradak.
|
|
|
Egoera lazgarri horretan, astearte gaua arte eduki izan balitz gorpua ibaiertzean, aurkituko zen hiltzaileen aztarrenen bat. Dudazko puntua da orobat gorpua hain azkar azaleratu izana, baita bi
|
egunez
hilda egon ondoren jaurti bazuten ere. Eta, areago, gauza nekeza dirudi krimen honen tamainako gauza bat egiteko gai diren pertsona doilorrek, uretan murgilaraziko zuen zamarik ipini gabe jaurtitzea gorpua ibaira, zama eranstea oso erraza zutenean».
|
|
|
Hilzorian aurkitu nuen aker zaharra, hurrengo
|
egunean
hil zen leize zuloaren sarreran, eta errazagoa iruditu zitzaidan zulo bat egin eta han bertan luperatzea, kanpora arrastaka eramatea baino; beraz, han ehortzi nuen, kiratsik sor ez zedin.
|
|
2013
|
|
|
Tomas Perezek ez zuen lortu egoerari bueltarik ematea. Lehendik zuen gaixotasuna areagotu egin zuten erredurek, eta atentatua izan eta 43
|
egunera
hil zen, 1984ko uztailaren 28an, Bordeleko Pellegrin ospitalean. Donibane Lohizunen lurperatu zuten, hark egindako eskaera betez.
|
|
|
Baina kalte latzenak Tomas Perez Revillak eta Roman Orbek sufritu zituzten, gorputzean erredura larriak baitzituzten. Perez Revilla atentatua gertatu eta 43
|
egunera
hil zen, uztailaren 28an, Bordeleko ospitaleko erredura larrien unitatean.
|
|
|
Motor batean jarritako bonbak eztanda egin zuen Cafe de Haouko atarian, Perez Revilla eta Orbe atera berritan. Zaurien ondorioz, 43
|
egunera
hil zen Perez Revilla.
|
|
2014
|
|
|
Ez nuen dendara joateko gogorik; ospitalean igarotako gauari eta Mikeli bota nien errua. Mendeku ergel batez bezala,
|
eguna
hiltzen utzi nuen, afari goxorik gabe zigortu nuen neure burua, baina ez tabakoari uko egiteko bezainbeste.
|
|
2015
|
|
|
Munduak irentsi ninduen eta zurekin ahaztu nintzen
|
egunean
hil nintzen ni, eta orain beranduegi da edozertarako. Sikiera, ez nuke nahi zu gure lurretik aparte hiltzerik.
|
|
|
Normalean txikietan aritzen bazen ere, ez zuen inolako arazorik izaten handietan lan egiteko, horren beharra bazegoen. Ez zituen trokelak aldatzen beldurra ematen ziotelako; saguek, oihuek, kolesterolak, hamazazpi zenbakiak, familiako norbait hilaren hamazazpigarren
|
egunean
hil zitzaion eta beste bat arratsaldeko bostetan, 17:00etan, eta kolore moreak ere beldurtzen zuten.
|
|
|
75 Batzuetan, ahanzkor halakoa!, ez naiz akordatzen zein
|
egunetan
hilko naizen.
|
|
|
2011ko urriaren 20ko iluntzeko zazpiak. Muammar Gaddafi atzoko
|
egunez
hil zutela ahaztuko dugu noizbait, baina ETAk jardun armatua uzteko erabakia noiz jakinarazi zuen, ez?.
|
|
|
Tranbia bateko laguntzaileak lortu zuen sugarrak amatatzea, baina erredurak sendaezinak ziren. Handik hiru
|
egunetara
hil zen Jan Palach.
|
|
|
Afaria ipini nuen, biontzat, eta Karmenek postrea eskaini zidan gero, bukaeran,
|
eguna
hil aginean zen une paregabe horretantxe. Zer gertatu zen, edo zer zatekeen gerta, inork ez daki, inork ez dakien bezala zergatik argia zuriz janzten den egunero egunero, herdoil apurrik gabe eta hain eder.
|
|
|
|
eguna
hiltzen ari da.
|
|
|
Alargunak ere egina zuen gogoeta hori aspaldian, emaztea egunetik
|
egunera
hiltzen ari zitzaiola. Beste hitz batzuekin, gogoeta berbera.
|
|
2016
|
|
|
AUNTXA. Gerra ondoko trikitilari handienetakoa. 2001eko Santa Luzia
|
egunean
hil zen. Bere semeek Joxe Mari Iriondori (Urrestillako trikitixa liburua) kontatu ziotenez, azken unera arte behatzak atsedenik hartu gabe mugitzen zituen, Zumarragan egun horretan egiten zen erromeria gogoratzen ari balitz bezala.
|
|
|
Gaur lau
|
egun
hil nintzela.
|
|
|
–Mundu guztiak daki zein
|
egunetan
hil zen Artundo, erran zion Leizeandiari, haren aurrean paratuz.
|
|
2017
|
|
|
–Poliziek oraindik ez dakite nor den orain dela hiru
|
egun
hilda topatutako neska. Ertzainek oraindik ez dute usaindu ere egiten zenbat eta zenbat zabor ezkuta daitekeen aurkikuntza horren atzean.
|
|
|
–Talanek hiru urte bete zituen
|
egunean
hil zelako.
|
|
2018
|
|
|
Bobilek, hizkeran suabe baina odolez beroak, patio zokoan etzaten denean, azpitik gora dakusen tximinia zikina sutuko luke, bere ikus angelua puntu bakarrean biltzerik balu. Goizero goizero, lotegitik jaistean, hots, bere hitzetan?
|
egun
hil bat gehiago, hastean, loreei txiza egiten die, debozio eta planta berdinez nola Txit Santua intsentsatuko lukeen, gorputzarekin imitatuz intsentsu ontziaren ondulazioak.
|
|
|
Eta batasun arrazional, pasional, monomaniako hori ez zen pitzatuko ezein irrupzioz, fanastikoena bazen ere. Arazoa egun inaktiboetan pizten zen, luzeagoak eurok antsietateagatik, kartzela bateko berezko
|
egun
hilak baino. Bafletik bost metrora, karrerapeko frontis nanoaren kontra eserita, esan nion Nezuri:
|
|
|
Korrika egin zuen desagertutako irudirantz. Txorien eta irudien ordu eta
|
egunetan
hil ziren biak ala biak. Horrexegatik sortzen zuen gure baitan, dudarik gabe, halako mira gure amaren jakituriak, gauza guztien gainekoak, baita heriotzaren gainekoak ere.
|
|
|
Jose Larrañaga Arenas,. Joxe Txiki?, konstruktorea, falangista, Movimientoko buruetakoa izana Gipuzkoan, 1984ko urtezahar
|
egunean
hil zuen azkenean ETAk, Alameda tabernaren atarian, beste bi atentatutan huts egin ostean. Hilketa horren kronika, portzierto, agertzen da Willy Uriberen Allí donde ETA asesinó liburuan (eta blogean:
|
|
2019
|
|
|
–Jäckele Narrek ahapeka?. Loretxo, Usakume eta Xalo ikusten ditiat; baita nire auzokoaren bi haurrak ere, duela zazpi
|
egun
hil zirenak.
|
|
|
momentu juxtuan hiltzen bahaiz, izan ere? liburua argitaratzen duan
|
egunean
hiltzen bahaiz alegia, marka guztiak hautsiko dituk: 100.000 ale saldu baietz, kar kar kar?!
|
|
|
–Zergatik? Hi lehenengo
|
egunean
hilko hintzelako. Edo ingresatu orduko, beharbada.
|
|
2020
|
|
|
Besteak beste, esku artean hartu du Teresak jaio eta handik lau
|
egunera
hil zen Maria Milagros Aramendia Galarzarena, Esteban eta Micaelaren alaba.
|
|
2021
|
|
|
Aita, Domingo Alegria, Ibarrangelukoa zen; ama, Elena Pilar Bilbao, ez dakit nongoa, Bilbao horrek eragiten duen susmoa zuzena denetz ezin izan baita egiaztatu. Bikotearen beste lau seme alabak, hurrenez hurren aipatuz, Saturnina 1886ko otsailaren bian jaio eta hurrengo
|
egunean
hila, Juana(), Marcelino() eta Benito() izan ziren.
|
|
|
Lehenengo umea ama erditzean hil zen; Nicomedes Dolores izena jarri zioten, post mortem. Bigarrena, jaio eta hamabost
|
egunera
hil zen; Tiburcia Ramona bataiatu zuten. Hurrengoa, Lucila, 1845ean jaio eta 1893an hil zen, tira!
|
|
|
Sabino Polikarpo Arana Goiri, Abandon 1865ko urtarrilaren 26an jaioa, Santa Katalina
|
egunez
hil zen, orduko Pedernalesen, bertakoek Samikole esaten dioten gunean, 1903an. Urte hartan, artean ere, han behean portua zegoen.
|
|
2022
|
|
|
–hartu zuen arnasa sakon, astakeriaren bat egin aurretik– Ezta okurritu ere. Etxetik alde egin zenuen
|
egunean
hil zen Kude –amaitu zuen eztabaida lehor.
|
|
2023
|
|
|
Beste gizon bat agertu zen gero, agure bat, pausaje motelean. " Imajinatzen duzu?", atera zitzaion Petrari," etxean bakarturik,
|
egunetan
hilik geratu diren eta inguruan inor ez duten pertsonei antzemateko dohaina duela. Eta, ez baita oso itxurosoa hirian aitona amonak egunetan hilik egon direla jakitea eta zabaltzea, gizon hori Udalak kontratatua duela?
|
|
|
" Imajinatzen duzu?", atera zitzaion Petrari," etxean bakarturik, egunetan hilik geratu diren eta inguruan inor ez duten pertsonei antzemateko dohaina duela? Eta, ez baita oso itxurosoa hirian aitona amonak
|
egunetan
hilik egon direla jakitea eta zabaltzea, gizon hori Udalak kontratatua duela. Imajinatu, gauez, ezkutuan, kirats morbidoaren bitartez, hildako abandonatuak usnatzeko dohaina daukala...".
|
|
|
Familiako hamaika kide hil zituzten; tartean, aita eta ama. Aita askatu eta hiru
|
egunera
hil zen. Haren familia, beste ehunka familia bezala, zatituta dago orduz geroztik, batzuk lurralde okupatuetan eta besteak erbestean.
|
|
|
Franco handik sei
|
egunera
hil zen, 1975eko azaroaren 20an.
|