|
2000
|
|
|
Globalizazio hori prozesu historiko baten bidezagertu da. Hasieran, 70eko hamarkadan deslokalizazio produktiboak gauzatu ziren; eta estatu garatuetako zonalde industrializatuaren beherakadarekin, Asiako herensugeen gorakada etorri zen; hots, Singapur, Hego Korea eta Taiwan etorri ziren gero; eta azkenik, gaur
|
egun
Txinako Errepublika Popularrean bost zonalde ezberdinetaneta kostaldeko 40 hiritan dugun kapitalismo basatia.
|
|
2003
|
|
|
Merkatari arabiarrek eta feniziarrek Europara ekarri zuten Antzinaroan; askotan, kanelarekin nahasten da, nahiz eta honek baino usain biziagoa eta atseginagoa izan, zaporea gozo samarra da, azken ukitu mikatz eta lehorgarriarekin. Txinako sukaldaritzan funtsezkoa den espeziea da eta gaur
|
egun
Txinan, Vietnamen, Indonesian, Birmanian eta Erdialdeko Amerikan lantzen da. Kanela ekoizlerik handiena Sri Lanka da, eta, ondoren, Seychelles uharteak.Espezie preziatu hori Brasilen, Birmanian, Indian, Indonesian, Mendebaldeko Indietan eta Ozeano Bareko uharteetan ere hazten da.
|
|
2007
|
|
|
Halaber, denboraldi laburrago bat hartzen baldin badugu, bitartea, urteko hazkunde tasa Gipuzkoarentzat ehuneko 14,55 izan zen, Arabarentzat ehuneko 12,26, Bizkaiarentzat 7,98 eta Nafarroarentzat 2,66; estatuko batez bestekoa ehuneko 4,41 izan zen denboraldi berean. Datu horiek harrigarriak dira, hain zuzen gaur
|
egun
Txinan edo Indian ematen direnen antzekoak.
|
|
2008
|
|
|
Eta urteberria hasteko arropa berriak jartzen dituzte eta kolore gorria leku guztietan ikus daiteke. Urtezaharraren aurreko
|
egunetan
Txinan bertan exodo bat ematen da, hau da, miloika txinatar euren etxeetara bueltatzen dira festak familiarekin igarotzeko. Hau dela eta, aireportu, tren eta autobus geltokiak kolapsatu egiten dira.
|
|
|
Gerora, kopuru eta tamainan handitzen joan dira enpresa horiek. Gaur
|
egun
Txinaren produkzioaren erdia sektore pribatutik etortzen da. Gainerakoa Estatuaren eta kooperatiben esku dago.
|
|
|
Munduko Osasun Erakundeak (OME), berriz, galdetu du ea estalgarririk egon zen; izan ere, Zeelanda Berriko Fonterra enpresak, Sanlu ren %43aren jabeak, arazoaren berri eman zien Txinako agintariei abuztuaren hasieran, Pekingo Joko Olinpikoen bezperan, eta eskandalua joan den astean argitu zen. Kontrolak indartzea EBk gaur egun debekatu egiten du esneki txinatarren inportazioa Europan, Bruselak Europar Batasuneko herrialdeei mugetako kontrolak indartzeko eskatu die, baina gogorarazi du EBk gaur
|
egun
Txinako esnekiak inportatzea debekatzen duela. Nina Papadoulaki bozeramaileak adierazi duenez, Europako Osasun komisarioak, Androulla Vassiliou jaunak, “bere zerbitzuei eskatu die jar daitezela harremanetan Txinako agintariekin kutsadurari buruzko informazio gehiago eskatzeko, eta estatu kideei eskatu die mugen kontrola indartu dezatela, batez ere Txinako produktuena”.
|
|
|
Txosten horrek orain arte lau heriotza eragin ditu Txinan, eta 53.000 adingabe inguru eragin ditu. EBko agintariek gogorarazi dute gaur
|
egun
Txinatik datozen esnekiak ezin direla Europako merkatuan sartu, baina ez da gauza bera gertatzen gozogintzako produktuekin, hala nola txinatar jatorriko esne hautsa izan dezaketen gaileta edo gozokiekin. Papadoulakik esan du osagaien artean %50 esne baino gehiago duten Txinako produktuen %100 aztertuko dela.
|
|
2009
|
|
|
Ekonomiaren hazkundeak eskutik dakar atmosferara CO2 isurtzea, eta bidez batez klima aldaketa eragitea. Gaur
|
egun
Txina eta AEBak dira munduan gehien kutsatzen duten herrialdeak. Azken horrek estatu industrializatu gisa, Txinak garapen bidean dauden herrialde moduan.
|
|
2012
|
|
|
Geranioa Hegoafrikakoa da jatorriz, nahiz eta gaur
|
egun
Txinatik, Egiptotik eta beste herrialde batzuetatik ekartzen den. Egiptokoak dira munduan prestigio handienetakoa dutenak, hormonetarako onenak izateagatik.
|
|
|
XX. mendean Euskal Herriko populazioa ia hirukoiztu egin zen, hazkunderikadierazgarrienak 50 eta 60ko hamarkadetan izan zirelarik. Ekonomiaren hazkundetasak ikaragarriak ziren, gaur
|
egun
Txinak edo Indiak dituztenen antzekoak.
|
|
2018
|
|
|
Geroak erranen du. Gaur
|
egun
Txinan badira miliar bat eta erdi hurbil biztanle. Horien artean badira 50 milioi protestante eta 12 milioi katoliko.
|
|
|
Gao, baina, 1980ko hamarkadatik Frantzian bizi da, erbestean, eta herrialde horretako herritartasuna du 1997tik. Literatur Nobel sariaren epaimahaiak komunikabideetara igorritako oharraren arabera, Mo Yanek" herri istorioak, historia eta garaikidetasuna errealismo magikoarekin" trebeki uztartu izana goraipatu zuen, eta gaur
|
egun
Txinako idazlerik garrantzitsuena dela gaineratu. Egiazki, obra oparoa du egileak haren azken lanetako bat, Shïngs píláo (Bizitzak eta heriotzak nekatu egin naute, 2006) 42 egunean idatzi zuen, baina Mendebaldean, zinemara egokitu dizkioten bi eleberrirengatik da batik bat ezagun, biak ala biak Zhang Yimouk zuzenduak:
|
|
2019
|
|
|
Europak kontinente mailako potentzia bezala egituratzeko hartu duen beranta sentitzen du fase politiko honetan. 2008ko krisiari erantzuteko, tresna eskasia nabari gelditu zen, eta
|
egun
Txina etxe barnera sartzen ari zaie Europako estatuei, kontra egiteko tresna urriekin. Azken irudia joan zen astekoa da.
|
|
2021
|
|
|
Mugarik Gabeko Kazetariek salatu dute informazio eskubidearen kontrako «errepresio gogorra» dagoela gaur
|
egun
Txinan
|
|
2022
|
|
|
Gaur
|
egun
Txinaren erronkarik handiena desberdintasunaren aurkako borroka al da?
|
|
|
Gobernu berriak aurre egin dien erronka nagusiei dagokienez, bi adituek uste dute zailtasun handiak izango dituela zenbait kontu garrantzitsutan, hala nola ekonomian, osasunean, eta eskualdeen segurtasunean eta egonkortasunean, bereziki kontuan hartuta
|
egun
Txinarekin duen tentsioa eta Ukrainako gerra. Sugitak azaldu duenez, laboristek «gutxieneko soldata inflazioarekin bateratzearen alde egiten dute, eta hori arindu handia izango da diru sarrera txikiak dituztenentzat», baina, «gobernu kontserbadorearen agindupean aurrekontu defizita nabarmen igo» dela eta, gobernu berriak «neurriak hartu ditu gastuak txikitzeko».
|
|
|
«Canberran beste gobernu bat egotea egungo tentsioak amaitzeko aukeratzat jotzen duen Txinak edo ez: horren araberakoak izango dira gauza asko», esan du Bongiornok, eta gehitu du
|
egun
Txinako ministroek ez dietela erantzuten beren homologo australiarrek egindako deiei.
|
|
|
Munduko datuek ez dute hori erakusten. Eta berdin du lehen Euskal Herrian kutsatzen zuten sektoreek gaur
|
egun
Txinan edo Vietnamen kutsatzen duten, baldin eta ekoizten dituzten produktuak bertan kontsumitzen badira oraindik ere.
|
|
2023
|
|
|
Europako Batzordearen arabera, gaur
|
egun
Txinako autoek %8ko merkatu kuota dute EBn, eta gogorarazi dute hazkunde erritmoari eutsiz gero %15era irits daitekeela 2025ean. Txinako marken autoak %20 merkeagoak direla ere gehitu dute.
|