|
2010
|
|
|
" Gauza goxorik ba al dago sukaldean?", galdetu nuen telefonoa hartuz. Beste aldean
|
zegoen
pertsona isilik gelditu zen. " Bai?", esan nuen.
|
|
|
Lagunak jarri zidan aurpegiak ez ninduen arestikoa errepikatzera animatu. Robertok ez zuen ematen asteburuan nirekin —hobe esan ni berarekin— Pirinioetan
|
egondako
pertsona berbera. Beste zerbaitek kezkatzen ote zuen, lanaz gain?
|
|
|
Libertateagatik bizia arriskatzeko prest ez
|
dagoena
pertsona ona izan daiteke, zoriontsua ere bai apika, beste edozein bezala, baina ez da benetako autokontzientzia librea. Esklaboak bakarrik aska dezake bere burua, historia askatasunaren gauzatze unibertsaltzat imajinatzen duen Hegelen dialektikan.
|
|
2012
|
|
|
Gehien korritzen duena zoriontasuna da, eta harekin bera bezain nahasiak eta lausoak diren beste xede asko dabiltza: zer da horrenbeste saltzen diguten norberaren osotasuna, noiz
|
dago
pertsona bat errealizatua (eta zer esan nahi du horrek. Osatu, bete, garatu, landu, egikaritu, gauzatu?) Helburuen mugagabetasunari esker edozein egoera normal gaixotasuntzat jo dezakegu.
|
|
|
Izugarria da honek politikariei buruz zeukan iritzia: " Politikaria erraietaraino usteldua
|
dagoen
pertsona guztiz amorala da, salbuespen gutxi batzuk salbuespen. Halaz ere, politikaria beharrezkoa den gaitza da".
|
|
|
Gardentasun falta hori erabil daiteke giza eskubideen bortxaketak ezkutatzeko". Atxilotuta
|
dauden
pertsonek beste batzuekin komunikatzeko duten eskubidea, eta bisitak hartzeko dutena, torturaren aurkako eta beste tratu txarren aurkako salbagoardia da. Nazioarteko legeen arabera, edozein atxilotuk dauka bere atxiloketaren berri emateko eskubidea, eta informazio hori bere familiari edo berak aukeratutako beste pertsona bati eman behar zaio.
|
|
2013
|
|
|
Erori egingo zen luze gabe. Une horretan, negarrez hasi zen pantailari begira
|
zegoen
pertsonarik gazteena, Sara, gure zortzi urteko umea. Isilik, bere kolkorako bezala.
|
|
2014
|
|
|
Hor ere legeren bat egongo zen, gehiegi ahalegindu gabe antzematen baikenuen, besteengan, buelta emandako berokia edo gona bihurtutako soinekoa. Hori guztia normalean etxeetan egina, sasoiko egunkarietan berokiei buelta emateko prest
|
zeuden
pertsonen iragarkiak argitaratzen baziren ere. " Se da la vuelta a abrigos y trajes."
|
|
2015
|
|
|
ELA gai sozial anitzetan jartzen joango da arreta, azterketa eta proposamenei salaketa eta mobilizazioa gehituz: oinarrizko errenta, osasungintza publikoa, hezkuntza, kalitatezko eta doako gizarte zerbitzuak, menpekotasun egoeran
|
dauden
pertsonen babesa, etxebizitzaren arazoa, etorkinen eskubideak, edota era guztietako bereizkerien ezabatzea gero eta sarriago agertuko dira ELAren agendan. Halaber, ekonomia jasangarri eta herritarren premiei egokitutakoranzko" trantsizio ekologikoa" aldeztuko du sindikatuak eta arreta jarriko die energia berriztagarriak, klima aldaketa, elikadura osasuntsu eta burujabea, uraren gestioa, gertuko merkataritza saltoki handien ereduaren beharrean, errausketaren ordezko aukerak hondakinen kudeaketarako, lurraldearen antolamendu eta mugikortasun jasangarria, edota trenbide soziala bezalako gaiei.1143
|
|
|
Aurrezki kutxako egituretan
|
zeuden
pertsonak buru atseginean erori al ziren. Zuzendaritzak saldu nahi zien mezua barneratzearekin nahikoa zela uste zuten?
|
|
|
Igorritako fakturen artean daude ustezko urbanizazio baten kostuak nahiz eta tokiko udalak erabakirik ez hartu horri buruz. Epaileak ebatzi zuen horrelako iruzurrik ezin zela egin Cipsarekin partekatutako sozietateetan
|
zeuden
pertsonen ezagutzarik gabe, baina publiko egindako informazioetan ez da ageri zuzenean Nafarroako Kutxako arduradunik. Cubican Cipsako ordezkaria Jesus Javier Munarriz Desojo zen.
|
|
|
UPNko buruzagiak eragin ditzakeen filiez eta fobiez haratago, halaxe deskribatzen du Feliuk: " Barcina mundu guztiak gorroto duen bezala, Sanz mundu guztiak maite du, baita ideologikoki muturrean
|
dauden
pertsonek ere. Distantzia motzean oso ona da".
|
|
2016
|
|
|
—Ez da egia esan zion Carlosek Stefanori, Doro gazteari pateak mahaian jartzen lagundu bitartean. Hemen
|
dauden
pertsona dotore bakarrak mahaiaren bestaldekoak dira. Zerorrek ere garbi ikusiko duzu hori.
|
|
|
Euskaraz poliki zekien, eta 1902 urteko Euskalerria aldizkariaren bigarren zenbakian irakur daitekeen artikuluxka batean agertzen den bezala Donostiako etxeko lekaide guziak Italiara joateko itsasontziaren zain zeudelarik, atsekabeak jota, malko negar bizi batean itota, gure Txominek gurutzea eskuetan harturik, hain prediku ederra egin zien euskaraz, ezen isilune artega astunak hor
|
zeuden
pertsonak oro garaitu zituen.
|
|
|
Agian beste herri batzuetan egoera bertsuan
|
dauden
pertsonengan bilduko duzu arreta, ordura arte horrelakorik egin ez bazenuen ere eta hasiko zara pentsatzen hor arazo orokor bat dugula, ia automatikoki bilakatzen dugula etsai desberdin pentsatzen duena. Teoriak beste zerbait badio ere, egiaztatuko duzu askorentzat bortxa pitin bat, agurra ukatu, irainak, propio atzamarkatutako autoa edo erretako posta kutxak eragin baikorra dutela bilatzen duzun horretan, zure helburuetara daraman ibilbidearen abiadura bizkortzen dutelako.
|
|
|
Biharamunean, guk bezala, Alardean aldaketarik nahi ez zutenek irakurriko zituzten egunkariak, alkate jauna eta gainerako agintariak barne. Pentsa daiteke gure jarreraren kontra zeuden eta
|
dauden
pertsona ospetsuek ere izango zutela gertatutakoaren berri. Pentsa daiteke, era berean, ez zirela bat etorriko gertatutako erasoekin.
|
|
2018
|
|
|
214. 1936 eta 1939 bitartean Iruñeko Herrialdeko Espetxean preso
|
egondako
pertsonei buruzko banakako espediente multzoa (Emilio Majuelo Gilen funtsa, NMHDFn utzitako dokumentazioa).
|
|
|
Aipatu Dokumentu Funtsean
|
dauden
pertsona errepresaliatuen fitxa pertsonal bakoitzean zehazki adierazita dago jasotako informazioa eskaintzen duten zuzeneko eta zeharkako iturrien zerrenda.
|
|
|
3 taulaIruñean bizi diren eta datu basean jasota
|
dauden
pertsona kopurua, sexuaren eta balioztatze mailaren arabera (kopuru absolutua eta ehunekoa)
|
|
|
Bi informazio nukleo handi kontsultatu ditugu preso
|
egondako
pertsonei buruzko datuak biltzeko. Bi nukleo horiek espetxe errealitate bati eta berari egiten diote erreferentzia, Iruñeko Herrialdeko Espetxeari, hain zuzen ere.
|
|
|
Bi informazio nukleo horiek batera hartuta, handia da Nafarroan 1936tik 1939ra bitarteko epean preso
|
egondako
pertsonen kopurua. Iruñeko Herrialdeko Espetxeko presoen erregistroaren arabera, Nafarroako preso asko eta asko egon ziren aipatu espetxean 1936ko uztailetik 1939ko apirilera arte.
|
|
|
Bestalde, bat bateko atxilotze zentroek, merindadeetako kartzelek, polizia etxeek eta antzekoek aipatu espetxeetan atxilotutako asko eta asko hartu zituzten hasiera batean. Zentro hauei buruz dokumentu gutxi daudenez, ezinezkoa zaigu hauetan gatibutasun egoeran
|
egondako
pertsonak sistematikoki kontabilizatzea, baina badira salbuespen batzuk, eta horiei esker badakigu gutxienez 1.436 lagun egon zirela Nafarroako atxilotze zentro horietan gatibutasun egoeran. Horrenbestez, eskura dauzkagun atxiloketei buruzko erregistroen arabera, osotara 15.485 lagun egon ziren gatibutasun egoeran.
|
|
|
Handiak dira edozein ikerlarik topatzen dituen zailtasunak: 1939ko apiriletik 1975eko azarora arteko epean (edo 1978ko abendura artekoan, Francoren heriotzaren ostean gertatutakoari hobe egokitze aldera) ez dago preso
|
egondako
pertsonei buruzko informazio zehatzik, Iruñeko Herrialdeko Espetxeko Artxiboan dagoen informazioa, frankismoaren epe luzeari dagokiona, kontsultatzeko eskaerak sistematikoki ukatuak izan baitira. Lehen ere esan dugun bezala, oso garrantzitsua da NFDk bildutako informazioa, baina informazio hori balioztatzeko elementu adierazgarri gutxi ditu, eta horrek diktadura aldian preso egondako pertsonei leporatutako delitu mota zein izan zen argitzeko egiaztatze lan handia egin beharra eskatuko du ezinbestean.
|
|
|
1939ko apiriletik 1975eko azarora arteko epean (edo 1978ko abendura artekoan, Francoren heriotzaren ostean gertatutakoari hobe egokitze aldera) ez dago preso egondako pertsonei buruzko informazio zehatzik, Iruñeko Herrialdeko Espetxeko Artxiboan dagoen informazioa, frankismoaren epe luzeari dagokiona, kontsultatzeko eskaerak sistematikoki ukatuak izan baitira. Lehen ere esan dugun bezala, oso garrantzitsua da NFDk bildutako informazioa, baina informazio hori balioztatzeko elementu adierazgarri gutxi ditu, eta horrek diktadura aldian preso
|
egondako
pertsonei leporatutako delitu mota zein izan zen argitzeko egiaztatze lan handia egin beharra eskatuko du ezinbestean. Beste iturri batzuetan oinarritutako beste ikerlan baten bidez baizik ez da delitu politiko motaren eta, ikuspuntu juridiko batetik hartuta, delitu arruntaren arteko bereizketa egiteko aukera izango; antzeko zerbait gertatzen da preso egondako pertsonen bizilekuak egiaztatzeko kontuarekin, iturri horren araberako zerrendetan, NFDren konturako mantenu gastuen zerrendetan, ez baitaude jasota erregistratutako presoen bizilekuak.
|
|
|
Lehen ere esan dugun bezala, oso garrantzitsua da NFDk bildutako informazioa, baina informazio hori balioztatzeko elementu adierazgarri gutxi ditu, eta horrek diktadura aldian preso egondako pertsonei leporatutako delitu mota zein izan zen argitzeko egiaztatze lan handia egin beharra eskatuko du ezinbestean. Beste iturri batzuetan oinarritutako beste ikerlan baten bidez baizik ez da delitu politiko motaren eta, ikuspuntu juridiko batetik hartuta, delitu arruntaren arteko bereizketa egiteko aukera izango; antzeko zerbait gertatzen da preso
|
egondako
pertsonen bizilekuak egiaztatzeko kontuarekin, iturri horren araberako zerrendetan, NFDren konturako mantenu gastuen zerrendetan, ez baitaude jasota erregistratutako presoen bizilekuak.
|
|
|
Aitzitik, heriotza tasa handitzen ari da azken hiru edo lau urteetan, segur asko gero eta gehiago direlako pertsona adintsuak. Jaiotza tasa ez bezala, heriotza tasa ez
|
dago
pertsonen pentsamoldeak baldintzatuta, bai ordea faktore biologikoek, ingurumen alderdiek eta, batez ere, herrialde bateko edo lurralde jakin bateko garapen sozio-ekonomikoak baldintzatuta.
|
|
|
Udalaren jabetzakoak diren horietan, hirigunean erroldatuta
|
dagoen
pertsona batek alokatu egiten dio etxea udalari. Alokairuaren prezioak arrazionalak eta ez espekulatiboak dira, eta etxearen kokalekuaren eta metro karratuen arabera kalkulatzen dira.
|
|
2019
|
|
|
Hauek izan ziren lehendabizikoak eta, hala ere, ez ditugu ikurtzat hartu bi arrazoiengatik: lehena, haietan ez
|
dagoelako
pertsona izenordainen markarik eta, horregatik, ezin dugu ez baieztatu, ez ezeztatu ni eta hi indarrean zituzten ala ez; bigarrena, adizki horiek asmatzerakoan erabili zuten prozedura zaharrena delako.
|
|
|
" Alokutiboa. NOR, NORI eta NORK sintagmei
|
dagozkien
pertsona markez gainera, ager daiteke aditz multzoan beste pertsona marka bat gehiago. Pertsona marka hau ez dagokio perpauseko ezein sintagmari, hiztunak aurrean duen hizketa lagunari baizik" (387 or.).
|
|
|
Eman ote dakioke agindurik hirugarren pertsona bati, gure aurrean ez
|
dagoen
pertsona bati. Ezin da!
|
|
|
Aurreneko kasuan, lehenengo eta bigarren pertsonei
|
dagozkien
pertsona izenordain markak aukeratu zituzten adizkiak lortzeko. Azkeneko kasuan, pertsona izenordainen absentzian, gauza bera egiteko aipatutako hizkiak aukeratu zituzten.
|
|
|
Zuen adizkitik pertsona marka kendu eta 1 eta 2 pertsonei
|
dagozkien
pertsona markak jarri ondoren hauexek dauzkagu: z • uen —"
|
|
2020
|
|
|
Jakina, badaude beste faktore batzuk. Egun hotz eta haizetsu batean sukar dezima batzuekin
|
dagoen
pertsona izoztuta sentituko da. Etxetik arropa gutxirekin jantzita atera bada, are eta izoztuago.
|
|
|
Dirua irabaztea, esan nahi dut. Ez dago beste ezer tartean, ez dago beste baliorik eta, azken finean, ez
|
dago
pertsonarik; pertsonak ere jokalariak, kasu honetangauzak dira, trapuak edo kafeontziak gauzak diren bezala. Erabili eta gero, usaina hartzen dutenean edo pitzatzen direnean, zakarretara botatzen dira.
|
|
|
Bada, ez pentsa. Baina printzipioak legean eta arauetan haragiztatzen dira, ez
|
daude
pertsonen baitan, zeren...
|
|
|
Ithakara iristeko aitzakiak bidaia emankor bat eman dit, eta sekula imajinatuko ez nituen elkarrizketak izan ditut hainbat lagunekin. Bidaia honetan ezagutu ditut baita ere Xabier Leterengandik oso gertu
|
zeuden
pertsonak, oraindik ere bere ondoan sentitzen direnak.
|
|
|
Globo Rojo aldizkarian argitaratutako testuak lagun dituzten Jose Luis Zumetaren marrazki bereziak, esanguratsuak, sarkorrak. Testuen egileak garai hartan Arrasateko Santa Agedako San Juan de Dios ospitale psikiatrikoan
|
zeuden
pertsonak dira. Sorkuntzaren bi adierazpide elkarrekin, lengoaia artistikoaren bi espresio elkarri eusten; eta tartean, ospitale psikiatriko batean egon behar duten pertsonen minak, zauriak, ametsak, beldurrak, desirak, mundu ikuskerak, bizitzaren urradurak, izate bakoitzaren aldarriak.
|
|
2021
|
|
|
Asmakizun berriak eta materialetan egindako aurrerapenak ezagutzaren iraultza handien eskutik joan ohi dira. Erromatar zibilizazioan, liburuen prezio merkeagoari esker, ordura arte pribilegioen perimetrotik kanpo
|
zeuden
pertsona askok irakurtzeko aukera izan zuten. I. mendetik III.era bitarteko ebidentzia ugarik esaten digute irakurketa nobleziaren zirkuluetatik kanpoko irakurleengana zabaldu zela.
|
|
|
Isilik zaude, bistarekin zuretzat esanahia duten letra ilarei segika, eta orain inguratzen zaituen munduarekin loturarik ez duten ideiak jakinarazten dizkizute haiek. Nolabait esateko, barne gela batera baztertu zara, eta han, handik kanpo
|
dauden
pertsona batzuek hitz egiten dizute, hau da, zuk baizik ikusten ez dituzun mamuek (kasu honetan, nire ni espektralak), eta denbora zure interesaren edo asperduraren erritmoan pasatzen da. Ilusio zinematografikoaren antzeko errealitate paralelo bat sortu duzu, soilik zure esku dagoen errealitate bat.
|
|
|
Orain ez da inor etortzen museo bihurtutako argi eta isiltasun gune errenazentista horretara irakurtzera, baina, hala ere, pareten artean, jendea bizi den espazioen epeltasuna sumatzen da. Agian mamuen babeslekua da orain, zeren, mundu guztiak dakienez, mamuek nahiago dituzte leku bakartiak, bizirik
|
dauden
pertsona olde izugarrien beldur izaten baitira.
|
|
|
Bazeuden, nola ez, liburu argitaratu berri bat irakurri nahi baina idazlea pertsonalki ezagutu ez eta, beraz, haren banaketa zerrendetan ez
|
zeuden
pertsonak. Halakoetan, zirkuituan zegoen norbaitengana jotzea beste biderik ez zegoen, eta liburu horren kopia bat enkargatzea.
|
|
2022
|
|
|
Mahaiko toki nagusia. Toki horretan eserita
|
dagoen
pertsona. Jateko mahaia zegoen etxeetan (XIX XX. mendeetan) arau orokorrik ez zegoen arren, mahaira honela esertzen ziren senideak, oro har:
|
|
|
taster, grader. Elikagai likido edo solidoei dagokienez, aurrez ezarritako ereduen arabera, janari edo edari horren ezaugarri organoleptiko edo fisikoak ebaluatzeko entrenatua
|
dagoen
pertsona da. Era askotako proba saioetan hartzen du parte dastatzaileak, jan edanak dastatuz, laginak elkarren artean konparatuz eta bere iritzia emanez horien kalitateaz, estandarrekiko egokitzapenaz eta beste hainbat alderdiren inguruan.
|
|
|
Bietan josi nahian ari dira hizkuntzaren ameslari eragileak. Diskurtso erresistentean
|
dauden
pertsonetatik batzuk irabazi gabe, jai dute. Eta instituzioen inguruko beste batzuk irabazi gabe ere, jai.
|