|
2000
|
|
|
eredu horretako adibiderik argiena, beharbada, beste zenbaitsentsibilitate foralistaren artean, zenbait arabarren eskakizuna da. Bada gure artean, hirugarrenik, sentsibilitate estatutista dei diezaiokegun jarreraren aldekorik; horien arabera, gaur
|
egun
ezagutzen diren Gutun autonomikoek ezartzen duten marko juridiko politikoak nahiko lurraldetasun administratibo ezartzen dute eta, beraz, Euskal Herriaondo definiturik dago komunitate berezitutan. Bada gure artean, era berean, EuskalAutonomia Erkidegoaren eta Nafarroaren artean harreman soziopolitiko bat onartuarren, Espainiak eta Frantziak administratutako Iparraren eta Hegoaren artekoharreman zuzenik eta arauturik onartzen ez duenik.
|
|
|
Horretarako nortasunareneraikitze prozesuak baino, nortasunaren adierazle diren elementu zenbait hartukoditut kontuan, batik bat, agiri ofizialak eta haien inguruan sortutako eztabaidak etaproposamenak. Gai honetarako, Euskal Herria ikerketa eremu ezin hobea dugu; batetik, gaur
|
egun
ezagutzen dugun egoera politiko eta administratiboa dela medio, biestatu egituratan banatua izateagatik, estatu bakoitzaren antzekotasun eta ñabardurak azaleratzen direlako; eta bestetik, azken mende luze honetan zehar gauzatzen ariden euskal naziogintzak adibide interesgarriak gorpuztu dituelako. Hiru izango dira, beraz, lan honen ardatz nagusiak:
|
|
|
pertsonarennazionalitateari lotutakoak. Ordukoak bidaiaria zegoen lekuari lotutakoak ziren.Estatu batetik bestera joatean, pasaporte berria eskuratu beharra zegoen, tokian tokiko autoritateak jaulkitako eta bermatutako dokumentua, beraz5 Gaur
|
egun
ezagutzen dugun pasaportea, ordea, norbanakoari lotua eta bidaitzeko eskumena ematenduen dokumentua izateaz gain, nazionalitatea bermatzen duen dokumentua da.
|
|
|
Gerora, nazioarenideia piztearekin batera atxikipen sentimendua gehitu zitzaion. Nazionalitate kontzeptua, gaur
|
egun
ezagutzen dugun bezala, XIX. mendearen hastapenean finkatuzen, nazio estatuak erabat finkatzearekin batera. Fenomeno berri samarra dugu, beraz.
|
|
|
Azken garaiotan eratu diren muga politikoen definizio zurrunarekin eta gobernu zentralizatuen etorrerarekin, gutxiengo egoeran dauden herriak, arazo? politiko bihurtu dira, gaur
|
egun
ezagutzen ditugun eran behintzat.
|
|
|
Familia Terapia, gaur
|
egun
ezagutzen dugun bezala, Estatu Batuetan hasi zengaratzen, berrogeita hamarreko hamarkadan. Mugimenduaren hasiera 52an gertatuzela zehazteraino ere heltzen dira Familia Terapiaren historiagileak.
|
|
2001
|
|
|
Urte horiexetan? 1890ekourteetan? hartu zuen ipuinak bere tankera definitiboa, gaur
|
egun
ezagutzen zaionforma modernoa.
|
|
2002
|
|
|
eta berritzailea zenik.Izan ere, euskal abertzaletasunaren historian zehar funtsezko ezaugarririk bilatunahiko bagenu, hori modernitatearen eta tradizionalismoaren arteko dialektikaizango litzateke. Nazionalismoak, sozialismoarekin batera, bidea urratu ziongizabanakoaren parte hartzeari, gaur
|
egun
ezagutzen dugun politika berriari ateakzabalduz. Ongi eta demokratikoki antolatutako alderdi bat osatu zuen, eta, mobilizatzeko errepertorio berriak erabiliz, gizabanakoa sistema politikoan sartzen hasizen.
|
|
|
Polita dirudien horrek, praktikan, oso gutxitan ikusi du argia. Hedabide askatzaile masiboaren berririk ez da gaur
|
egun
ezagutzen munduan. Maila txikiko hedabideen artean, ordea, herri irratietan edo herri noizbehinkarietan, errazago gauza daiteke amets hori.
|
|
2005
|
|
|
Gaur
|
egun
ezagutzen dugun Alardearen jatorria Bigarren Karlistadaren ondorengourteetan kokatu beharra dago. Ordura arte XVI. mendetik elizako kabildoaren etakabildo sekularraren zin egiteko prozesioari laguntzeko ohorezko salbak botatzenzituen eskolta zeharo eraldatua izan zen, formalki eta kontzeptualki.24 Gutxienezbere lehen berrogei urteetan oso kritikatua eta karikaturizatua (ikus Antonio Aramburu ren Origenes del Alarde de San Marcial, hemendik aurrera OASM?, 199) 25izandako Alarde berri hartan foru milizien arrastorik ez da, are gutxiago urteenpoderioz sortu eta finkatu ziren osagaietan.
|
|
|
Lurraren konposizio orokorrari buruzko hipotesiak meteoritoen analisietatik sortu dira batez ere. Datu horiek Lurraren barneko ezaugarri fisikoei buruz lortutako azkeneko datuekin konbinatuta sortzen dira gaur
|
egun
ezagutzen diren Lurraren konposizioari bu ruzko eredu gehienak (2.7 irudia). Hala ere, konposizio orokorra ondorioztatzeko arazoak planteatzen dituzten guztiz frogatu gabeko zenbait ideia onartu behar izaten dira.
|
|
2006
|
|
|
|
Egun
ezagutzen dugun gatazka baino lehenago, bazen beste gatazka batgurean, literaturan ere isla berezia izan zuena: modernitatearena.
|
|
2007
|
|
|
Zelan sortzen du naturak hizkuntza? Bere zaletasun naturalistari jarraiki, Humboldt-ek imajinatzen du lurbiraren azala gaurko bere irudira heldu, barruan iraulketa handien ostean bakarrik heldu dela (eta gaurko hori bakarrik da zinez «mundua»), eta hala gizakiaren historian ere suntsitu diren «hizkuntz forma» aurrehistorikoak egon direla («Sprachformen»), agian horien aztarnak gure hizkuntzetan oraindik suma daitezke,
|
egun
ezagutzen dugun hizkuntzara iritsi aitzin446 Edonola ere, bilakabide horretan momentu bat badago «organizazio osoarena, handik aurrera ez baita gehiago aldatuko eraikuntza organikoa, eite (Gestalt) finkoa. Aitzitik, izpirituaren ekoizpen biziak diren bezainbatean, garapen meheagoa, emaniko mugen barruan, amaigaberaino aitzinaraz daiteke haietan.
|
|
2008
|
|
|
«Herri hauetako udalek azpiegitura obra publiko populistei ekin zieten. Hiru urte hauetan eraiki zuten herri guztietan
|
egun
ezagutzen dugun iturri nagusia. Neurri populista dela esaten dugu ez zuelako ezer konpontzen(?).
|
|
2010
|
|
|
Horrela, beraz,
|
egun
ezagutzen dugun antolaketa egitura aldeaniztunaren barruan ekonomiarik desfaboratuenek jasan behar izaten dituzten gutxiagotasunbaldintzak eta euren interesen defentsarako zailtasunak nabarmenak izanik, Hegoko gobernuen ikuspegitik, talde erregionalen sorrera eta indartzea begienaurrean dugun ekonomiaren munduratze neoliberalarekiko garapen estrategiaalternatibotzat hartua izateak ez luke inor us...
|
|
|
Aurreko atalean ikusi dugun legez,
|
egun
ezagutzen den talde erregionalenugaritzea eta beraien izaera ikusirik, ez du ematen merkatuen zabaltze orokorra, multilateralismoaren ezaugarri nagusietako bat, begien aurrean dugun errealitateadenik. Ordea, ekonomia global bakarrerantz erdibidean geratzen den etapa gisa, berorren osagarritzat hartuta eta erregionalismo irekiaren filosofiarekin bat eginez, ekimen ugari ikus ditzakegu azken aldian.
|
|
|
Mendebaldeko Europako integrazio prozesua izan da zalantzarik gabe literatura espezializatuan arreta gehien erakarri duena, eta sarritan formatu eredugarritzathartu izan dena. 50eko hamarkadaren hasierako urratsetatik fase ugari bereizibeharko genituzke gaur
|
egun
ezagutzen dugun Ekonomia eta Diru Batasunera ailegatu artean.
|
|
|
XIX. mendean Frantzian lehenengo jatetxeak ireki zirenean, sukalde profesionalaren kontzeptua sortu zen, ekipo moderno eta erabilgarriekin, gaur
|
egun
ezagutzen dugunaren antzekoa. Aipatu behar da sukalde profesionalaren eta etxeko sukaldearen kontzeptua eta antolamendua erabat desberdinak direla, etxeko sukaldean bakarrik familia batentzako plater batzuk kozinatzen direlako, eta sukalde profesionalean, berriz, hamaika bezeroentzakoak, eta askotan plater desberdinak aldi berean.
|
|
|
Frantziako Iraultza eta Industria Iraultza. Garai horretan, Frantzian sortu zen gaur
|
egun
ezagutzen dugun «Gastronomia». Dena den, aurreko mendeetan aipatutako bi sukaldaritza motak bereizten ziren oraindik:
|
|
2011
|
|
|
Txillardegi eta Urrestarazu, beraz, urteen artean euskara ereduan eta euskal kulturgintzan egon ziren dinamika nagusi biren ordezkaritzat har litezke. Euskararen batasuna zenbat eta gehiago lerratu gaur
|
egun
ezagutzen dugun Euskara Batuaren ingurura, orduan eta gehiago elkarrengandik banatu ziren kultur dinamika biok. Hala ere, segidan ikusiko dugunez, 60ko hamarkadaren hasieran oraindik elkarri lagundu ziezaioketen.
|
|
2012
|
|
|
|
Egun
ezagutzen dugun nazio estatua gorpuztu arteko bidea luzea izan zen.XVI. eta XVII. mendeetan hasi zen ernaltzen eta prozesuaren ondorioz nazioareninteresak aldarrikatu ahal izan ziren, eta, estreinako aldiz, gizartea zerbait bateratutzatjo zen. Apurka apurka indartuz joan zen estatua nazio terminoetan legitimatubeharra, estatuari derrigorrezko egin baitzitzaion herritarren leialtasuna irabazteaaurrean zituen exijentziak bete ahal izateko:
|
|
|
Estatua da
|
egun
ezagutzen dugun erkidego bat politikoki antolatzeko formagaratuena edo berealdikoena. Mundua estatuek osatzen dute, eta lurra (planeta) hainbat zatitan banatua dago, zati bakoitzari estatu lurralde bat dagokiola.
|
|
|
Gure hizkuntza lanbiderako trebakuntza edo eskola edukitresnatzat ez hartzeak luzerako deslegitimatu zuen euskara irakaskuntzatik, bai Lehenbai Bigarren Hezkuntzako ikasmailetan. Hezkuntza sistemaren eredu horrek gutxiasko, II. Mundu Gerra arte iraun zuen; geroztik, irakaskuntzaren demokratizazioarenondorioz, erabat masifikatuz joan da eta gaur
|
egun
ezagutzen duguna guztiz konplexueta dinamikoa da.
|
|
|
Gure hizkuntza lanbiderako trebakuntza edo eskola edukitresnatzat ez hartzeak luzerako deslegitimatu zuen euskara irakaskuntzatik, bai Lehenbai Bigarren Hezkuntzako ikasmailetan. Hezkuntza sistemaren eredu horrek gutxiasko, II. Mundu Gerra arte iraun zuen; geroztik, irakaskuntzaren demokratizazioarenondorioz, erabat masifikatuz joan da eta gaur
|
egun
ezagutzen duguna guztiz konplexueta dinamikoa da.
|
|
2013
|
|
|
Lan honen emaitza ikusita, zorionak eman nahi dizkiot bekaren irabazle eta lanaren egile izan den Francisco Javier Muñozi, Eibarko hiriaren berreraikuntzaren klabeak aztertu, jaso eta irakurleon esku jarri dituelako. Gaur
|
egun
ezagutzen dugun Eibarren itxura urbanistikoaren jatorria zein den, nola, nork eta zergatik hartu ziren hartutako erabakiak... hori guztia jasotzen du lan honek.
|
|
2014
|
|
|
Eragiketa beharrezkoa deritzot, egungo binarismozaharkituari eta ozpinduari aurre egiteko asmoa izatekotan, oraindik ere gureiruditerian dirauten feminitate eta maskulinitatearen idealen sustrai historikoetarajotzeari eta haiek aztertzeari. Bakarrik horrela ulertuko dugu nola eraiki diren, aldatueta eraldatu diren gaur
|
egun
ezagutzen eta bizi ditugun eredu (sarritan mugatzaile) horiek eta, aldi berean, bakarrik horrela izango gara gai horiek gainditzeko eredu/ kontraeredu/ ez eredu berriak proposatuz.
|
|
|
Garai haietan planeta guztian ez zeuden
|
egun
ezagutzen direnen gisako perturbazio artifizialak. Perturbazio eta prozesu naturalen inguruan zuten ezagutzak gaur egungo begirada arrazionala gainditzen du.
|
|
|
Bertan arkitektura eta hirigintza (Vastusastras), eskultura eta ikonografia (Silpasastra), astronomia eta astrologia (Jyotis) eta pintura (Chitrakala) irakaspen eta jakintzak jasotzen dira. Budismoak, jainismoak eta hinduismo klasikoak milurtekotako ezagutza hauek gordetzen jakin zuten,
|
egun
ezagutzen den geomantzia tradizio luze eta interesgarrienetakoa gorpuztuz.
|
|
2015
|
|
|
Bigarren, hastapeneko urte haietan softwarearen zein erabilera egin den ikusiko duzu. Esperientzia pilotu horiei esker garatu da gaur
|
egun
ezagutzen dugun erabilera. Behin aurkezpen horiek guztiak eginik, ikasliburu honek zein galderari erantzun nahi dion aurkeztuko da kapituluaren amaieran.
|
|
2017
|
|
|
Aurretiaz azaldu bezala, EDCak oso kontzentrazio baxutan egon ohi dira uretan eta askotandetektaezinak izaten dira
|
egun
ezagutzen diren teknika analitikoekin. Arrainek, aldiz, konposatuhoriek metatzeko (kontzentratzeko) joera erakusten dute.
|