|
2007
|
|
|
3. Kulturak gugan eragina duen eran, guk ere eragiten dugu kulturan, sortu eta moldatzen baitugu. Kultura ezberdinetatik jasotzen dituen joerak hartu eta moldatuz, komunitateek arazo edo bizipenen aurrean jokatzen duten moduak egokitzen ditu kulturak
|
egunik
egun. Norabide bikoa da beraz pertsonen eta kulturen artean dagoen harremana, kulturak komunitatearengan eragiten baitu eta komunitateak ere eragina baitu kulturarengan.
|
|
2011
|
|
|
egia da hori. karl w. deutsch en azalpenak ez dira, xehetasunak gora-behera, batere okerrak13 Azken berrehun urtean zer gertatu den argi dagoelarik gatozen hurrengo puntura: zer ari da azken hamarkadotan gertatzen eta orain bertan,
|
egunetik
egunera, zer joera ari da gailentzen? 1800etik 1950 ingurura arteko joera hura al da europan, orain ere, gidari?
|
|
2012
|
|
|
Lehenik eta behin, gure hizkuntzarekin gertatzen dena baloratzerakoan, ezin dugula ahaztu testuinguru orokorra. Mundializazioaren, uniformizazio kulturalaren eta estatu hizkuntza indartsuenen hegemoniaren eskutik, hizkuntzak desagertzen ari dira
|
egunez
egun munduan. Ildo horretan, eta gureekin alderagarriak diren datuak ez ditugun arren, ez dago zalantzarik azken 20 urteotan euskarak izan duen bilakaera munduko gainerako hizkuntza gutxituek izandakoarekin alderatuko bagenu, gureak pozik egoteko moduko datuak liratekeela, bere guztiekin.
|
|
2016
|
|
|
Horiek dira euren ohiko errutinak euskaraz. Horiek dira euren hizkuntz praktikak eta hortik, elikatuko dituzte euren bizipenak eta, garrantzitsuagoa dena, euren bizitako identitatea (Terradas 2009),
|
egunez
egun eta tokian tokiko sortzen eta garatzen dena; pertsonen bizitzaren erdigunea betetzen duena eta bere testuinguruari, bere harremanei zentzua ematen diona.
|
|
|
Aldagai horietariko hainbat nekez (osorik edo nagusiki) hiztun herri ahularen kontrolpean izango dela jakinik, aldian aldiko aldakuntza prozesu horiek gorabehera zein dira hogei bat urtera begira gure artean plantea litezkeen lehentasun irizpide basikoak473? d) Euskara indarberritzeko saio zabalaren altzoan zer leku, eta zer lehentasun, dagokie
|
egunetik
egunera ahulduago ditugun arnasguneei. Zer elementu ekonotekniko, soziokultural, lurralde antolamenduzko (tartean etxegintza) eta juridiko hartu behar dira kontuan, hein batean bederen kontrolpean gordez, hizkuntzaren azken gotorleku naturalotan ere, azken hamar hamabost urteotan gertatzen ari den bezala, euskaltasun beteak nabarmen behera egin ez dezan?
|
|
|
Euskara indarberritzeko saio zabalaren altzoan zer leku, eta zer lehentasun, dagokie
|
egunetik
egunera ahulduago ditugun arnasguneei?
|
|
|
Kontua da hortik kanpora indarberritze sendorik bideratzea askoz zailagoa dela. Indar guztia edo indar gehiena espazio soziofuntzional berriak sortzen eta espazio geofisiko" galduak" berreskuratzen jartzea ez da hortaz arrazoizkoa, zer mantendu (eta, hartatik abiatuz, zer garatu eta zer zabaldu) badagoenean eta mantentze lan hori
|
egunetik
egunera premiazkoago bihurtzen ari denean. Arnasguneen ezin ordezkatuzko lehentasuna behin eta berriro azpimarratu beharra dago:
|
|
|
Argi dago beraz, ahuldutako hainbat eta hainbat hizkuntza FELen ustez zergatik galtzen ari den: a) the impacts of urbanization, b) Westernization, c) (constant growth of) global communications, d) discriminatory policies eta e) population movements." Hots, bost motibo horien baterabilduzko eraginak
|
egunetik
egunera ahulduagorik dauzka milaka hizkuntza (milaka hizkuntza horien sorburu, oinarri eta agerbide diren hiztun herri), eta belaunaldi gutxiren buruan (agian belaunaldi batean edo bitan) desagerrarazi egingo ditu. Eragin jakina dute bost motibo horiek ahuldutako hiztunherriongan:
|
|
2017
|
|
|
Kontsensuak bilatu behar dira, baina kontsensua ez da erabateko atxikipena izango, ezta aldaezina ere. Aurrera egin daiteke, kontsensu txikiak
|
egunez
egun eraikiz.
|
|
2018
|
|
|
Batez ere euskaldun dentsitate txikiena duten lehen eta bigarren gune soziolinguistikoetakoak, horietan baita nabarmenena goranzko joera. " Bilbo, Bilbo Handiko eta Uribe Kostako herri askotan ahalegin handi bat egiten ari dira
|
egunean
egunean, horregatik zor zaie begirunea, eta horregatik ez da behar mezu katastrofistarik", esan zuen Miren Dobaranek
|
|
2019
|
|
|
Gure historia, jakina, askoz ere konplexuagoa eta zailagoa da, baina eskubide osoa daukagu balioan jartzeko geure onena. Jarrera honen alderdirik onuragarriena munduan euskal kontzeptuaren narratiba positiboa indartuko dela eta
|
egunetik
egunera gauzak hobeto egitera behartuko gaituela da. Beste aukera nor garen ahaztea, nondik gatozen, norantz joan nahi dugun eta aberats berriak bezala jokatzea da, gu horrelakoak inoiz izan ez garenean.
|
|
|
Ikuspegi estrategikoa dugu edo noraeza estrategikoan murgilduta gaude? pentsa daiteke gauzak puzten ari naizela, baina frustrazio, nekea eta noraezean ibiltzen garelako sentsazioa (edo konstatazioa) areagotzen ari da
|
egunetik
egunera: "... ekintzaletasun hutsa" aipatzen dute batzuek (Zarraga, 2010:
|
|
2023
|
|
|
Izan ere, Eman Hegoak udalekuetan parte hartzen duten familiek euskararen aldeko hautua egin ohi dute eta hori izan ohi da haurra udalekuetara eramateko arrazoi nagusia. Horregatik, hain justu,
|
egunez
egun haurrak jaso eta udalekuetako dinamika behatzen dutenez, esanguratsutzat eman dira jasotako erantzunak.
|
|
|
Esperimentatu gura dugu, laborategia da hauxe, ez da inondik ere proiektu itxia. Ibiliaren poderioz, aldatu, moldatu eta errealitateari itsatsi da,
|
egunik
egun eta lanik lan" (Tximintx 2019).
|