|
2008
|
|
|
Araban, zehazki, hiru tribuak biltzen ziren Trifinium> (Treviño) delakoan, eta lurralde hori ego era kultural berezi baten kokagune zen. Autrigoien mendean zeuden Valdegobia (Gaube), Flabiobriga eta Virovesca (Briviesca) hiriak, eta iparmendebalean euren muga egungo Cantabrian zegoen Laredo eta Ason ibairen ondoan; hegoaldera, berriz,
|
egun
euskal toponimia aurkitzen den Oka mendiak eta Tiron ibaiaren ibilbidean. Euskararen presentzia ertarora soilik ekartzen dutenen hipotesia, bestalde, ez da osoro kontrajartzekoa autrigoin tribuaren eremuan aspaldiko euskal mintzairaren nukleo isolatu berezi batzuk gordetzearekin.
|
|
|
Eta, ematen ez dizkigunean, guk, euskal dunok, hitzak mailegatuz, egokituz eta sortuz, ematen dizkiogu euskarari behar dituen hitzak. Horrela eginez doa egunez
|
egun
euskal hiztegia, hiztegi hori ofiziala ez bada ere, eta batu izaera zalantzazkoa badu ere. Euskaraz bizi nahi dugu, eta, horretarako, inguratzen gaituen eta erabiltzen dugun oro izendatzeko, hitzak behar ditugu.
|
|
|
ko
|
egunetan
Euskal Ligako xapelgoaren finala galdua zuten horien beren kon tra, 21 Hola da jokoa. Bere lagun Etchegaray berarekin jo zituzten Dubois Thicoipe amikuztarrak trinketean, 50 Eta, beti trinketean, heme retzi bote sartu Caracotche apezak Erramouspe gaztearekin Mugordoy eta Etchegaray lagun ohia joz 50 Inchauspe Carricart famatuak ere orduantxe jin eta gure bi xapeldunek heien kontra galdu 18, trinketean:
|
|
|
kontzeptu horrek euskal hiriek duten hoberena espazio utopiko batean bildu nahi lituzke benetako hiriaren antza edukiko lukeen zerbait osatu ahal izateko, mentalki bederen. Esan daiteke gaur
|
egun
euskal hiria euskarazko literaturan baino existitzen ez den espazio abstraktu bat dela eta ez da hain gutxi. Hiriburu literarioaren izpiritua hor dago, bitartean, gure autoreen eleberrien eta olerki liburuen orrialdeetan flotatzen, balizko gorputz fisiko baten zai.
|
|
|
Edozein kasutan, egundik erraza da garai hartan hiriaren inguruan azaltzen ziren uzkurtasunak kritikatzea, orain argi ikusten baita hiritartzea prozesu itzulezina zela. Alta, ohartu beharrekoa da gaur
|
egun
euskal herritarren %90 hirietan bizi bada ere, Azkueren garaian hiritik kanpo kokatzen zirela biztanleen erdia inguru (1900 urtean, adibidez, industrializatuen zeuden Bizkaian eta Gipuzkoan, ondoz ondotik, herritarren %47a eta %56 bost mila biztanle baino gutxiagoko herrietan bizi ziren179). Joxe Azurmendik garai hartako baserri literatura kontestualizatu nahian dioen bezala, «Orduko Euskal Herritik oraingora dagoen aldea, kontrastea, puntuz puntu erakutsi genuke:
|
|
|
–Kirikiñok?, ordea, ez zien arrazoi hauei jaramonik egin (ezta erantzun ere), eta. Ojarbideren? iritzia agertu eta bi
|
egunera
Euskal Akademia salatzen segitzen zuen «Argi ta garbi» artikuluan:
|
|
2013
|
|
|
Batean azaldu zuen 1917ko apirilean nola aitzinatu ziren Hurtebise etxaldean eta Craonnen. Aste baten buruan berriz idatzi zuen Craonne herria hartu zutela apirilaren 16an, eta maiatzeko lehen
|
egunetan
Euskal Herriko soldaduek gunearen gainerako zatia berenganatu zutela. Artikulu beraren segidan, gudu hartan egin aitzinamenduak are gehiago azpimarratu zituen.
|
|
2016
|
|
|
Antzerkiak duen funtzioa ez da hainbeste aldatu, jendearen euskalduntzeko funtzioa gehitzen ahal zaio. Egoera zaildu da, sorkuntza badago baina ezagutza falta du, bere baitan sinetsi behar du ez baita gaur
|
egun
euskal letrek bizi duten garapen maila berean kokatzen. Mundu amateurrari lotua da, ez ditu helburu berak, ez ditu telebistak behar dituen abiadura handiko sorkuntzak behar, ez ditu sentsazio berak sortzen.
|
|
|
Baina hizkuntza nagusian idazten duen idazleak publiko aditu ala ez hunkitzeko aukera zabalagoa izanen du. Logika horren ondorioa da itzulpengintzaren garapena, gaur
|
egun
euskal literaturaren hedatzeko egiten ari den indarraren arrazoia.
|
|
|
Horregatik, euskal antzerkiaren aztertzen hasi baino lehen, oinarrizko kontzeptuetatik abiatuz, euskal antzerkiak dituen ezaugarri berezietatik begiratzera joan gara. Erran nahi baita, gaur
|
egun
euskal antzerkiaren zati batzuek sustrai oso zaharrak dituzte, jatorri sakona alegia, horretaz asko idatzi da eta hau kontuan hartzekoa da. Bestalde, Frantzia eta Espainiako antzerkigintzak oso genero aberatsak dira, euskal antzerkigintzaren ondoan garatu direnak, beraz horiei begirada botatzea beharrezkoa zen eta honen bilduma laburra egin dugu.
|
|
|
Hemen, antzerkigintza horren laburbiltzea eginen dugu, nolabait gaur
|
egun
Euskal Herrian ezagutzen dugun antzerkiarekiko atxikimendua eta grina, urteetan zehar garatu diren ekintzak eta etekin horien ondorio baitira.
|
|
2017
|
|
|
Literatura> arloa da beste eremu garrantzitsu bat Euskaltzaindiaren jarduera zientifikoetan, Ipar Euskal Herriak toki egokia duelarik bai herri literaturan (ipuinak, kantu herrikoiak, erran zaharrak, bertsolariak) nola literatura jakintsuan. Gaur
|
egun
euskal literaturaren historia lantzen ari da bereziki (liburuki batzuk agertu eta agertuko dira); literatura hiztegia eginik izan da, eta kolokioak antolatzen ditu batzordeak idazle baten edo literatura generoen aipatzeko. Gogoeta bat proposatzen du Euskaltzaindiak Ipar Euskal Herriko liburu ekoizpenari buruz, azken urte hauetan EEPren laguntzarekin daraman politikaz.
|
|
2019
|
|
|
–Euskaltzaleak Arantzazun. Iru
|
egunetako
euskal batzar arduratsuen adierapena?, in Aranzazu xxx vii, 269
|
|
2021
|
|
|
autorea nor den esaten da, ez besterik. Gramatikan ageri diren adibide gehienak, betiere% 95etik gora, non ez diren kideek zuzenean sortutakoak (hori gertatzen baita adibide arruntekin), gaur
|
egun
euskal testuen gainean kontsulta daitezkeen hiztegi eta corpus publikoetatik atera dira. Corpusetan daude bilduak gure tradizioko idazle nagusien testuak eta gaur egungo idazleen testuak ere, dela liburuetakoak, dela egunkarietakoak.
|