|
2017
|
|
|
Bezero honek jeneroa erosi zien nire aitari eta baita aitonari ere, baina bildumagile lanetan neramatzan hogeita hamazazpi urteetan, oroimenak huts egiten ez badit behintzat, ez zuen sekula gure denda zapaldu. Itxura baten, gizon eszentrikoa zen, antigoalekoa eta originala, Mendel edo Spitzweg en koadro batetik ateratako alemaniar horietako bat, probintzietako hiri txikietan, gaur
|
egun
ere, nonahi aurkitu daitekeen ale bakan arraro bat.
|
|
|
Herritarrek ezin zuten kasualitate hura sinistu, baina eguzkiak hurrengo egunean elurra urtuko zuen esperantzaz oheratu ziren. Hurrengo egunean ordea aurreko egunetako eguraldia errepikatu zen; gaueko hamarrak arte hodeiak, hotza eta elurra, eta horrela jarraitu zuen hurrengo
|
egunetan
ere. Hirurogei zentimetroko elur geruza zegoen herri guztian zehar eta eguzkia irten arte ezinezkoa zen egoera hari aurre egitea.
|
|
|
" Bertsolaritza historikoki eta gaur
|
egun
ere dialektika da, argudiaketa argudiaketaren kontra eta horretarako gutxienez bi bertsolari behar dira. Hitza hitzaren kontra, argudioa argudioaren kontra.
|
|
|
(Bambusa guadua) Ekuadorko Kostaldean oso hedatuta dagoen banbu mota luze eta lodia. Gaur
|
egun
ere asko erabiltzen da igeltserotzako lanetan bereziki.
|
|
|
Jakina, haietako asko ez, halere, Ferreirarena, kasu benetako istoriotzat saltzen ziren, hala nola, Billy The Kid edo Jessie James haragizko pertsonaiek ustez egindakoak, alegia. Formatuak berak errealitatea eta fikzioa nahasten zituen, gaur
|
egun
ere gertatzen den bezala. Ezjakintasunaren bidetik etorritako arrazoinamendutzat har liteke, agian inozokeriak eragindakoa, hala nola ume batek ipuinetako sorgin eta mamutzarrengan sinisten duenaren pareko.
|
|
|
Bere gelako lagunak orduak pasatzen zituzten telebistaren aurrean. Jai
|
egunak
ere telebista ikusten ematen zituzten. Gelakoak telebista ikusten ari ziren bitartean, Jokin hiritik bakarrik ibiltzen zen ezer egin gabe.
|
|
|
Baina normala denez (nahiz eta nik ez ulertu zergatik), gauza onak bukatu egiten dira beti eta niri ere berdin gertatu zitzaidan. Nahiz eta plastiko zati bat izan ez nintzen libratu, eta nire izugarrizko poz hura bukatzeko
|
eguna
ere heldu zen handik urte batzuetara, zoritxarrez.
|
|
|
Ez isildu izanaren ondorioz, irabaz daitezke argudioz jantzita eta txikitasuna muga beharrean akuilu hartuta, hedabide independenteen eta herri mugimenduen hauspoari esker. Gaur
|
egun
ere protestatzea merezi duela esateko adibide izatea nahi genuke, autozentsuraren aurkako txerto, kazetariok izan ez gaitezen gure eskubideei uko egiten diegunak. Espazio publikoan funtzionario publikoek egindako lanaren berri ematea ezin da inola ere delitu izan.
|
|
|
Hispanitatearen Egunean lan egitea, ala guztiok jai dugunean batzuk lanera joatea hala egin behar dutela sinesten dutelako. Herri honetan jai
|
egunak
ere arraroak dira azkenean. Egun osoa izan dut ospatzeko ezer zergatik ez daukadan hausnartzeko, eta neure burua ia konbentzitua nuenean gogoratu naiz nola esan zidan, behin, auzoko emakume batek:
|
|
|
Gernikako suarekin, argirik piztu gabe sartu omen zitekeen haria jostorratzaren begian. Hurrengo hiru
|
egunetan
ere, kea zerion herria izandakoaren hondakin erraustuari. Bertan egon ez zirenek esan zuten euskaldunak, errepublikazaleak eta gorriak izan zirela Gernika erre zutenak.
|
|
|
Denok edo gehienok desfasatu gara inoiz burua galtzeraino, baina gehienok ez dugu ezetz esan digulako edo gure aukera sexual berdina egin ez duelako ondokoa jipoitzen edo gurekin sexu harremanak izatera behartzen. Horregatik uste dut jaiak horretarako aprobetxatzen dituenak urteko beste edozein
|
egunetan
ere gauza bera egingo lukeela.
|
|
|
Quo exemplo manifeste instruimur et docemur, singulos secundum peccatorum suorum plenitudinem consummari, et tamdiu ut convertantur sustinere, quamdiu cumulum suorum, non habuerint, delictorum consummatum. Etsenplu honetaz ematen zaigu aditzera, eta erakusten klarki, batbederari bere bekatuak bete dituenean betetzen zaizkiola bere
|
egunak
ere; denbora hartaraino itxaroten zaiola, eta ez gehiago.
|
|
|
Eta egungo
|
egunean
ere ez da halako juramentuetan zer sobera fidaturik. Zeren amoros itsutuak bere plazeren ondoan dabiltza, eta ez bere promesak edo juramentuak konplitzearen, zein baita haragiaren bekatuak egiten duen hirugarren kaltea.
|
|
|
Zeren nola negua baita limuri, leun, istiltsu eta lohitsu, ez da bidean ibiltzeko on. Eta festa
|
egunean
ere debeku zen, ez zen sori eta ez zilegi bide luzerik iragatea, urrun joatea.
|
|
|
Halatan esango die Azken Judizioko
|
egunean
ere eskuinekoei doazela sekulako loriara eta ezkerrekoei sekulako penetara, zeren eskuinekoek gosetu zenean eman baitzioten jatera, eta egarritu zenean edatera, baina ez ezkerrekoek.
|
|
|
Hala gertatzen da, bada, egungo
|
egunean
ere jende batzuen artean.
|
|
|
Gaur
|
egun
ere," The Madcap Laughs" eta" Barrett" entzun ditzakegu plazer handiz.
|
|
|
Punkaren askatasunak eta feminismoak egoera hori aldatzen lagundu zuten. Hala ere, gaur
|
egun
ere emakume gutxi dabiltza rock musikan, eta haiek ere, sarritan, betiko topikoak entzun behar dituzte. (Anari Euskal Herriko PJ Harvey al da?
|
|
|
Orduz geroztik, beste zortzi album eman dizkigu, eta bakoitzak bere ezaugarri bereziak dauzka. Ez dute formula bat bakarrik erabiltzen, eta gaur
|
egun
ere, talde berritzailea da.
|
|
|
Gaur
|
egun
ere, Wire n kontzertuak bereziki kementsuak izaten dira.
|
|
|
Hiru aste baino gehixeago pasa ondoren, Fritha itsasargira itzuli zen. Maiatza amaitzear zegoen, eta
|
eguna
ere bai. Ordurako, iluntze luze eta horia ekialdeko zeruan zegoen zilarrezko ilargiari bide ematen ari zitzaion.
|
|
|
Bidean umezain baten ondoan zihoan erbi txakur bat ikusteak animatu ninduen. Rhodesian nuen txakur bat gogorarazten zidan, baita harekin Pali mendietara igarotako ehiza
|
egunak
ere. Rhebok arreen bila joaten ginen.
|
|
2018
|
|
|
Argitaratu eta berehala, kritika ezin hobeak jaso zituen Fitzgeralden lanak, eta, gaur
|
egun
ere, egilearen obrarik borobilena dela dio kritikak. Are gehiago, AEBetako" nobela handia" kontsideratzen dute, garai baten isla den literatur klasiko bat.
|
|
|
Egia da gaur
|
egun
ere Camusen liburuetan azaltzen den" arabiar" izendapen generikoa, kolonoen ondorengo ez den orori emana, arrazistatzat ez jotzea zaila dela, kolonoari indibidualtasuna onartzen baitio eta zuria ez denari ukatu egiten baitio. Baina ez dugu ahaztu behar Sartreren lanetan ere pertsonaia beltz guztiak" beltza" moduan azaldu ohi direla, eta hala ere ez dira gutxietsi hark arrazakeriaren eta kolonialismoaren inguruan esandakoak.
|
|
|
Orain bota nuke topikoen parrastada bat: egun guztiak dira niretzat euskararen eguna, pozik izango naiz ospatzen ez den urtean, elbarritu fisiko eta mentalen
|
eguna
ere bada abenduaren 3a, eta abar. Baina ez ditut horiek esango.
|
|
|
Euskal Herrian mendi komunalak nagusi izan dira hainbat eskualdetan. Gaur
|
egun
ere batzuetan hala da. Baina XXI. mendean beste ondasun batzuk ere komunal bihurtu dira, eta etengabe bihurtzen ari dira.
|
|
|
Historiaurrean bezalaxe, gaur
|
egun
ere, lana taldeko jarduera da, jarduera soziala. Jarduera soziala den aldetik gizon emakumeen arteko elkarrekintza etengabea gertatzen da laneko eremuan eta harreman horiek eragin betea dute etxean, familian eta lagunartean.
|
|
|
Motibazioa, nahia edota borondatea, hizkuntza politikaren erdigunean jarri ditugu azken 30 urteotan. Gaur
|
egun
ere, erdigune horretan darraite. Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak Euskararen Aholku batzordeari txosten bat aurkeztu berri dio joan den 2015eko azaroaren 11n, Eta hemendik aurrera zer?
|
|
|
Historiaurrean bezalaxe, gaur
|
egun
ere, lana taldeko jarduera da, jarduera soziala. Jarduera soziala den aldetik gizon emakumeen arteko elkarrekintza etengabea gertatzen da laneko eremuan eta harreman horiek eragin betea dute etxean, familian eta lagunartean.
|
|
|
Hasteko, egoeraren diagnosi egokia. Urteetan izan gara eta bagara
|
egun
ere, soziolinguistikaren morroi. Zientzia berrienetan kokatu eta diziplinartekotasuna bermaturik, ez diot nik bertuterik ukatuko delako horri.
|
|
|
gaoaz eta
|
egunaz
ere hotzik eta berorik;
|
|
|
Gaoaz eta
|
egunaz
ere badu plazer handia.
|
|
|
Gaoaz eta
|
egunaz
ere gaizki nizi penatzen.
|
|
|
Xarma handia du gauez eta
|
egunez
ere.
|
|
|
Gauez eta
|
egunez
ere atsekabetzen nau larriki.
|
|
|
Baina Hurturiko andereeak, gizon andere guztiek, Jainkoak bere Josafateko zelaira eraman zuela uste zuten. Eta
|
egun
ere horretan izanen dira.
|
|
|
Banaketa hauek gaur
|
egunean
ere indarrean daude. Ur sinbolikoa etengabe azaltzen zaigu publizitatean, gorputzaren barrua, hesteak eta gibela garbitzeko ei duen bertutea dela-eta.
|
|
|
(...) Erat lux vera quae illuminat omnem hominem." Hirugarrena," Gloria in excelsis Deo et in terra pax hominibus". Latinezko' homo' neutroa bazen ere, maskulinoa den' gizon' itzuli izan da euskaraz, eta gaur
|
egunean
ere entzun behar dugu" Lurrean bakea gizonei".
|
|
|
Aspaldian sortu eta hazi izanagatik, gaur
|
egunean
ere hunkitzen gaitu mitoen ederrak, eta haien mintzaira ulertzen dugu, gu garabiltzaten munduaren eta bizitzaren kezka berdintsuak darabiltzatelako mitoek. Eta jendarteek bere burua miratzen baitute beren mitoetan, haietarik batzuk politika arlora sartu izan dira eta funtzio berriak betearazi zaizkie, erligioaren eta politikaren artean ohi diren zubiak baliaturik.
|
|
2019
|
|
|
Aita gurea eta Aitaren
|
eguna
ere
|
|
|
Begira Tom, hori norbaitek baleki, ez ginateke bi
|
egunetan
ere biziko. Ondo dakizu zuk hori.
|
|
|
Gure sinesmenei dagokienez, erraiten ahal dugu euskal sinesmen zaharrak ez direla kontu hutsa, gure sinesmen zaharrak izan baitira eta dira, gaur
|
egun
ere, Euskal Herriaren, euskaraz mintzo den herri honen azken arrazoi gordeak. Herri honen izate historikoaren bihotza.
|
|
|
Ene irudikoz, iritsi zaigu garai bateko mezu eta izpiritu sakratu haiek berreskuratzeko garaia. Gero eta hurbilago dugun Euskal Herri berri eta askean, izadiarekin eta iraganarekin lotzen gintuzten irudi eta sinboloak berreskuratu beharra dauzkagu, azken finean, gaur
|
egun
ere, euskaldunok gure burua Ama Lurraren seme alabatzat hartzen baitugu. Olentzero izan dadila Ama Lurraren kolkora itzultzeko amesten dugun bide berriaren ikur
|
|
|
Familia, lagunak, bizi on bat atzean utzi eta zerotik hastea inoiz ez da erraza", esan du Tacuk memoria egin ostean. Martxoan hasi ziren eskolan, eta lehendabiziko
|
egunak
ere ez ziren errazak izan: " Gaztelaniaz gutxi ulertzen nuen, eta nire gelako atzerritar bakarra nintzen.
|
|
|
Baina Cristinak ez dio amari jaramonik egiten. Kazkabarra edo eguraldi txarra egiten duen entrenamendu
|
egunetan
ere larritu egiten da ama: " Urera sartu zarete gaur?
|
|
|
Harrobi emankorra dugu, arlo ugari zabalkiro jorratzen duen lanabes aberatsa. Ni, bertan plazaratzen dituen hirurogeita hamaika atsotitzak bildu eta gaurko grafiaz idatziz gero, lerro hauetara ekartzen ausartu naiz, horietako ainitzek,
|
egun
ere, gaurkotasun handia erakusten digutelakoan.
|
|
|
baina hor dira, gaur
|
egun
ere,
|
|
|
Kontakizun hits honetan ongi ikusten dugu zein estekatuta ziren xaribariak moral katoliko hertsiarekin. Penagarria, baina gaur
|
egun
ere baditugu horrelakoak gure artean. Orain ez dira protestanteak ezkondu nahi dutenak, homosexualak baizik, eta xaribariak antolatzen ez dizkieten arren, heien aurkako jazarpena ikaragarri handia da.
|
|
|
Donibane Lohizune beti izan da margolarien habia, eta gaur
|
egun
ere horrela izaten jarraitzen du. Herriko Etxeak biziki erakusketa ederra eta interesgarria antolatu du apirilaren 7tik maiatzaren 6ra bitartean, Ravel plazan den La Rotonde izeneko areto ederrean.
|
|
|
Inoiz ez dut hainbeste jende ikusi Iruñean, San Ferminetan salbu. Aurten Iruñean izan zen Aberri
|
Egunean
ere ez zen, ene aburuz, horrenbeste jenderik bildu.
|
|
|
Kaosa formarik gabeko energia baten azalpen gisa ere hartu izan da, eta gaur
|
egun
ere horren inguruko teoriak garatzen doaz, hala nola" energiaren kontserbazio legea", non esaten den unibertsoa delako hori ezin dela sortu ezta desegin ere, aldatu baizik. Energiak inguratzen, biziarazten, hiltzen gaitu, azken batean arnasa, prana, hatsa, bere parekoa baita, hau da, ezinbestekoa bizirauteko.
|
|
|
Nire iritziz, ordea, gure espeziearen ugaltzeko eta hedatzeko senaren ondorioz galdu ziren neandertalak. Gaur
|
egun
ere nabarmena da gure sen hori; hori bera nahikoa da beste era batera bizi eta ugaltzen den espezie bat desagerrarazteko".
|
|
|
Riosek ohartarazi duenez, gaur
|
egun
ere gauza bera egiten jarraitzen dugu. " Ez ditugu populazioa mugatzeko neurriak hartzen, garrantzi handia ematen diogu zaintzari...
|
|
|
Zehazki, landare jatorriko arrastoak ikertu dituzte, eta beren dietaren parte zirela frogatu dute. Landare eta hazi haietako batzuk gaur
|
egun
ere jaten dira, eta, gainera, sutan egin zituztelako aztarnak aurkitu dituzte. Horrenbestez, inguruan zituzten landare jangarriak aukeratzeko eta digeritzeko errazagoak izan zitezen haiek eraldatzeko gai zirela baieztatu dute ikertzaileek.
|
|
|
Piztia gustatzen zitzaidan batez ere, haren samina ulertzen nuelako. Gaur
|
egun
ere, zirrara eragiten dit aipatzen dudanean.
|
|
|
Bai, gaur
|
egun
ere ahaleginak egin behar ditut ia ulertzeko, garai hartan ulertzen nuen bezala, gizon bat egon zitekeela aste osoan irribarrerik ezin egiteraino lurjoa. Neu ere halaxe nengoen, ordea.
|
|
2020
|
|
|
Eta ospatzen genuke honezkero. Ez bakarrik euskal eleberrigintzaren ordularia garaiko korronte literarioekin sinkronizatu zuelako; gaur
|
egunetik
ere oroi, 50 urte, irakurketa erabat freskoa eskaintzen digulako orobat.
|
|
|
Nik ez dakit nola iritsi zen Agota Kristof euskarara. Esan nahi dut, mundu mailako izen ezagun bat izan gabe gaur
|
egunean
ere ez da, nahiz inon irakurri dudan inoiz Nobel sarirako hautagai izan dela, Espainiako liburu merkatuaren bermerik izan gabe eta oraino da autore bat Espainia aldean nahikoa gaizki tratatua, nola baten batek hartu zuen 1997an Kristof euskaraz emateko deliberoa. Esango didazue Frantzian Le grand cahier argitaratu eta berehala izan zuela jesukristoren arrakasta.
|
|
|
Izan ere, garai hura bisagra moduko bat izan zen, oraindik guztiz joan ez den eta oraindik guztiz etorri ez den garaiaren arteko denbora bat, paradoxaz betea. Gaur egungoa bezala, alegia; gaur
|
egun
ere badugulako aldaketa momentu historiko batean bizi garen irudipena edo susmoa. Hauxe da nire gogoetaren abiapuntu nagusia.
|
|
|
Halere, gaurko ikuspegietatik behintzat, esaeraren mezua ahozkotasunaren balioa gutxiesteko erabili arren, latindarren artean sortu zelarik, aldiz, idazkiaren aldean ahozko ekoizpena goratzeko izan zen zabaldua, zeren, hala orduan nola
|
egun
ere, berbak munduan zehar" hedatzeko" inolako kontrolik gabeko gaitasuna baitute. Irazu bertsolaria, beraz, unibertsitateko egoeraz kezkaturik agertu ohi da.
|
|
|
Har dezagun, adibidez, Javier Marotok (PP) Gasteizen etorkinez esaten zuena eta
|
egun
ere diru laguntzen inguruan esaten duena. Horri arrazionalki soilik datuekin erantzuten badiozu, jendeak agian gauza bera pentsatzen jarraituko du.
|
|
|
Gurasoen etxea zenetik pasatuko zen, Tolosatik, eta gaua han igaroko zuen. Agian hurrengo
|
eguna
ere bai, oraindik goiz izango baitzen inork haren falta sumatu aurretik. Biharamunean bertan idatziko zuen sailera, egun batzuetan eskolak bertan behera utzi zituela abisatuz, xehetasunik eman gabe; gero gerokoak.
|
|
|
Orduan moztu zion ikasleak, non kokatu ia hasieratik bi ildotan aldi berean aritzen ziren idazleak, Maupassant edo Quiroga adibidez? Gaur
|
egun
ere...
|
|
|
Carlos V. eta Felipe II.arekin inperio handia izan (Gaztela Aragoi Nafarroaren inbaditzaile lehenago) eta Europan eta Amerikan gainbehera etorritako inperioaren eta frankismoaren historia eta herentziaren aztarnak ditugu, noski;
|
egun
ere errautsetatik berpizten ikusiko bagenitu bezala.
|
|
|
Azken urteotako bilakaera politikoagatik, kasik oharkabean, parekatu ohi ditugu Nafarroa eta Valentzia, edota bateko egoera politikoak bestekoa ekarri izan digu gogora. Oraintsu arte bietan eskuin espainola izan da nagusi, eta
|
egun
ere antzeratsu, eta ahaleginak eta bi egin ditu eskuin espainolak, bertako nafar erregionalisten laguntzarekin, Nafarroa EAEtik albait gehien bereizteko, eta era berean Valentzia Kataluniatik eta gainerako Herrialde Katalanetatik. Baina historiaren eta egoera politiko kultural linguistikoaren aldetik pareka ote litezke?
|
|
|
Harrigarria edo lotsagarria dena da Unamunoren diskurtso arrazistarekin Bilboko burges liberalak entusiasmatu eta harropoztu izana, eta gero ideia horiek Espainiako intelektualen eta kazetarien artean guztiz zabaltzea (Ortega Gasset, etab.). Unamunoren ideiek euskararen ezdeusaz eta baztertu beharraz itzal luzea izan dute, eta
|
egun
ere badute. Ondo dago jakitea arrazismo mota baten oinordeko direla, eta horren aurka ari garela euskararen defentsa teorikoan eta praktikoan dihardugunean!
|
|
|
Baldin eta Carmen Garcia Pellon zigortzen badute, edo hain duinki defendatzen ari den bere egian atzera egitera behartzen badute, beste seinale bat gehiago izango da 36ko gerrak ekarritako eskuineko benetako iraultzak badirauela
|
egun
ere, eta 1978ko erregimenaren ahulezia eta gainzuriketa inoiz baino agerianago erakutsiko luke.
|
|
|
Ni neu, garai hartan jaioa izaki, oso arrazoi sinesgarriak iruditzen zaizkit; errepresio giroa halakoxea baitzen 1978an (Digresiotxo bat zilegi bazait:
|
Egun
ere militarki okupatuak jarraitzen dugu; 5.000 guardia zibil eta 2.000 polizia, eta 1.200 soldadu armadakoak Hego Euskal Herrian. 8.200 gizon eta emakume armatu espainol.
|
|
|
Deblauki mutu geratu naiz, ez dut jakin zer galdetu. Olgak bai Txarlirekin bai nirekin izan zuen harremana eta Txarlirekin
|
egun
ere badu, baina inoiz norbait ondoan behar izan duenean Esther izan du euskarri, konparazio baterako abortuarenean, ez Txarlik ez nik ez genuen Olga Londresera lagundu, oker ez banaiz Txarlik Hendaian egin zezakeela, egin ziezaioketela aipatu zion, ba omen zuen berak klinika baten berri, berak lagunduko ziola, Olga ez zen fido, Londres hobetsi zuen eta bidaia hartan Esther izan zuen ondoan, gutak... Bai, kontu horietan igualak gara Txarli eta biok, ederki dakigu axolagabe jokatzen, menturaz, nik are zabarrago dakit.
|
|
|
She jartzen dute irratietan ahaztu Notting Hill, Julia Roberts eta Hugh Grant, baita Elvis Costello ere, eta gozatu Charles Aznavourren ahotsaz, baina hori ez da nahikoa izaten San Valentin eguneroko beste egun bat bezalakoa dela ahazteko: maitasunaren
|
egunean
ere hiltzen du maitasunak, urteko beste egunetan bezala. Pistoriusek lau tiro egin dizkio neskalagunari.
|
|
|
|
Egun
ere berdin segitzen dute guardia zibilek. Militarki jarduten dute, baina saiatu egiten dira okupazio militar baten itxura ez ematen.
|
|
|
Nongoa nintzen eta nolatan giltzapetu ninduten jakin nahi zuen hark, noski. Kontatu nion, eta, nire txanda heldu zenean, nolatan kartzelatu zuten galdetu nion, gizon zintzoa zela suposatzen bainuen eta,
|
egun
ere, hala zela uste dut. " Borda bat erretzea leporatu didate", esan zidan," baina nik ez dut halakorik egin".
|
|
|
Horrela Malaita, gaur
|
egun
ere, auzoko irletan (zibilizatuagoak hauek) soro lanetarako urteko dolarretan kontratatzen dituzten langileen bila ibiltzen diren biltzaileentzat lekurik onena da. Irla horietako biztanleak zibilizazioak gehiegi kutsatu ditu soro lanetan ibiltzeko.
|
|
|
Salomon irla multzokoak hizkuntzaz melanesiarrak diren bitartean, Lord Howe atoloi bat da, eta bere biztanle eta hizkuntza polinesiarrak dira. Biztanleak, Polinesiatik sartalderantz gaur
|
egun
ere jarraitzen duen emigrazio mugimenduari esker etorritakoak dira. Bertakoak kanoetan hego sortaldeko haizeek bultzaturik iristen dira itsasertz horretara.
|
|
|
Bazkaria bukatu eta gero, Keola larrera joan zen, bere burua ezkutatzera. Hurrengo
|
egunean
ere fikzio berdina errepresentatu zuen tribuaren aurrean, eta, horregatik, bere emazteak zera esan zion:
|
|
|
Arteagan bada betidanik klausurako komentu bat, eta bertan bizi diren mojen bizimodua lanaren eta lasaitasunaren artean garatzen da. Horrela izan da beti, eta horrela da gaur
|
egun
ere. Egun hogeita hamar moja bizi dira Arteagako komentuaren murruen arteko gizarte ttiki eta itxian.
|
|
2021
|
|
|
Orduan ere Luzaro jarraian gogora etortzen zait, etxe atzean genuen Izarra haitza, inguruko pagadi sarri ederra eta nire gurasoen etxetik gertu gertu, baina apurtxo bat beherantzago, itsaso gainetik ere altxatzen zen Luzaro herriko etxe multzoa, herriaren ekialdeko ertzetik itsasoraino sartzen zen ibai meharra eta inguruko gainerako mendi eta haitzetako harizti zaharra eta arte zein gorosti bakan herabe batzuk ere bai. Gaur
|
egun
ere jaioterriaren oroitzapena oso bizia eta batik bat zolia omen da nire baitan, ezin besterik esan hain gogoko eta gogoan dudalarik. Baina ez dut inolako meriturik, hainbeste auzokideren aldean, agian gaur egun gehienen aldean; lurra nekazariarentzat eta itsasoa marinelarentzat, hor dago gakoa, antzinako lege betiereko eta mutaezina, txikitakoa, gure etxean hamaika aldiz entzundakoa ere.
|
|
|
Nik beti" dugu" esaten dut nire piano jole lanean Sergyren zuzendaritza ezinbestekoa baitzait, gutxienez pieza bat noiz eta nola behar bezain bikain prestatuta dagoen erabakitzerakoan. Bestela ez naiz gauza inoren aurrean joka jarduteko, ez behintzat Sergyren onespena lortu arte, gaur
|
egun
ere ez oso aspaldi nintzen neskatoak zituen beldur berberak ditut eta.
|
|
|
Gipuzkoako kostaldeko herri guztiak aztertu eta gero Luzaro aukeratu zuen, zergatia ezin izan nuen inoiz asmatu, baliteke bertan bilatzen zuen lana eman ziotelako edo. Hiru urtez geroago, aipaturiko kontserbategian etengabe lan egin ostean, eta gaur
|
egun
ere ezinbesteko dirua nondik atera zuen oso ondo ez dakidala, ez dakigula, beharbada nire ustez gure aitonak azkenik lagata, baina gure aitak sekula ez aitortuta, Conservas de Pescados Abalos S.A sortu zuen. Eta orduan bai, orduan Luzarora heldu eta astebetera edo, bertako kaleetan gora eta behera ikusteaz ezagun zuen, eta bera zeharo liluratuta zeukan neskatoarengana jo zuen, berarekin, lehenengo aldiz eta inolako konpromisorik gabe, inguruko herri bateko zinemara gonbidatzeko asmoz.
|
|
|
Aitortu ere, aitortu behar izan diot zer edo zer isildu nuela, gure aitak izan bazuela nolabait parte hartzerik politikan, Luzarokoan gutxienez zinegotzia izan zen aldetik. Gero saiatu behar izango naiz azaltzen gure aitaren parte hartze honen neurria, orduko erregimen faxistaren garaian izan arren gure aitak ez zuela bestelako konpromisorik izan, oraindik gaur
|
egun
ere herrian karlista garbi garbia zela esaten badiote ere azken hau egundoko bekatu ezin larriagoa balitz bezala, sumatzen ziela zetorren herritik zetorrelako. Hala ere, baliteke, gure aitak Luzaroren alde lan egiteko bakarrik zinegotzi kargua hartu zuela esanda ere, Sergy sinesgogor geratzea, nire aitzakiei muzin eginez susmotan.
|
|
|
Jakina, herri txikietan ahoberoena, harroputzena, bortitzena, beti nagusi, eta gainontzeko guztiak honekin ondo konpontzeko, inolako arazorik edo ez izateko, seinalatua ez izateko, men egin behar, otzan otzan eta isil isilik. Horrela izan da orain arte, eta jakin nahi nukeena gaur
|
egun
ere berdin darraien ala ez, gaur egun ere betiko ahobero, harroputz eta bortitzok, gure aita hiltzeko agindua eman edo parte hartu zutenak, gaur egun nire herriaren borondatearen jaun eta jabe diren ala ez. Tamalez, nire koinatak esan diezadakeen bakarra telefonoz hots egin zidan zinegotzi gazteak betikoekin zerikusirik ez duela, eta Euskal Herrian gertatutako azkeneko basakeriak zirela-eta berak eta bere alderdiko zinegotzi kide guztiek salatu eta betikoei mozio baten bidez sala zitzaten erregutu zieten.
|
|
|
Jakina, herri txikietan ahoberoena, harroputzena, bortitzena, beti nagusi, eta gainontzeko guztiak honekin ondo konpontzeko, inolako arazorik edo ez izateko, seinalatua ez izateko, men egin behar, otzan otzan eta isil isilik. Horrela izan da orain arte, eta jakin nahi nukeena gaur egun ere berdin darraien ala ez, gaur
|
egun
ere betiko ahobero, harroputz eta bortitzok, gure aita hiltzeko agindua eman edo parte hartu zutenak, gaur egun nire herriaren borondatearen jaun eta jabe diren ala ez. Tamalez, nire koinatak esan diezadakeen bakarra telefonoz hots egin zidan zinegotzi gazteak betikoekin zerikusirik ez duela, eta Euskal Herrian gertatutako azkeneko basakeriak zirela-eta berak eta bere alderdiko zinegotzi kide guztiek salatu eta betikoei mozio baten bidez sala zitzaten erregutu zieten.
|
|
|
Tamalez, bazegoen aipatu dudan jende pila, gure aita, Conservas Abalos lantegiaren jabea, eta baita, edo agian horregatik bereziki, Francoren garaiko zinegotzia izanagatik lehen azpimarratutakoaren edo ez dakit zer gehiagoren erruduntzat zutenak. Ez dut ezer espero gure aita aintzakotzat, hots, gizakumetzat hartzen ez zuten kaskagogor edota astakirten guztiengandik, ziur aski gaur
|
egun
ere orduko lelo berberei eusten diete, agian apurtxo bat eztiago, disimulatuago, garaiak nahikotxo aldatu baitira, ala itxuraz behintzat, baina mamiaz ez dakit horrenbeste. Bestela ezin da ulertu sasikume horiek oraindik ere herrian daukaten indarra, zinegotziak azaldu didanez bigarren taldea udalean, eta besteak beste bere anaia kuttuna, gure aita garbitu zutenetariko bat, atxilotu, auziperatu, kondenatu eta pare bat urtez bakarrik espetxean egon eta gero kaleratu egin zutena.
|
|
|
Baina, gure ama aurrean ez nuela, nire Satie maiteari atxikitzen nintzaion. Gaur
|
egun
ere bakarka jo beharrean nago, nire senarrari ez baitzaio nik publikoaren aurrean jotzeko bezainbeste gustatzen. Zergatik hautatu zenuen ostiraleko kontzertuko lehenengo zatirako, senartxo, behin berriro Beethoven ospetsuegia.
|
|
|
Hortaz, pozaren pozez ez egin arren, udaletxeko zenbaitek nahitaez aitortu behar izan du domina hori behar baino merezituago dudala, oso gutxitan azaltzen baitira luzarotarrak nazioarte mailan, ez baldin bada, jakina, terrorismoarekin lotuta dagoen zenbait albistetan, gure aitarenean bezala. Eska niezaioke, beraz, dominaren emaitza mendeku gisa hartzeko, berak ere merezi du, dezente sufritu egin du Udaletxean, oraindik gaur
|
egun
ere bertan dauden zenbaitzuen erruz, esan liteke hauei esker herritik alde egin behar izan zuela, eskatu babesa ukatu egin ziotelako, ia ia jaso zuen erasoaren erantzukizuna bere gain laga egin zuten-eta. Dena dela, ziur nago, ni Luzaroko gorazarrera lagundu ezkero, urte askotan gure kontra ari ziren zenbaitzuen aurpegiaren itxurakeria ikusita biziro gozatuko duela.
|
|
|
Edonola ere, badirudi zinegotziaren begietara nazioarteko sari garrantzitsu bat irabazi duen piano jole luzarotar bat bakarrik naizela, hain zuzen ere betidanik izan nahi izan dudana, nire bizi osoan izaten saiatu naizena, ni definitzen nauen gauza bakarra jaioterriaren, sendiaren edo edozein gauzaren oso gainetik, piano jole bat, luzarotarra ala ez, horrek ez dit batere inporta, sekula ez dut gogoan izan, eta ez dut ere orain izango. ...spaldiko esamesok ia ia ahaztuta dauzkat, eta ez da harritzekoa txikitan, Luzaron bizi nintzela, ez bainuen gure familiaren kontura esaten ziren hitz gorrietan, gezurretan, maltzurkerietan, sekula erreparatzen, beti zaharren kontuak zirelakoan, ni ere bai, hain justu ere, nirekin zerikusirik ez zutenak, are gutxiago pianoa jotzearekin, dagoeneko ondotxo argi utzi izan baitut pianoa zela, dela gaur
|
egun
ere eta betiko, gogoan dudan ezinbestekoena, batez ere pianoa behar bezain zuzen eta txukun jotzea, orduan ere, Luzaron nengoela, kezkatzen ninduen gauza bakarra.
|
|
|
Gorputza bakarrik dut aretoan, gogoa ostera nire aitaren hilketaren egunean, begira ditudan aurpegi gehienak bazeuden egun hartan gure aitaren gorpuaren ondoan, gaur ez bezala, txaloka ari direla, egun hartan aurpegi gehienok isilik zeuden, beste batzuk, ostera, ez zeuden, ezkututan zeudelako edo agian gure aitaren heriotza xanpainaz ospatuz, euren kideek kartzeletan ohi dutenez, hiltzaileei nolabait, bai estrategikoki, bai gogoz, lagundu egin zietenak. Horiek dira orain faltan sumatzen ditudanak, egia esan, alkate eta zinegotziekin batera egotea espero nuen, udal honetan gaur
|
egun
ere bigarren indar politikoa direla baitakit, oraindik ere izugarrizko indarra dutela luzarotarren iritziak baldintzatzeko zein gaitzesteko. Baina ez ditut ikusten, badirudi ez direla etorri, ez dutela Luzaroko enpresa gizonik arrotz, aberats eta faxista porrokatuaren alabari egingo zaion gorazarrean parte hartu nahi.
|
|
|
Orain konturatzen naiz azken aurreiritzi honen zentzugabekeriaz, guztiz musikazalea den Europaren Erdialdeko hori, musikariok zein musikazaleok mistifikatu egin duguna, ez baita inoiz izan ere oso lurralde garbia moralari dagokionez. Miresten nituen lurralde horietan mota guztietako gehiegikeriak suertatu egin baitira Historian zehar, gertatzen ari dira gaur
|
egun
ere, kanpokoa onartzen eta integratzen inoiz enbarazurik gabe jakin izan ez duten gizarte batzutan. Eta hala eta guztiz ere, bertan musikaz, musikaren izpiritu ahalguztidunaz blai egin nintzen inon ez bezala, bertan inon ez bezala jorratzen lortu egin baitute delako izpiritua.
|
|
|
zeretan; hango buruzagier daude gehienik, gaur den
|
egunean
ere, Nabar Goiti probintzia zabaleko
|
|
|
Zer harritzekoa ordean? Ez duguia Biarritzen berean ikusten, oraiko
|
egunean
ere, horrenbertze?
|
|
|
Garai hartan nik mota askotako zentzugabekeriak zein sinplekeriak sinistu egin nituen, egia esan, gure herri txiki eta itxi honetan, edonon bezala ere, jende asko antzeko zentzugabekerien alde egon zen, eta gaur
|
egun
ere alde daudenak ez dira gutxi, horra hor sugearen azken hatsak, aurrenekoak bezain pozoitsuak badira ere, garai hartan nik egindakoari oraindik eusten diotenak ere bai: pistolariek behar beste informazio bildu euren lana albait arinen eta garbien bete dezaten.
|
|
|
Bertoko askori ere gogor xamar egiten zaigu, nahiz eta geure garaian, aspaldi aspaldi neure kasuan, edo horrela behintzat gogoan izan nahi dut, balkoi azpiko heroi harroputz eta giro berean edo euren borrokan ere parte hartu. Dena dela, eta herri hau ondotxo ezagututa, ezin du inor harritu gaur
|
egun
ere hain ugari diren bortizkeria zaleok hau bezalako herri batean duten indarrak. Hau bezalako herri batean edo geure hiriburuetako zenbait auzo txikitan badago indarkeria gorapaitu eta lagundu egiten duen hainbat sasikume, basapiztia.
|
|
|
Eta halaxe jarraitu du gaur
|
egun
ere. Besoak biltzen du garia, hark biltzen ditu fruituak, hark ehizatzen eta arrantzan egiten, ahoak zer jan izan dezan.
|
|
|
Hurrengo
|
egunean
ere berriro bidali zuen bere morroiteria hiriko denda guztiak eraitsi zitzaten; baina a zer harridura handia noiz eta ikusi zuenean bezperan hutsik utzitako biltegiak merkagaiz mukuru eginda zeudela berriro, magiaz eta aztikeriaz bezala. Hirugarren egunean, berriro gauza berbera gertatzen zela ikusirik, amorruz eta aiherkundez, Novgorod bera baino ahaltsuagoa zela iruditu zitzaion, eta erabakia hartu zuen Moskuko merkagai guztiak erosi eta urrutira eramango zuela bere negozioa, beldur baitzen apustuko hogeita hamar mila errubloak galdu behar zituela.
|
|
|
Euskerearen aldezkuntza ederragorik ezin entzun leike"; desberdina da egoera G. Muxikarenaren aurrean, ordea: " gipuzkera garbiz itz egin arren, an gengozan guztiok ederto ulertu geuntson" (1984, 147 or.; g.l.e.). Harrigarriro, gurean, gaur
|
egun
ere kontzesio partikulak eta aurkaritza horiek hizkuntza bereko aldaerei jarri ohi zaizkie, eta ez hizkuntz sistema desberdinei.
|
|
|
Eleberrian barrena eta baluke horrek paralelismorik
|
egun
ere Agirrek une historiko zehatz bateraino baizik ez du ulertu nahi eta ez du ulertzen Euskal Herrian frankoek abian duten kolonizazio prozesua. Eta une hartarainoxe eramaten du kolonizazioaren aurkako defentsa guduen legitimazioa, ez gehiago.
|
|
2022
|
|
|
Oker ez bahago Ambaton igo duk, Bañosera ordubete luze falta zela artean.
|
Egunonik
ere ez dik esan andreak, heuk ere ez (badakik askotan ez dela antipatia edo zakarkeria kontua, arrotz itxura ikusi eta ausartu ere ez baitira egiten batzuk ezer esatera, ingelesez erantzungo diealakoan edo; baina tira, berak ez dik ezer esan eta heuk sakelakoari begira jarraitu duk). Bazkari legea egiten ari zuan igo denean, eta jaten segitu dik kilometro batzuk egin bitartean.
|
|
|
Ehungintza, zeramika, metalen lanketa. Gaur
|
egun
ere aurreratua iruditzen zaigun teknologia, arlo horietan. Eskultura eta pintura.
|
|
|
Baina ametsek amets izateari uzten diote betetzear diren horretan bertan, eta, nire kasuan, ez nintzen iritsi hona biba gogorrik jotzeko trenpurik onenean, iritsi ez nintzenez! Hamar orduko autobusaldiak eta bizpahiru egun lehenagotik nerabilen sukarrak zuzenean ohera errenditu ninduten, eta hantxe eman behar izan nuen hurrengo
|
eguna
ere. Gaur, berriz, kalera irten naizelarik, beste errealitate batekin egin dut topo:
|
|
|
C) Etxean gaurik ezta
|
egunik
ere ez dago.
|