|
2003
|
|
|
politikan, ekonomian, kulturan, t.a. euren buruen jabe izatea. Zoritxarrez, herri aberatsen eta atzeratuen arteko une edo bitarte hori haundiagotuz doa,
|
egunean
baino egunean haundiagoa da.
|
|
2004
|
|
|
|
Egunez
baino ederrago ta politago egon da hiria. Zuhaitzak eta loreak, biluzik eta negarrez, bazter guztietan ageri izan dira.
|
|
2005
|
|
|
Telefonoaren bestaldeko ahotsak esandakoari erreparau eutsan hurrengo. Argi egoan epe baten amaiera iragarten eutsala, hogeta hamar
|
egun
baino ez jakozala geratzen zeozer burutzeko. Burutu beharrekoa zer ete zan, amaitzear egoan epea zertarako ete zan, horreexek biok, ostera, ez egozan bape argi.
|
|
2006
|
|
|
Bilborainoko zatiari lar garesti eritxanez, handik arinago joan arren, ez eban sekula autopistea hartzen, beti kamino nagusitik joian. Artean, goizeko ordu horretan ez zan trafiko handirik ikusten, beharbada oporraldia zalako aurreko
|
egunetan
baino ibilgailu gitxiago ibilten zan. Holan, Iñigok, egunak ekarren sargoria ahal eban moduan saihestuz, oin lasaixeago etxetik kanpo, patxada ederrean eroian autoa.
|
|
2009
|
|
|
Amaitzeko, hainbat lekukori batu dieguna gogora dezagun. Lehen bedar usaintsu gehiago aurkitzen ei zen landaminetan gaur
|
egun
baino. Horren arrazoia, basoetatik askoz abere gutxiago ibiltzea izan litekeela esan digute.
|
|
|
Antzina, andreak, erditu eta ostean askoz egun gehiago egiten ei zituen ohean gaur
|
egun
baino. Elikadura ere ez zen egunerokoa izaten, oilo salda hartzen zuten egun askotan, janari arrunta jaten hasi aurretik.
|
|
|
Orokorrean, jaiotza berria, bataio
|
egunean
baino gehiago, amak elizara sartzea egin ostean ospatzen zuten. Egun horretan, etxean jan edana prestatzen zen, eta, horrela, erditzen lagundu zioten eta erditu ostean erregaluekin bisita egin zieten andreei, ama ume egin berriak gomita egiten zieten, esker sari.
|
|
|
Mungian ere antzinatik dago feria hamabostean behin, hilearen lehenengo eta hirugarren domekan. Sanantontxutan feria nagusia egoten zen eta ganadu gehiago ekartzen zuten garaitiko
|
egunetan
baino. Aste batean Basurtora joaten ziren eta hurrengoan Mungiara, Basurtoko feria Zorrotzara aldatu zen arte.
|
|
|
Apatx arteko gaitza sartu zenetik ezin izaten zituzten ardiak begiratu barik bost
|
egun
baino gehiago utzi. Ezpabere arrautzak egiten zituen gaitzak, arrak irten eta akabatu egiten zuten ardia.
|
|
|
Beste batzuen arabera, ohikoa izaten ei zen uzta txarreko urteetan, San Tomas
|
eguna
baino arean lehenago, gurdian euren ondasun guztiak zeramatzaten sendiak bidaiatzen ikustea. Errenta pagatu ezinik, ihesi, errentapeko beste etxe batera heldu guran.
|
|
|
Ondorioz, eta ahaztu barik lehengo sasoietan gaur
|
egun
baino askoz ume gehiago hiltzen zirela; erditzerakoan, umetan, istripuz... hiritik Jatabeko aldea etxeetara uriko asko heldu ziren, adoptatutako umeak.
|
|
|
Era berean, bariku edo zapatu ez ziren Garizumako egunak barauegunak ziren, bijilia egunak izan barik. Gaur eguneko eliz arauetan barau eta bijilia egunak Hauts eguna eta Bariku Guren
|
eguna
baino ez dira, eta bijiliaegunak urteko bariku guztiak, eta batez ere, Garizumakoak.
|
|
|
Mantzanila herri inguruko landaminetan hartzen zuten. Eta garai batean, lekukoek diotenagatik, gaur
|
egun
baino askoz ugariagoa zen. Egun ez ei da agertzen lehenago zegoen lekuetan.
|
|
|
Barruko arroparen erabilera gaur
|
egun
baino irregularragoa zen. Batzuk kuleroak erabiltzen zituzten gonaren azpitik eta beste batzuk ezer ere barik ibiltzen ohituta zeuden.
|
|
|
Egun berezietan (domeka, herriko jaiak, ezkontzak...) arropa dotore eta koloretsuagoak janzten zituzten gizonek behar
|
egunetan
baino.
|
|
|
Gauza baten aho bateko adostasuna erakusten dute Jatabeko berriemaileek: euren sasoian gaur
|
egun
baino askoz okela gutxiago jaten zen. Okela, batez ere, egun berezietako jakia zen.
|
|
|
Urte guztian hildakoen ogiek kopuru majoa osatzen zuten. Horrek, ogia lortzea
|
egun
baino gaitzagoa zen sasoiotan, zer esana ematen zuen herritarren artean.
|
|
|
Beste
|
egunetan
baino ordubete arinago jagi zan ohetik, eta kantu kantari jagi be. Heldu jakon Garbiñe emaztetzat hartzeko eguna.
|
|
|
Ez ziran ausartzen. Baina
|
egunean
baino egunean eztabaida eta matraka gogorragoak eukiezan eta, azkenean, bai. Nahi ta mundu guztiak jakin behar izan, ezkontzea hausi eta bakotxa bere bidetik joateko burubidea hartu eben.
|
|
2011
|
|
|
Gure lekukoek aho batez dinoe, egundo ez dabela goserik igaro. Gaur
|
egun
baino jateko mueta gitxiago egongo zan beharbada, baina egoanetik jaten izan ei dabe beti. Sasoian sasoikoa jaten eben.
|
|
|
Lazua eztarriko gatxetatik babesteko izaten zan. Lekuko batzuek egun horretan eta hurrengoan, San Blastxu
|
egunean
baino ez eben ipinten. Beste batzuek, ostera, bederatziurrena bete artean ez eben kentzen, eta ostean erre egiten eben, gaur egun egiten dan lez.
|
|
|
Baina urteko aldi seinaladuetan herriko jaiak dirala, senideak konbidadu datozan eguna dala, edo bestelako ospakizunen bat, edo aro ona egoalako momentu egokia zalako, etxe osoari garbi ikuzia egiteak aparteko garrantzia eukiten eban. Auzoko patroiaren
|
eguna
baino lehen, letxadie emoten jaken etxeko hormei, zuri zuri ipinteko; kare eta uraren nahasteari esaten jako letxadea. Etxekoek eurek egiten eben behar hori batzuetan; harginek beste batzuetan.
|
|
2012
|
|
|
Komuninoa gaur
|
egun
baino lehenago egiten zan. Horretarako ondo ikasi behar zan dotrinea.
|
|
|
Denporagarrenean joan bai, baina bazter baten egoten ziran besteak dantzan ikusten. Heriotzeari lotutako ohiturak gaur
|
egun
baino askoz bere zorrotzagoak ziran.
|
|
2013
|
|
|
Zentzurik estuenean hartuta, ostera, inauteriak hiru
|
egun
baino ez dira: igandea, astelehena eta asteartea; horixe da orokorrena.
|
|
|
Zentzurik estuenean hartuta, ostera, inauteriak hiru
|
egun
baino ez dira: domekea, astelehena eta martitzena; horixe da orokorrena.
|
|
|
Lehen gazterik ezkontzen zirala dinoe lekukoek, eta ezkontzea prestetako gaur
|
egun
baino kopla gitxiago ibilten zala.
|
|
|
San Juan haretxa ezin izaten zan bederatzi
|
egun
baino lehenago kendu. Baina urte betean eukiten ebela be esan izan deuskue.
|
|
2015
|
|
|
Gozoena birigarroa ei zan, bigunena zan eta. Galeperra be bai, baina uda udan eta hamabost
|
egunean
baino ez zan egoten. Usoa be asko egoten zan artadietan eta.
|
|
2017
|
|
|
Zortzi
|
egun
baino lehenago, Barasoain Artxandan egoan.
|
|
2018
|
|
|
Lau katu ageri zirela kalean ikusi ahal izan zuen; etxe jagole zegoen antzinako antigualeko burdinazko hesi eder tartetik, igandeetan jendea arin etxeratzen ikusten zuen. Katinkarekin, ordea, beti ikusi ohi zuen telebista igandeetan, beste
|
egunetan
baino beranduagora arte, asteburuari eutsi nahian edo.
|
|
2023
|
|
|
Mungian be egin izan da feria, hamabostean behin, hilearen lehenengo eta hirugarren domekan. Eta, sanantontxuetan, feria nagusia egoten da, garaitiko
|
egunetan
baino ganadu gehiagogaz.
|