|
2000
|
|
|
Lehen kanalari euskararen etabertoko kulturaren aldeko lana indartzea, eta bigarrenari, gaztelaniazkoari, informazioeta integrazio tresna izatea egokitu zitzaien. TVErekin gertatu den bezala, EuskalTelebistaren bi kanalen programazioak egitean, bata besteari konpetentzia egin ordezelkarren osagarri5 izatea bilatzen zela zirudien; eta hala ematen du gaur
|
egun
ere.
|
|
|
Biek izan zuten teorizazio estrukturaletan eragina, baina bereziki lehenak, hainbesteraino ezen biak bateraturik jardun zuten etaparen ondoren, orientazioestrategiko estrukturalaz hitz egitea egokiagoa bailitzateke. Ondoren MinuchinNew York-era itzuli zen eta azken urteetan Familia Terapiaren hedatzailehandienetarikoa izan zen eta gaur
|
egun
ere bada, mundu guztian zehar eman dituentailerrak eta ikastaroak lekuko.
|
|
|
euskararen unibertso horretan soilik lortu ahal izango dugu kontsentsupraktikoa, edo beste hitz batzuez esateko, gizarteko bizitzaren euskal elebakartasuneanedo gizarte barneko euskal monolinguismoan. Txillardegiri irakurriz argi ulertugenuen elebitasunaren tranpa, gure
|
egunotan
ere oraindik Euskal Herrian argi ezdagoena, eta egunero entzuten ditugun diskurtso moduetan gehiegi argitu gabedagoena. Elebitasun edo eleaniztasun pertsonala eta elebakartasun soziala elkarrekinbateragarriak direla ikusten dudan modu berean, eleaniztasun kolektiboan oinarriturikoproiektuaren gezurra sumatzen dut argiro, eta hori benetan kezkatzen nauen arazoa da.Jakin baitakit gure herriaren (berr) eraikunta nazionaleko proiektuan argi ez dagoenpuntua dela, lurraldetasunaren eztabaida gero eta argiago dagoen arren.
|
|
|
Zerbitzu honetan publizitaterik ez dago, eta Estatu Batuetako herrialdeei buruzko informazioa ere emititzen dute. David Dary k (1970) aipatu zuenez, egunero 70 albiste (hauetariko erdiak erreportaiak) igortzen zituen AP Radio k eta albiste bakoitzaren batez besteko iraupena 45 segundokoa zen; gaur
|
egun
ere lanean dirau AP agentziaren zerbitzu honek.
|
|
|
Azken hamarkadetan Bizkaiak jasandako eraldaketen eraginez, lehen sektorea garrantzia galduz joan da. Karrantzako haranak nolabaiteko isolamendua bizi izan duenez, aipatutako eraldaketek ez dute eragin handiegirik izan Karrantzan, eta gaur
|
egun
ere lehen sektoreak, bereziki abeltzaintzak, ekonomiaren alorrik garrantzitsuena osatzen du. Duela hamarkada batzuk Karrantzako baserri gehienetan egiten zen sagardoa.
|
|
|
Aldez aurretik egokia iruditzen zaigu nazionalismoak izan duen garrantzia azpimarratzea. Zalantzarik gabe, beste kontzepzio politiko batzuekin batera, XIX. eta XX. mendeetako kontzepzio nagusienetariko bat dugu (gaur
|
egun
ere, XXI. mendearen atarian gaudelarik, nahiz batzuen ustez guztiz zaharkitua izan, ezin da ukatu indar ikaragarria duenik). Baina ez da forma zehatz bakarra hartzen duen kontzepzioa, eta askotan beste batzuekin gurutzatzen da bide berean, bat egiten du, edota nahasten da; horra hor, adibidez, faxismoak eta nazional-sozialismoak nazionalismoari emandako forma, kolonialismoarekin izan duen zerikusia, marxismoaren nazioa eta nazionalismoa ulertzeko era hain ezberdinak, kontrajarriak askotan?, Estatu liberaletan beteriko zeregina, nazio askapenerako mugimenduetan beterikoa, etab.3 Edozein ikuspegi ideologiko aukeratuta ere, zaila da nazioaz eta nazionalismoaz aritu izan den norbait ez aurkitzea.
|
|
|
izeneko batek beteko zituen ordezkari lanak; eta ministerio horrek. Ministerio del Interior? izena hartu zuenean, gaur
|
egun
ere ezaguna den. Gobernador Civil, delakoak.
|
|
2001
|
|
|
Bestalde, gaur
|
egun
ere, kontraesan moduko bat izaten da: metodologia askokitzulpena ikas metodo gisa baztertu arren, itzulpena erabili ohi dute ariketetan.
|
|
|
Ez da gutxi, gero! Lau atal horiek irakaslearen ardura izan dira duela gutxiarte (eta gaur
|
egun
ere hala dira). Rol aldaketa sakona eman behar da, beraz.
|
|
|
Euskal hagiografiaren lehenengo ikertzaile kritikoa Antonio Perez Goyenadugu, eta gaur
|
egun
ere nafar santu askoren ikerketa egiterakoan, egile honen lanetatik hasi behar dugularik19 Ondoren, beste egile batzuk ere arduratu dira ikerketaorokorraz20 eta santu jakin eta ezagunen bizitzaren azterketa kritikoaz, ikusiko dugun bezala. Nolanahi den, ondorengo zenbait egileren artean, ahalegin zientifikohorrek arrakastarik izan ez zuela ematen du.
|
|
|
Zergatik Panpox eta gero, urte batzuetan emakumeek idatzitako gauzakirakurritu nituen ia soilik. Gaur
|
egun
ere, hori jarraitzen dut hurbilenetik: emakumeek idatzitako literatura.
|
|
|
AEK k bere ikastetxeak homologatzea erabaki zuen 1985ean, aipaturiko Legeanezarritako arautegiaren arabera subentzio politikaz baliatu ahal izateko. Hala ere, AEK ko ikastetxe guztiak ez ziren sistematikoki integratu HABEren sare publikoan, eta gaur
|
egun
ere, bi sareek, publikoak eta pribatuak jarraitzen dute martxan.
|
|
|
Meade ren eskaerak gaur
|
egun
ere badira nazioarteko ordainketen sistemak bete behar lituzkeenak. Orain arte, inolako moneta teoriak ez ditu irizpide horiek bete.
|
|
|
Dena dela, esan dugunez, perfume batzuk jostunek sortutako moda berria baino iraunkorragoak izan dira; eta horrelaxe dira gaur
|
egun
ere. Hainbeste diru
|
|
|
Bada musua antzinako elkar usnatze baten aztarna dela dioenik ere. Gaur
|
egun
ere, eskimalek sudurrak elkartzen dituzte agur gisa, eta goi mailako gizarteko arauek emakume bati eskuan mun egitean ez zaiola musurik eman behar diote; sudur puntaz ukitu bakarrik egin behar omen zaio.
|
|
|
Aintzinako kulturetan eta gaurko erlijioetan aztarna modura mantenduriko ohitura batzuk, Jainkoei egindako eskaintzak, eskaerak eta errituak kearen bidez, per fumum, alegia? egin ohi zituzten; eta gaur
|
egun
ere horrela egiten dituzte.
|
|
2002
|
|
|
Garraiobide desberdinen bilakaera estuki lotuta dago garraio sare osoarenbilakaerakin. Zentzu horretan, adibidez, errepide sarea aztertzeko orduan, ezinahantz dezakegu Euskal Herrian historikoki, eta gaur
|
egun
ere, zer nolako garrantzia izan duten portuek; ezta XIX. mendean trenbidea sartzeak izan zuena etahorrek herrialdearen industrializazioari eman zion bultzada ere. Zer esanik ez, gauregun aireportuek duten funtsezko garrantzia, beste herriekiko eta hiriekiko konexiohandi gisa, zeren munduko toki urrunetara gerturatzen baikaituzte.
|
|
|
Halaber, zenbait gaitako transferentziek atzerapenak eta trabak jasan dituzte, eta gaur
|
egun
ere ez dira gaindituak izan (zientzia eta teknologia, gizarte segurantza, etab.). Horrek euskal sektore publikoaren bilakaeraren azterketa zailtzen du.Horrez gain, 1986ko Espainiako Erresumaren Europako Elkartean (EE) sartzeakeskuduntzen banaketa korapilatu zuen. Horrela, zenbait eskuduntza garrantzitsurentransferentzia indarge geratu zen praktikan, Estatuko administrazio zentralakdekretu baten bidez hala erabaki baitzuen, nahiz eta autonomia estatutuen araberaeskumen horiek autonomia erkidegoei zegozkien (arrantza, nekazaritza, estatuenlaguntzak, industria, fiskalitatea...).
|
|
|
Sorreran bezala gaur
|
egun
ere, UGT sozialdemokraziari loturik dago. Estatusozial eta demokratikoaren defentsan, justizia eta berdintasunaren alde egiten dute.UGTk ere bere ekintzak talde kaltetuen alde zabaldu ditu (emakumeak, gazteak...). Bestalde, nazioarteko egitasmo sindikalaren eraikuntzari lehentasuna ematen dio, eta sindikalismoa, nazionalizatzearen?
|
|
|
Hogei urte bami, Euskal Herriko gizartea helduagoa izango da, zaharragoa, biztanle askok autonomia ekonomiko handiagoa izango du, horrek emakumezkoeniritziak eragin handiagoa izatea ekarriko du?, eta, seguruenik, heziketa mailahandiagoa izango du. Testuinguru horretan, eta teknologia berrien hedapen zabalabermaturik, gaur
|
egun
ere biztanleen oraingo zein etorkizuneko bizi kalitateanfuntsezkotzat jotzen diren esparruetan iritzi, partaidetza eta presio eremuak sortuko dira: ingurumenaren zainketa, gizartetik baztertutako pertsona ahulenenganako arduraren bermea, adineko pertsonen zainketa...
|
|
|
Desagerpen/ suntsitze prozesua 1960ko hamarkadan hasi zen modu agerian, eta gaur
|
egun
ere jarraitzen du. Era berean, honek beste betebehar bat erebadakarkigu; hots, kontserbatzen den ondare arkeologikoa babesteko beharrizana, baina hiriaren erritmoak geldotu gabe, hain zuzen.
|
|
|
Gaur
|
egun
ere, ezberdintasun juridiko horren aztarna batzuk mantentzen dira, batez erejarauntsiei dagokienez, esate baterako.
|
|
|
Adibidez, Nafarroan eta gainerako Hego EuskalHerrian, Batzar Nagusi eta kultura foralaren inguruan. Beraz, historiaren erabilerakagertzen zaizkigu, eta, gutxienez, hiru diskurtso sortu izan dira XIX. mendean, etagaur
|
egun
ere ildo beretik ari gara: literatura historikoa, zuzenbide arloan indarreandugun ordenamendu juridiko politikoan islatzen dena, eta zientzia historikoarenbaitakoa.
|
|
|
Aipamen horretan sakontzeko ikus, bakoitzak bere erara: Sarasua, 1997; eta, Maalouf, 1999 Bestalde, euskal hizkuntza eta euskal kultura hizpide dituela, diagnostiko zuhur bat egiteaz gain, historian ez ezik, gaur
|
egun
ere, bi aldaera horiek jarrera politiko desberdinetan nabarmenduko ditu Andu Lertxundi-k (1998).
|
|
|
Hedabideek euren isla propioa eduki dute eta badute gaur
|
egun
ere harreman komunikatibo horietan, eduki sinbolikoen elkartrukatze lan horietan, hain zuzen ere.
|
|
|
1900 urtearen itzulian abiatutako informazioaren merkaturatze mundialaren ezaugarri horiek bizirik diraute hein handi handi batean gure
|
egunotan
ere. Joera ez da aldatu:
|
|
|
Hedabideak, gainerako enpresa guztiak bezala, gero eta pastel zati handiagoa gura izan dute, eta halaxe nahi dute gaur
|
egun
ere. Horren arabera, asko eta asko izan dira enpresen arteko lehiak besteen pastel zatiak jateko, merkatu kuotak bereganatzeko, beste ororen gainetik.
|
|
|
Belgikan, 1946 urtean 30en bat egunkari frankofono zeuden; gaur
|
egun
ere prentsa frankofonoak Belgikan kopuru horri eusten dio, baina egunkari guztien jabetza esku gutxitan dago: ia egunkari guztiak hiru enpresaren menpekoak dira (Hersant da talderik indartsuena).
|
|
|
Estereotipo sozio-ekonomikoa. Langileak dira, gaur
|
egun
ere, gizarteko gizatalderik ugariena. Hala ere, gutxitan protagonizatzen dute telebista.
|
|
|
Hala ere, gero eta gehiago dira joera berdintzaile amorratu horien aurka matxinatzen diren pertsonak, elkarteak eta herriak. Inperialismo mota berrien aurrean begiak erne eta burua zuhur behar ditu izan gizakiak gaur
|
egun
ere.
|
|
|
Gizarte harremanetan, sinboloen elkartrukatzea elkarbizitzarako oinarri komunikatibo zentrala da. Hedabideek euren isla propioa eduki dute, eta badute gaur
|
egun
ere, harreman komunikatibo horietan, eduki sinbolikoen elkartrukatze lan horietan, hain zuzen ere.
|
|
|
Kontrolaren eta boterearen ideiagaz segitzen dugu. Botere egiturek informazioa kontrolatzeko eduki duten eta gaur
|
egun
ere badaukaten borondatearen eskutik jaio dira munduan gertatutakoaz informazioa lau haizetara hedatzen duten albiste agentzia guzti guztiak. Albiste agentzia horiek dira, ez dudarik izan, informazio mundiala botere egitura politikoen eta finantzieroen nahikarietara makurtzen duten komunikazioaren gainegiturak.
|
|
|
Partiketa geoinformatibo hori, garai hartako estaturik indartsuenen interes ekonomikoen arabera egin zen. Partiketa horrek informazioa esku gutxi batzuetan biltzea ahalbidetu zuen, eta horixe ahalbidetzen du gaur
|
egun
ere. Izan ere, munduaren informazioa sortu, igorri eta hedatzen duten albiste agentziak gutxi dira gaur egun ere, gutxi baitira munduaren jabe:
|
|
|
Partiketa horrek informazioa esku gutxi batzuetan biltzea ahalbidetu zuen, eta horixe ahalbidetzen du gaur egun ere. Izan ere, munduaren informazioa sortu, igorri eta hedatzen duten albiste agentziak gutxi dira gaur
|
egun
ere, gutxi baitira munduaren jabe:
|
|
|
Telebista agertu arteko ezein hedabidek ez du ezagutu horrenbesteko arrakastarik. Jendeak luze itxaron zuen, irudiak etxera eraman zitzakeen telekomunikabidearen agerkundea, eta, gaur
|
egun
ere, halaxe itxaroten du kontsumoa deskubritzen ari diren gizarteetan.
|
|
2003
|
|
|
Hemen eta Munduan taldearen nortasunaren beste ezaugarri batzuk bakezaletasuna eta antimilitarismoa dira. Mugimendu antimilitarista eta intsumisioarenaldekoak indar handia izan du Euskal Herrian, eta gaur
|
egun
ere badu (Barcena, Ibarra eta Zubiaga. 1996:
|
|
2004
|
|
|
Esan beharrik ez dago, xix. mendearen hasieran, Frantzian erroturiko lehen lan elkartuko kooperatibaksindikatuek sortu zituztela. Gaur
|
egun
ere, Frantzian autoeraketaren aldekosindikaturen bat egon badago: CFUT (Confederation Federal des Travailleurs), proiektu soziala eta ekonomikoa uztartzen dituena20.
|
|
|
zituzten eta eurenekimena debekatu zuten; beraz, ez zuten inolako aukerarik izan geroko euskal lankidetza mugimenduan parte hartzeko. Zalantzarik gabe, eurek hasitako ekimenkooperatiboak etenda geratu ziren, eta hutsune horrek gaur
|
egun
ere badirau.
|
|
2005
|
|
|
Herria, komunitate itxia eta Hiriaeskubide demokratikoen eremu soziala. Konptzeptuon dualitate hau aspaldikokontua da eta faktore etniko kultural (gemeinschaft) eta politiko juridikoak (gesselchaft) bereizteko (Tonnies, 1947) erabili izan da soziologian zein politologian4 Gaur
|
egun
ere, sarritan erabiltzen diren analisi kategoriak dira hauek.
|
|
|
Alardea aterabehar zenean, Alardeko kide bat atxilotu zuten eta protesta moduan musikarik gabeatera ziren konpainia gehienak eta Alardea bertan behera gelditu zen. Gertakizunhorrek izugarrizko indarra izan du hurrengo urteetan biztanleen imaginarioan, 1976 urteko trauma gaur
|
egun
ere mantentzen den fenomenoa baita.
|
|
|
PSOEko bederatzi zinegotzietatik inork ez du lotura zuzenik Alardearekin.PNVn, aldiz, gauzak oso ezberdinak dira. PNVko alkatea Xabier Txapartegi izango da, gaur egun emakumearen parte hartzearen kontrako sutsuenetariko bat dena; alkateordetza (PNV) Ricardo Etxepareren esku zegoen, gaur egun DonostiakoDanborradan emakumeen talde baten aitabitxia, baina Irungo Alardeari dagokionez, bi Alardeen teoriaren sortzaileetako bat; bigarren alkateordea (PNV) Ramon Requejo zen, gaur
|
egun
ere tradizionalisten buruetariko bat dena eta garai haietanjeneralaren laguntzailea eta gero Alardearen komandantea31 izan zena. PNVko zinegotziak ziren ere Javier Altuna, garai hartako Danbor Nagusia; Jose Luis Ocio, hatxeroa, eta Laureano Liceaga, Antonio Aramburu ren koinatua.
|
|
|
Berriz ere, agintari politikoek ez zuten istiluen kontrako adierazpenik egin ezta parte hartunahi zuten emakumeekiko errespeturik azaldu ere. Jokaera honek izugarrizkoondorio lazgarriak izango ditu hurrengo urteetan, baita gaur
|
egun
ere.
|
|
|
Horrela, bada, gatazkaren judizializazioada elkarrizketa hausteko argudio nagusiena tradizionalistentzat. Gaur
|
egun
ere, sarritan entzuten da lelo hau akordioaren ezintasuna azaltzeko. Baina, gaia sakonean eta BAEren ikuspegitik aztertuta:
|
|
|
Alarde egunean, ekainaren 30ean, konpainiarik ez da azaltzen arrancada eginbehar den lekura. Botazioaren emaitza plazaratu zuen Vergara jaunak ere Alardealternatibora joko du22 Vergara ren ondoan dimititutako Urtizberea komandanteajoango da23 Gaur
|
egun
ere, zaila suertatzen da ordu horietan gertatutakoa zer izanzen ondo jakitea. Autoa errespetatzearen alde bozkatu zuten 15 agintariek ez zutenezer esan.
|
|
|
Lehen taxonomoek Jainko kreatzaileak sorturiko ordena islatzea zuten helburutzat katalogoaren ordenamendua egitean, eta horixe bera adierazten digu Linnaeus en liburu kanonikoaren izenburuak, Systema Naturae delakoak. Gaur
|
egun
ere, Sistematika Zoologikoa animaliak taxonez taxon ordenatzen saiatzen da, baina, ordenamendu horrek animali taldeen historia ebolutiboa ahalik eta doituen adierazita. Beraz, taxon biren arteko hurbiltasuna, duten ahaidetasun filogenetikoaren ondorioa izango litzateke, eta izatez, autorerik autore aurki ditzakegun sailkapen desberdinak, oinarrian, historia ebolutibo desberdin samarrak onartzetik eratorriko dira.
|
|
2006
|
|
|
Erbestea konstante bat izango da mendearenluzean. Ez aspaldi, Mikel Ibargurenek Deserriko karrikak liburua kaleratu zuen, eta beraz gaur
|
egun
ere oraindik gaia hor dago. Baina gerraosteak ere erbesteaherrialde fantasma bilakatu zuen.
|
|
|
Komunitatearen partaide bakoitza, gertaera, historiko? batekin, bere burua taldeko kide hartzeko bidea dugu, gaur
|
egun
ere bai; eta istorioen bizia eta helburua, historia bera bezala, denbora da, denboran bizirik mantentzea, komunitate horren identitate seinale bilakatu arte.
|
|
|
Gaur
|
egun
ere, gizarte eta kultura guztiek erabiltzen dituzte euren mitoak, iragan desiratua miresteko modu bat bezala, baina baita egoera hori eredutzat hartu eta berreskuratzeko asmoekin ere. Modu batean zein bestean, identitate kolektiboa lortzeko22 erabiltzen dira, harrotasuna pizteko talde horretako kideak legez.23
|
|
|
Baina, 70eko hamarkadan aldaketa garrantzitsuak gertatuko dira. Ordura arteko interbentzio ekonomiko estatalak, kapitalismoaren ertz itsusienak leuntzea helburu zuenak, bere mugak ezagutuko ditu, gaur
|
egun
ere bizirik dirauen ziklo historikoari hasiera emanez.
|
|
|
Gizartearen teoria kritikoak ez du orainaldiaren eta etorkizunaren arteko amildegia zeharkatzeko zubi lana egin dezakeen kontzepturik: inongo promesik egin gabe, inolako arrakastarik bildu gabe, negatibo da gaur
|
egun
ere. Bere bizitza osoa, inolako itxaropenik gabe, Ukatze Handiari eman eta ematen diotenei leial iraun nahi du (Marcuse, 1969:
|
|
|
Ilargiaren zikloa ilberrian hasten da, Eguzkiaren aurretik pasatzen denean. Momentu horretan bertan, eta aurreko eta hurrengo
|
egunean
ere, ezin dugu Ilargia ikusi, ondoko bi arrazoi hauengatik: alde batetik, Eguzkiaren distira ikaragarriak guztiz itsutzen gaituelako, eta bere inguruko zerua argitzen duelako; bestetik, Ilargiak bere aurpegi iluna aurkezten digu, eguzki argirik jasotzen ez duena, eta beraz ez du Lurrerantz argirik bidaltzen.
|
|
2007
|
|
|
Kointzidentzia da, orain, politikoak, legeak eta herri aginteak zein hurbildauden orain dela 10 urte esaten genuenetik, eta, gaur
|
egun
ere, askok esaten dugunetik. Niri oso adierazgarria iruditzen zait, sintoma bat badelako herri aginteekeurek legea egin izana.
|
|
|
Bilakaera biologikoaren funtsezko lege bat bertikaltasuna da, belaunaldiz belaunaldi transmitituz, gurasoengandik seme alabengana. Aldiz, bilakaera kulturalean, nahiz eta bertikaltasuna oso garrantzitsua izan den, eta gaur
|
egun
ere badenbereziki sentimenduen eta maitasunaren arloan, transmisioa egiten da horizontalkiere eta horrek kulturari ohi ez bezalako aukerak eskaintzen dizkio hedatzekoorduan.
|
|
|
Antzinakoen orbitan murgilduta jarraitzen dutenek pentsaera hutsaren mailankokatzen dute kultura gaur
|
egun
ere. Gure gizarte garatuetan homologatuak direnzientzien aurrerapenak erabiltzen dituztenek, berriz, nahitatez Gizarte Zientzienarloan kokatzen dute kultura, nahiz eta Kulturaren Historia, Pentsaeraren Historiaedo antzeko izenburupean kokatu.
|
|
|
Aipatu balioak, kultura guztiek bizi ahal dituzte, bakoitzari dagozkion neurrien arabera. Bistan da europarroi, bederen?, herri eta gizakigisa garatzeko, baliagarri izan zaizkigula eta
|
egun
ere horrela zaizkigula.Giltzarria, berriz diot, giza dimentsioa begirunez hartzea litzateke, ingurune hurbileko kolektibitateaz jabetzea.
|
|
|
1 Nagusitasuna euskal kulturaren eremuan: badirudi gaur
|
egun
ere euskalkultura lehen aitatu dudan tradizioarekin identifikatzeko joera dugula, eragile txikiekin edo tokiari oso lotuta daudenekin. Euskal kultura, nonbait, hiperlokala da.
|
|
|
Boterearen ikuspegi hori nagusitu da beti gure artean, eta horren araberakoestrategietan gabiltza
|
egun
ere. Bai eskuinean eta bai ezkerrean.
|
|
|
ii. Bestetik, eta agian kezkagarria dena beste hau da, hots, gaur
|
egun
ere, globalizazioaren aurkako taldeen artean 1970eko hamarkadan Negri kegin zuen hanka sartzearen antzekoak egitea5 Izan ere, Genoan eginziren manifestazioetan Black Bloc delako zenbait elementu ez zirenanarkistak, baizik eta italiar poliziak apropos bildutako eta ekarritako jendeoso berezia. Izan ere, holako, iraultzaileak?
|
|
|
Hala ere, segurtasuna sortzeko saiakera hauek ez dituzte ustebezalako emaitzak lortu, eta horrek arriskuak kontrolatzearen ardura duten azpisistema sozialen zilegitasun krisi bat eragin du (Beck, 1986; 1988). Instituziozientifiko politikoen ahultasun kontrolatzaileak aipatuta ere, bistan da teknologia, ingurumen eta osasun publikoaren eremuan hartu beharreko erabakiak gaur
|
egunean
ere adituen ezagutza oinarri edukita hartu behar direla,, arriskuaren analisi, gisa ezagutzen denaren testuinguruaren baitan. Jarraian, analisi hori zertan datzanikusiko dugu.
|
|
|
Gogoan dut gurasoekin Donostiako Loiola auzorapaseatzera joaten nintzen bakoitzean, auzo horretan dagoen zubia zeharkatu nahiizaten nuela. Kontua zen zubi hori Espainiako armadaren kuartelaren sarrera zela(
|
egun
ere hala da). Ondorioz, gurasoek esaten zidaten ezin nuela zubia zeharkatu, eremu militarra zelako.
|
|
|
da, Ekonomia Itunak egun indarrean dagoen Konstituzioaren aurrekoak direla etab zerga sistema horrek ondo funtzionatu du eta ez da pribilegio zantzurik nabarmendu, nahiz Madrileko agintarien aldetik holako egozpenak egin diren, estatuko lurralde guztia berdin berdin eta soilduta utzi nahi baitzuten, hain zuzen. Gaur
|
egun
ere badago zenbait jende honelako planteamenduak egiten duena eta gustura kenduko zuena Foru zerga sistema berezi hori.
|
|
|
Izan ere, lehenbizikoan zentzu komunekoa ematen du, estreina mundua hor aurrean berbaitan dagoela, gizakiarekin zerikusgabeki; gero, giza pentsamenduak hori ikasi eta ispilatu egiten duela; eta geroenean bakarrik hizkuntzak pentsamendua adierazi eta komunikatu egiten duela. Alabaina, hiru momentu horien erlazioa, zentzu komunak egiten duena baino kritikoago zulatzen hasi eta, behiala Platon aurkitu zen bezalatsu, jarraitzen dela gaur
|
egun
ere ematen du. Arazo nagusia da munduak (naturak) egiten ote dituen gauzak, hots, errealitatea, eta errealitateak pentsamendua; ala gauzak berak, pentsamenduak eginak ez ote diren (errealitatea pentsamenduaren eraikuntza); ala pentsamendua bera, eta errealitatea, hizkuntzak ez ote dituen egiten.
|
|
|
Argi dago idatziz ere ta atzizkia erabili izan dela esangura kausalean (eta gaur
|
egun
ere erabiltzen dela, idazle guztietan ez baina). Edozein modutan, goiko datuok muinarrituta daude Bizkai Gipuzkoa Arabetara.
|
|
2008
|
|
|
Egia da, gaur
|
egun
ere, bazkide askok ez dituztela guztiz menperatzen teknologia berriok elkarte nahia bideratzeko orduan modu egokian erabiltzen direla ziurtatzeko. Beraz, eztabaida eta urruneko hautaketarako tresnok behar den zuhurtasunez erabili dira.
|
|
2009
|
|
|
Atzeguardia guztietan izandako maila desberdinetako adierazpideerrepresiboak horren froga ditugu. Nafarroan eta Araban armetan altxaturikoekzapaltzerik latzena aurrera eraman zuten arren, Gipuzkoan Defentsa Batzordeaagintean zegoen
|
egunotan
ere suertatu ziren Tolosako eta Ondarretako kartzeletakodesmasiak3 Zatiketa oso sakona ere elkarteetan zein instituzioetan suertatu zen.Gerra abiatu arte, ekimen kulturaletan elkarren ondoan ibilitakoak aurrez aurre, alde desberdinetan lerrokatu ziren 1936ko uztailaz geroztik.
|
|
|
Beste batzuetan: suzko armen zauriek hilda, frontean balaz zaurituak izan ziren Liberazioaren gerraren ondorioz, gerra ekintzak... hala erregistratu ziren heriotzen arrazoiak, kasu batean ere ez da agertzen zehatzzelan hil ziren, eta gaur
|
egun
ere, horrela jarraitzen dute epaitegietan.
|
|
|
Aitzindaria bere garaian eta gaur
|
egun
ere ezinbestekoa jakiteko zenbaterainokoaizan zen Eliza Katolikoak jasan zuen errepresioa.
|
|
|
Argiak Kontzertu Ekonomikoaren kontuakazalera eraman zituen 1933/11/05eko zenbakian eta Euskal Herriari ekarrikolizkioken onurak zerrendatu zituen, gainerako erdal egunkarien «gezurrak»baztertzeko. Hauteskunde
|
eguna
ere horren nahasia suertatu zen eta prentsa horrenlekukoa izan zen:
|
|
|
Horregatik, hilekodun emakumeak isolaturik egon izan dira eta debekatuaizan dute sukaldea egitea edo tresnak ukitzea.
|
Egun
ere badira antzeko sinesmenak, adibidez, maionesa edota beste jakiak moztu egiten direla hilekoaz gaudenean (Larroy, 1993). Edota hilekoa zikintasunarekin lotzen da; paradoxikoki ere, hilekoadugunean buruko hilerik ez dela garbitu behar edota dutxatzea txarra dela usteduenik ere bada.
|
|
|
Erlijioek ere izan dute zer esan hilekoaren gai honetan; Itun Zaharrak etaKoranak emakumearekin sexu harremanak izatea debekatzen zuten, hilekoazzegoenean, lizuna eta zikina zela uste baitzen eta lizunkeria hori ukitzen zuen orokutsatzen zuela.
|
Egun
ere bikote askok ez du sexu harremanik bietariko bathilekoaz dagoenean; edota Japonian emakumeak ezin dira egun horietan familiaaldareetara gerturatu, Urte Berriko ospakizunetan parte hartu, tenpluetara atenagusitik sartu edota zeremonietan lagundu (Larroy, 1993).
|
|
|
Gizarteratze prozesuan eremu garrantzitsua izan ohi da kirola. Esparru horretan argi eta garbi ezberdintzen dira gizonen eta emakumeen arteko balio, jarreraeta jokaerak, eta historian zehar (zenbaitetan gaur
|
egun
ere) izaera homozentrikoeta baztertzailea izan dute kontzeptuok.
|
|
|
...k (tenisa, igeriketa, gimnasia erritmikoa...) eta gizonarentzat zuzendurikoak (gorputzen arteko kontaktua eskatzen dutenak, oldarkortasuna dutenak...). Mosquera eta Puig en (2002) hitzak gurera ekarriz, emakumeentzat eta gizonentzatziren kirolen banaketaren zorroztasuna malgutzen joan da eta estereotipo homogeneoetatik urruntzen doazen jarrerak ari dira agertzen (Mosquera eta Puig, 2002). Eta gaur
|
egun
ere kirolaren aukeraketan, estereotipazioak duen eragina handia da.Hala ere, gero eta gehiago dira estereotipo hegemoniko hauekin hautsi eta izaeramaskulinoa duten kiroletan (futbola, errugbia, boxeoa...) barneratu diren emakumeak, eta hautaketa horren ondorioz, emakume horiengandik nolabaiteko jarreramaskulinoak espero izan dira. Kirola uztearen inguruan, 2002an Gipuzkoan egindako azterketa baten emaitzek agerian utzi zuten orain esandakoa, hau da, kirolaren aukeraketa estereotipoen arabera egiten dutela emakume gehienek (Diez etaGuisasola, 2002).
|
|
|
Duela gutxi arte berri agentzien monopolioa zena, albisteak ematearena, dibertsifikatu egin da, Interneteko iturrien ugaritasunari esker. Gaur
|
egun
ere indareta eragin handia dute agentzia handiek eta, adibidez, ziur asko Espainiako estatuosoan ez da egongo egunkari bakar bat Efe agentziaren zerbitzua hartzen etaordaintzen ez duenik. Baina dagoeneko agentziak ez dira horren beharrezkoak, lagungarriak izaten jarraitzen duten arren.
|
|
|
Politika neoliberal honek. NDFren gidaritzapean munduko hainbat tokitanindarrean jarri izan denak? aldeko eta kontrako sutsuak ditu
|
egun
ere. Errentarenbanaketan ezberdintasun are handiagoak eragin ditu, esaterako, Latinoamerikan.Baina, bestalde, Txina eta Indiaren hazkunde tasa handiak ere merkatuen liberalizatze joerak eragin dituela eta horrek muturreko pobrezia gutxitu duela argudiatzen du askok8.
|
|
|
Kazetaritza ekonomikoa, lehen begiratuan, izokin koloreko prentsarekin lotzen da.Egia da XIX. mendearen amaieran sortu Financial Times (FT) britainiarra eta TheWall Street Journal (WSJ) estatubatuarra direla erreferente historiko nagusiak eta,
|
egun
ere, itzal handiko hedabideak. Britainiarrari zor diogu izokin kolorearena, zenbait urtez Euskaldunon Egunkaria eta Berriako ekonomia gehigarrietara ereiritsi zena, besteak beste.
|
|
|
Hasiera batean urtean lau zenbaki kaleratuz, urte batzuetan hiru zenbaki, beste zenbaitetan bi, eta baita hainbat urtetan zenbaki bakarra ere. Mitxelenaren heriotza ostean 1988a kaleratzeke eman eta gero, 1989an beste talde batek hartu zuen bere gain aldizkariaren ardura, eta gaur
|
egun
ere plazaratzen jarraitzen du.
|
|
|
Ezin ahantzi, hala ere, Goienaren sorburuan Arrasate Press egon zela, eta kazeta hori ez zatekeela posible Xabier Zubizarreta orduko Arrasateko alkateak egitasmoan sinetsi eta berau gogoz babestu izan ez balu. Eta ezin ahaztu, era berean, gaur
|
egun
ere talde horren diru sarreren ia erdia laguntza publikoetatik datorrela160.
|
|
|
Arazoak arazo, 1982ko udan ekin zioten seinalea aireratzeari (eguneroko emisioak irailean hasi baziren ere), Mauleko Udalak utzita, Gotaine Irabarneko gazteluaren lehen solairuko lokaletatik(
|
egun
ere Maulen daude, baina beste egoitza batean). Gure Irratia eta Irulegiko Irratiaren urratsei jarraituz edo sortu zen Xiberoko Botza, bertako esatari Maite Lephaillek aitortzen duen legez (Zuberogoitia, 2003:
|
|
|
1996an iritsi zen, baina, aldaketa nagusia, irratia EITBren Miramongo egoitzara lekualdatu baitzuten. Gaur
|
egun
ere bertan dauka egoitza nagusia Euskadi Irratiak, eta ordezkaritzak ditu Euskal Herriko hiri nagusietan. Sorreraz geroztik, lau zuzendarik gidatu dute Euskadi Irratia:
|
|
|
91 Hernaniko Kronika egunkaria zen baieztapen horri ihes egiten zion salbuespen bakarra.
|
Egun
ere lanean dihardute Kronikakoek.
|
|
|
Dena dela, desberdintasunak desberdintasun, elkarrizketak izan dituzte 2004an, eta alde bakoitzak bere uste eta asmoak azaldu dizkio besteari, nork bere estrategiari eusten diola».
|
Egun
ere hortxe diraute bi ildo horiek, bakoitzak bere eragin esparru eta estrategia propioak dauzkala.
|
|
|
Zerbitzu publikoen horniketatik aparte, gaur
|
egun
ere, interes handikoa izaten jarraitzen dute enpresa publikoek oligopolio edo monopolio egoeran dauden sektore batzuetan, beste kapituluetan aipatzen ditugun arrazoiengatik.
|
|
2010
|
|
|
Departamendu baten pisu ekonomikoa gutxi gorabehera foru aldundi batenada. Baina, gaur
|
egun
ere, eskualdeek diru gutxi dute, beren aurrekontua departamendu batena bezalakoa delako, hau da, Euskal Autonomia Erkidegoak baino 10aldiz gutxiago.
|
|
|
Emakumezkoek betidanik beteizan dituzten ordaindu gabeko lanak familiakide eta gizartearen ongizaterako funtsezkoak dira, baina BPGk ez ditu aintzat hartzen. Gauzak horrela, errekonozimendurik gabeko lana daukagu gaur
|
egun
ere, etxeetan ordaindugabeko lanaren baztertze hau emakumezkoek ekonomian eta gizarteanegiten duten ekarpenaren gutxiespena delarik, eta, honekin lotuta, generodesberdintasuna mantentzeko beste era bat.
|
|
|
Horrela, kapitalismo globala gaindiezinezkoa denkontraesan berri baten aurrean dago. Izatez kapitalismoa sistema ekonomiko hutsabaino zerbait gehiago bada, hots, dimentsio soziala eta politikoa ere baduenez, estatuaren beharra du oraindik gaur
|
egun
ere. Duela gutxi arte, kapitalismoa biardatz hauek bat zetozelako hedatu zen:
|
|
|
Dohako Erronda honekCancunen zein Hong Kongen garatu ziren 5 eta 6 ministerio konferentzietan izanzuen segida baina arrakasta handirik gabe. Gaur
|
egun
ere oraindik itxi gabe dagoaipatutako erronda hurrengo atalean aipatuko ditugun arrazoiak tarteko direla.
|
|
|
Helburu hauen garrantzia desberdina izan da garai jakin batzuetan eta horrenarabera enpresek egokitu egin dituzte beren estrategiak. Gaur
|
egun
ere oso malguada enpresek helburu hauek betetzeko duten premia, sektore, tamaina edo enpresarenezaugarrien arabera. Gero eta gehiago lau xede horietako batzuk aldi berean betetzeko ahaleginak egiten dituzte nazioarteko enpresek.
|
|
|
Azkenik, II. Mundu Gerratik aurrera, nazioarteko merkataritza mundu mailan arautzeko asmoz, alde askotako hitzarmenak zabaldu dira. Batez ere, GATT eta WTOren bidez. Alde askotako hitzarmen horiek zalantza politiko asko sorrarazi dituzte eta, neurri handi batean, eztabaidagarriak izaten jarraitzen dute gaur
|
egun
ere.
|
|
|
Hala ere, ikusiko dugunez, zerbitzu publikoen horniketatik aparte, gaur
|
egun
ere, interes handikoak izaten jarraitzen dute enpresa publikoek oligopolio edo monopolio egoeran dauden sektore batzuetan, beste kapituluetan aipatu ditugun arrazoiengatik.
|
|
|
Puntu honetan Gómez Colomer, J. L. rekin,. La liquidez de la sentencia en el proceso laboral?, Justicia, 1982/ 1 zk., bereziki azpimarratu behar da likidezia beti sententzian jasotako kondenari galdatzen zaiola, eta sententzia mota hau, egilearen esanetan, lan prozesuan ohikoa da. Aspaldiko datuekin demostratzen badu ere,
|
egun
ere hala da.
|
|
2011
|
|
|
2003 urtean Eusko Jaurlaritzak EITBNET izeneko sozietatea sortzea erabakizuen. Zamudioko Teknologia Parkean kokatuta, EITB taldearen Interneteko euskarriakudeatzearen ardura eman zitzaion, EITB taldeko Internet arloko enpresa bihurtuz.Horrela, berau dugu gaur
|
egun
ere taldearen webgunearen edukiak zein gunehorren garapen multimedia eta elkarreragilea garatzearen arduradun nagusietarikoa; informazio korporatiboaz gain, beren beregi irrati eta telebistarenak diren edukiakbarneratu ditu. Ordutik, EITBk lau sozietate anonimoren jabegoaz osatu du bereizaera multimedia:
|
|
|
Hala ere, egungo doktrinak ez dio arreta larregirik jarri bake justiziari, ziur asko buka ezineko eztabaida dela eta bake epaileek burutzen dituzten funtzioak garrantzi gabekoak direla pentsatuta. Edonola ere, argi gera bedi bake justizia gure ordenamendu juridikoan gaur
|
egun
ere ez dela batere gai «baketsua». Autore askok uste dute «justizia administrazio modernoan egiteke dagoen erreforma dela» bake justiziaren ingurukoa185 Ikusiko dugunez, haren indarrak eta eraginkortasuna jartzen dira zalantzan, herritarren eskubide eta bermeak ziurtatzeko aurkezten dituen ahuleziak agerian utziz.
|
|
|
Hurrengo urteetan UEUk unibertsitateko irakasgaiei lotuta beste hainbat testuliburu eta ikasmaterial argitaratu zituen. Batzuek erabateko arrakasta izan zuten, zenbait berrargitalpen izateak frogatzen duenez504 Datu horren adierazgarritasuna azpimarratzea oso garrantzitsua da, kontuan izan behar delako, euskarazko liburugintzan berrargitalpenak ez zirela ohikoak (ezta gaur
|
egun
ere), are gehiago unibertsitate mailako testugintzari buruz ari garenean, eta beraz arrakastaren seinale dira.
|
|
|
Horrela lortzen da komunitate txikietako kideak euren hizkuntza eta kultura alde batera utzi eta hizkuntza nagusiaren komunitatera eta kulturara bultzatzea. Hau mundu guztian milioika haurri gertatzen zaio oraindik gaur
|
egun
ere, kasu gutxitan eskolatzen baitira haurrak euren etxeko hizkuntza gutxituan.
|
|
2012
|
|
|
Zentzu horretan, bi immigrazio prozesu oso desberdin (estatuetatik zeinhorietatik at etorritakoak) aipatuko ditugu, etapa desberdinetan indar biziagoz edomantsoago jazo direnak, baina gaur
|
egun
ere batera gertatzen direnak (nahiz etaimmigrazioaren diskurtso eta irudi sozial batez soilik arduratu). Gure iritziz, EuskalHerriko estatuaren eta immigrazioaren arteko harremanaz pentsatu nahi badugu, Euskal Herrian immigrazio arloan garatutako esperientzia oparoa (argi ilun guztiekin) aintzat hartu beharrekoa da.
|
|
|
Arrazoi asko direla medio, hezkuntzak polemika ugari eragin izan du azkenhamarkadetan, eta
|
egun
ere eragiten du, euskal gizartean (ik., besteak beste, Batzuen artean, 1998).
|
|
|
Hartara, ulertzekoa da gaur
|
egun
ere estaturik gabeko gizarte talde askokestatuaren aldarrikapena egin izana beren izaera soziala bermatzeko. Izan ere, Bourdieu k gogorarazten duen bezala, estatuak modu erabakigarrian laguntzen dugizarte errealitatea eraikitzeko beharrezkoak diren tresnak sortzen eta birsortzen (Bourdieu, 1997).
|
|
|
Euskal arraza denaz bezainbatean, hori berez primitiboa da, naturari itsatsia bizida, bere tokia behien ondoan dago. Argumentu nagusiak psikologiatik (euskaldunennahimen indartsua, adimen eta irudimen eskasa, etab.) eta errealitate sozialetikateratzen ditu, maiz entzunak ditugu
|
egunotan
ere prentsa eta literatura espainoletan.Argumentu antropologikoetako batek ez ahaztea merezi du.
|
|
|
Urte haietan euskal kulturan, oro har, hausketa berezi bat jazo zela esan dugu jada.Bai eta, hausketa hori, nobela batek ekarri zuela neurri batean ere. Eleberri hori, gerora eta oraindik gaur
|
egun
ere euskal letretan ezaguna den Jose Luis AlvarezEnparantzaren lehenengo nobela izan zen: Leturiaren egunkari ezkutua.
|
|
|
Lan honetan, garai hartako analogia erabilita krisi integral baten aurreanalternatiba posible bat eraiki zuen gizartearen erradiografia bistaratzea interesatzenzaigu, gurean eman zen alternatiba bat bistaratzea, ez gehiago ez gutxiago (irakasgaidugulako). Gaur
|
egunean
ere, bizi dugun garaia, aldaketa eta krisi integral handiendiagnostiko zein iradokizunez josita dago. Amildegia, kolapsoa, apokalipsia... Diagnostiko zabal zein andana irakurri ostean, ondorio xume bat plazaratzenausartzen gara; datorrena desberdina dela, orain arte ezagutzen ez duguna.
|