|
2001
|
|
|
Hala ere, erregeak berak, tasa hauek ezartzeko, bere aurrekoen usadioen arabera jokatu zuela aitortu zuen.Dokumentuko beste zenbait aipamenek ere praktika zaharrak islatzen dituzte.Lacarra ren ustez, Antso Ill.aren garaian() bilatu behar dira zerrendarenaurrekin historikoak. Beste historialari batzuen aburuz, ordea, ezinezkoa da IruñeakGoi Erdi Arotik edo Antzinarotik, agian, aduanarik edo ate saririk ez edukitzea.Bestalde, barneko merkataritzagatik monarkari
|
zegozkion
zergez, ia ezer ez dakigu.Badirudi koroak zergak hartzen zituela gatza ekoizten zuten herrietan. Nekazaritzaren hedakundeak soberakinak ekoitzi bazituen, erregeak kontrolatutako tokikoazokak sortu zirela pentsatu beharra dago; baina, zoritxarrez, ez dago horrelakojarduerei buruzko aipamenik 1092 urtera arte.
|
|
2002
|
|
|
Horrela 1986an Balio Erantsiaren gainekoZergarekin hala gertatu zen; hain zuzen ere, Europako Ekonomia Elkarteak horrelaaginduta beste estatu kideekin harmonizatzeko ezarri behar izan zuten zerga hori, bai Estatuan eta baita Hego Euskal Herrian ere. Halaber, negoziazio horien bidezadministrazio zentralak biltzen dituen zenbait zerga (itunduta ez
|
dauden
zergak, hain zuzen) euskal administrazioaren esku gera daitezke, hemengo ogasunek bilditzaten; eta ordutik aurrera itundutako zergen barruan egongo dira. 1997konegoziazioan horrelakoa gertatu zen zerga bereziekin, eta ordutik aurrera euskaladministrazioek biltzen dituzte zerga horiek.
|
|
2006
|
|
|
Mugaldean zegoen, Nafarroarekin eta Frantziarekin mugan. Kokapen horren ondorioz, merkataritzaren bidez aberasteko abagune paregabea izan zuen Hondarribiak, bertara ailegatzen baitziren leku askotako produktuak eta merkatariak, eta denek uzten zituzten
|
zegozkien
zergak hiribilduan bertan. Mugaldeko sena horrek behartu zuen hiribildua, behin eta berriz, gerra ekintzetan barneraturik egotera.
|
|
|
Foruek, gainera, eskaintzen zituzten eskubideen artean merkataritzari lotutakoak zeuden, asteroko merkatua edota urteroko nazioarteko feriak egiteko baimena emanez, eta bide batez, haiei loturik
|
zeuden
zergak arinduz (bidesariak?) eta, beraz, babesa eskainiz. Horrez gain, foruak komunitatearen bilakaeran garrantzitsuak eta oinarrizkoak ziren eskubideak zekartzan idatzita:
|
|
2007
|
|
|
Esan denez, laugarren Ekonomia Itunaren iraupena 20 urtekoa izan zen, baina epe hori amaitu baino 18 bat hilabete lehenago hasi ziren bosgarrena negoziatzen. ...urreratzearen zergatia Bizkaia aldeko meatzegintza jasaten ari zen krisialdian zegoen; izan ere, meatze enpresak ezinean zeuden kredituak ordaintzeko eta ondorioz banketxeak arriskuan zeuden, krisialdiaren eragina finantza erakundeetara ere iritsi zelako; diru etxeek Bizkaiko Foru Aldundira jo zuten laguntza eske eta hark egokia ikusi zuen Ekonomia Itun berria negoziatzea, jadanik arras kritikatua
|
baitzegoen
zerga sistema berezi hau Madril aldean eta Hego Euskal Herrian susmo handiak baitzeuden Itunaren berritzeaz.
|
|
|
Zergatik izenburu hori? Hain zuzen Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) indarrean
|
dagoen
zerga sistemaren oinarria Kontzertu Ekonomikoa da eta Kontzertu Ekonomikoa adierazteko Ekonomia Ituna erabiltzea erabaki dugu; beraz, Itunak kontzertua ordezkatuko du. Nafarroan, aldiz, Komenio Ekonomia dute eta beronen ordez Ekonomia Hitzarmena idatziko dugu
|
|
|
Baina elkarte hauek ez dute SZrik ordaindu behar. Baina bai elkarte horren mozkinak gehitu sozietate kide bakoitzari dagokion oinarri zergagarria kalkulatzerakoan eta orduan ordainduko du
|
dagokion
zerga.
|
|
|
Asegurua ibilgailuen gain denean, edozein izanda hauen izaera, matrikulatuta daukan pertsonak edo erakundeak bere ohiko egoitza EAEn badu, dagokion Foru Ogasunari ordaindu dio. Arriskua bidaiak edo EAEtik kanpo egoteak sortzen badu eta egoera horretan lau hilabete edo gutxiagoan badago, Foru Ogasunarentzat izango da
|
dagokion
zerga aseguru kontratua EAEn burutzen bada. Aipatu diren kasu horiek ez badira, baina aseguru hartzaileak, bai pertsona fisikoa zein juridikoa, bere zerga helbidea EAEn badu, Foru Ogasunaren bati ordainduko dio.
|
|
|
Asegurua ibilgailuen gain denean, edozein izanda hauen izaera, matrikulatuta daukan pertsonak edo erakundeak bere ohiko egoitza Nafarroan badu, Nafarroako Foru Ogasunari ordaindu dio. Arriskua bidaiak edo Nafarroatik kanpo egoteak sortzen badu eta egoera horretan lau hilabete edo gutxiagoan badago, Foru Ogasunarentzat izango da
|
dagokion
zerga aseguru kontratua Nafarroan burutzen bada. Aipatu diren kasu hauek ez badira, baina aseguru hartzaileak, bai pertsona fisikoa zein juridikoa, bere zerga helbidea Nafarroan badu, Foru Ogasunari ordainduko dio.
|
|
2008
|
|
|
Propioak gutxitzean, udal ekonomia zeharkako zergen bidez orekatzen saiatu ziren, ordura arte zamatu gabeko kontsumo gaiei edota jada zamatuta
|
zeudenei
zerga berriak ezarriz. Mugicak dioenez, 1802 urtean ardo pitxer edo, azumbre, ko, bi litro?
|
|
|
delakoan Garateren atxiloketari buruz aurkitu dugun txostenak Sarasketak jasotako testigantza osatzen eta neurri batean zuzentzen duten datuak eskaintzen dizkigu899 Garate 1847ko maiatzaren 3an heldu zen Madrilera, sei errebolber eta bi eskopetarekin, hauek ere sei tirokoak. Hiriburuan sartzeko, armei
|
zegozkien
zergak ordaindu ostean, hurrengo egunetan, ez dendetara, baizik eta handikien etxeetara hurbildu zen, baita zenbait arma saltzea lortu ere, horien artean eskopeta bat eta bi pistola José Salamanca Hacienda ministroari900 Gauzak ez zihoazen txarto, eta San Isidro egunean, arma batzuk saltzen saiatu ostean,«, como nuevo en esta corte donde por primera vez ha venido se dirigio hacia el Real Palacio con objeto de verlo, estando en la plaza de Oriente se encontró con sus paisanos y fabricantes del mismo punto D. Gabriel Ibarzabal, D. Benito Gallastegui, D. Candido Areitio, D. Salvador Larruscain y D. Jose Vicente Irazabal, quienes determinaron ir a la ermita de San Isidro lo que no efectuaron a causa del mucho polvo y se dirigieron a San Antonio de la Florida»901 Hara norekin zegoen Garate, San Vicenteko atetik berriro Madrileko kaleetan sartzera zihoala, karabineroak patrikeretan zeramatzan hiru pistolak atzeman eta atxilotu zutenean, hain zuzen ere, armok ezkutuan sartuz bere helburua zergak ez ordaintzea zelakoan.
|
|
|
Ordutik aurrera sistema mistoa nagusitu zela dirudi, nekazariek hamarrena ordaintzen jarraitu bazuten ere, armagin eta merkatariak zerga berriarekin zamatu zituztelarik. Gainera, industria eta merkataritzari
|
zegokion
zerga sarri udalak berak ordaintzen zuen, eta formula oso ortodoxoa ez izan arren, bake soziala bermatu zuen erlijioaren arloan. Eibartarrek 1869an batasun katolikoaren aldeko sinadura bilketan ez zutela parte hartu ikusirik hau ondoriozta dezakegu:
|
|
|
Ikusi denez, Lege Zaharrean herriaren horniketa erremate edo enkantearen bidez bermatzen zen, diru gehien eskaintzen zuenak gai jakin baten horniketa edo bere salmentaren monopolioa lortzen zuelarik, baldintza jakin batzuetan. Pentsamolde liberalak, ordea, salmenta librea aldarrikatzen zuen, hau da,
|
zegozkion
zergak ordainduta edozein gai askatasun osoz garraiatzeko edota saltzeko baimena, nahi zen prezioan eta lekuan, hori bai, gutxieneko kalitatea bermatuta. Udalak bere ondasunak galdu zituenetik, kontsumo gaiei ezarritako zergak, arielak?
|
|
2009
|
|
|
Hau da, neurri batean, indarrean
|
dauden
zergak lege baten bidez aldatu gabe, familia eta enpresen baliabideak eskuratzeko asmoz gobernuaren tresna erraz bat izan daiteke.
|
|
|
Zerga politika hobetzeko beharra: ulertzeko eta kudeatzeko errazagoak izan behar dira zergak, ekonomia jarduerarekin, ahal den neurrian, neutralak, eta beraien eragin eta ondorioak ondo aztertu behar dira zerga berriak ezarri aurretik edo indarrean
|
dauden
zerga arauak aldatu aurretik.
|
|
|
d. Alde bakarreko kapital eragiketak (inbertsioarekin loturiko transferentziaketa kapitalari
|
dagozkion
zergak).
|
|
2010
|
|
|
oinarri irizpidea: On line zerbitzuen hornikuntza pribatua (araupenarekin edo
|
dagozkion
zergekin) efizienteagoa bada, ez da erakunde publikoen esku geratu behar hornikuntza hori.
|
|
2012
|
|
|
Iparraldean, berriz, Hego EuskalHerriarekiko lankidetza guztiz zentralizatuta dago prefektuaren bitartez. Gainera, Iparraldeko herrialdeekez dute Hegoaldekoek duten finantzazio autonomiarik (Euskal Autonomia Erkidegoaren eta NafarroakoForu Erkidegoaren itun ekonomikoak direla medio hainbat zerga kontzertatuta daude eta euskal erakundeei
|
dagokie
zerga horiek biltzea; bildutakotik Espainiari kupoa delakoa ordaindu egiten zaio estatuakbere esku dituen hainbat eskumenengatik) eta horrek zailtasunak dakartza Hego eta Ipar Euskal Herriaren artean lankidetza normalizatu bat ezartzeko.
|