|
2008
|
|
|
ZABALA, P.: Naturaren mintzoa(
|
egunez
egun, sasoien gurpilean). Alberdania
|
|
|
2000 Egutegi zabala, hilabetez hilabete eta
|
egunez
egun eguraldiaren gainean iruz
|
|
|
Eta, ematen ez dizkigunean, guk, euskal dunok, hitzak mailegatuz, egokituz eta sortuz, ematen dizkiogu euskarari behar dituen hitzak. Horrela eginez doa
|
egunez
egun euskal hiztegia, hiztegi hori ofiziala ez bada ere, eta batu izaera zalantzazkoa badu ere. Euskaraz bizi nahi dugu, eta, horretarako, inguratzen gaituen eta erabiltzen dugun oro izendatzeko, hitzak behar ditugu.
|
|
|
Oro har, almanaken eta zehazkiago egutegi takoen katalogatzeak, eta izandakoen bilduma osoak jasotzeak, aparteko zailtasunak dituzte, arrazoi ezberdinengatik: a) Luzaz iraundakoek, tituluz maiz aldatu izan dira (argi talpen beraren segida ezkutatuz), b) Urte jakin baterako balioa zutenez, jen deak ez ditu gorde izan, c) Takoak, gainera,
|
egunez
egun azkeneraino desegi teko sortuak dira, eta liburutegietan ere ez dira jeneralean gorde izan3.
|
|
|
honen bidez euskal izendegi asmatu berria hedatu nahi zuelako. Miren, Koldobika, Kepa> eta Josu> aipatu zituen, adibidez, hitzaurrean, eta gero gainerako guztiak bildu
|
egunez
egun. Mende bat geroa go gureak ditugu izen horiek, sortzaileak nahi izan zuen bezala.
|
|
|
Denboraren harian,
|
egunez
egun orriak galduz joan ohi dira egutegi tako hauek; horretarakoxe asmatuak dira izan ere. Izaera horren ondorioz, Arantzazun bertan ere ez dago bilduma osorik (gipuzkerazko/ batuari
|
|
2010
|
|
|
Ekainaren 26an, berriz, 5.000 laguneko manifestazioa egin zen Baionan, baina lau gose grebalarien egoera gero eta larriagoa zen. . Oso gogorra zen ikustea lau lagun haien osasuna nola okertzen zen
|
egunez
egun?, Garaten hitzetan.
|
|
2013
|
|
|
Lagun gaitzazue hortik.
|
Egunetik
egunerat, orenetik orenerat heda ditake gudua. Uste gabean, hedatuko da, sua mendian hedatzen den bezala.
|
|
|
Abuztuaren 24an bururatu zen Charleroiko gudua, frantsesen eta ingelesen porrotarekin.
|
Egunez
egun, kilometro anitzez egin zuen gibelera Frantziako armadak. Joffrek Seine ibairaino gibelatzeko agindua emana zuen, Alemaniako armadak ez zitzan inguruak suntsi, aurreikusia zuten gisan.
|
|
|
Infanteria Erregimentua
|
egunez
egun joan zen gibelera: Villiers, Fourmonon, Nouvion oihana, Voulpaix, Séry lès Mézières eta abar.
|
|
|
Alemanek gibelera egin zuten, eta Euskal Herritik joandako soldaduek aitzina egin zuten, nahiz eta oraino ere alemanen bonbardaketak jasan behar zituzten. Urriaren 12tik 22ra beste borroka batzuetan parte hartu behar izan zuten euskaldunek, gero eta iparralderago igoz,
|
egunez
egun, Laonetik iparraldera.
|
|
|
Hori erranik, 1914tik landa, astero, «Berriak egunka» sail bat sortu zuten, artikulu nagusitik landa agertzen zena. Sail hartan, gerlako berriak kontatzen zituzten,
|
egunez
egun. Gertakarien antolaketa kronologiko hura bitxi izan zitekeen, ostegunean gertatu zen zerbaitek jadanik ez zuelako baliorik ostiralean; baina berri zaharrak eta berri berriak nahasten zituzten, bata bestearen ondotik. Ez zuen inporta ostiraleko berriak bezperakoa baliogabetzen bazuen.
|
|
|
Ez zuen inporta ostiraleko berriak bezperakoa baliogabetzen bazuen. Irakurleek gerlako berriak
|
egunez
egun jakin nahi zituzten, hala galdegin omen zuten, Eskualduna k 1914ko abenduaren 11ko zenbakian azaldu zuenaren arabera.
|
|
|
Han egunbat iragan ondoan, berriz abiatu ziren Grezia aldera, hala nola hilabetearen25ean. Ondoko etapak ez zituen
|
egunez
egun zehaztu, baina lehenik Pireoko portuan geldialdi bat egin zuten, gero Atenasera joan ziren, gero berrizere Pireora itzuli, handik Mudrosko portura. Han arratsalde batez egon ondoan, Salonikara abiatu ziren.
|
|
|
Horrek esplika dezake egunkarietan agertzen ziren artikuluen balio eskasa informazio aldetik. Eskualduna astekariak berriak
|
egunez
egun kontatzen zituenean, ez zuen anitzez gehiago kontatzen. Ez zezakeen.
|
|
|
Baina inon ez dugu aurkitu halakorik ukaiten zutelako aipurik, eta deusek ez digu ahalbidetzen halako ondorioen ateratzea. Dena den, egunean hiru aldiz zabaltzen ziren agiri haiek egunkarientzat zuten interesa bereziki; astekariek epe luzeagoak zituzten berri horien jakiteko, eta gainera, egoerak
|
egunetik
egunera guztiz alda zitezkeen.
|
|
|
Hori horrela izanik ere, Eskualduna berriak
|
egunez
egun argitaratzen hasi zen. Egun bakoitzari zegokion atalak lerro bakar batzuk baizik ez zituen hartzen, beraz, pentsa dezakegu beste egunkarietatik irakurri artikuluen sintesia zela euskarazko astekariak eskaintzen zuena.
|
|
|
1918ko udazkeneko artikuluak irakurtzean,
|
egunez
egun aitzinamendu handiak egiten ari zirela ageri da. Baina baikortasun hori izanik ere, Adéma editorial egileak ez zuen iragartzen gerlaren bukaera zenbait hilabete baino lehen.
|
|
|
Lagun gaitzazue hortik.
|
Egunetik
egunerat, orenetik orenerat heda ditake
|
|
|
1914ko abuztuan, Charleroiko porrotetik landa, Frantziako armadak Belgikatik gibelera egin zuen, ia Pariseraino. Euskaldunak ere baziren
|
egunez
egun gibelera joan ziren milaka soldadu horien artean. Soldadu batek zer erran zuen idatzi zuen Saint Pierrek:
|
|
|
Gudu hari buruzko zenbait xehetasun kontatu zituen Jean Saint Pierrek. 1917ko maiatzaren 18ko zenbakian,
|
egunez
egun kontatuzuen gudu hartan, euskaldunen erregimentuek egin zutena. Baionako 49 etaPaueko 18 Infanteria Erregimentuekborroka gaitza izan zuten maiatzaren4an eta 5ean, Kaliforniako goi lautadan (Plateau de Californie), Craonne herria alemanei hartzeko.
|
|
|
Ene iduriko, bazen zinkurina gehiago Aisne-ko eskualde hartan, hain luzaz tokiaren gainean egoiteak mintzen baititu azkenean gogoak, eta zainak hiltzen. Hemen aldiz, harritzeko da zoin laster
|
egunak
eguna iresten duen.1222
|
|
|
Lagun gaitzazue hortik.
|
Egunetik
egunerat, orenetik orenerat heda ditake gudua. Uste gabean, hedatuko da, sua mendian hedatzen den bezala.
|
|
2016
|
|
|
9 Astekari honetan,
|
egunez
egun, Ipar Euskal Herrian eskaintzen ziren antzerkigintzaren inguruko berriak, alegia bigarren gerratearen ondotik antzerkiaren antolatzeko egitasmo guziak bertan agertzen baitziren. 1944ean Piarres Lafittek sortua.
|
|
2021
|
|
|
Saizarbitoria, Andu Lertxundi, Bernardo Atxaga, etb.), beren hoberenean daude oraindik. Beste puntan,
|
egunez
egun, goizean agertu obra berriari egiten zaio besta, atzokoa –eta nola ez herenegungoa– ezin bestezko ilunpera igorriz. Idazleen ustez, komunikabideen erritmo zaintsua hartua du euskal literaturak.
|
|
|
Argitaratzaileen ondotik, literaturaren aipatzaileak ere aipatu behar dira, haiek baitzuten
|
egunez
egun eta argitalpenak agertu arau kazetetan eta agerkarietan euskal literatura argira ekarri. Pierre Lhandez (81) bestalde, bakar batzuk baziren kritikagintzan ari zirenak garai hartan.
|
|
|
" Antzutu samarrik dago euskal sorbide hau" irakur dezakegu Hitz Elkarketa/ 4 lanean, baina hala ere azpimarratzen da badirela aski bizirik dauden sorbideak, hala nola, zikloka zikloka, edo fasean fasean modukoak. Denbora eta neurria dira, oro har, bikoiztapen mota honen bidez aditzera ematen ditugunak; eta marraz elkarturik ematen ditugu bi osagaiak. apurka apurka, arrastaka arrastaka, banaka banaka, bazterka bazterka, tarteka tarteka, txandaka txandaka; launaka launaka aldian aldian, arian arian,
|
egunean
egunean, ekinean ekinean, ezarian ezarian, lekuan lekuan, onean onean, unean unean; banan banan aldiro aldiro, egunero egunero, jaiero jaiero c) Indargarriak. Morfologiaren ikuspegitik egitura bat baino gehiago aurkituko dugu ondoko adibideetan, baina esanahiak ematen die bateratasuna guztiei.
|
|
|
5 Hitz Elkarketa/ 1 liburuak ‘amredita nahasi’ deitzen die beste hauei (eta, beraz, bikoiztapenetan sartzen ditu): onez onean, pozaren pozez,
|
egunetik
egunera. Lexema bera da bi osagaietakoa —hemen legoke bikoiztapenetan sartzeko arrazoia—, baina osagai bakoitzak hartzen du postposizio atzizkiren bat.
|
|
|
Hor sartzen dira ordurik ordu, asterik aste, urterik urte eta abar.
|
Egunik
egun esaera adberbialak hiru esanahi ditu (OEH): ‘egunero’ (egunik egun ateratzen da egunkaria); ‘egunetik egunera gehiago’ (egunik egun aberatsagoa da); ‘egun batean eta hurrengoan ere’ (egunik egun neure bizia erretzen ari naiz).
|
|
|
Egunik egun esaera adberbialak hiru esanahi ditu (OEH): ‘egunero’(
|
egunik
egun ateratzen da egunkaria); ‘egunetik egunera gehiago’ (egunik egun aberatsagoa da); ‘egun batean eta hurrengoan ere’ (egunik egun neure bizia erretzen ari naiz).
|
|
|
Egunik egun esaera adberbialak hiru esanahi ditu (OEH): ‘egunero’ (egunik egun ateratzen da egunkaria); ‘egunetik egunera gehiago’(
|
egunik
egun aberatsagoa da); ‘egun batean eta hurrengoan ere’ (egunik egun neure bizia erretzen ari naiz).
|
|
|
Egunik egun esaera adberbialak hiru esanahi ditu (OEH): ‘egunero’ (egunik egun ateratzen da egunkaria); ‘egunetik egunera gehiago’ (egunik egun aberatsagoa da); ‘egun batean eta hurrengoan ere’(
|
egunik
egun neure bizia erretzen ari naiz).
|
|
|
zerbait bizitzeko ondasun al ote zezaketen iduki, ez bakoitzaren izenian, baña guztien izenian? Au esaten zuten,
|
egunetik
egunera ugarituaz zijualako praile txikienen taldia (Beobide).
|
|
|
(Agirre), ‘inoiz ere ez’ esan nahi du. Egunero ere egun etik sortzen da, baita
|
egunean
egunean, egunez egun, egunetik egunera, egungo egunean esaerak ere. Eta egundaino.
|
|
|
(Agirre), ‘inoiz ere ez’ esan nahi du. Egunero ere egun etik sortzen da, baita egunean egunean,
|
egunez
egun, egunetik egunera, egungo egunean esaerak ere. Eta egundaino.
|
|
|
(Agirre), ‘inoiz ere ez’ esan nahi du. Egunero ere egun etik sortzen da, baita egunean egunean, egunez egun,
|
egunetik
egunera, egungo egunean esaerak ere. Eta egundaino.
|
|
|
Baina hori ez da hola: Neure buruak
|
egunetik
egunera kezkatzen nau; Zure buruak zoratzen zaitu; Oihanean sartu eta galdu naiz, baina azkenean neure buruak gidatu nau... Tradizio idatzian ez dugu holako adibiderik aurkitu, baina perpaus horiek gramatikalak dira, eta ez dira halakoak falta egungo testuetan:
|
|
|
Irudiaren planoaren paralelo dauden zuzenkien zabalera, zuzenki horiek errealitatean urrunduz joan ahala, txikituz doa irudian (J. Zabaleta); Gai jakin batean, material berezi batean murgildurik, bestalde,
|
egunean
egunean handituz doa denboraeta lan inbertsioa (Juan Garzia).
|
|
|
26.6.1.2.1d Gertakari baten gradualtasuna agerian emateko, iraganaldian ere [tu (a) z+ joan] perifrasia erabiltzen da: Konfiantza zuen, baina bere aitaren sumina handituz zihoan
|
egunetik
egunera, kondenatuak hiltzeko eguna hurbildu ahala (Rey); Barrualdera, autoritatea galduz zihoan, baina kanpoaldera ez zirudien ahala urrituz zihoanik (Iñurrieta).
|
|
2023
|
|
|
Jean Baptiste Orpustan28 irakasleak goresten du P. Esarte Muniainek egin dako lana (ESARTE 2001), Nafarroako konkistaz egiten duen kontakizuna. Izan ere, ia ia
|
egunez
egun kontatzen baitu Nafarroan gertatutakoa. Artikulu batean J. B. Orpustanek Esarte Muniainen lanaren laburpena eskaintzen digu frantsesez29.
|
|
|
Egitasmoaren helburuak bete daitezen, Euskal Herri osoko ikastetxeetan dabiltzan bertsolaritza irakasleak elkarlanean eta era koordinatu eta jarraituan formatzen dira, programaren kalitatea
|
egunetik
egunera hobetzen jarraitzeko asmoz. Irakasleek bertsolaritzaren eta bertsogintzaren ikasprozesua etengabe behatzen eta ikertzen dute, haien jardunean erabilitako metodo didaktikora egokituz.
|