|
2006
|
|
|
Izan ere, argot ak ala frantses ez legitimoak hiru eginbehar ditu: 1) ludikoa, 2) kriptikoa, esan nahi baita hizkuntza kode bereziak sortzen direla beste pertsonek ez dezaten hizkuntza hori ulertu, eta 3) nortasun funtzioa, hots, hizkuntza, taldearen ezaugarria bilakatzen dela. razleetariko bat da, batez ere maila soziokultural apaleko jendeetan eta usadio legetimoekin itsututa
|
dauden
pertsonetan. Garbizaletasuna hizkuntzaren ikuspegi atzerakoi bati lotua dago non arauei toki garrantzitsuegia ematen zaien.
|
|
2008
|
|
|
Mende erdi geroago, lehenengoan adituen maila berdintzera edo gainditzera iritsi den bitartean, bigarrenean asko falta da oraindik hori lortzeko. Egun itzulpen sistema automatikoek lortzen duten kalitatea oso urrun
|
dago
pertsona itzultzaileek lortzen duten kalitatetik. Hala ere, lan errepikakorrenetan teknologiak asko laguntzen die itzultzaileei eta itzulpen enpresetan derrigorrezko bihurtu dira laguntza sistemak.
|
|
2009
|
|
|
Ez gara berdinak, ez etnia berekoak, ez eta gizabanakoak ere. Balore burgesak ez
|
daude
pertsonak babesteko, herritarrak hiritar ekoizle eta kontsumitzaile egiteko baizik. Gehienez ere indibidualismoaren zurrunbiloan galdurik, gizaki agonikoak gara, larrituak, erreferentziarik gabeak, gure herrian, auzoan eta etxean erbesteratuak, etsiak, neurotikoak, endekatuak, hitz batez:
|
|
|
Hiriguneak barreiaturik, hiri sakabanatuak sortzen dira: bizitzarik gabeko auzoak, komunitate sarerik gabekoak, auzotik kanpo herritarren jarduera guztiak eremu jakin batzuetan biltzen dituzten hiriak (azalera handiak, kirol toki kontzentratuak...), geroz eta familia txikiagoez osatuak, sarritan isolatuta
|
dauden
pertsonak senide bakarrak direla, eta familian seme alaba eta gurasoak daudenean ere, lan eta bizi, milaka kilometroko distantzian egiten duten pertsonak izaten dira. Bakardadetik ihesi, hiritarrok askotan talde bitxietan biltzen dira psikologikoki bizirauteko (Star Trecken nazioarteko jarraitzaileen fundazioa, esate baterako), edozein aukera zirtzil egokia baita etsipenari itzuri egiteko.
|
|
|
Gazte gaztetatik mugimendu politiko eta kulturaletan konprometitua egon den eta
|
dagoen
pertsona izan da; euskaldun berria, frankismoko garai gogorretan euskaldundua eta euskara bere bizitzako ardatzetako bat bilakatu du, hizkuntza normalizazioa bere kezka nagusienetakoa izanik, teoria berrizale eta aberasgarriak ekarri dizkigu beti. Hizkuntzalari gisa, euskara batuaren defendatzaile sutsuenetakoa izan dugu, ahoskera, aditza eta abar luze bat izan ditu aztergai.
|
|
|
Orain bizi dugun unea ere guretzat mugarria da, oso egokia gogoeta egin eta horren emaitzak aztertu eta ikusteko. Ahalmentzearen inguruan jardun nahi izan dugu, euskara planak kudeatzen inplikatuta dauden eta ez
|
dauden
pertsonen iritziak jaso nahi izan ditugu. Hortik abiatuta, pertsona gehiagorengana modu eragingarriagoan zelan heldu aztertu dugu.
|
|
2010
|
|
|
• Hizkuntza bermea: atxilotuta edo prozedura juridiko batean
|
dagoen
pertsona batek hizkuntza jakin ezean, defentsa edo babes eraginkorra bermatzeko xedapenak.
|
|
2011
|
|
|
Bost puntutan jasoko dut Mikel zalbideren hitzaldi mamitsuari emango diodan erantzuna. Aurretik aitortu behar dut jorratu beharreko gaian jantzita
|
dagoen
pertsona baten lanari erantzun behar izatea ariketa interesgarria, ausarta eta, aldi berean, arriskutsua badela, aurrerago azalduko den bezala.
|
|
|
zergatik gaude gauden tokian? gainera, kontuan hartu behar da euskararen kontrako diskurtsoa etengabe elikatu egiten dela. esate baterako, ikusten baduzu euskararen aholkularitzan
|
dagoen
pertsona batek euskara nekazal hizkuntza dela idazten duela, edo lehendakari batek euskara eta biolentzia lotzen dituela, esango didazu non gauden. euskararen kontrako diskurtsoa etengabe elikatzea da. Batzuetan ahaztu egiten zaigu saltsa horren barnean gaudela baina hori neutralizatu egin behar da.
|
|
2016
|
|
|
helburu horietarako, esan liteke hizkuntzaren" ideia" nahikoa dela balio sinboliko edo bertako markatzat hartzeko. Adibide bat ematearren, aipatu dezaket jaso nuela behin, guerneseyera hitz egiten ez duen, baina hizkuntza mantentzea eta biziberritzearen alde
|
dagoen
pertsona baten postal txartela. Postal horretan, familia zahar baten irudia zegoen, zaldi gurdi batean, zuren gainean paratuta; eta etxez aldatzea zihoazeneko berri ematen zuen, zera esanez:
|
|
2018
|
|
|
Zumaian badaude dentsitateguneak, euskara hutsean edo batez ere euskaraz funtzionatzen duten espazioak, eta elkarte eta talde gehienetan aurrerapauso nabarmenak ematen ari dira, euskararen presentzia eta erabilera gero eta handiagoa da; hori sarritan (baina ez beti) erlazionatuta
|
dago
pertsonen adinarekin, baina erreleboak ez dakar beti aldaketa. Aurrera egiteak, ordea, ez du esan nahi atzerapausorik ez denik gertatuko; izan ere, borondatezko lanaz ari gara, eta inori ez zaio ezetzik esaten parte hartzeko gogoa azaltzen badu; behar bezala prestatuta egon ezean, nahikoa da pertsona jakin bat sartzea zuzendaritzan jarduera hizkuntza aldatzeko.
|
|
2019
|
|
|
" Mugikorraren hizkuntza eta nabigazio hizkuntza ez dira eremu pribatuak: bisitatzen dituzun webguneek, deskargatzen dituzun aplikazioek eta hauen atzean
|
dauden
pertsonek badakite zein hizkuntzatan dauzkazun zure gailuak, guztiguztiek. Eta, datu horietan oinarrituta eta eskari eskaintzaren logikari jarraituta hartzen dituzte erabakiak." [Arakistain, 2017]
|
|
|
bilobekin euskara hutsean ari baita. hortaz, ez da harritzekoa Jakileak, haur denboran" normaltasunez" bizi behar izan badu ere, bere burua giro eskizofreniko batean ikusi izan duela, oraingo begietarik ikusirik. orain, Jakilearen beraren portaera eta jarreretan barrena murgil gaitezen. hasteko, Sanguinések (2008: 205) dio, ez
|
dagoela
pertsona menekorik, baizik eta" portaera mendekoak eta ez mendekoak daude". horrekin
|
|
|
Itxura batez, kanadako frantses hiztun gehienek ingelesa menderatzen dute, baina errealitatean ez da horrela. elebitasuna ez da inondik inora homogeneoa, eta larritasun egoeratan, pertsona gaixorik dagoenean, norberarena ez den hizkuntzan aritzea zamagarria izan daiteke, osasun jarduerak ezinbestekoa duen komunikazioa oztopatuz. eremu urriko hiztunek jasotzen duten zerbitzuen kalitatea, oro har, behar lukeen baino apalagoa dela begitandu da mundu mailan: kontrako edo alboko ondorio gehiago, ospitaleratze tasa altuagoak, gogobetetze maila eskasagoa, tratamenduak edo gomendioak ez betetzea, etab. hizkuntza mugak ageriagoak dira ahuldade egoeran
|
dauden
pertsonen artean, hala nola adinduak, haurrak, narriadura kognitiboa dutenak edo osasun mentaleko arazoak dituztenak. Bestalde, hizkuntza ez da komunikaziorako tresna soilik, eta norbanakoaren identitate zein izaerarekin guztiz lotuta dagoela ere defenda daiteke ezbairik gabe; hizkuntza parekotasunik gabeko arreta, hortaz, pertsonan ardazturiko arreta ereduarekin bat ez datorrela esan daiteke.
|
|
2020
|
|
|
Mugikorraren hizkuntza eta nabigazio hizkuntza ez dira eremu pribatuak: bisitatzen ditugun webguneek, deskargatzen ditugun aplikazioek eta hauen atzean
|
dauden
pertsonek badakite zein hizkuntzatan dauzkagun gure gailuak, guzti guztiek. Eta, datu horietan oinarrituta eta eskari eskaintzaren logikari jarraituta hartzen dituzte erabakiak.
|
|
2021
|
|
|
Hizkuntza ospakizunekin, festarekin eta talde identitate horrekin lotzen da. Horren parte izan nahiak aktibatzen du hiztuna, egoera jakin edo berezietan, edo aurrean
|
dauden
pertsonek horrela eskatzen dutenean. Euskara zerekin lotzen duen galdetuta, gazte batek hauxe erantzun du gaztelaniaz kasu honetan:
|
|
2022
|
|
|
Hizkuntza mugak pairatzeko arrisku gehien duten populazioak adinekoak, eskolaurreko umeak, eremu geografiko isolatuetan bizi direnak, estres egoeran
|
dauden
pertsonak edota gaixotasun psikologikopsikiatrikoak dituztenak dira.
|
|
|
65 urtetik gorako euskaldunen artean, %42, 2 errazago moldatzen da euskaraz arituta. Hizkuntza mugak pairatzeko arrisku gehien duten populazioak adinekoak, eskolaurreko umeak, eremu geografiko isolatuetan bizi direnak, estres egoeran
|
dauden
pertsonak edota gaixotasun psikologiko psikiatrikoak dituztenak dira. (Santamarina I., 2018)
|
|
|
Elkarrizketa da behaketa unitatea: kalean
|
dagoen
pertsona baten edo gehiagoren arteko solasaldia. Kaleko elkarrizketetan, behin baino gehiagotan erregistra daitezke hiztunak.
|
|
|
Hirigintza ereduaren arabera, helburu jakin batekin diseinatutako hiri edo herri batzuen eta besteen arteko berezitasun nagusiak aztertu nahi izan dira, eta bere bilakaera azken 30 urtetan, bertan
|
dauden
pertsonen beharrak, nahiak, eginkizunak.... ezagutzeko helburuarekin. Bertako biztanleak eta ondoko auzoekiko edota herriekiko dituzten erlazioak ikusita, beraien arteko harremana nolakoa izan daitekeen edo nola aldatu den antzeman daiteke modu orokorrean; eta horrekin lotuta, baita, beraien arteko migrazio fluxuen zergatia ere.
|
|
|
Arnasgune geografikoez harago, euskaratik urrutiago
|
dauden
pertsonentzat badira euskarara hurbiltzen dituzten espazioak (unibertsitatea, adibidez). Posible izango al litzateke horiek zabaltzea gure inguruko beste espazio batzuetara" naturalki" euskararekin egin dezaten topo?
|
|
2023
|
|
|
Komunikazioa ez da soilik espazio berean fisikoki
|
dauden
pertsonekin ematen, izan ere, telefono mugikorreieta beste gailu batzuei esker, konektibitatea etengabea da.
|
|
|
" Nerabeak" egunean zehar leku askotan izaten dira eta bidean pertsona anitzekin egiten dute topo. Hala ere, komunikazioa ez da soilik espazio berean fisikoki
|
dauden
pertsonekin ematen, izan ere, telefono mugikorrei eta beste gailu batzuei esker, konektibitatea etengabea da. " Nerabeek" egunaren zatirik handiena gailu hauei pega pega eginda igarotzen dute eta, ondorioz, aukera dute ia edozein unetan milaka kilometrotara dauden pertsonekin hitz egiteko edo elkarri idazteko.
|
|
|
Hala ere, komunikazioa ez da soilik espazio berean fisikoki dauden pertsonekin ematen, izan ere, telefono mugikorrei eta beste gailu batzuei esker, konektibitatea etengabea da. " Nerabeek" egunaren zatirik handiena gailu hauei pega pega eginda igarotzen dute eta, ondorioz, aukera dute ia edozein unetan milaka kilometrotara
|
dauden
pertsonekin hitz egiteko edo elkarri idazteko.
|
|
|
Senide hauekin harremana ia egunerokoa izaten da; zenbat eta urrunago egon fisikoki, orduan eta etenagoa. Izan ere, komunikazioaren teknologiek hainbat lekutan
|
dauden
pertsonak hurbiltzea lortu duten arren, distantzia fisikoak pisu handia izaten jarraitzen du harremana mantentzeko orduan.
|