|
2003
|
|
|
Desagertzeko arriskuan
|
dauden
zaldi gehienak basamortuetan eta sabanetan bizi dira.
|
|
|
Plan hau Kontserbazioko Mundu Batasuneko (IUCN) zaldien arloko talde espezialistaren lana da. Talde honetako buru den Patricia Moehlmanek dio arriskuan
|
dauden
zaldi gehienak basamortuetan eta sabanetan bizi direla. “Habitat horiek ez dira biodibertsitate handikoak, baina landare eta animalia bakarrak eta endemikoak izan ditzakete”, adierazi du.
|
|
|
Beste batean ere, gizonak, merezi zuen Sokrates ikustea armada Delio221 tik ihesi erretiratzen ari zenean. Ni bertan
|
nengoen
zaldi batekin, bera ordea hoplitaren armekin. Hura erretiratzen ari zen bada, gizonak jada sakabanatuta, Lakesekin batera; eta nik beraiekin topo egin nuen eta ikusi orduko adore izateko esan nien eta ez nituela utziko.
|
|
2006
|
|
|
Tenisaren zaleak kirol horretaz gozatu ahal izango dute beren pistetan, edo grinak turistarena golfa da, zelaiak dira golfa praktikatzeko egokienak. Panaman zaletasun handia
|
dago
zaldi lasterketetan non ezagunenak Remón Hipodromo Lehendakari ohian ibiltzen diren. Surfa, urpean igeri egitea Cohibeko Itsas Parke Nazionalean – eta alpinismoa Panaman egin daitezkeen beste jarduera batzuk dira.
|
|
|
Aitonaren Lehen Jaunartzeko argazkia. Beste argazkian haur bera
|
zegoen
zaldiko maldiko batean. Praka motz motzak janzten zituen eta zoriontsu ematen zuen.
|
|
|
Fardel bana
|
zeuden
zaldiaren bizkarraren bi aldeetara zintzilik. Batetik aitatxiren ezpata zaharraren giderra ageri zen.
|
|
|
–Garaiz
|
hago
zaldia azpian hartu eta hemendik ziztuan lekutzeko. Hire adinean, inork ez dik desohoretzat hartuko.
|
|
|
Begiak berehala ohitu zitzaizkidan oholezko hormaren zirrikitu meharretatik sartzen zen argi urrira. Ez
|
zegoen
zaldirik; bazter batean, zutik apenas egon zitekeen bildots triste bat, ez zegoen beste animaliarik.
|
|
2007
|
|
|
Berezko hezieran, zuzen zuzenean ahalegindu beharra
|
dago
zaldiaren borondatea bereganatzen; eta hori lortzeko, zaldiaren jatorria eta izaera hartu behar dira kontuan. Zaldia ulertu egin behar da.
|
|
|
Hola segur izaten ahal haiz ez haizela tronpatuko eta ez nehori kalterik egingo. Bestalde, nik tratua egin eta, afera egiten bada segurrik, hik duk
|
egon
zaldiaren zai merkatuko plazan, nik azken xehetasunak finkatuko ditudalarik ostatuan, ados — bai, bai, bainan nola... — xo!
|
|
2008
|
|
|
Goizeko hamaikak dira, eta eguzki galdatan dago jende andana, Eroski merkataritza gune aurreko zelaietan
|
dauden
zaldi, moxal, behor, asto eta mandoei begira. Begira, bai, baina saltzaileak kexu dira gutxi saldu delako.
|
|
2010
|
|
|
Ehun zaldi baino gehiago ditugu. Ikasten ez
|
dauden
zaldikoek egunero lau zaldi entrenatzen dituzte, baina nik bi entrenatzen ditut. Zaldiak igeri egiten jartzen ditugu, igerilekua dute lau edo bost luze egiteko eta horrela lan egiten dute hankak arriskuan jarri gabe.
|
|
|
" Orain dela bi ordu etorri dira. Ni pabiloian
|
nengoen
zaldiekin, eta denak inguruan jarri zaizkit. " Aqui esta, mi teniente", esan du batek.
|
|
|
" Non
|
daude
zaldiak?", galdetu zuen inolako agurrik egin gabe, eta neure buruari egiten ari nintzaion galdera, zertara etorriak ote ziren Iruainera, erantzuna geratu zen. " Hor atzeko sailean egongo dira", esan zion Angelek.
|
|
|
" Nire anaiak gutun luze bat egin dit rantxo zoragarria erosi duela esanez: etxea, ez dakit zenbat mila metro lur eta bertan
|
zeuden
zaldi guztiak, hogeita hamarretik gora. Zaldi finak denak, paseokoak.
|
|
2011
|
|
|
handiz ibili behar dugu, hementxe
|
baitaude
zaldiak; rodeoan
|
|
|
Iruñeko Alde Zaharrean, udaletxetik oso hurbil, Ansoleaga karrikako 9 zenbakian
|
dago
Zaldiko Maldiko kultura elkartea. Hogeita hamar urte bete dira izen horren pean euskaraz hitz egiteko eta batzeko txoko bat sortu zutenetik eta hiriburu zaharrean euskarari presentzia handiagoa emateko lanean jarri zirenetik.
|
|
|
–Berorrek dio hemen ez
|
dagoela
zaldirik, espainolenak moduko zakurrik, suzko makilarik eta burdinazko jantzi, ezkutu eta armarik. Bada gauza horiek kanpotik ekarri edo berton egin daitezke.
|
|
|
Herrian bertan alemanak zuten zalditegitik zaldi batzuk lapurtzeko ni animatu nahian zebilen. Esaten zidan alemanek bazkaltzen zuten bitartean zaldiak ez zituela inork zaintzen, eta alemanen barrakoitik urrutien
|
zeuden
zaldien itxituraren langa ireki besterik ez genuela egin behar. Azkenean, hurbildu ginen, ireki genuen langa eta batzuk Urruña aldera uxatu genituen alemanak haien atzetik joan zitezen, eta hiru zaldi Larrun mendi aldera eraman genituen han gordetzeko asmotan.
|
|
2012
|
|
|
Bere semea, Luis VIII.a, izan zen frantziarren ondorengo erregea. Parisko Pont Neuf zubiaren gainean, Louvreko jauregitik gertu, Nafarroako eta Frantziako erregearen estatua
|
dago
zaldi gainean, Notre Dame katedral aldera begira.
|
|
|
Halarik ere, hezur gehienak txakurrenak ziren, baina bazeuden bizpahiru, buru handiarekin, hartz hezurdura ziruditenak, eta oraindik
|
bazeuden
zaldi hezurrak eta gamelu batenak izanak ziren puskak.
|
|
|
La Défense, zein urrun turista literario gisa Handkeri esker ezagutu huen lehen aldi hura, etorkizunaren txantiloitzat hartutako auzuneko eraikinen ezaugarrien aditu bihurtua hintzen, ibilgailurik gabeko Venezia lurtarra, multinazionalen abaraska, aldiri txiroen mugan langileen eta zizelkarien erdeinurako eraikitako etxe orratzak, l’Arc du Triomphe lerro zuzena, La Bastille, Place des Vosges, Victor Hugoren etxea hor, ez, ez, oraindik ez naiz sartu ikustera, Buttes Chaumonteko parkea, Butte aux Cailles, Le temps des cerises jatetxea, Les Halles, Rue Saint Deniseko prostituten ikustera, begira hementxe kalearen muturrean, esanguratsua ote, Nafarroako Enrike III.a Henri IV de France Parismezabatentruke et de Navarre, begira Nafarroako armarria ere harlauza honetan, Frantziakoaren erdia, Espainiakoaren laurdena, Euskal Herrikoaren seirena. Lapurren herria Frantzia, Obeliskoa, Tuillerieseko garaitza arku horren gainean
|
dauden
zaldi horien jatorrizkoak Veneziara itzuli behar izan zituzten, ikusiak ditut nik Piazza San Marcon gauzak nolakoak diren, Louvre Ali Babaren harpea, hor piramide bat eraikitzen ari dira, Mona Lisa. Moulin Rouge, hara Montmartreko kale estuetan turistentzat propio jarritako Toulouse Lautrec hori, Sacré Cœur eko basilika, Urgulleko Jesusen Bihotzaren anaia handia, barrikadetan eta Père Lachaiseko hormaren kontra akabatu zituzten erreboltarien, Kaledonia Berrira, kanaken artera desterratu zituzten Louise Michel eta enparauen laidogarri, herritar sinestunen diru biltzeari esker eraikia, jainkoa lagun iraultza ez zedin inoiz gehiago Parisko jabetu.
|
|
2013
|
|
|
Berarekin berbetan hasi, eta bere zaldia utzi zigun Felixek. . Ni nekatua
|
nagok
zaldian ibiltzen?. Ikaragarria zen nola zebiltzan mendian zaldi haiek.
|
|
|
Estatuak bezain geldi
|
zeuden
zaldi gehienak. Isilik, gainera.
|
|
|
Baina Colorado Ibarra arteko eta handik aurrerako legoa batzuen aurkikuntzari ekitea (eta hemen hasten da nire proiektua) ezin da asko kostatu. Funtsak, agian, jende fededunarengandik lortu ahal izango dira, eta ni neu prest
|
nengoke
zaldiak, abelgorriak, mandoak eta indioentzako oparitxoak jartzeko... Nire ustez, proiektu hau modurik onena da etorkizunean desiragarria izango dena mamitzeko, eta biztanleak (Colorado Gila herrikoak) langileak direnez, pentsatzekoa da ez dela zaila izango menderatzea; beste kontu bat litzateke arkuarekin eta geziarekin ehiza egitetik eta basoko fruitu eta sustraietatik bizi balira, orduan ia ezinezkoa izango bailitzateke garaitzea, esperientziaz ondo asko dakidanez". 95
|
|
|
Ondoren Justizia jauna atera da alboan dabilzkion miliziano armatuekin eta idazkariarekin batera. Berehala plazan zain
|
zegoen
zaldi lerara igo eta alde egin dute, eta orduan agertu dira alde guztietan zelatan eta kuxkuxean zeudenak errezela guztien atzean, ate, leiho edo lehakume guztien zirrikituetarik. Auzapezak udaletxeko ateak itxi eta irten denean, hitz batzuk trukatu ditu jendearekin:
|
|
2014
|
|
|
Lehenengo ahapaldiari erreparatu dio. . Manuel Lekuonaren lehen ahapaldian, ordea, Azkuek, Aita Donostiak, Juan Mari Lekuonak bildu zituzten aldaeretan ez
|
dauden
zaldiaren ezaugarri, salto eta abarrak daude". Lehen ahapaldi hori, haren arabera, honela da:
|
|
2015
|
|
|
Bost urteko Hans txikia benetako izena Herbert Graf zuen izan zen Sigmund Freudek artatutako lehenengo haurra, 1908an. Hansek ez zuen etxetik irten nahi, beldur zen kalean
|
zegoen
zaldiak koska egingo ote zion. Gurasoak, Freuden ingurukoak izanik, laguntza eske joan zitzaizkion.
|
|
2016
|
|
|
Nolaz eta ez
|
baitzegoen
zaldi izutu bat harrapatzerik postako botak jantzita, ez zen geratzen beste aukerarik La Fleur kotxearen atzealdean edo kotxe barruan eramatea baino.
|
|
|
Horretan gogaide sentitzen ditu langile goiztiar haiek, baina horretan bakarrik, gainontzean oso bestelako giza jeneroa baita goizeko freskuran ibilera bizi eta kementsuz iristen diren haiena. Bulego zulotik langile etorri berri haiek irudikatzen dituenean, hipodromoan lasterketa hasteko prest
|
dauden
zaldien irudia etortzen zaio, ondo gobernatu eta entrenatutako zaldi lerden gihartsuena, azal distiratsuarekin mugimendu urduriak eginez beren egitekoa betetzeko pronto dauden animalia zalu haiena.
|
|
|
Italiako hiri horretan gertatu zen eszena 1888ko urtarrilaren 3an. Laprast egin eta lurrean
|
zegoen
zaldiari zartailuarekin joka ari zitzaion zalgurdiko gidaria, eta filosofoak, gupidaturik, besarkada eman zion negar batean. Hor bukatu zen bere ibilbide filosofikoa eta hasi zen bere zoroaldia.
|
|
2017
|
|
|
Lehenengo karpeta hau Durero maisuarena da eta, ikus dezakezunez, nahiko osotua dago... pieza bat ederra bada hurrengoa are ederragoa. Zuk zeuk ikusi, esaterako, hemen
|
dago
zaldi handia! esan zuen karpetako lehen lamina erakutsiz.
|
|
|
Pitxu delakoa bilatu behar duzue oihanean barna eta berak gidaturik, bortu gorenetan larrean ei
|
dagoen
zaldi zuria ekarri behar didazue errekan goiti daukadan ehizarako etxolara.
|
|
|
Zaldi zuria? Zertarako nahiko du Jaun horrek bortuetan larrean
|
dagoen
zaldi zuri aparta. Zer atera dezake haren atzematearekin?
|
|
|
Erdi gizon, erdi zaldi, Xiberoko larreetako jainkoa, zaldien babeslea eta haien etsaien zigorra.Eraman duzuen zaldi zuria neure arimaren atal bat da eta berreskuratu beharra daukat bizirauteko osotasunean, orekan, Amalurrarekin. Non
|
zaude
zaldi zuri. Non zaude, zioen amorrua, negarra eta ezina nahasturik eskuak zeru beltzerantz luzatu eta apatxekin lurra bortizki zapaltzen zuen bitartean.
|
|
|
Ezkutuko etxola hartan zeuden bi gudariak aspertzen hasiak ziren, gertatutako barrikada haustearen ondoren, bakarrik igarotzen ari baitziren egunen joan etorria, gero eta urduriago
|
zegoen
zaldi zuriaren irrintzien pean.
|
|
|
Egoera hura aztertuta, ekiteko aukera gutxi zituela ohartu zen Mina: aurreko martxen ondorioz, ihes egiteko nekatuegi
|
zeuden
zaldiak, eta handik gutxira Armiñanen gizonek erraz harrapa zitzaketen; edo bestela, etxalde barruan sartzeak eta toki hura defendatzen saiatzeak ez zeukan zentzu handirik, soldadu errealistak askoz gehiago zirenez, ingura zitzaketelako eta luze gabe etxaldea hartu. Aukera bakarra errealistei aurre egitea baino ez zen eta, azkar gainera, errealisten erretagoardiak eta abangoardiak bat egin baino lehen.
|
|
2018
|
|
|
Bai, Eskibel, hemen nauzu berriro esaten zion, igurtziak egiten zizkiola mazal mazal
|
zegoen
zaldiari, baina oraingo honetan bakarrik natorkizu, Katinkatxo betiko joan baitzaigu. Hil egin dute.
|
|
|
Oliba koloreko azalean begirune beltz zorrotz erasotzailea eta irribarre zuri samurra hagin ertz ederrean ageri zituelarik, azaldu zen gaua enkantatzen. Burua estaltzen zion zapia eta burutik behera jantzita zuen tunika ginda kolorekoak zituelarik, muturra lurrean inkatuta azterka
|
zegoen
zaldi zuri elegante baten gainean burua erakutsi zuenean, ez zuen inondik eta inora pentsatu Consolacionek, beste inoiz ez bezala, aspalditxoan jasaten ari zen sexu baraualdiaren azkenaren hasiera ekarriko ziola bereber zaldidun itxura batekoak.
|
|
|
Ez nekienez zein zaldiri zein soka mutur zegokion, bat hartu dut. Arrotzak, nik hautatutako soka askatu, eta hari
|
zegokion
zalditik tira eginez, nire aurrera ekarri du. Goiz albako argi zilartsuak ardora laburrak sorrarazten ditu egokitu zaidan zaldi beltzaren bizkarrean.
|
|
|
Non da Jonane? . Atariko zirgiloan lotuta
|
zegoen
zaldi bakarra seinalatu zuen buruaz.
|
|
|
60 000 bai. Baina hiri batean
|
dauden
zaldiak bukatu egiten dira. Jardin des Plantes eko animaliak enkantean ateratzen hasi zirenean, Haussmann bulebarreko harakin batek erosi zuen elefante bikotea.
|
|
|
Hemen nahiko metal
|
dago
zaldi bat ferratzeko.
|
|
|
Hilda
|
zegoen
zaldi bat zuen zulo batera heldu nintzen.
|
|
2019
|
|
|
Luze zegoen etzanda, aurpegia lur basatsuan zuela. Kideak, aurrean, zutik, makurturik, geldi, bere gurutzea garraiatzen ari zela zirudien, eta ez zen mugitzen, ez zuen begiratzen, ez zuen pentsatzen ere, seguruenik; burua zintzilik dutela, berriro abiaraziko dituen zigorkadaren zain
|
dauden
zaldi gaixo zakartu horietako bat zirudien. Bitarte horretan, gizon beltz haietako bat, hara joanik, akitutako gizona makilaka altxarazi nahian ari zen.
|
|
|
Tira, nik horrela deitzen diot. Landa baserri modukoa da, non gaixo, edo erdi gaixo, estresak jota
|
dauden
zaldiak zaintzen dituzten, eta leku horretan aldi berean jende gaztea hartzen dute, haurrak bereziki, nolabaiteko gaixotasuna dutenak edota halako ezintasunak dituztenak eta kontua da, zaldien artean bizi direnez, ba, haur horiek aringarri moduko bat eta batzuetan baita erremedioa ere aurkitzen dutela beren gaitzen sendatzea bideratzeko.
|
|
|
Beraz, bere beharra dugunean hots egin orduko hementxe dago jarraitu zuen Joakinek azalpen gehiago emanez. Eta Beatrizek lagundu egiten die, xuxurlatu, estresak jota
|
dauden
zaldiei, zaintza berezia emanez.
|
|
|
Berandu zen, ordurako lo
|
zeuden
zaldiak,
|
|
2020
|
|
|
Zaldiak nolakoak diren ezagutarazten saiatzen naiz, eta nola zaindu behar diren erakusten, sentsibilizatzen eta maitatzen irakasten. Gure esku
|
dago
zaldien bizimodua nolakoa izango den, eta gauza horiek guztiak transmititzen saiatzen naiz, bai umeei, bai helduei. Zaldiak ondo zaintzen irakasten saiatzen naiz, eta ez zaldiak bakarrik, baizik eta inguruan dugun dena; izan ere, dena dago lotuta.
|
|
|
Gosaldu zuten lasai asko eta erre ere bai. Han
|
zeuden
zaldiak txintxo asko utzitako lekuan.
|
|
|
Ez pausorik galdu. Igo bigarren ilaran
|
dauden
zaldietan.
|
|
|
Baina hemen ez
|
dago
zaldirik, artistarekin batera joan dira, zeruak eta lurrak ederrago egitera.
|
|
2022
|
|
|
Bi erregeen keinuei jarraiki armigerrek hasiera eman behar zioten borrokari. Bi gerlariak korazatuta
|
zeuden
zaldi handien gainean, justa guztietan egiten zuten bezala, lantza luzea eta ezkutuaren atzetik. Bero ari zuen, nahiz eta aire fresko batek giroa leundu.
|
|
|
sartzen ote ziren ala beti libre ibiltzen kanpoan? Zergatik
|
zeuden
zaldi batzuk lehorrean eta bertze batzuk uretan?
|
|
|
Gozotasun zoragarriko ekain gaua zen; arrosak zabaltzen ari ziren baina haien perfumeari nagusitu egiten zitzaion aurreko egunean segatutako belarraren eta marrubien usaina, belarrak ontzeko sasoia baitzen. Egunean zehar tenienteak hainbat gurdi ikusi zituen belar onduz zamatuak eta idiek eramanak, orain eskualdean apenas
|
baitzegoen
zaldirik, eta isilik miretsi zuen animalia bikain haien ibilera patxadatsua, beren karga usaintsua garraiatzen. Haren ondotik igarotzean, nekazariek saihestu egiten zuten begirada; ohartu zen horretaz, baina halere... pozik eta animaturik sentitzen zen berriro.
|
|
2023
|
|
|
Ikusten al duk nola egin behar den seme?, esaten zidan ferratzaile fierrak zaldiaren hankari fermuki eutsiz, ferra berriak nola jartzen erakusten zidan bitartean. Ni izututa
|
nengoen
zaldiak ostikada emango zidalakoan. Sutegiaren beroagatik ez, ezpada gorputza dardarazten zidan beldur eroagatik nituen galtzarbeak izerdi hotzez bustita.
|